Склодовская-Кюри, Мария
Мария Склодовская-Кюри | |
Maria Skłodowska-Curie | |
Мария Склодовская-Кюри. Нобелин совгӀатца долу сурт. 1911 шо |
|
Йича тиллина цӀе |
Maria Salomea Skłodowska |
---|---|
Йина де | |
Кхелхина де | |
Кхелхина меттиг: |
Санселльмоз уллехь, Франци |
Корматалла: |
физик, химик |
Гражданалла: | |
Да: |
Владислав Склодоский |
Нана: |
Бронислава Склодовская |
Бераш: | |
СовгӀаташ: | |
Куьг таӀор | |
Мари́я Склодо́вская-Кюри́ (фр. Marie Curie, пол. Maria Skłodowska-Curie; йича тиллина цӀе Мария Саломея Склодовская, пол. Maria Salomea Skłodowska; 1867 шаран 7 ноябрь, Варшава, Польша, Российн импери — 1934 шаран 4 июль, Санселльмоз уллехь, Франци) — полякийн а, французийн а Ӏилманча-экспериментатор (физик, химик), педагог, юкъараллин гӀуллакхо. Шозза Нобелин совгӀатан лауреат: физикан а (1903 шо) химин а (1911 шо)[4], исторехь хьалхара шозза Нобелин совгӀатан лауреат. Цо кхоьллина Институт Кюри Парижехь а, Варшавехь а. Склодовская-Кюри цӀе тиллина Варшавехь йолу институтан. Иза яра Пьер Кюри зуда. Цара цхьана болхбира радиоактивность толлуш. Иштта цу шинна карийра радий а, полоний а (латинийн маттахь Польшин цӀарах догӀуш ду иза. Polōnia — М. Склодовская даймохк ларар бахнехь).
Бераш[нисъе | нисъе чухулара]
- Ирен Жолио-Кюри (1897 шо—1956 шо) — химин Нобелин совгӀатан лауреат 1935 шо.
- Ева Кюри (1904 шо—2007 шо) — театран а, музыкан а критик, юкъараллин гӀуллакхо; шен ненах лаьцна книган автор.
СовгӀаташ[нисъе | нисъе чухулара]
Шиъ Нобелин совгӀат доцург, цунна еллера:
- Французийн Ӏилман академин Бертло медаль (1902 шо)
- Лондонан паччахьан юкъараллин Дэвин медаль (1903 шо)
- Маттеуччин медаль, Италин Халкъан Ӏилман академи (1904 шо)
- Франклинан институтан Эллиот Крессонан Медаль (1909 шо).
Иза яра 85 Ӏилманан юкъараллин сийлахь декъашхо. 1911 шо дуьна дӀа цо дакъа лоцара сийлахь лору Сольвейн физикан конгрессехь. 12 шарахь иза яра Къамнийн лигин интеллектан цхьанакъахьегаран Хьалкъан юкъаралин комиссин белхало.
Литература[нисъе | нисъе чухулара]
- Кюри Е. Пьер и Мария Кюри. М. Молодая гвардия. 1959. серия Жизнь замечательных людей. Вып. 5 (271)
- Коттон Э. Семья Кюри и радиоактивность. Пер. с франц. Н. Е. Горфинкель и А. Н. Соколова. М. Атомиздат. 1964.
- Кюри Е. Мария Кюри. Пер. с франц. Е. Ф. Корша (†); Под ред. проф. В. В. Алпатова. Изд. 4-е. М. Атомиздат. 1977. С. 328.
- Иоффе А. Ф. Мария Складовская-Кюри. О физике и физиках. Л. Наука. 1977
- Лауреаты Нобелевской премии: Энциклопедия. Пер. с англ.- М.: Прогресс, 1992.
- Robert Reid, Marie Curie, New York, New American Library, 1974.
- Teresa Kaczorowska, Córka mazowieckich równin, czyli Maria Skłodowska-Curie z Mazowsza (Daughter of the Mazovian Plains: Maria Skłodowska-Curie of Mazowsze), Ciechanów, 2007.
- Wojciech A. Wierzewski, «Mazowieckie korzenie Marii» («Maria’s Mazowsze Roots»), Gwiazda Polarna (Pole Star), a Polish-American biweekly, vol. 100, no. 13 (21 June 2008), pp. 16–17.
- L. Pearce Williams, «Curie, Pierre and Marie», Encyclopedia Americana, Danbury, Connecticut, Grolier, Inc., 1986, vol. 8, pp. 331–32.
- Barbara Goldsmith, Obsessive Genius: The Inner World of Marie Curie, New York, W.W. Norton, 2005, ISBN 0-393-05137-4.
- Naomi Pasachoff, Marie Curie and the Science of Radioactivity, New York, Oxford University Press, 1996, ISBN 0-19-509214-7.
- Eve Curie, Madame Curie: A Biography, translated by Vincent Sheean, Da Capo Press, 2001, ISBN 0-306-81038-7.
- Susan Quinn, Marie Curie: A Life, New York, Simon and Schuster, 1995, ISBN 0-671-67542-7.
- Françoise Giroud, Marie Curie: A Life, translated by Lydia Davis, Holmes & Meier, 1986, ASIN B000TOOU7Q.
- Redniss, Lauren, Radioactive, Marie & Pierre Curie: A Tale of Love and Fallout, New York, Harper Collins, 2010, ISBN 978-0-06-135132-7.
Билгалдахарш[нисъе | нисъе чухулара]
- ↑ Большая советская энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ (untranslated title)
- ↑ Marie Curie // Encyclopædia Britannica
- ↑ 26 November 2008
Хьажоргаш[нисъе | нисъе чухулара]
Marie Curie Викигуламехь? |
- Ева Кюри. «Мария Кюри»
- Биография
- Информация с сайта Нобелевского комитета (ингалс.)
- Т. В. Розе. Склодовская-Кюри. Энциклопедия необходимых знаний. Книга 3. 2002. С. 429. ОЛМА-ПРЕСС. ISBN 5-224-03604-6
- Склодовская-Кюри М. Исследования над радиоактивными веществами. Пер. со 2-го изд. соч. П. М. Факторовича. СПб. издание К. Л. Риккера. 1904. С. 112
ХӀара баланза яззаман кечам бу. Хьоьга проектана гӀо далур ду, йоза дика яздина, нисдина. ХӀара дехар ду, хьай аьтту балахь хийца йоза билгала долучуьнца. |