Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
5 kwietnia jest 95. (w latach przestępnych 96.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 270 dni.
Wojna o saletrę: Chilijczycy szarżują w bitwie pod Chorrillos
823 – Lotar I został koronowany w Rzymie przez papieża Paschalisa I na cesarza Franków .
1058 – Dokonano wyboru antypapieża Benedykta X .
1242 – Na zamarzniętych wodach jeziora Pejpus doszło do bitwy między kawalerami mieczowymi a wojskami księcia nowogrodzkiego Aleksandra Newskiego , która powstrzymała ekspansję zakonu na ziemie ruskie .
1355 – Karol IV Luksemburski został koronowany na cesarza rzymsko-niemieckiego .
1453 – Upadek Konstantynopola : pod oblężone miasto podeszły główne siły tureckie.
1534 – Po opuszczeniu murów opanowanego przez wyznawców ruchu niemieckiego miasta Münster przywódca anabaptystów Holender Jan Matthijs i jego 30 towarzyszy zostali pojmani przez wojska biskupa Franza von Waldecka i następnie ścięci, a ich głowy, po wbiciu na pale umieszczono tak, aby były widoczne dla pozostających w mieście rebeliantów.
1566 – Delegacja szlachty niderlandzkiej przybyła do hiszpańskiej namiestniczki Niderlandów Małgorzaty Parmeńskiej aby przedstawić petycję (tzw. „kompromis brukselski”) z żądaniami reform. Jeden z dostojników namiestniczki nazwał wówczas delegatów żebrakami (franc. gueux), od czego wziął swą nazwę ruch wyzwoleńczy – gezowie .
1654 – Zakończyła się I wojna angielsko-holenderska .
1697 – Karol XII został królem Szwecji .
1722 – Holender Jacob Roggeveen odkrył Wyspę Wielkanocną na Pacyfiku .
1764 – Brytyjski parlament uchwalił Ustawę o cukrze .
1781 – Powstanie Tupaca Amaru II : klęska powstańców w starciu z Hiszpanami pod Combapatą w Peru .
1794 – W Paryżu został zgilotynowany Georges Danton .
1795 – Został zawarty pokój francusko-pruski w Bazylei , w którym Prusy uznały Republikę Francji i jej granicę na Renie .
1799 :
1803 – W Wiedniu odbyła się premiera III koncertu fortepianowego Ludwiga van Beethovena .
1813 – Wojna Francji z VI koalicją : zwycięstwo wojsk prusko-rosyjskich nad francuskimi w bitwie pod Möckern .
1818 – W czasie wojny o niepodległość Chile wojska powstańcze odniosły kluczowe zwycięstwo nad Hiszpanami w bitwie pod Maipú .
1821 :
1829 – Odbyła się koronacja papieża Piusa VIII .
1849 – I wojna o Szlezwik : zwycięstwo wojsk pruskich nad duńskimi w bitwie pod Eckernförde .
1862 – Wojna secesyjna : wojska Unii rozpoczęły oblężenie Yorktown .
1874 – W Wiedniu odbyła się premiera operetki Zemsta nietoperza Johanna Straussa młodszego .
1879 :
1886 – Austriacki astronom Johann Palisa odkrył planetoidę (257) Silesia .
1887 – Wyspy Wallis i Futuna na Pacyfiku przyjęły francuski protektorat.
1898 – Założono angielski klub piłkarski Portsmouth F.C.
1902 – 25 osób zginęło w wyniku zawalenia trybuny podczas meczu piłkarskiego Szkocja -Anglia na stadionie Ibrox Park w Glasgow .
1908 :
1918 – Salote Tupou III została królową Tonga .
1920 – Michael Petersen Friis został premierem Danii .
1933 – Prezydent USA Franklin Delano Roosevelt podpisał Rozporządzenie wykonawcze nr 6102 , zakazujące obywatelom USA gromadzenia złotych monet, złota oraz certyfikatów złota .
1937 – Otwarto Port lotniczy Praga-Ruzyně .
1938 – Gen. Francisco Franco wydał dekret znoszący autonomię Katalonii .
1940 – Zbrodnia katyńska : rozpoczęła się likwidacja obozu jenieckiego w Starobielsku na Ukrainie .
1941 – Jugosławia podpisała z ZSRR układ o przyjaźni i nieagresji.
1942 – Lotnictwo japońskie zbombardowało port i miasto Kolombo na Cejlonie , w wyniku czego zginęło 190 osób. Kilka godzin później japońskie bombowce zatopiły około 100 mil morskich na południowy zachód od Cejlonu brytyjskie krążowniki HMS Dorsetshire i MMS Cornwall . Zginęło 426 członków załóg, 1122 zostało uratowanych.
