Μαρόκο

Ραμπάτ
Βασίλειο του Μαρόκου المملكة المغربية
; Σημαία	; Εθνόσημο
	Εθνικό σύνθημα: Allāh, al Waţan, al Malik" (Θεός, Έθνος, Βασιλιάς)
	Εθνικός ύμνος: Hymne Cherifien; Συγνώμη, το πρόγραμμα περιήγησής σας είτε έχει την JavaScript απενεργοποιημένη ή δεν έχει οποιοδήποτε υποστηριζόμενο player.; Μπορείτε να κατεβάστε το κλιπ ή να κάνετε λήψη ενός player για να αναπαράγετε το κλιπ στον browser σας.
Πρωτεύουσα	Ραμπάτ; 34°01′31″N 6°50′10″W / 34.0253°N 6.8361°W
Μεγαλύτερη πόλη	Καζαμπλάνκα
Επίσημες γλώσσες	Αραβικά, Βερβερικά
Πολίτευμα	Συνταγματική Μοναρχία
Βασιλιάς; Πρωθυπουργός	Μοχάμεντ ΣΤ΄; Αμπντελιλά Μπενκιράν
Ανεξαρτησία; Από τη Γαλλία; Ισχύον Σύνταγμα	; 2 Μαρτίου 1956; 10 Μαρτίου 1972; αναθεωρήθηκε 4 Σεπτεμβρίου 1992, τροποποιήθηκε το Σεπτέμβριο του 1996 και την 1η Ιουλίου 2011; .
Έκταση • Σύνολο; • % Νερό; • Σύνορα; Ακτογραμμή	; 446.550 km2 (58η); 0,06; 2.017,9 km; 1.835 km
Πληθυσμός; • Εκτίμηση 3-2015 ; • Πυκνότητα	; 33.540.000 (39η) ; 75,1 κατ./km2 (132η)
Α.Ε.Π. (PPP); • Ολικό (2009); • Κατά κεφαλή	; 146,231 δισ. $ (57η) ; 4.587 $ (115η)
Α.Ε.Π. (Ονομαστικό); • Ολικό (2009); • Κατά κεφαλή	; 90,775 δισ. $ (60η) ; 2.847 $ (106η)
ΔΑΑ (2014)	0,617 (129η) – μεσαία
Νόμισμα	Ντιράμ (MAD)
Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα	WET (UTC +0); (UTC +1)
Internet TLD	.ma
Κωδικός κλήσης	+212
	Σημείωση: Από τα στοιχεία εξαιρείται η Δυτική Σαχάρα, στο μεγαλύτερο μέρος της οποίας το Μαρόκο ασκεί de facto κυριαρχία. Στο χάρτη η περιοχή σημειώνεται με γραμμές.

Συντεταγμένες: 30°56′00″N 8°24′00″W / 30.9333°N 8.4°W / 30.9333; -8.4

Το Μαρόκο είναι μια αραβική, μουσουλμανική χώρα της Βόρειας Αφρικής. Το πολίτευμά του είναι η Συνταγματική Μοναρχία και έχει έκταση 446.550 τ.χλμ. και πληθυσμό 33.540.000, (επίσημη εκτίμηση 2015).^[2] Βρίσκεται στην Βορειοδυτική άκρη της Αφρικής και συνορεύει ανατολικά με την Αλγερία και νότια με την Μαυριτανία. Δυτικά βρέχεται από τον Ατλαντικό ωκεανό, ενώ στο βορρά από την Μεσόγειο. Στο βόρειο άκρο του βρίσκεται η μια πλευρά από τα στενά του Γιβραλτάρ, σε απόσταση 8 χλμ. από την Ισπανία. Το Μαρόκο διοικεί το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Σαχάρας, που όμως από το 1976 έχει ανακηρυχτεί ανεξάρτητο κράτος και αναγνωρίζεται από 46 κράτη στον κόσμο. Πρωτεύουσα του Μαρόκου είναι το Ραμπάτ.

Το Μαρόκο υπάρχει ως κράτος πάνω από 500 χρόνια. Το Μαρόκο επίσης, είναι η μόνη αφρικανική χώρα που έχει συμμετάσχει στον Ευρωπαϊκό Διαγωνισμό Τραγουδιού Eurovision το 1980.

