Logroño

Logroño
De esquerda a dereita: Torres da Concatedral de Santa María de la Redonda, Rúa Sagasta no Casco vello da cidade, Portada Gótica da Igrexa de San Bartolomé, novo Parque do Rei Filipe VI, pazo de congresos Riojaforum e Parque do Ebro coa Casa de las ciencias.
Situación xeográfica
Logroño Logroño
País	España
Comunidade Autónoma	A Rioxa
Provincia	A Rioxa
Comarca	Logroño
Xeografía
Altitude	391 msnm
Superficie	79,55 km²
Poboación
Poboación	152.650 hab. (INE 2008)
Densidade	1.918,92 hab./km²
Xentilicio	logroñés, lucroniense
Información
Código postal	26001 - 26009
Alcalde	Concepción Gamarra (PP)
Páxina web	www.logroño.org

Logroño é unha cidade e concello do norte de España, capital da comunidade autónoma e provincia da Rioxa. Tamén é a súa cidade de maior poboación, concentrando case a metade do total da comunidade, así como o seu centro económico, cultural e de servizos.

Bañada polo río Ebro, Logroño foi historicamente un lugar de paso e cruzamento de camiños, como o Camiño de Santiago, e de fronteiras, disputada entre os antigos reinos da Península Ibérica durante a Idade Media. No último século, a cidade experimentou un crecemento demográfico lento pero significativo respecto das poboacións próximas, provocado principalmente polos movementos migratorios desde outras comarcas da rexión. Foi capital gastronómica española en 2012 e Cidade Europea do Deporte en 2014.

Etimoloxía

A orixe deste topónimo é, como en moitas outras localidades, descoñecida. O nome Lucronio é nomeado por primeira vez nun documento de 965 polo cal García Sánchez de Pamplona doa o lugar así denominado ao Mosteiro de San Millán. No foro de 1095 aparece baixo o nome de Logronio, agás unha vez na que é denominado illo Gronio. As teses máis aceptadas parecen indicar" que o nome é unha latinización tardía por prefixación do artigo lo/illo ao antigo topónimo Gronio/Gronno, palabra de orixe celta que significa «o vao» ou «o paso». Crese que este nome era debido á frecuente utilización do lugar para atravesar o río Ebro.

Outros historiadores propuxeron teorías alternativas, como unha posible derivación de Lucus Brun/Lucus Beronius ("Lugar sagrado no bosque berón").

Xeografía

O concello de Logroño está situado no norte da Rioxa Media, limitando cos municipios de Fuenmayor, Navarrete, Lardero, Villamediana de Iregua, Murillo de Río Leza e Agoncillo na Rioxa; Laguardia, Lanciego e Oyón en Áraba e Viana en Navarra.

A maior parte da súa superficie municipal e do núcleo urbano aséntase na marxe dereita do río Ebro. A súa altitude, tomando como referencia o céntrico paseo do Espolón, é de 386 m sobre o nivel do mar. Aínda que é unha zona xeograficamente bastante plana pola súa situación en pleno val, existen algunhas elevacións próximas como o outeiro de Cantabria, o do Corvo, o monte da Pila ou o punto máis alto da localidade, Candorras, de 580 metros de altura. É precisamente esta situación a que permite comunicacións adecuadas por estrada e por ferrocarril cara ao leste (Zaragoza) e oeste (Burgos). Non obstante, a serra de Cantabria e o Sistema Ibérico, situados cara ao norte e sur, respectivamente, limitan unha comunicación con vías rápidas nestas direccións.

Clima

Climograma de Logroño

A meteoroloxía da cidade vese suavizada pola súa localización no val do Ebro, sendo as súas condicións meteorolóxicas típicas do denominado clima mediterráneo continental. A temperatura media anual é de 13,5°C. A temperatura pode roldar en inverno os -5°C; mentres que en verán os termómetros superan os 35°C. As precipitacións medias anuais son de 400 mm. Os ventos que afectan á cidade son os seguintes: dende o norte, o Cierzo; do sur, o Abrego: do leste, Solano; e do oeste, o Castelán. Os ventos intermedios son, do nordés, o Navarrico; do Noroeste, Rosmón; do sueste, o Burgalés; e do sueste, o Soriano.

Historia

Monumento ao foro outorgado por Afonso VI en 1095.

Logroño foi poboada no ano 905 por Sancho Abarca, rei de Navarra, para garantir o paso do Ebro e o acceso ás terras tomadas aos musulmáns logo da batalla de Clavijo, instalándose novas xentes na beira dereita do río. En 1044, na "Rúa Vieja", arteria principal da localidade, ergueuse un pazo dos monarcas navarros.

