İL TANITIMI | Sakarya

SAKARYA VALİSİ MUSTAFA BÜYÜK

SAKARYA VALİSİ MUSTAFA BÜYÜK

SAKARYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI ZEKİ TOÇOĞLU

SAKARYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI ZEKİ TOÇOĞLU

SAKARYA TİCARET VE SANAYİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI MAHMUT KÖSEMUSUL

SAKARYA TİCARET VE SANAYİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI MAHMUT KÖSEMUSUL

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ REKTÖRÜ PROF. DR. MUZAFFER ELMAS

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ REKTÖRÜ PROF. DR. MUZAFFER ELMAS

SAKARYA TİCARET BORSASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI CEVDET METE

SAKARYA TİCARET BORSASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI CEVDET METE

SERDİVAN BELEDİYE BAŞKANI YUSUF ALEMDAR

SERDİVAN BELEDİYE BAŞKANI YUSUF ALEMDAR

TOYOTA OTOMOTİV SANAYİ TÜRKİYE A.Ş. GENEL MÜDÜR VE CEO ORHAN ÖZER

TOYOTA OTOMOTİV SANAYİ TÜRKİYE A.Ş. GENEL MÜDÜR VE CEO ORHAN ÖZER

SAKARYA 1. OSB YÖNETİM KURULU BAŞKANI MUSTAFA KÖSEMUSUL

SAKARYA 1. OSB YÖNETİM KURULU BAŞKANI MUSTAFA KÖSEMUSUL

OTOKAR OTOMOTİV VE SAVUNMA SANAYİ A.Ş. GENEL MÜDÜRÜ SERDAR GÖRGÜÇ

OTOKAR OTOMOTİV VE SAVUNMA SANAYİ A.Ş. GENEL MÜDÜRÜ SERDAR GÖRGÜÇ

ÇAMSAN ENTEGRE YÖNETİM KURULU BAŞKANI ŞÜKRÜ BODUR

ÇAMSAN ENTEGRE YÖNETİM KURULU BAŞKANI ŞÜKRÜ BODUR

ŞENPİLİÇ GIDA SANAYİ A.Ş. YÖNETİM KURULU BAŞKANI İPEK ÜSTÜNDAĞ

ŞENPİLİÇ GIDA SANAYİ A.Ş. YÖNETİM KURULU BAŞKANI İPEK ÜSTÜNDAĞ

SAKARYA VAGON SANAYİ A.Ş. (SAVASAŞ) YÖNETİM KURULU BAŞKANI FATİH CAN

SAKARYA VAGON SANAYİ A.Ş. (SAVASAŞ) YÖNETİM KURULU BAŞKANI FATİH CAN

TARAKLI TERMAL YÖNETİM KURULU BAŞKANI AHMET GENÇ

TARAKLI TERMAL YÖNETİM KURULU BAŞKANI AHMET GENÇ

GÜLERYÜZ KUYUMCULUK GENEL MÜDÜRÜ İSMAİL BEDİR

GÜLERYÜZ KUYUMCULUK GENEL MÜDÜRÜ İSMAİL BEDİR

ELMAS GARDEN INN OTEL YÖNETİM KURULU BAŞKAN YARDIMCISI HÜLYA BARAN

ELMAS GARDEN INN OTEL YÖNETİM KURULU BAŞKAN YARDIMCISI HÜLYA BARAN

Sakarya İl Tanıtımı

Sakarya İli, tarihsel niteliği, coğrafi konumu ve koşulları, sanayi, tarım ve hizmet sektörü alanlarındaki avantajları ve gelişmişliği ile Türkiye’nin önemli illerinden biridir. Adını Karadeniz’e akan nehirden almaktadır. Bölge çok eski tarihlerden bu yana bir ticaret alanı olarak kullanılmaktadır. Şehrin merkez ilçesi olan Adapazarı ismi de buranın coğrafi konumu ve burada gerçekleşen ticari faaliyetlerinin ifadesi olarak Ada ve Pazar kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmektedir.