1943 :
Około 900 osób (w tym 209 dzieci) zginęło, a 1300 zostało rannych w wyniku omyłkowego zbombardowania belgijskiego miasta Mortsel przez lotnictwo amerykańskie, którego celem miała być pobliska fabryka.
Po 133 dniach dryfowania na tratwie ratunkowej po południowym Atlantyku został uratowany chiński marynarz Poon Lim .
1945 :
1946 – Wojska radzieckie wycofały się z duńskiego Bornholmu .
1951 – W USA Julius i Ethel Rosenbergowie zostali skazani na karę śmierci za szpiegostwo na rzecz ZSRR.
1952 :
1953 – Uruchomiono pierwszy model komputera stacjonarnego IBM 701 przeznaczonego do szerszej dystrybucji.
1955 – Winston Churchill ogłosił rezygnację ze stanowiska premiera Wielkiej Brytanii.
1965 – Odbyła się 37. ceremonia wręczenia Oscarów .
1967 – Piet de Jong został premierem Holandii .
1969 – Leonid Teliga na jachcie SY Opty okrążył samotnie Ziemię.
1971 – We francuskim magazynie Le Nouvel Observateur ukazał się Manifest 343 podpisany przez 343 znane kobiety, które przyznawały się w nim do dokonania nielegalnej wtedy we Francji aborcji oraz żądały jej legalizacji i wolnego dostępu do środków antykoncepcyjnych .
1974 – Premiera filmu Sugarland Express w reżyserii Stevena Spielberga .
1975 :
1976 – James Callaghan został premierem Wielkiej Brytanii.
1977 – Rozpoczęto seryjną produkcję samochodu terenowego Łada Niva .
1980 – W centrum stolicy Tajwanu Tajpej odsłonięto grobowiec Czang Kaj-szeka .
1986 – W przeprowadzonym przez libijskich agentów zamachu bombowym na dyskotekę w Berlinie Zachodnim zginęły 3 osoby, w tym 2 amerykańskich żołnierzy, a 230 zostało rannych.
1987 – Amerykańska stacja Fox rozpoczęła emisję serialu komediowego Świat według Bundych .
1988 – Arabscy terroryści porwali Boeinga 747 linii Kuwait Airways ze 111 osobami na pokładzie, lecącego z Bangkoku do Kuwejtu i skierowali go do irańskiego Meszhedu , gdzie zażądali od władz kuwejckich zwolnienia 17 szyickich rebeliantów.
1990 – NASA wystrzeliła pierwszą rakietę nośną Pegasus .
1991 – Na pokładzie wahadłowca Atlantis został wyniesiony na orbitę Teleskop kosmiczny Comptona .
1992 :
1993 – W Gruzji wprowadzono nową walutę narodową lari .
1995 – W Izraelu wystrzelono pierwszą rakietę nośną Shavit-1 .
1998 – W Japonii otwarto najdłuższy na świecie most wiszący Akashi Kaikyō (3 911 m).
1999 :
2000 :
2001 – Otmar Hasler został premierem Liechtensteinu .
2006 – W Pińsku na Białorusi został założony Poleski Uniwersytet Państwowy .
2007 – Ramzan Kadyrow został zaprzysiężony na urzędzie prezydenta Czeczenii .
2009 :
2010 :
2012 – Abdoul Mbaye został premierem Senegalu.
2013 – Aleqa Hammond została pierwszą kobietą-premierem Grenlandii .
2014 – Uruchomiono metro w mieście Panama .