En 1095, o rei de León, Afonso VI, apoderouse da Rioxa, e consolida a súa conquista concedendo a Logroño unha carta foral, que garantía a libre circulación pola ponte, o que asegura a prosperidade económica da cidade. O dito foro constituíse en modelo para moitos outros posteriores.

No século XIII, a urbe, que conta con varios hospitais, arrodéase de fortificacións. O seu castelo foi derrocado no século XVII.

Desde época medieval Logroño foi unha das etapas do Camiño de Santiago. Os peregrinos atravesaban Logroño pola "Rúa Vieja", onde unha vella mansión do século XVIII foi habilitada polo concello como refuxio dos peregrinos modernos.

Transporte e comunicacións

Estradas

A cidade de Logroño está ben comunicada, nun cruzamento de varias estradas. En dirección oeste-leste, a autoestrada AP-68 une a cidade con Bilbao e Zaragoza, ademais doutras localidades como Haro e Miranda de Ebro en dirección Bilbao e Calahorra e Tudela en dirección Zaragoza. Cara ao nordés parte a autovía A-12 que chega ata Pamplona, pasando por Estella, e que está en construción cara ao oeste en dirección Burgos. Polo momento só está operativa ata Nájera e o resto de traxecto ata a capital burgalesa faise pola N-120, que continúa ata Galicia. Cara ao sur, a cidade está unida con Soria pola N-111. Outras estradas destacables son a N-232, paralela á AP-68, e a LO-20, circunvalación da cidade polo sur.

Ferrocarril

Fachada principal da nova estación de ferrocarril, en 2013.

Por Logroño pasa a liña que une Castejón (Navarra) con Bilbao. A estación, que estivo situada ata 2008 na Praza de Europa, foi derrubada para dar paso a unha nova estación intermodal soterrada e temporalmente habilitouse unha estación provisional. A nova estación de Logroño está situada na avenida de Colón e foi inaugurada parcialmente o 18 de decembro de 2011. Os traballos na estación culminarán co soterramento das vías na capital e a chegada do tren de alta velocidade.

Dende Logroño hai servizos rexionais a Zaragoza e Valladolid, con paradas intermedias en Calahorra, Haro, Alfaro, Tudela, Castejón, Miranda de Ebro ou Burgos, entre outras. Tamén existen servizos de longa distancia a Madrid, Barcelona, Bilbao ou Galicia, entre outros.

Aeroporto

O Aeroporto de Logroño-Agoncillo foi inaugurado en 2003. Está situado no municipio de Agoncillo, 12 km ao leste da cidade. É un dos aeroportos con menor tráfico de España e actualmente só ten 6 conexións diarias con Madrid-Barajas.

Autobuses

A cidade, dende a Estación Municipal de Autobuses, está conectada coa maioría de puntos da península e tamén coa maioría de localidades da Rioxa con autobuses interurbanos. Ademais, dispón de 11 liñas de autobuses urbanos diarios, e 3 máis búho ou nocturnos, que conectan lugares como La Grajera, Lardero, Villamediana de Iregua ou El Cortijo. O servizo está operado por AULOSA (Autobuses Logroño SA), filial urbana do Grupo Jiménez. Finalmente, dende 2010, Logroño conta cun servizo de autobuses metropolitanos que conectan coas poboacións próximas a capital, con servizos que teñen intervalos de paso entre 25 e 50 minutos.

Lugares de interese

• Con-Catedral de Santa María de la Redonda
• Igrexa de San Bartolomé
• Igrexa de Santiago
• Igrexa de Palacio
• Museo de La Rioja
• Parlamento de La Rioja, localizado na antiga factoría de Tabacalera.
• Muralla del Revellín
• Fonte da Gran Vía con representación de reis que estiveron vencellados a Logroño ou A Rioxa.

Personalidades da cidade

• Navarrete o Mudo, pintor do século XVI,
• Marqués de la Ensenada, estadista e ilustrado do século XVIII,
• Baldomero Espartero, militar, rexente e xefe de goberno de España, no século XIX,
• Manuel Bretón de los Herreros, escritor,
• Fausto Delhuyar, químico e xeólogo
• Práxedes Mateo Sagasta, presidente do goberno español durante a Restauración,
• Rafael Azcona, guionista cinematográfico,
• Ramón Castroviejo,