Adapazarı son dönem bir Osmanlı Şehri gibidir. Tarihi İpek Yolu’na ve Osmanlı Bağdat Yol’una yakın, İstanbul ve Anadolu’nun kesişim noktasındadır. Coğrafi konumu itibariyle Türkiye’nin büyük metropollerinden olan İstanbul, İzmir, Bursa ve Ankara’ya yakınlığı, önemli bir lokasyonda bulunması, Sakarya’nın işletme girdilerinin temininde ekonomik ve rahat olanaklara sahip olmasını sağlamıştır.

Yatırım olanakları açısından, ülkedeki hatta dünyadaki birçok bölgeden daha caziptir. 3 saatlik uçuş mesafesinde 7.02 Trilyon Avro pazar payına ulaşılabilmektedir. Marmara Bölgesinde, İstanbul’a 164 km uzaklıkta, İstanbul- Ankara yolu üzerinde ve İstanbul- Antalya yolu kavşak noktasında bulunması itibariyle önemli bir coğrafi konum fırsatına sahiptir. İl, demir yolu, hava yolu ve kara yolları ile Avrupa ve Asya ülkelerine açılan bir kapıdır. Karasu limanı Karadeniz ve Akdeniz’e açılmaya hazırlanan bir kapıdır. İstanbul Kurtköy Sabiha Gökçen Havaalanı 110 km, İstanbul Yeşilköy Havaalanı 170 km ve Kocaeli-İzmit Cengiz Topel Havaalanı 30km uzaklıktadır. Karadeniz’den dünyaya açılan bir Sakarya hedeflenmektedir.  Bölge, yeşil ve ekilebilir alanları, yağmurlu iklimi, içilebilir su kaynakları, gölleri ve çeşitli doğal kaynakları bakımında yerleşim için uygundur.

 

 

Sakarya Kültür ve Turizmi

Sakarya İli ülkenin sosyo-ekonomik açıdan en gelişmiş bölgesi olan Marmara Bölgesini, Anadolu’nun diğer bölgelerine bağlayan ana ulaşım yolları üzerinde bulunmaktadır. Bu coğrafi konumu nedeniyle bölgede yaşanan nüfus hareketliliği ilin iç turizmine canlılık getirmektedir.

Sakarya, coğrafi konumu itibarıyla doğanın doyumsuz güzelliklerinin sergilendiği manzaralarla çevrili bir yurt köşesidir. Bu nedenle turistik cazibelere sahiptir. Kıyıları, doğal güzellikleri, şifalı suları ve iklim özellikleri ile Karasu, Kocaali, Sapanca ve Akyazı ilçelerinin Sakarya İlinin turizminde önemli yeri vardır.

Karadeniz kıyısında yaklaşık 60 kilometre uzunluğunda bir sahil şeridine sahip olan Sakarya ili, özellikle Karasu ve Kocaali ilçelerinde kilometrelerce uzunlukta kumla kaplı doğal plajlara sahiptir. Özellikle Karasu’da son yıllarda yeterli olmasa da konaklama tesisi yatırımları yapılmaktadır.

Sakarya ili Anadolu’nun eski medeniyet izlerine rastlanan diğer bölgelerine oranla yerleşim tarihi açısından oldukça yeni sayılabilir. Tarihi desenler içinde bölgeden çeşitli kavimler geçmesine karşın, bu kavimlere ait köklü medeniyet izlerine rastlanamamıştır. İlde tespit edilen en eski yerleşim Roma dönemine aittir. Bu dönemin en önemli kalıntıları; Kaynarca ilçesindeki Nekrapol, Akarca köyündeki Nekrapol, İkizce Osmaniye köyündeki Nekrapol, Geyve ilçesindeki Sarayköy kalıntıları, Pamukova ilçesindeki Hayrettin Köyü kalıntıları, Akçakaya köyündeki yerleşim birimleri, mezar anıtları ve yığma mezarlardır. Roma döneminden sonra bölgeye hâkim olan Bizans İmparatorluğu zamanında da büyük yerleşimlere rastlanmamaktadır. Jüstinyen Köprüsü, Sakarya Nehri boyunca yapıldığı rivayet edilen 21 adet kaleden bazı kısımları ayakta kalabilen Seyitler Kalesi, Haramtepe Kalesi, Adliye Kalesi bu dönemden günümüze gelebilen önemli kalıntılardır.