1288 – Go-Fushimi , cesarz Japonii (zm. 1336 )
1315 – Jakub III , król Majorki (zm. 1349 )
1365 – Wilhelm II Bawarski , hrabia Hainaut , Holandii i Zelandii (zm. 1417 )
1464 – Antonio Alamanni , włoski poeta (zm. 1528 )
1472 – Bianca Maria Sforza , królowa Niemiec (zm. 1510 )
1508 – Herkules II d’Este , książę Ferrary i Modeny (zm. 1559 )
1521 – Francesco Laparelli , włoski architekt (zm. 1570 )
1539 – Jerzy Fryderyk Hohenzollern , margrabia Ansbach i Bayreuth , książę karniowski, opolsko-raciborski i pruski (zm. 1603 )
1588 – Thomas Hobbes , angielski filozof (zm. 1679 )
1595 – John Wilson , angielski kompozytor (zm. 1674 )
1604 – Karol IV , książę Lotaryngii (zm. 1675 )
1622 – Vincenzo Viviani , włoski inżynier, matematyk (zm. 1703 )
1649 – Elihu Yale , walijski filantrop (zm. 1721 )
1689 – Gabriel Piotr Baudouin , francuski duchowny katolicki, opiekun porzuconych dzieci (zm. 1768 )
1692 – Adrienne Lecouvreur , francuska aktorka (zm. 1730 )
1733 – Wilhelm Antoni Delfaut , francuski jezuita, męczennik, błogosławiony (zm. 1792 )
1735 – Jan Gotfryd Guzowiusz , polski nauczyciel, propagator języka polskiego, tłumacz (zm. 1785 )
1758 – Andrzej Grasset de Saint-Sauveur , francuski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1792 )
1765 – Ignacy Matthy , polski duchowny katolicki, biskup chełmiński (zm. 1832 )
1784 – Louis Spohr , niemiecki kompozytor, dyrygent, skrzypek (zm. 1859 )
1786 – Ch'oŭi Ŭisun , koreański mistrz sŏn (zm. 1866 )
1800 – Teofil Żebrawski , polski mtematyk, architekt, biolog, archeolog, kartograf, geodeta, bibliograf (zm. 1887 )
1801 – Vincenzo Gioberti , włoski polityk, filozof, teolog (zm. 1852 )
1811 – Jules Dupré , francuski malarz (zm. 1889 )
1827 – Joseph Lister , brytyjski chirurg (zm. 1912 )
1834 – Prentice Mulford , amerykański pisarz, filozof (zm. 1891 )
1835 – Vítězslav Hálek , czeski pisarz, poeta (zm. 1874 )
1837 – Algernon Charles Swinburne , brytyjski pisarz (zm. 1909 )
1848 – Gustaw Kamieński , polski pisarz (zm. 1930 )
1857 – Aleksander I Battenberg , książę Bułgarii (zm. 1893 )
1858 :
1869 – Hans Dressler , niemiecki malarz, rysownik (zm. 1943 )
1870 – Wincenty Pinilla , hiszpański augustianin, rekolekta, męczennik, błogosławiony (zm. 1936 )
1871 – Stanisław Grabski , polski polityk, ekonomista (zm. 1949 )
1875 :
1877 – Konstanty Wolny , śląski działacz narodowy i społeczny (zm. 1940 )
1881 – Marceli Barciński , polski przemysłowiec, działacz gospodarczy, społeczny i oświatowy, dziennikarz, literat (zm. 1929 )
1882 :
1889 – Tadeusz Świerz , polski leśnik, taternik, narciarz (zm. 1949 )
1893 – Lucjan Jasiński , polski pułkownik artylerii (zm. 1940 )
1900 – Spencer Tracy , amerykański aktor (zm. 1967 )
1901 – Melvyn Douglas , amerykański aktor (zm. 1981 )
1908 :
1909 – Albert R. Broccoli , amerykański producent filmowy (zm. 1996 )
1913 – Jerzy Knapik , polski ekonomista, polityk (zm. 2002 )
1916 :
1917 – Robert Bloch , amerykański pisarz (zm. 1994 )
1920 – Arthur Hailey , brytyjski pisarz (zm. 2004 )
1922 :
1923 :
1924 – Thad Jakubowski , amerykański duchowny katolicki pochodzenia polskiego, biskup Chicago (zm. 2013 )
1925 – Zbigniew Raszewski , polski historyk teatru, pisarz (zm. 1992 )
1928 – Tony Williams , amerykański wokalista, członek zespołu The Platters (zm. 1992 )
1929 :
1931 :
1933 – Feridun Buğeker , turecki piłkarz (zm. 2014 )
1934 :
1936 – Ronnie Bucknum , amerykański kierowca wyścigowy (zm. 1992 )
1937 :
1939 – Leka I Zogu , albański arystokrata, polityk, następca tronu (zm. 2011 )
1940 :
1941 :
1942 – Peter Greenaway , brytyjski reżyser i scenarzysta filmowy
1945 :
1947 – Alfred Potrawa , polski piłkarz (zm. 2006 )
1948 – Dave Holland , członek zespołów Judas Priest i Trapeze
