Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
17 stycznia jest 17. dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostało 348 (w latach przestępnych 349) dni.
Imieniny obchodzą: Alba , Antoni , Jan , Julian , Merul , Przemił , Rosław , Rosława , Rościsław , Rozalinda , Sulpicja , Sulpicjusz , Teodor
Demokratyczna Republika Konga – Dzień Patrice’a Lumumby
Wspomnienia i święta w Kościele katolickim [1] [2] obchodzą:
Sala obrad Rady Bezpieczeństwa ONZ
395 – Nastąpił podział Cesarstwa Rzymskiego między synów Teodozjusza I Wielkiego na część wschodnią (Arkadiusz ) i zachodnią (Honoriusz ).
1291 – Książęta Mieszko Cieszyński i Bolko I Opolski zawarli w Ołomuńcu układ o wzajemnej obronie z królem Czech Wacławem II .
1328 – Król niemiecki Ludwik IV Bawarski został koronowany na Świętego Cesarza Rzymskiego .
1377 – Papież Grzegorz XI powrócił do Rzymu , kończąc tym samym trwającą od 1309 roku tzw. niewolę awiniońską .
1524 – Włoski żeglarz Giovanni da Verrazzano wypłynął [potrzebne źródło ] z Madery w podróż do Ameryki Północnej w celu znalezienia przejścia północno-zachodniego .
1562 – Regentka Katarzyna Medycejska wydała Edykt z Saint Germain uznający hugenotów we Francji .
1595 – Król Francji Henryk IV Burbon wypowiedział wojnę Hiszpanii .
1601 – Książę Sabaudii Karol Emanuel I i król Francji Henryk IV podpisali traktat z Lyonu kończący spór o markizat Saluzzo .
1640 – Wojna holendersko-portugalska o Brazylię : zwycięstwo floty holenderskiej w bitwie u wybrzeży wyspy Itamaraca .
1656 – Brandenburgia i Szwecja zawarły rozejm w Królewcu .
1701 – Dzień przed swoją koronacją w Królewcu na króla Prus , elektor Brandenburgii i książę Prus Fryderyk I ustanowił Order Orła Czarnego .
1709 – Miasta i gminy Berlin, Cölln, Friedrichswerder, Dorotheenstadt i Friedrichstadt zostały połączone w jedno miasto Berlin .
1746 – II powstanie jakobickie : zwycięstwo szkockich jakobitów nad armią angielską w bitwie pod Falkirk .
1751 – Oficjalna data rozpoczęcia osadnictwa rusińskiego w Wojwodinie .
1773 – HMS Resolution pod dowództwem Jamesa Cooka po raz pierwszy przepłynął przez południowe koło podbiegunowe .
1786 – Została odkryta Kometa Enckego .
1795 – I koalicja antyfrancuska : wojska francuskie pod wodzą gen. Jean-Charlesa Pichegru zdobyły Utrecht .
1806 – W Białym Domu urodziło się pierwsze dziecko – wnuk prezydenta Thomasa Jeffersona .
1819 – Simón Bolívar proklamował Republikę Kolumbii .
1852 – Podpisano Konwencję Rzeki Sand , na mocy której Wielka Brytania uznała niepodległość burskiego Transwalu .
1871 – Wojna francusko-pruska : zwycięstwo wojsk pruskich w bitwie pod Héricourt .
1878 – X wojna rosyjsko-turecka : armia rosyjska odniosła decydujące zwycięstwo w bitwie pod Płowdiwem .
1881 – Wojna o Pacyfik : wojska chilijskie zdobyły stolicę Peru Limę .
1885 – Brytyjskie wojska interwencyjne w Sudanie pokonały mahdystów w bitwie pod Abu-Klea .
1893 – Ostatnia królowa Hawajów Liliʻuokalani zrzekła się tronu.
1895 – Félix François Faure został prezydentem Francji .
1899 – Wyspa Wake stała się terytorium zależnym Stanów Zjednoczonych .
1904 – W Moskiewskim Teatrze Artystycznym odbyła się premiera sztuki Wiśniowy sad Antoniego Czechowa .
