Charleroi
Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Valkebergs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
Charleroi (Waals: Tchålerwè) ies 'n sjtad en gemeinte in de Belzje provincie Henegouwe, in 't gewes Wallonië. De gemeinte Charleroi haet 'n oppervlak van 102,08 km² en 201.373 inweunersj (1 januari 2005). Charleroi ies nao aantal inweunersj de groatste sjtad van Wallonië en de derde gemeinte van Belsj. In de agglomeratie Charleroi wone miè es 650.000 luuj. De sjtad liek aan de Samber. De deilgemeintes van Charleroi zint Couillet, Dampremy, Gilly, Gosselies, Goutroux, Jumet, Lodelinsart, Marchienne-au-Pont, Marcinelle, Monceau-sur-Sambre, Montignies-sur-Sambre, Mont-sur-Marchienne, Ransart en Roux.
Functies[bewirk | brón bewèrke]
Charleroi ies 'n industriesjtad. 't Waor ièrtieds 'n belangriek miencentrum, gelege in de regio dae bekènd sjteit es Le Pays Noir. De lètste miene woorte gesjlote in 1980. Tegewoordig zint veural de sjtaol-, glaas- en chemische industrie zjwoartepunte. Saer de sjleting van de miene ies de importantie op economisch en industrieel gebied van Charleroi hendig truukgeloupe; tegewoordig haet de sjtad te make mèt hoag werkloosheidsciefersj.
De sjtad Charleroi haet 'n belangrieke ónderwiesfunctie, ónder andere de Université du Travail Paul-Pastur ies hie gevestig. In Gosselies liek 't vleegveld van Charleroi, dat saer 2001 ouch gebruuk weurt door de priesvechter Ryanair en daodoor 'n belangrieke passagierslochhave gewore ies.
Sjtadsbeeld[bewirk | brón bewèrke]
De sjtad ies te verdeile in 't handelscentrum, de Ville Basse, dat liek op e veurmalig eiland in de Samber en de Ville Haute, mèt woonwieke en administratief insjtèllinge.
Es industriesjtad haet Charleroi wiènig ouw geboewe. De kèrk Saint-Christophe dateert oet de 17e ièw. 't Sjtadhoes oet 1936 haet e belfort dat same mèt ander belforte en kèrktores van Vlaandere en Wallonië op de Waerelderfgoodlies van UNESCO sjteit. In 't sjtadhoes ies ouch 't Musée des Beaux Arts gevestig, mèt 'n collectie Belzje sjilderkuns vanaaf de 19e ièw. In Marcinelle zint de miengeboewe, woa in 1956 de groatste mienramp oet de Belzje historie plaatsvong, opegesjtèld es museum en herdènkingsplaats.
Historie[bewirk | brón bewèrke]
Charleroi heesj oorsjprunkelik Charnoy. In 1666 woort diet dörpke versjterk door de Sjpanjaarde en ze herneumde 't nao Charleroy, nao keuning Karel II. Al in 1667 woort de plaats ingenómme door de Franse. Lowie XIV leet de sjtad later obbenuujts versjterke door Vauban. Mèt de Vrae van Nijmege (1678) kaom de sjtad weer bie Sjpanje. In 1868 brook me de sjtadsmoere aaf en woorte op die plaats lane aangelag.
Gebore in Charleroi[bewirk | brón bewèrke]
- Georges Lemaître, astronoom en natuurkundige
- Jean-Claude Van Cauwenberghe, minister-president van 't gewes Wallonië