Όνομα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πλήρες αραβικό όνομα της χώρας είναι al-Mamlakah al-Maghribiyyah (المملكة المغربية) που σημαίνει «Βασίλειο της Δύσης», όπου «η Δύση» στα αραβικά είναι Al-Gharb (الغرب). Κατά τον Μεσαίωνα, οι Άραβες ιστορικοί και γεωγράφοι αναφέρονταν κάποιες φορές στο Μαρόκο ως al-Maghrib al-Aqṣá (المغرب الأقصى, που σημαίνει «Άπω Δύση») για να το ξεχωρίσουν από τις γειτονικές ιστορικές περιοχές al-Maghrib al-Awsaṭ (المغرب الأوسط, σημαίνει «Μέση Δύση») και al-Maghrib al-Adná (المغرب الأدنى, σημαίνει «Εγγύς Δύση»).^[4]

Το ελληνικό όνομα Μαρόκο προέρχεται από το ιταλικό Marocco και αυτό με τη σειρά του από το Marrakesh, το μεσαιωνικό λατινικό όνομα της πρώην πρωτεύουσας των Αλμοραβιδών και των Αλμοχάδων.^[5] Στην περσική γλώσσα η χώρα λέγονταν Marrakesh μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα, όπως και στα αραβικά της μέσης ανατολής. Στην τουρκική γλώσσα ήταν γνωστό ως Fas, από την αρχαία πρωτεύουσα Φεζ.

Η λέξη «Marrakesh» προέρχεται από την βερβερική φράση Mur N'Akush που σημαίνει «χώρα του Θεού».

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αρχαιότητα και ρωμαϊκοί χρόνοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η περιοχή όπου βρίσκεται η σύγχρονη χώρα του Μαρόκου κατοικείται από τη Νεολιθική περίοδο (8000 π.Χ.), ενώ στην περιοχή την ίδια εποχή με την ανάπτυξη της γεωργίας εμφανίστηκαν και οι Βέρβεροι. Κατά την κλασική περίοδο, η περιοχή του Μαρόκου ήταν γνωστή ως Μαυριτανία, αν και δεν θα πρέπει να συγχέεται με την ομώνυμη σημερινή χώρα.

Το Μαρόκο και η Βόρεια Αφρική εντάχθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου κατά το τέλος της Κλασικής περιόδου μέσω των εμπορικών αποικιών των Φοινίκων, ενώ αργότερα κατά τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αποτέλεσαν την επαρχία της Μαυριτανίας Τιγγιτανής (Mauretania Tingitana). Τον 5ο αιώνα, με την πτώση των Ρωμαίων, η περιοχή έπεσε στα χέρια των Βανδάλων, των Βησιγότθων κι αμέσως μετά υπό την κυριαρχία του Βυζαντίου. Ωστόσο οι ψηλοί ορεινοί όγκοι της χώρας παρέμεναν δυσπρόσιτοι και απροσπέλαστοι κι έτσι παρέμειναν στα χέρια των Βέρβερων ντόπιων κατοίκων.

Ισλάμ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τον 7ο αιώνα το Ισλάμ επεκτεινόταν με ραγδαίους ρυθμούς και το 683 έφτασε στο Μαρόκο δύναμη υπό τον Ούκμπα ιμπν Νάφι, στρατηγό των Ουμαγιάδων της Δαμασκού. Οι ντόπιοι Βέρβεροι επηρεάστηκαν από τους Άραβες, που έφεραν τη θρησκεία, τα ήθη και τον πολιτισμό τους. Η διαδικασία αφομοίωσης κράτησε περίπου για έναν αιώνα. Υπό τον Ιντρίς ιμπν Αμπνταλάχ, που ίδρυσε την ομώνυμη δυναστεία, η χώρα αποκόπηκε από τον έλεγχο των Αββασιδών χαλιφών της Βαγδάτης και των Ουμαγιάδων της Αλ-Ανταλούς. Οι Ιδρισίδες έκαναν πρωτεύουσα την πόλη Φες και το Μαρόκο έγινε κέντρο γνώσης και μεγάλης διοικητικής εξουσίας.

