Gustáv Husák

Gustáv Husák
Data i miejsce urodzenia	10 stycznia 1913 Dúbravka, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	18 listopada 1991 Bratysława
Prezydent Czechosłowacji
Okres	od 29 maja 1975 do 10 grudnia 1989
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Czechosłowacji
Poprzednik	Ludvík Svoboda
Następca	Václav Havel
Odznaczenia

Gustáv Husák (ur. 10 stycznia 1913 w Dúbravce (ob. dzielnica Bratysławy), Austro-Węgry, zm. 18 listopada 1991 w Bratysławie, Czechosłowacja) – słowacki polityk, czechosłowacki działacz komunistyczny, wieloletni przywódca Komunistycznej Partii Czechosłowacji, w latach 1975-1989 prezydent kraju; odpowiedzialny za prześladowania intelektualistów i walkę z wolną myślą i kulturą.

Historia

Już przed wybuchem II wojny światowej działał w ruchu komunistycznym, gdyż w wieku 16 lat został członkiem partii Komunistycznej Partii Czechosłowacji. Awansując na coraz wyższe stanowiska Husak pod koniec wojny był już jednym z jej przywódców. Po roku 1945 został deputowanym do zgromadzenia narodowego oraz członkiem KC Komunistycznej Partii Czechosłowacji. W 1946 objął przywództwo Rady Pełnomocników, która stanowiła autonomiczny rząd słowacki. W 1948 uczestniczył w przejęciu władzy przez komunistów. W 1950 utracił stanowisko na skutek zarzutów o nacjonalistyczne poglądy. W okresie stalinistycznych rządów Klementa Gottwalda został 6 lutego 1951 aresztowany, oskarżony o odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne i zdradę, wykluczony z partii i skazany na dożywotnie więzienie. W więzieniu spędził osiem lat.

W 1963 doczekał się rehabilitacji i przywrócenia do partii, a gdy władzę w Czechosłowacji objął Alexander Dubček, Husak został wicepremierem oraz uczestnikiem prac nad opracowaniem programu reformistycznego, jednak latem 1968 był sceptycznie nastawiony do przemian Praskiej wiosny, popierając interwencję wojsk Układu Warszawskiego 20 sierpnia tegoż roku. Następnie został przywódcą Komunistycznej Partii Czechosłowacji (I sekretarz partii od 17 kwietnia 1969), a w 1975 r. prezydentem kraju, zastępując chorego Ludvíka Svobodę.

Jego prezydenturę charakteryzowały represje wymierzone w intelektualistów oraz zwalczanie wolnej myśli i kultury. Wraz z pogłębianiem się kryzysu ZSRR i państw bloku wschodniego w okresie lat osiemdziesiątych doszło do załamania komunizmu w Czechosłowacji. W 1987 wykluczono Husaka z Biura Politycznego KC KPCz, a w grudniu 1989 został zmuszony do ustąpienia z urzędu prezydenta. W lutym 1990 został z kolei wykluczony z partii komunistycznej.

Odznaczenia (lista niepełna)

• Złotą Gwiazdę Bohatera Związku Radzieckiego
• Order Klementa Gottwalda (czterokrotnie)
• Order Lenina
• Order Rewolucji Październikowej
• Order José Martí

Bibliografia

• Alex Axelrod, Charles Phillips Władcy, tyrani, dyktatorzy. Leksykon, wyd. Politeja, Warszawa 2000, s. 268-269
• Kronika 1991, Wydawnictwo "Kronika" - Marian B. Michalik, Warszawa, 1991, ISBN 83-900331-1-9, str. 135