Napoleon I, ymerawdwr Ffrainc

Mae "Napoleon" yn ailgyfeirio i'r erthygl hon. Am ddefnyddiau eraill, gweler Napoleon (gwahaniaethu).

Napoloen Ymerawdwr Ffrainc
Geni:	15 Awst 1769    Ajaccio, Corsica (Ffrainc)
Marw:	5 Mai 1821    Saint Helena

Yr oedd Napoleone Buonaparte (yn wreiddiol, yn Eidaleg a Chorseg) neu Napoléon Bonaparte yn Ffrangeg), neu Napoleon I ar ôl 1804, (15 Awst 1769 - 5 Mai 1821) yn rheolwr Ffrainc o 1799; daeth i gael ei gydnabod fel Ymerawdwr Cyntaf Ffrainc o dan yr enw Napoléon I le Grand (Napoleon I "y Mawr") o 18 Mai 1804 hyd 6 Ebrill 1814, cyfnod pan reolai ran fawr o orllewin a chanolbarth Ewrop yn ogystal â Ffrainc. Apwyntiodd nifer o'i berthnasau, o'r teulu Bonaparte, i reoli fel yn brenhinoedd mewn gwledydd eraill, ond daeth rheolaeth y mwyafrif ohonyn i ben pan gwympodd Napoleon o rym.

Cafodd ei eni yn Ajaccio, Corsica, yn fab y cyfreithiwr Nobile Carlo Buonaparte a'i wraig, Letizia Ramolino.

Rhoddir yr enw Rhyfeloedd Napoleon i gyfres o ryfeloedd yn Ewrop rhwng 1804 a 1815. Ymladdwyd y rhyfeloedd rhwng Ffrainc dan Napoleon a nifer o wledydd, yn cynnwys Prydain Fawr, Rwsia, Awstria, Prwsia, Sbaen ac eraill a ffurfiwyd sawl cynghrair gwahanol yn erbyn Napoleon.

Bu farw Napoleon ar ynys Saint Helena yn ne Cefnfor Iwerydd.

Cysylltiad â Chymru

Yn 1828 llongddryllwyd y llong La Jeune Emma ar draeth Cefn Sidan, ger Llanelli a boddwyd Adeline Coquine, nith 12 oed Josephine de Beauharnais, cyn-wraig Napoleon Bonaparte. Claddwyd hi ym mynwent Pen-bre.

Gweler hefyd

• Rhyfeloedd Napoleon

Rhagflaenydd: Louis XVI	Ymerawdwr Ffrainc 18 Mai 1804 – 6 Ebrill 1814	Olynydd: Louis XVIII fel Brenin Ffrainc a Navarre
Rhagflaenydd: Ffransis II	Brenin yr Eidal 26 Mai 1804 – 1814	Olynydd: Dim (o 1861 Vittorio Emanuele II)
Rhagflaenydd: Louis XVIII fel Brenin Ffrainc a Navarre	Ymerawdwr Ffrainc 23 Mawrth 1815 – 22 Mehefin 1815	Olynydd: Napoleon II

Eginyn erthygl sydd uchod am Ffrancwr neu Ffrances. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.