1910 – Na Węgrzech powstał drugi rząd Károla Khuen-Héderváry’ego .
1912 – Miesiąc po Norwegu Roaldzie Amundsenie Brytyjczyk Robert Falcon Scott zdobył biegun południowy .
1913 – Raymond Poincaré został wybrany na urząd prezydenta Francji.
1917 – USA za 25 mln dolarów zakupiły należącą do Danii południową część Wysp Dziewiczych .
1919 – Wojna estońsko-bolszewicka : wojska estońskie zdobyły Narwę .
1920 – Paul Deschanel został wybrany na urząd prezydenta Francji.
1921 – W Wiedniu założono Wolny Uniwersytet Ukraiński .
1929 – Król Afganistanu Inajatullah Chan abdykował po trzech dniach panowania. Nowym królem został Amir Habibullah Ghazi .
1933 – Kongres Stanów Zjednoczonych , wbrew prezydentowi Herbertowi Hooverowi , uchwalił niezależność Filipin .
1934 – Ferdinand Porsche zaprezentował rządowi niemieckiemu projekt Garbusa , inaugurując historię marki Volkswagen .
1941 – Wojna na Pacyfiku : zwycięstwo floty francuskiej nad tajlandzką w bitwie pod Ko Chang .
1944 – Kampania włoska : rozpoczęła się bitwa o Monte Cassino .
1945 – Szwedzki dyplomata Raoul Wallenberg został aresztowany w Budapeszcie przez NKWD .
1946 – W Londynie po raz pierwszy zebrała się Rada Bezpieczeństwa ONZ .
1948 – Na pokładzie amerykańskiego okrętu wojennego podpisano porozumienie rozejmowe między Indonezją i Holandią , sankcjonujące tymczasową suwerenność holenderską nad zajmowanymi terytoriami Indii Holenderskich i przewidujące przeprowadzenie referendów w celu rozstrzygnięcia ich przynależności.
1949 – 20 osób zginęło w katastrofie brytyjskiego samolotu pasażerskiego Avro 688/689 Tudor u wybrzeży Bermudów .
1950 – Doszło do napadu na budynek Brink’sa w Bostonie i zrabowania rekordowego wówczas łupu w historii USA (1 218 211,29 dolarów w gotówce oraz 1 557 183,83 w czekach, przekazach i innych papierach wartościowych).
1955 – Pierwszy okręt podwodny o napędzie atomowym USS Nautilus wypłynął w swój dziewiczy rejs.
1961 – Katangijscy secesjoniści dokonali egzekucji pierwszego premiera Demokratycznej Republiki Konga Patrice’a Lumumby oraz jego współpracowników Maurice Mpolo i Josepha Okito .
1963 – Dokonano oblotu brytyjskiego samolotu transportowego Short SC.7 Skyvan .
1966 – Zderzenie dwóch amerykańskich samolotów wojskowych nad hiszpańską wioską Palomares . W wyniku kolizji z bombowca B-52 wypadły 4 nieuzbrojone bomby wodorowe .
1969 – Ukazał się album Yellow Submarine grupy The Beatles .
1972 – Przyjęto flagę Bangladeszu .
1975 – Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych na pierwszej od 9 lat sesji przyjęło nową konstytucję, sankcjonującą zdobycze rewolucji kulturalnej .
1977 – W stanie Utah został stracony morderca Gary Gilmore . Była to pierwsza egzekucja po przywróceniu kary śmierci w USA.
1979 – Premiera horroru Nosferatu wampir w reżyserii Wernera Herzoga .
1983 – Nigeria wydaliła ponad 2 miliony nielegalnych imigrantów, głównie z Ghany .
1988 – W Rzymie Jan Paweł II jako pierwszy papież wystąpił na konferencji prasowej.
1991 :
1993 – Został aresztowany włoski seryjny morderca Pietro Pacciani („Potwór z Florencji”).
1994 – W trzęsienie ziemi w Northridge (zespół miejski Los Angeles ) zginęły 72 osoby, 8,7 tys. zostało rannych.
1995 :
1996 – Republika Czeska złożyła wniosek o przyjęcie do Unii Europejskiej .