Sağlık Turizmi ile ilgili sıcak su kaynaklarına gelince bunların en önemlisi Kuzuluk Kaplıcasıdır. Kuzuluk Kaplıcaları ülkemizin özel teşebbüs elinde en iyi teşkilatlandırılmış ve şifa itibariyle en kıymetli sularımızdandır. Adapazarı'na mesafesi 29 km'dir. Bunun yanında Çökek Kaplıcası, Acı su, Ilıca içmecesi, Taraklı Kil Hamamı diğer şifalı su kaynaklarıdır.

Sakarya ilinin en büyük gölü 42 km2’lik yüzölçümü ile Sapanca Gölü'dür. İlin içme suyu ihtiyacını karşılayan göl aynı zamanda turistik amaçlarla da kullanılmaktadır. Gölün güney sahilinde Türkiye’nin en önemli otellerinden olan Güral Sapanca ve Richmond otelleri bulunmaktadır. İlin diğer gölleri ise; Büyük Akgöl, Taşkısığı gölü, Poyrazlar gölü, Küçük Akgöl ve Acarlar gölüdür. Bunların arasında Adapazarı'na 10 km mesafede bulunan Poyrazlar Gölü, Orman Müdürlüğü tarafından piknik alanı olarak ayrılmış, özellikle hafta sonlarında il ve çevresinden gelen birçok kimse için dinlenme ve balık tutma yeri olmuştur.

Acarlar Longozu, Sakarya’nın turizmde parlayan yıldızı konumundadır. Longoz, denize doğru akan derelerin getirdiği kumların birikerek kıyıda set oluşturması ve dere ağzını kapatması sonucu akarsuyun biriktiği yerde oluşan bir özel ekosistemdir. Yalnızca dişbudak, kızılağaç gibi belirli ağaçlar, göl soğanı, su menekşesi gibi bitki ve karaleylek, balıkçıl gibi kuş türleri bu yaşam ortamını tercih ettiği Acarlar Longozu, dünyanın tek parça halindeki en büyük longozu olarak bilinmektedir. Burada Longoz Koruma Planı uygulanmaktadır. Longoz çevresinde günübirlik turizm amaçlı tesisler mevcuttur.

Sapanca'nın güney kesiminde yer alan Soğucak Yaylası, Geyve'de Kışpiyan, Taraklı'da Karagöl, Akyazı'da Keremali gibi çok sayıda yayla mevcuttur. Mevcut yaylaların tespiti yapılmış ve toplam 22 adet yayla için, yayla turizmi aksı belirlenerek, raporu oluşturulmuştur. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na Sakarya-Akyazı-Geyve yöreleri yaylalarının, belirlenen bölge içinde “Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi” ilan edilmesi için başvurulmuştur.

Tarihi İpekyolu üzerinde yer alan Taraklı, Osmanlı şehir dokusunu oluşturan üç katlı ev biçimini yansıtan çok sayıda tarihi evlere sahiptir. Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Sakarya Valiliği destek ve koordinasyonunda restorasyon çalışmaları yapılmaktadır. Sakarya ayrıca doğal güzellikleri, ormanları, akarsuları ile spor, sağlık, doğa, göl, termal, sahil başta olmak üzere turizm çeşitliliğine sahiptir.

 

Sakarya Sanayi

Sakarya'da sanayi daha Cumhuriyet kurulmadan önce filizlenmeye başlamıştır. Kurtuluş Savaşı'nda ordumuzun araba ihtiyacını karşılayan, 1916 yılında kurulmuş bulunan DA-TA Ağaç İşleri Fabrikası (bugünkü Zirai Donatım Kurumu Müessesesi) ilk örneklerdendir. İl’de ticaret ve dolayısıyla sanayileşmenin başladığı yıllar, 1890'da demiryolunun yapımını izleyen yıllarda olmuştur. Bununla birlikte, ilde imalat sanayii 1950'lerde TCDD Vagon Fabrikası, Askeri Ağır Bakım Fabrikası ve Şeker Fabrikası gibi kamu kesimi önderliğinde girişilen yatırımlarla gelişmeye başlamıştır. 1950'li yıllarda, kamu yatırımları, sanayileşmede bir sıçrama yaratmış, ayrıca ticaretten sağlanan birikimlerle özel kesim yatırımları yapılmaya başlamıştır.

