Ферми, Энрико
Энрико Ферми | |
Enrico Fermi | |
ГӀуллакхан тайпа: | |
---|---|
Вина де | |
Вина меттиг | |
Кхелхина де |
1954 шаран 28 ноябрь (53 шо) |
Кхелхина меттиг: | |
Гражданалла: | |
Да: |
Альберто Ферми |
Нана: |
Ида де Гаттис |
Зуда: |
Лаура Капон |
Бераш: |
|
СовгӀаташ: |
Физикан Нобелин совгӀат (1938 шо) |
Куьг таӀор | |
Энри́ко Фе́рми (итал. Enrico Fermi; 1901 шаран 29 сентябрь, Рим — 1954 шаран 28 ноябрь, Чикаго) — гӀарвелла италийн а, америкин а физик-теоретик а, экспериментатор а. Цо доккха дакъа лецна таханлера физика кхуллуш. Иза ву квантан физикан бухбиллинчарах цхьаъ. 1938 шарахь цунна делла Физикан Нобелин совгӀат[1]. 1939 шарахь иза эмиграцийн вахара АЦШ. Деи Линчеи Халкъан академин декъашхо (1935 шо), кхоьчу пачхьалкхара АН СССР член-корреспондент (1929 шо). Цо кхоьллина бета-распадан теори а, нейтронаш меллиш яларан теори а. 1939 шарахь цо юкъаяккхира цепной реакци кхетам. Кхоно цо дакъалецира атоман проектехь.
Цуьна цӀе тиллина Ферми — Диракан дӀасадекъаран а, Томас — Ферми моделан а, фермий химин элементан а, и. к. д.
Дешархой[нисъе | нисъе чухулара]
Фермис кхоьллина йоккха Ӏилманан школа. Цуьна дешархойн юкъахь хилларш Риман университетехь цо болх беш хенахь (1920-гӀа шераш — 1930-гӀа шераш):
- Эдоардо Амальди
- Франко Разетти
- Эмилио Сегре
- Бруно Понтекорво
- Джильберто Бернардини
- Джанкарло Вик
- Этторе Майорана
- Бруно Росси
- Джулио Рака
- Джузеппе Оккиалини
иштта кхиберш а.
1940-гӀа — 1950-гӀа шарашкахь:
- Герберт Лоуренс Андерсон
- Мюррей Гелл-Манн
- Марвин Леонард Гольдбергер
- Ли Цзундао
- Ян Чжэньнин
- Джеффри Фаукар Чу
- Оуэн Чемберлен
- Маршалл Николас Розенблют
- Джек Штейнбергер
иштта кхиберш а.
Публикациш[нисъе | нисъе чухулара]
Жайнаш[нисъе | нисъе чухулара]
- Э. Ферми. Молекулы и кристаллы. — М.: ИЛ, 1946.
- Э. Ферми. Элементарные частицы. — М.: ИЛ, 1953.
- Э. Ферми. Лекции о пи-мезонах и нуклонах. — М.: ИЛ, 1956.
- Э. Ферми. Квантовая механика. — М.: Мир, 1968 (2-е изд.).
- Э. Ферми. Научные труды. — В 2-х т. — М.: Наука, 1971-72.
- Э. Ферми. Термодинамика. — Харьков: Изд-во Харьк. ун-та, 1973 (2-е изд.).
- Э. Ферми. Лекции по квантовой механике. — М., 2000.
- Э. Ферми. Лекции по атомной физике. — М., 2001.
Язамаш[нисъе | нисъе чухулара]
- УФН-14-7:О возможном нахождении элемента с атомным номером выше 92
- Э. Ферми, Э. Амальди, О. д’Агостино, Ф. Разетти, Э. Сегрэ. Искусственная радиоктивность, создаваемая нейтронной бомбардировкой. УФН. 1934
- Э. Амальди, О. д’Агостино, Э. Ферми, Б. Понтекорво, Ф. Разетти, Э. Сегрэ. Искусственная радиоактивность, создаваемая нейтронной бомбардировкой — II. УФН. 1935. выпуск 7
- УФН-32-1:Элементарная теория котлов с цепными ядерными реакциями
- Э. Ферми. Ядерные процессы при больших энергиях. УФН. 1952. том 46. номер 1
Литература[нисъе | нисъе чухулара]
- Laura Fermi. Atoms in the Family, University of Chicago Press, Chicago, 1954, pg. 123.
- Л. Ферми. Атомы у нас дома. — М.: ИЛ, 1959 (2-е изд.).
- Б. Понтекорво. Энрико Ферми (1901—1954) (К годовщине смерти). УФН
- П. Лятиль. Энрико Ферми. — М.: Атомиздат, 1965.
- Б. Понтекорво. Энрико Ферми. — М.: Знание, 1971.
- Б. Понтекорво, В. Н. Покровский. Энрико Ферми в воспоминаниях учеников и друзей. — М.: Наука, 1972.
- Э. Сегре. Энрико Ферми — физик. — М.: Мир, 1973.
- И. И. Гуревич, Я. А. Смородинский. Научные труды Энрико Ферми. 1974
- Ю. А. Храмов. Физики: Биографический справочник. — М.: Наука, 1983. — С. 275—276.
Билгалдахарш[нисъе | нисъе чухулара]
Хьажоргаш[нисъе | нисъе чухулара]
Enrico Fermi Викигуламехь? |
ХӀара баланза яззаман кечам бу. Хьоьга проектана гӀо далур ду, йоза дика яздина, нисдина. ХӀара дехар ду, хьай аьтту балахь хийца йоза билгала долучуьнца. |