2001 – Premiera francuskiego filmu Plotka w reżyserii Francisa Vebera .
2002 :
2006 – W więzieniu stanowym San Quentin w Kalifornii stracono najstarszego więźnia od dziesiątek lat. 76-letni Clarence Ray Allen , który poważnie chorował w więzieniu, został uśmiercony za pomocą zastrzyku trucizny .
2007 – Wskazówki na symbolicznym Zegarze Zagłady na Uniwersytecie w Chicago zostały przesunięte z 11:53 na 11:55.
2010 :
2011 – Rozpoczęły się antyrządowe protesty w Omanie .
2012 – Rozpoczęła się rebelia Tuaregów w północnym Mali .
2013 :
1250 – Ruggiero di Lauria , sycylijski admirał w służbie aragońskiej (zm. 1305 )
1449 – Hosanna z Mantui , włoska tercjarka dominikańska, mistyczka, błogosławiona (zm. 1505 )
1463 – Fryderyk III Mądry , elektor Saksonii (zm. 1525 )
1484 – Georg Spalatin , niemiecki duchowny protestancki, działacz reformacji (zm. 1545 )
1501 – Leonhart Fuchs , niemiecki lekarz, botanik (zm. 1566 )
1504 – Pius V , papież , święty (zm. 1572 )
1517 – Antonio Scandelli , włoski kompozytor (zm. 1580 )
1560 – Gaspard Bauhin , szwajcarski lekarz, anatom, botanik (zm. 1624 )
1600 – Pedro Calderón de la Barca , hiszpański poeta, dramatopisarz (zm. 1681 )
1612 – Thomas Fairfax , angielski generał (zm. 1671 )
1657 – (data chrztu) Peter van Bloemen , flamandzki malarz (zm. 1720 )
1659 – Antonio Veracini , włoski kompozytor (zm. 1745 )
1706 – Benjamin Franklin , amerykański polityk, współautor Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych , filozof, uczony, wynalazca (zm. 1790 )
1728 – Johann Gottfried Müchtel , niemiecki kompozytor (zm. 1788 )
1732 – Stanisław August Poniatowski , ostatni król Polski (zm. 1798 )
1764 – Maria Karolina Sabaudzka , królowa Saksonii (zm. 1782 )
1771 – Charles Brockden Brown , amerykański pisarz, historyk, wydawca (zm. 1810 )
1773 – (lub 18 stycznia) Józef Sułkowski , polski oficer, brygadier, adiutant Napoleona Bonaparte (zm. 1798 )
1789 – Maria Domenica Brun Barbantini , włoska zakonnica, błogosławiona (zm. 1868 )
1814 – Ludwik Mierosławski , polski wojskowy, pierwszy dyktator powstania styczniowego, polityk, pisarz, historyk (zm. 1878 )
1815 – Łucja Yi Zhenmei , chińska męczennica, święta katolicka (zm. 1862 )
1820 – Anne Brontë , brytyjska pisarka (zm. 1849 )
1835 – Antoni Baranowski , polsko-litewski duchowny katolicki, biskup sejneński , poeta tworzący w języku litewskim (zm. 1902 )
1840 – Stefan Bobrowski , polski działacz niepodległościowy, uczestnik powstania styczniowego (zm. 1863 )
1842 – Józef Sebastian Pelczar , polski duchowny katolicki, biskup przemyski , święty (zm. 1924 )
1843 – Aleksander Kraushar , polski adwokat, historyk, publicysta pochodzenia żydowskiego (zm. 1931 )
1847 – Nikołaj Żukowski , rosyjski naukowiec, twórca współczesnej aerodynamiki i hydrodynamiki, pionier lotnictwa (zm. 1921 )
1854 – Jan Ludwik Popławski , polski polityk, publicysta (zm. 1908 )
1860 – Douglas Hyde , irlandzki polityk, prezydent Irlandii (zm. 1949 )
1863 :
1864 – David Torrence , szkocki aktor (zm. 1951 )