1950'lerin ikinci yarısında başlayan özel kesim yatırımları, öncelikle tarıma ve tarımsal kaynak potansiyeline bağlı olarak yapılmış, 1960'larda ve 1970'lerde tarıma dayalı sanayinin önemi sürmekle birlikte, hemen hemen tüm sanayi dallarında çeşitli yatırımlar yapılmıştır. Özel teşebbüsün Sakarya sanayine yatırıma başlaması sonucu; Toyota, Tüvasaş, Otokar, Good Year, Ülker, Yazaki, Asaş, Tırsan, Sanko gibi yerli-yabancı büyük firmalar fabrikalar kurmuştur.

Tarımın yoğun olması gıda sektörünü geliştirmiştir. Sanayi alanındaki istihdamın önemli bir kısmını otomotiv, tekstil ve makine imalatı ile birlikte gıda sektörü gerçekleştirmektedir. Dünya çapında firmaların faaliyette bulunduğu bu alanlardan otomotiv ve yan sanayi, sanayi alanındaki istihdamın üçte birini tek başına sağlamaktadır. Sakarya ili sanayi sektörünün GSYİH’sına bakıldığında, otomotiv ve otomotiv yan sanayinin öne çıktığı görülmektedir. Bunu, işlenmiş gıda, makine imalatı, metal işleme, orman ürünleri, tekstil sektörleri takip etmektedir.

Sakarya ili, sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında 18. ve kişi başına GSYİH bakımından ise 33. sırada yer almaktadır. Sakarya’daki ihracat yapan KOBİ ve büyük sanayi kuruluşları ihracat açısından ilk 10 il arasında girmiş bulunmaktadır.

Sakarya dış ticarette ülkemizin önde gelen illeri arasındadır. 2011 yılı ihracatı 2.011.691.000 Dolar, ithalatı ise 1.368.287.000 Dolardır. 2011 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı % 147 olmuştur. 2012 yılı Ekim ayında ihracat 114.011,91 Dolar, ithalat ise Eylül ayı itibarıyla 1.001.773 Dolar olarak gerçekleşmiştir.

İlin GSYİH içindeki Payı % 1,1’dir. İlde kişi başına düşen GSYİH Miktarı 14.064 $’dır. İlin işsizlik oranı ise % 10,2’dir. İl ekonomisi içinde sanayi sektörünün payı % 25 olarak gerçekleşmiştir. Sakarya ilinde 2011 yılı itibariyle sanayi işletmelerinin durumu; 4 Kamu, 4.225 Özel Sektör olmak üzere toplam 4.229 işyeri bulunmakta ve 2.565 kişi Kamu, 76.338 kişi Özel Sektör olmak üzere toplam 78.903 kişi istihdam edilmektedir. İl’de Sakarya Üniversitesi Merkez Kampüsü sınırları içinde “Teknoloji Geliştirme Bölgesi- TEKNOPARK” kurulmuştur.

İldeki KOBİ’lerin kuruluş tarihleri itibariyle bakıldığında Sakarya sanayisinin genç bir yapıya sahip olduğu görülmektedir. Sakarya’daki sanayi kuruluşlarının üretime geçtikleri tarih itibariyle % 76’sı 1990-2009 yılları arasında kurulmuştur. Sakarya sanayisi, Organize Sanayi Bölgeleri’nin (OSB) faaliyete geçmesi ile birlikte disiplinli ve çağdaş teknolojilerle daha düzenli bir şekilde gelişmeye başlamıştır. Sanayi yatırımlarının dağınık ve düzensiz yapılanmasının, kurulmuş olan ve kurulması planlanan OSB’lerle önlenmesi, bereketli tarım arazilerinin büyük bir özenle korunması planlanmaktadır.

 

Sakarya Tarım

İşgücünün sektörel dağılımı açısından bakıldığında, Sakarya ilinde en önemli ekonomik etkinlik tarım ve hayvancılıktır. Bölgesinin önemli bir tarım kenti olan Sakarya'da tarımın milli hâsıla içerisinde birinci sırada olmasının temel nedeni; Sakarya'nın, Marmara Bölgesi'nin diğer büyük illerine göre sanayileşmeye daha geç başlamasıyla beraber, topraklarının verimliliği, iklim özelliklerinin tarıma elverişliliği ve ileri tarım teknik ve aletlerinin yoğun kullanılmasıdır. Sakarya ili tarımsal alet ve makine varlığı incelendiğinde, ilin tarımsal araç ve gereç sayısı açısından oldukça zengin bir düzeyde olduğu dikkati çekmektedir. İl ekonomisinde tarım sektörünün hâkim olması, tarımda mekanizasyonu artırmıştır.