1949 – Judith Resnik , amerykańska astronautka (zm. 1986 )
1950 :
1951 – Dean Kamen , amerykański przedsiębiorca, wynalazca
1952 – Mitch Pileggi , amerykański aktor
1953 – Keiko Han , japońska aktorka
1954 – Mirosław Kozioł , polski perkusista, członek zespołu Kasa Chorych
1955 :
1956 – Anthony Horowitz , brytyjski pisarz, scenarzysta filmowy pochodzenia żydowskiego
1958 – Lasantha Wickrematunga , lankijski dziennikarz, polityk, prawnik (zm. 2009 )
1960 – Hryhorij Nemyria , ukraiński polityk
1962 :
1963 – Geraldo Delamore , brazylijski trener piłkarski
1964 – Marius Lăcătuș , rumuński piłkarz, trener
1965 :
1966 – Mike McCready , amerykański gitarzysta, członek zespołu Pearl Jam
1967 :
1968 – Borys Somerschaf , polski kompozytor, wokalista, dyrygent
1969 :
1970 :
1971 :
1972 :
1973 :
1974 :
1975 :
1976 :
Péter Biros , węgierski piłkarz wodny
Kim Collins , lekkoatketa, sprinter z Saint Kitts i Nevis
Simone Inzaghi , włoski piłkarz
Marcin Krupa , polski samorządowiec, prezydent Katowic
Fernando Morientes , hiszpański piłkarz
Marcin Mortka , polski pisarz fantasy
Valeria Straneo , włoska lekkoatetka, biegaczka długodystansowa
1977 :
1978 :
1979 :
1980 :
Matt Bonner , amerykański koszykarz
Alberta Brianti , włoska tenisistka
David Chocarro , argentyński aktor, model, prezenter telewizyjny
Tomasz Ciachorowski , polski aktor
Krzysztof Kłosowski , polski piłkarz ręczny
Joris Mathijsen , holenderski piłkarz
Wojciech Mecwaldowski , polski aktor
Rasmus Quist Hansen , duński wioślarz
Maja Sablewska , polska menedżerka muzyczna
Odlanier Solís , kubański bokser
1981 :
1982 :
1983 :
1984 :
Marshall Allman , amerykański aktor
Rune Brattsveen , norweski biathlonosta
Tetiana Fiłoniuk , ukraińska lekkoatletka, biegaczka długodystansowa
Aleksiej Głuchow , rosyjski hokeista
Maartje Goderie , holenderska hokeistka na trawie
Darija Jurak , chorwacka tenisistka
Barbara Mularczyk , polska aktorka niezawodowa
Peter Penz , austriacki saneczkarz
Cristian Săpunaru , rumuński piłkarz
Kishō Yano , japoński piłkarz
1985 :
1986 :
1987 – Anton Kokorin , rosyjski lekkoatleta, sprinter
1988 :
1989 :
1990 :
1991 :
1993 :
1994 – Jennifer Geerties , niemiecka siatkarka
1078 – Ryszard I Drengot , hrabia Aversy , książę Kapui (ur. ?)
1181 – Rajmund Berengar III , hrabia Prowansji (ur. ok. 1158 )
1205 – Izabela I , królowa Jerozolimy (ur. 1170 )
1206 – Ottaviano di Paoli , włoski kardynał
1258 – Julianna z Cornillon , belgijska augustianka, święta (ur. 1193 )
1382 – Janusz Suchywilk , polski duchowny katolicki, arcybiskup gnieźnieński (ur. ok. 1310 )
1419 – Wincenty Ferreriusz , hiszpański dominikanin, święty (ur. ok. 1350 )
1512 – Lazzaro Bastiani , włoski malarz (ur. 1429 )
1553 – Antonius Corvinus , niemiecki duchowny luterański, dzisłacz reformacji (ur. 1501 )
1574 – Katarzyna z Palmy , hiszpańska augustianka, wizjonerka, święta (ur. 1533 )
1591 – Piotr Myszkowski , polski duchowny katolicki, biskup płocki i krakowski (ur. ok. 1510 )
1617 – Alonso Lobo , hiszpański kompozytor (ur. 1555 )
1626 – Anna Kołtowska , caryca Rosji (ur. ?)
1631 – Sinibaldo Scorza , włoski malarz (ur. 1589 )
1654 – Lorenzo Gabrieri , włoski malarz (ur. 1580 )
1684 :
1697 – Karol XI , król Szwecji (ur. 1655 )
1704 – Krystian Wirtemberski , książę oleśnicki (ur. 1652 )
1712 – Jan Luyken , holenderski pisarz, rytownik, ilustrator (ur. 1649 )
1717 – Jean Jouvenet , francuski malarz (ur. 1644 )
1723 :
1735 – Samuel Wesley , angielski poeta (ur. 1622 )
1744 – Maria Krescencja Höss , niemiecka zakonnica, święta (ur. 1682 )
1765 – Edward Young , brytyjski poeta (ur. 1683 )
1766 – Stanisław Kostka Czartoryski , polski książę, polityk, wojskowy (ur. ?)