1867 – Carl Laemmle , niemiecki producent filmowy (zm. 1939 )
1869 – Emil Plage , polski przemysłowiec (zm. 1909 )
1870 – Antonina od św. Tymoteusza Gosens Saez de Ibarra , hiszpańska karmelitanka miłosierdzia, męczennica, błogosławiona (zm. 1936 )
1879 – Kazimierz Sichulski , polski malarz, rysownik, grafik (zm. 1942 )
1880 – Mack Sennett , kanadyjski reżyser filmowy (zm. 1960 )
1881 – Antoni Łomnicki , polski matematyk (zm. 1941 )
1882 – Noah Beery , amerykański aktor (zm. 1946 )
1883 – Zdzisław Ludkiewicz , polski ekonomista, polityk, minister reform rolnych (zm. 1942 )
1886 – Juliusz Poniatowski , polski ekonomista, polityk, minister rolnictwa (zm. 1975 )
1887 – Józef Samsó y Elias , hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936 )
1897 – Marcel Petiot , francuski seryjny morderca (zm. 1946 )
1898 – Karol Maria Splett , polski duchowny katolicki, biskup gdański (zm. 1964 )
1899 :
1901 – Eliasza od św. Klemensa Fracasso , włoska karmelitanka, błogosławiona (zm. 1927 )
1902 – Leonid Trauberg , rosyjski reżyser filmowy (zm. 1990 )
1905 – Zizi Halama , polska tancerka (zm. 1975 )
1909 – Tadeusz Mikulski , polski historyk literatury, eseista (zm. 1958 )
1911 :
1912 – Aleksander Sewruk , polski aktor (zm. 1974 )
1914 – Taizō Kawamoto , japoński piłkarz, trener piłkarski (zm. 1985 )
1915 – Jan Antonin Bajewski , polski franciszkanin, męczennik, błogosławiony (zm. 1941 )
1916 :
1918 – Helena Marusarzówna , polska narciarka, kurierka tatrzańska (zm. 1941 )
1921 :
1922 :
1924 – Włodzimierz Haupe , polski reżyser filmowy (zm. 1994 )
1925 :
1926 :
1927 :
1928 :
1929 – Ignacio Velasco , wenezuelski kardynał (zm. 2003 )
1930 – Jaroslava Moserová , czeska działaczka polityczna, lekarka, tłumaczka (zm. 2006 )
1931 – James Earl Jones , amerykański aktor
1932 – Jaroslav Dudek , czeski reżyser filmowy (zm. 2000 )
1933 :
1934 :
1935 – Boris Stienin , rosyjski łyżwiarz szybki (zm. 2001 )
1938 – David Theile , australijski pływak
1939 – Chrystodulos I , grecki duchowny, arcybiskup Aten , zwierzchnik greckiego Kościoła prawosławnego (zm. 2008 )
1940 :
1941 – Jani Riza , albański aktor (zm. 1988 )
1942 :
1943 :
1944 :
1945 – Iwan Karabyć , ukraiński kompozytor, dyrygent, pedagog (zm. 2002 )
1947 :
1948 :
1949 :
1950 :
1952 :
1954 :
1955 :
1956 :
1957 – Michel Vaarten , belgijski kolarz torowy i szosowy
1959 – Lutz Heßlich , niemiecki kolarz torowy
1960 :
1961 – Maja Cziburdanidze , gruzińska szachistka
1962 :
1963 – Kai Hansen , niemiecki gitarzysta, wokalista, członek zespołu Helloween
1964 :
1965 :
Odies Bajsułtanow , czeczeński polityk, premier Czeczenii
Daniel Caruso , amerykański reżyser i producent filmowy
Chris Casamassa , amerykański mistrz sztuk walki, aktor, kaskader pochodzenia włoskiego
Manolo , hiszpański piłkarz
Nikos Nioplias , grecki piłkarz, trener piłkarski
Bogusz Rutkiewicz , polski gitarzysta rockowy
Patrick Vervoort , belgijski piłkarz
1966 :
1967 – Richard Hawley , brytyjski piosenkarz, kompozytor, autor tekstów piosenek, producent muzyczny
1968 :