Ülkemiz ve Bölgemiz ekonomisinin temel taşlarından birini oluşturan tarım, Sakarya İlinde de ekonomik ve sosyal hayattaki yeri ile önemli bir sektördür. Sanayi ve hizmet sektöründe son yıllarda yaşanan gelişmeye rağmen tarım, ekonomide önemli pay almayı sürdürmektedir.

Sakarya İlinde tarım yapılan topraklar 245.356 hektar genişlikle ilin yaklaşık %50’sini kaplamaktadır. Sulanabilme kabiliyetine haiz 93.000 hektarlık alanın yaklaşık 20 bin hektarlık (toplam alanın % 8’i) bölümünde sulama ünitelerinden fiilen yararlanılarak sulu tarım yapılmaktadır. İl toprakları içinden geçen en önemli akarsu Sakarya Nehri’dir.

Ülke genelinde tarım sektörü GSMH içinde % 8,1’lik payla hizmetler ve sanayi sektörlerinin ardından üçüncü sırada yer almakta iken, diğer sektörler karşısında sanayinin tartışılmaz üstünlüğü görülen Marmara bölgesinin bir ili olan Sakarya’da ise %19’luk pay ile tarım sektörü, ilk sırada yer alan sanayiye kaynak aktaran itici bir güç konumundadır.

2010 yılında bir işletme başına düşen GSH “39.342”dir. İşletmelerdeki ortalama fert sayısının 5,5 olduğu varsayıldığında fert başına düşen GSH “7.153” olmaktadır. Tarımsal üretim değeri bu yılın cari fiyatlarına göre 2 milyar 341 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Bu değerin sektörlere göre dağılımına baktığımızda %51,5’lik bir payla hayvansal üretim ilk sırada yer almaktadır. Bunu %28,5’lik oranla meyve üretimi, %14’lük oranla tarla bitkileri üretimi ve %5,8’lik oranla sebze üretimi izlemektedir.

 

HAYVANCILIK

Sakarya ilinde, veraset ve intikal yasaları çerçevesinde yıldan yıla küçülme eğilimindeki tarım arazilerinde bitkisel tarım faaliyetlerinin sınırlanması ile birlikte, daha çok kapalı sistem hayvancılık faaliyetleri tercih edilmektedir. Büyükbaş hayvancılıkta yetiştirici, besi ve süt sığırcılığına yönelmektedir. Büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinde büyük ölçekli işletme sayısı az olan ilde sığırcılık sektörü yanında tavukçuluk sektöründe de önemli gelişmeler meydana gelmiştir. Modern beyaz et ve yumurta tesisleri faaliyete geçirilmiş ve bunlara bağlı kesimhaneler kurulmuştur.

İlde 144.036 adet büyük baş, 47.292 adet küçükbaş ve 19.286.338 adet kanatlı varlığı bulunmaktadır. İl genelinde kayıt altına alınan 899 adet bal üreticisi mevcuttur. Kayıtlı üreticilerde 56.658 adet kovan bulunmaktadır. 2011 yılında ipekböcekçiliği, yaş koza desteğinde toplam 3.508 kg yaş koza için ise 186.000 destek yapılmıştır.

Büyük baş hayvan varlığının % 92’si saf kültür ırkı ve kültür melezidir. İlde yapılmakta olan tavukçuluk faaliyetlerinin büyük bir kısmı Broiller (etçi) tavuk üretimi üzerinedir. Bu işletmeler genellikle Kaynarca, Akyazı, Adapazarı ve Hendek ilçelerinde yoğunlaşmış olup gerek kapasite gerekse teknoloji bakımından son derece gelişmiştir. Bunun yanı sıra İlde yumurta tavukçuluğu işletmeleri de mevcuttur. Bu hayvan varlığı ile 2011 yılında 233.609 ton süt, 16.856 ton kırmızı et, 186.295 ton beyaz et ve 210.300.000 adet yumurta üretimi gerçekleşmiştir.

