Lingua aromanesa
| Aromanés armãneashce |
||
|---|---|---|
| Outros nomes: | armãneashti, limba armãneascã | |
| Falado en: |  Grecia Albania Romanía República de Macedonia Serbia Bulgaria |
|
| Total de falantes: | 300.000 | |
| Familia: | Indoeuropea Itálica Románica Italo-oriental Aromanés |
|
| Escrita: | alfabeto latino (variante aromanesa) |
|
| Estatuto oficial | ||
| Lingua oficial de: | Recoñecida como lingua minoritaria na República de Macedonia | |
| Regulado por: | Non ten regulación oficial | |
| Códigos de lingua | ||
| ISO 639-1: | -- | |
| ISO 639-2: | rup | |
| ISO 639-3: | rup | |
 |
||
O aromanés ou arromanés, tamén coñecido como macedorrumano ou valaco (limba armãneascã, Armãneashti ou Armãneshce) é un idioma do conxunto das linguas romances orientais falado no Sueste de Europa por 300 mil persoas do pobo arumano ou arrumano.
Comparte semellanzas co romanés, mais a diferenza deste que tivo influencias das linguas eslavas, o arumano tivo influencia do grego. Algúns filólogos non o consideran un idioma separado, senón só un dialecto arcaico do romanés. Unha das súas características fonéticas peculiares é a perda da f- inicial latina (do mesmo xeito que en castelán): ferrum → her ("ferro"), aínda que este mesmo trazo compárteo tamén co meglenorromanés.
Este idioma actualmente é falado en comunidades espalladas entre os seguintes estados: Estados Unidos, Francia, Australia, Alemaña, Grecia, Bulgaria, Romanía, República de Macedonia, Albania e Serbia; tal dispersión explícase porque durante séculos a maior parte dos arromaneses (chamados outrora polos eslavos "kutzovalacos" e, dadas as semellanzas no seu modo de vida cos rom ou xitanos, "tsintaros") viuse forzada a un modo de vida transhumante en carromatos, seguindo circuítos dentro do sur da Península dos Balcáns.
Exemplo da lingua[editar | editar a fonte]
- Tatã a nostru
- cai eshci pi tser,
- s-ayisascã numa a Ta,
- s-yinã Amirãrilja a Ta,
- s-facã vreare-a Ta,
- cum pi tserlu,
- ashi sh-pisti loc.
- Pãne-a nostrã atsea di cathi dzuã dã-nã-u sh-azã
- shi ljartã-nã amãrtiile-a noastre
- ashi cum lji-ljirtãm sh-a amãrtoshlor a noshci.
- Shi nu nã-du la pirazmo,
- ala aveaglji-nã di atsel arãulu.
- Cã a Ta easte Amirãrilja shi puteare
- a Tatãlui shi Hiljlui shi a Ayului Spirit,
- torã, totãna shi tu eta-a etilor.
- Amen.
- Tuti iatsãli umineshtsã s-fac liberi shi egali la nãmuzea shi-ndrepturli. Eali suntu hãrziti cu fichiri shi sinidisi shi lipseashti un cu alantu sh-si poartã tu duhlu-a frãtsãljiljei.
(Artigo 1 da Declaración Universal dos Dereitos Humanos)
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