1969 :
1970 :
1971 :
1972 :
1973 :
1974 – Robert Piotrkowicz , polski kulturysta
1975 :
1976 :
1977 :
1978 :
1979 :
1980 :
1981 :
1982 :
1983 :
1984 :
Galina Fokina , rosyjska tenisistka
Calvin Harris , szkocki didżej, producent muzyczny, piosenkarz, gitarzysta, autor tekstów piosenek
Filip Hološko , słowacki piłkarz
O Jong-ae , północnokoreańska sztangistka
Tim Sebastian , niemiecki piłkarz
Zhou Yafei , chińska pływaczka
1985 :
1986 :
1987 – Ołeksandr Usyk , ukraiński bokser
1988 :
1989 :
1990 – Tyler Zeller , amerykański koszykarz
1991 – Alise Post , amerykańska kolarka BMX
1992 :
1993 :
1996 – Katarzyna Konat , polska piłkarka
1997 – Jack Vidgen , australijski piosenkarz
395 – Teodozjusz I Wielki , cesarz rzymski (ur. 347 )
1229 – Albert von Buxhövden , niemiecki duchowny katolicki, założyciel i biskup Rygi (ur. 1165 )
1364 – Élie Talleyrand de Périgord , francuski kardynał (ur. 1301 )
1369 – Piotr I , król Cypru i Armenii Cylicyjskiej (ur. 1328 )
1468 – Skanderbeg , albański bohater narodowy, przywódca powstania antytureckiego (ur. 1405 )
1598 – Fiodor I , car Rosji (ur. 1557 )
1650 :
1654 – Paulus Potter , holenderski malarz (ur. 1625 )
1702 – Stanisław Herakliusz Lubomirski , polski magnat, polityk, poeta (ur. 1642 )
1705 – John Ray , angielski duchowny anglikański, przyrodnik (ur. 1627 )
1718 – Benjamin Church , amerykański wojskowy (ur. ok. 1639 )
1720 – Anioł Paoli , włoski karmelita, błogosławiony (ur. 1642 )
1737 – Matthäus Daniel Pöppelmann , niemiecki architekt (ur. 1662 )
1738 – Jean-François Dandrieu , francuski kompozytor (ur. 1682 )
1739 – Giorgio Spinola , włoski kardynał (ur. 1667 )
1751 – Tomaso Albinoni , włoski kompozytor (ur. 1671 )
1766 – Francis Godolphin , brytyjski arystokrata, polityk (ur. 1678 )
1769 – Józef Gogolewski , polski szlachcic, regimentarz w konfederacji barskiej (ur. ok. 1745 )
1770 – Paulo de Carvalho de Mendoça , portugalski kardynał (ur. 1702 )
1775 :
1784 – Buson Yosa , japoński autor haiku , malarz (ur. 1716 )
1826 – Juan Crisóstomo Arriaga , hiszpański kompozytor (ur. 1806 )
1829 – Adam Heinrich Müller , niemiecki filozof, publicysta, dyplomata (ur. 1779 )
1833 – Friedrich Koenig , niemiecki inżynier, przedsiębiorca, wynalazca (ur. 1774 )
1834 – Giovanni Aldini , włoski fizyk (ur. 1762 )
1861 – Lola Montez , niemiecka tancerka, aktorka, kurtyzana pochodzenia irlandzkiego (ur. 1821 )
1863 – Horace Vernet , francuski malarz, grafik (ur. 1789 )
1869 – Aleksandr Dargomyżski , rosyjski kompozytor (ur. 1813 )
1874 – Chang i Eng Bunker , syjamscy bliźniacy zrośnięci klatkami piersiowymi (ur. 1811 )
1884 – Hermann Schlegel , niemiecki ornitolog (ur. 1804 )
1886 – Paul-Jacques-Aimé Baudry , francuski malarz (ur. 1828 )
1890 – Władysław Taczanowski , polski ornitolog, zoolog (ur. 1819 )
1891 – George Bancroft , amerykański historyk, dyplomata, polityk (ur. 1800 )
1893 – Rutherford Hayes , amerykański polityk, prezydent USA (ur. 1822 )
1895 – George Newbold Lawrence , amerykański przedsiębiorca, ornitolog-amator (ur. 1806 )