İlde hayvan başına verim ortalaması ülke ortalamasından yüksek olmasına rağmen, bu verimin katma değerini elde etmede yeterli gelişme sağlanamamıştır. Irk ıslahı konusunda %92 oranında başarı sağlanmış olmakla birlikte kalan bölümün de ıslahı gerekmektedir. Kaba yem açığını gidermede yem bitkileri üretimi ve silaj kullanımında sağlanan gelişme henüz yeterli değildir. Hayvan sağlığı konularında ciddi tedbirlere ihtiyaç vardır. Karkas et verimi ülkemizde 180-200 kg arasında iken, ilde 260 kg’dır. Ancak bu verim AB ülkelerinde 400 kg’dır.

Birlaktasyonda ortalama süt verimi Türkiye’de 1700–1800kg civarında iken ilde ortalama 3900 kg verim alınabilmektedir. Soy kütüğüne kayıtlı işletmelerde ise 5000 kg’dır. Avrupa Birliği’nde bir laktasyondaki verim ortalaması 6500 kg iken Amerika Birleşik Devletlerinde 7500 kg’dır.

2012 Su Ürünleri Yetiştiricilik Tesisleri (Alabalık Üretim Çiftlikleri); 11 Haziran 2012 tarihi itibarı ile yetiştiricilik belgesine sahip toplam 22 adet alabalık üretim çiftliği bulunmaktadır. Yıllık toplam üretim kapasitesi 737,5 ton/yıl’dır. Bu çiftliklerin 2’sinde ruhsatlı kuluçkahane bulunmakta olup, toplam 2,6 milyon adet/yıl yavru kapasitesine sahiptirler.

İlde su ürünleri istihsali Karadeniz sahili ile iç sularda yoğunluk göstermektedir.

 

ORMANCILIK

Sakarya ilinin yaklaşık olarak %43'ü (208.290 Ha) orman ve fundalık alanlarla kaplıdır. İl orman arazisi ilçeler itibariyle değerlendirildiğinde alan büyüklüğü açısından en fazla ormanlık alana sahip ilçe Geyve'dir. İlçe 42.833 hektarlık orman arazisine sahip olup, topraklarının %68'ini ormanlık alan oluşturmaktadır. Geyve dışında orman arazisi bakımından ikinci önemli ilçe ise Akyazı'dır. Akyazı ilçesinin %47'si orman ve fundalık alanlarla kaplı bulunmaktadır. İl orman alanlarının %23'ü ibreli ağaçlardan (kızılçam, karaçam, sarıçam, göknar, sahil çamı); %65'i yapraklı ağaçlardan (kayın, meşe, dişbudak, gürgen) ve %12'si de karışık (ibreli ve yapraklı) ağaçlardan oluşmaktadır. Bolu, Bursa, İstanbul Orman Bölge Müdürlükleri arasında kalan bölge Adapazarı Orman Bölge Müdürlüğüne bağlıdır. İlde, bölge müdürlüğüne bağlı 5 orman işletmesi bulunmaktadır. Hammadde ve Pazar avantajları ve kurulan OSB’lerle birlikte son yıllarda orman ürünleri işletmelerinin sayısında önemli bir artış yaşanmıştır. Sakarya ili ormancılık hâsılası Marmara Bölgesi ormancılık hâsılasının %8-9'unu oluştururken, Türkiye ormancılık hâsılasının %1,5'ini oluşturmaktadır.