1794 :
François Chabot , francuski polityk, rewolucjonista (ur. 1756 )
Georges Danton , francuski adwokat, rewolucjonista (ur. 1759 )
Camille Desmoulins , francuski polityk, publicysta, adwokat, rewolucjonista (ur. 1760 )
Philippe Fabre d’Églantine , francuski aktor, dramatopisarz, rewolucjonista (ur. 1750 )
Marie-Jean Hérault de Séchelles , francuski polityk, rewolucjonista (ur. 1759 )
1804 – Jean-Charles Pichegru , francuski generał (ur. 1761 )
1812 – Jan Chrzciciel Dąmbski , polski generał (ur. 1731 )
1825 – Feliks Łukasz Lewiński , polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy włocławski , biskup janowski (ur. 1751 )
1852 – Felix zu Schwarzenberg , austriacki polityk, dyplomata, premier Austrii (ur. 1800 )
1857 – Jan Tyssowski , polski działacz polityczny, przywódca powstania krakowskiego (ur. 1811 )
1861 – Ferdinand Joachimsthal , niemiecki matematyk (ur. 1818 )
1864 :
1866 – Thomas Hodgkin , brytyjski fizyk, lekarz, patolog (ur. 1798 )
1882 – Frédéric Le Play , francuski myśliciel, reformator społeczny, ekonomista, inżynier (ur. 1806 )
1888 – Wsiewołod Garszyn , rosyjski pisarz (ur. 1855 )
1894 – Ludwik de Laveaux , polski malarz pochodzenia francuskiego (ur. 1868 )
1900 – Joseph-Louis-François Bertrand , francuski matematyk (ur. 1822 )
1905 – Juliusz Hochberger , polski architekt (ur. 1840 )
1916 :
1918 – Jerzy Tupou II , król Tonga (ur. 1874 )
1920 – Rudolf Zuber , polski geolog, podróżnik (ur. 1858 )
1923 – George Herbert , brytyjski arystokrata, archeolog (ur. 1866 )
1929 – Francis Aidan Gasquet , brytyjski kardynał (ur. 1846 )
1931 :
1933 – Anatol Nowak , polski duchowny katolicki, biskup przemyski (ur. 1862 )
1934 – Jirō Satō , japoński tenisista (ur. 1908 )
1935 – Emil Młynarski , polski dyrygent, kompozytor (ur. 1870 )
1936 – Józef Świętorzecki , polski generał (ur. 1876 )
1940 :
1941 – Franciszek Kleeberg , polski generał (ur. 1888 )
1942 – Jakub Bohusz-Szyszko , polski generał (ur. 1855 )
1943 – Bronisław Onufry Kopczyński , polski muzyk, poeta, publicysta (ur. 1916 )
1953 – Jerzy Boczkowski , polski kompozytor, krytyk teatralny, prezes ZAIKS (ur. 1882 )
1954 – Jānis Zvaigzne , łotewski podpułkownik (ur. 1892 )
1956 – Stanisław Łoza , polski podpułkownik, historyk sztuki, bibliograf (ur. 1888 )
1957 – Mieczysława Ruxerówna , polska archeolog (ur. 1891 )
1962 :
1964 – Douglas MacArthur , amerykański generał (ur. 1880 )
1967 :
1968 :
1969 – Ain Ervin Mere , estoński major (ur. 1903 )
1970 :
1972 :
1974 :
1975 :
1976 :
1979 – Charles Simons , belgijski piłkarz (ur. 1906 )
1983 – Marian de la Mata Aparício , hiszpański augustianin, misjonarz, błogosławiony (ur. 1905 )
1984 – Arthur Harris , brytyjski marszałek lotnictwa (ur. 1892 )
1989 :
1991 – William Sydney , brytyjski arystokrata, polityk (ur. 1909 )
1992 :
1994 – Kurt Cobain , amerykański gitarzysta, wokalista, lider zespołu Nirvana (ur. 1967 )
1995 :
1996 – Monika Dannemann , niemiecka łyżwiarka figurowa, malarka (ur. 1945 )
1997 – Allen Ginsberg , amerykański poeta, scenarzysta, aktor, działacz społeczny pochodzenia żydowskiego (ur. 1926 )
1998 – Cozy Powell , brytyjski perkusista, członek zespołu Jeff Beck Group (ur. 1947 )
2000 :
2001 – Malcolm Shepherd , brytyjski polityk (ur. 1918 )
2002 :
2003 – Henryk Miłoszewicz , polski piłkarz, trener (ur. 1956 )
2004 :
2005 :
2006 :
2007 :
2008 :
2009 :
2010 – Witalij Siewastjanow , rosyjski kosmonauta (ur. 1935 )
2011 :
2012 :
2013 :
2014 :
2015 :
Przypisy