1901 – Paul Hankar , belgijski architekt (ur. 1859 )
1903 – Ignaz Wechselmann , węgierski architekt, filantrop (ur. 1828 )
1904 – Andrzej Rosicki , polski samorządowiec, prezydent Łodzi (ur. 1814 )
1909 – Adam Krasiński , polski hrabia, poeta, działacz oświatowy (ur. 1870 )
1910 – Friedrich Kohlrausch , niemiecki fizyk (ur. 1840 )
1911 – Francis Galton , brytyjski podróżnik, przyrodnik, eugenik, lekarz, wynalazca, meteorolog, pisarz, lekarz (ur. 1822 )
1914 – Ludwik Maria Staff , polski pisarz, poeta (ur. 1890 )
1916 – Marie Bracquemond , francuska malarka (ur. 1840 )
1927 – January Sánchez Delgadillo , meksykański duchowny katolicki, męczennik, święty (ur. 1886 )
1933 :
1937 – Ryszard Bolesławski , amerykański reżyser filmowy i teatralny pochodzenia polskiego (ur. 1889 )
1938 :
1940 – Henryk Barciński , polski przemysłowiec, działacz gospodarczy, społeczny i oświatowy (ur. 1876 )
1941 – Stanisława Wysocka , polska aktorka, reżyserka teatralna (ur. 1877 )
1942 – Walter von Reichenau , niemiecki feldmarszałek (ur. 1884 )
1947 – Jean-Marie-Rodrigue Villeneuve , kanadyjski duchowny katolicki, arcybiskup Quebecu , kardynał (ur. 1883 )
1949 – Tadeusz Pleśniak , polski oficer AK , działacz podziemia antykomunistycznego (ur. 1912 )
1954 – Witold Chodźko , polski lekarz psychiatra, polityk, minister (ur. 1875 )
1955 – Stefan Michałek , polski adwokat, działacz społeczno-polityczny, prezydent Torunia (ur. 1888 )
1961 – Patrice Lumumba , kongijski polityk, premier Demokratycznej Republiki Konga (ur. 1925 )
1965 – Pierre-Marie Gerlier , francuski duchowny katolicki, arcybiskup Lyonu , kardynał (ur. 1880 )
1967 :
1968 – Jennie Fletcher , brytyjska pływaczka (ur. 1890 )
1969 – Grażyna Bacewicz , polska kompozytorka, skrzypaczka (ur. 1909 )
1970 – Robert Lindley Murray , amerykański tenisista (ur. 1892 )
1973 – Franciszek Bielak , polski historyk literatury (ur. 1892 )
1974 – Bohdan Hamera , polski pisarz, dziennikarz (ur. 1911 )
1975 – Tadeusz Seweryn , polski etnograf, malarz, grafik, muzeolog, badacz sztuki ludowej (ur. 1894 )
1976 :
1978 – Juliusz Bieniek , polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy katowicki (ur. 1895 )
1980 – Barbara Britton , amerykańska aktorka (ur. 1919 )
1982 – Warłam Szałamow , rosyjski pisarz (ur. 1907 )
1984 – Ignacy Posadzy , polski duchowny katolicki (ur. 1898 )
1985 – Ludwik Bazylow , polski historyk (ur. 1915 )
1987 :
1991 :
1993 – Barbara Buczek , polska kompozytorka, pianistka, pedagog (ur. 1940 )
1994 :
1996 – Aleksander Fogiel , polski aktor, reżyser teatralny (ur. 1910 )
1997 – Clyde Tombaugh , amerykański astronom (ur. 1906 )
1998 – Luís Trochillo , brazylijski piłkarz (ur. 1930 )
2001 :
2002 :
2003 :
2004 – Czesław Niemen , polski kompozytor, wokalista, multiinstrumentalista, autor tekstów piosenek (ur. 1939 )
2005 :
2006 :
2007 :
2008 :
2009 :
2010 :
2011 :
2012 – Phil Bosmans , belgijski duchowny katolicki, pisarz (ur. 1922 )
2013 :
2014 – Suchitra Sen , indyjska aktorka (ur. 1931 )
2015 :
Przypisy