 

 

 

 

 

Yöre Mutfağı

Ülkemizin birçok yerinde olduğu gibi, Türk Kültürü açısından Sakarya mutfağındaki zenginlik; Orta Asya’dan, Balkanlardan, Kafkaslardan taşınan ve Anadolu topraklarında buluşan ürünlerin çeşitliliği ile uzun bir tarihsel süreç boyunca birbirinden farklı birçok kültürle yaşanan etkileşim sonucunda ortaya çıkmıştır. Geliştirilen yeni tatlar, yöre mutfak kültürünün bugüne gelmesini sağlamıştır. Genel olarak tahıl, çeşitli sebze ve bir miktar etle, sulu olarak hazırlanan yemek türleri, çorbalar, zeytinyağlılar ve hamur işleri ve kendiliğinden yetişen otlarla hazırlanan yemeklerden oluşan Sakarya Mutfağı; pekmez, yoğurt, bulgur vb. gibi kendine özgü sağlıklı yiyecek türlerini de ortaya çıkarmıştır. Yörede alt kültür grupları arasında farklı lezzetleri barındıran yeme-içme biçimleri, özel gün, kutlama ve törenlere ayrı bir anlam ya da kutsallık taşımaktadır. Sakarya mutfağı, çeşit zenginliği ve damak tadına uygunluk yönünden olduğu kadar birçok yemek ve yiyecek türü ile sağlıklı ve dengeli beslenmeye kaynaklık edebilecek örnekleri barındırmaktadır.

Giyim-kuşam Halk oyunları müziğinde olduğu gibi yöre mutfağında Rumeli, Kafkasya, Doğu Karadeniz ve Anadolu içlerinden göç edenler yöre mutfağına çeşitlilik kazandırmıştır. Tüm kesimlerde beslenme, hamurlu yiyecekler dayanmaktadır. Kentleşme ile birlikte beslenmenin büyük ölçüde pazar ürünlerine dayanmaya başlaması ile birlikte ildeki sebzelerin özgün kullanımı halen devam etmektedir.

Adapazarı'na has yöresel yemek denilince öncelikle akla "ıslama köfte" ve "kabak tatlısı" gelmektedir. Manavların dartılı veya tereyağlı keşkeği, cevizli lokumu, kabak kıvırması, sütlü üzümü, üresi, uğutu, köpük helvası, Çerkezlerin Tavuğu (Epışıps), Abazaların pastası, Karadenizlilerin hamsi buğulaması, karalâhana çorbası veya muhlaması, Gürcülerin Hallobyası, Arnavutların ciğeri, Boşnakların böreği, Muhacirlerin kapaması; yöredeki sofralara hem lezzet, hem de görünüm zenginliği katmaktadır.

Islama Köfte:Sakarya'nın ulusal düzeyde tanınmış en önemli yemeği "Islama Köftesi”dir. XX. yüzyılın başlarında Balkanlardan yöremize göçlerle geldiği sanılan ıslama köftenin, diğer yöre köftelerinden en belirgin farklılığı, yöredeki yaylalarda yetişen hayvanların etlerinden yapılan "köftesi" kadar, "kemik unu ve toz biberli sosa batırılıp kızartılmış" olan enfes ekmeğidir.

 

Kabak Tatlıları: Adapazarı'nda tatlı deniline akla "kabak tatlısı" gelir. "Toplu, kaplı, sütlü, pirinçli, cevizli, fındıklı, üzümlü"sü yanı sıra, görünümü kol böreğini hatırlatan, çok ince açılmış yufkaların arasına rendelenmiş bal kabağı ve cevizlerin serpilmesinin ardından oklava ile rulo yapılıp pişirilmesi ve üzerine ılık ağdanın dökülmesinden mamul "kabak kıvırması", yörenin en popüler ve şöhretli kabak tatlısıdır.

Diğer Yöre Tatlıları: Peynirden yapılan höşmel, pirinçten yapılan sütlaç, darıdan yapılan üre, incirden yapılan incir uyuşturması, kuru üzüm ve sütten yapılan sütlü üzüm, buğday unundan yapılan kara helva ve uğut, çöven kökünden yapılan köpük helvası, yufkadan yapılan ve güllaç'ı hatırlatan yufka böreği, yöre sofralarını süsleyen geleneksel tatlılardır.

 

Yöre Meyve ve Sebzeleri

Geyve'nin ayvası ve kirazı, Pamukova'nın kavunu, Taraklı’nın cevizi ve enginarı, Sapanca'nın eriği ve elması, Kaynarca'nın kabağı ve lahanası, Akova'nın patatesi ve soğanı, Karasu ve Kocaali'nin fındığı; sadece Sakarya da değil, Marmara Bölgesinin genelinde ısrarla aranmakta ve tercih edilmektedir.

 

Sakarya İli Resim Galerisi

Reklamlar