Μετά τους Ιντρισίδες, οι Άραβες έχασαν την πολιτική τους επιρροή: βερβερικές δυναστείες που είχαν εξισλαμιστεί δημιούργησαν κυβέρνηση και πήραν την εξουσία της χώρας. Μετά τον 11ο αιώνα, υπό τις δυναστείες των Αλμοραβίδων, των Αλμοχάδων, των Μαρινίδων και των Σαάντι το Μαρόκο επέκτεινε την κυριαρχία του σε όλη σχεδόν τη Βορειοδυτική Αφρική, καθώς και σε μεγάλα τμήματα της Ιβηρικής Χερσονήσου (Αλ-Ανταλούς).

Δυναστεία των Αλαουιτών (1666–1912)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά τη δυναστεία των Σαάντι, ανέκαμψαν οι Άραβες με τους Αλαουίτες. Το Μαρόκο δεχόταν επιθετικές ενέργειες από την Ισπανία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία που κινούνταν προς τα δυτικά, αλλά οι Αλαουίτες σταθεροποίησαν τη θέση τους και διατήρησαν τον πλούτο του βασιλείου, παρότι ήταν μικρότερο από προηγούμενες περιόδους. Το 1684, στο Μαρόκο προσαρτήθηκε η Ταγγέρη.

Το 1777, το Μαρόκο ήταν το πρώτο έθνος που αναγνώρισε ως ανεξάρτητο κράτος τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στο ξεκίνημα της Αμερικανικής Επανάστασης, αμερικανικά εμπορικά πλοία δέχτηκαν επίθεση στον Ατλαντικό από πειρατές της Μπαρμπαριάς. Οι Αμερικανοί προσπάθησαν χωρίς αποτέλεσμα να αποσπάσουν προστασία από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις. Στις 20 Δεκεμβρίου 1777, ο Σουλτάνος του Μαρόκου Μωάμεθ Γ' διακήρυξε ότι τα αμερικανικά εμπορικά πλοία ήταν υπό την προστασία του σουλτανάτου και μπορούσαν να πλέουν ελεύθερα.

Η Συνθήκη Φιλίας μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και Μαρόκου αποτελεί την παλαιότερη διατηρούμενη συνθήκη φιλίας των ΗΠΑ, καθώς ισχύει από το 1786, όταν υπογράφτηκε από τον Τζον Άνταμς και τον Τόμας Τζέφερσον. Η αμερικανική πρεσβεία στην Ταγγέρη είναι η πρώτη ιδιοκτησία της αμερικανικής κυβέρνησης στο εξωτερικό.

Ευρωπαϊκή επιρροή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την περίοδο των Ναπολεόντιων Πολέμων, η περιοχή του Μαγκρέμπ θεωρούνταν τεκμηριωμένα περισσότερο πλούσια από την υπόλοιπη άγνωστη Αφρική και αποτελούσε σημείο στρατηγικής σημασίας για τις ευρωπαϊκές δυνάμεις. Η Γαλλία είχε αρχίσει να δείχνει ενδιαφέρον ήδη από το 1830. Το 1904, το γεγονός ότι η Μεγάλη Βρετανία αναγνώρισε τη γαλλική σφαίρα επιρροής στο Μαρόκο προκάλεσε την αντίδραση της Γερμανίας.

Η Συνθήκη της Φεζ, που υπογράφηκε στις 30 Μαρτίου 1912, αναγνώρισε το Μαρόκο ως προτεκτοράτο της Γαλλίας. Με την ίδια συνθήκη, η Ισπανία έγινε η προστάτιδα χώρα στη βόρεια και νότια ζώνη της Σαχάρας. Πολλοί μαροκινοί στρατιώτες υπηρέτησαν στο γαλλικό στρατό και στους Δύο Παγκόσμιους Πολέμους, αλλά και στον ισπανικό στρατό στον Εμφύλιο Πόλεμο.

Σύγχρονο Μαρόκο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 18 Νοεμβρίου 2006, το Μαρόκο γιόρτασε την πεντηκοστή επέτειο της ανεξαρτησίας του. Στις 2 Μαρτίου 1956, το Μαρόκο ανέκτησε την πολιτική του ανεξαρτησία από τη Γαλλία και την ίδια χρονιά και το 1958 ανέκτησε τις περιοχές υπό ισπανική κυριαρχία. Με το Πρωτόκολλο της Ταγγέρης, ενσωματώθηκε ξανά στη χώρα (29 Οκτωβρίου 1956) η Ταγγέρη, που μέχρι τότε ήταν "Διεθνής ζώνη" και είχε αποκτήσει πολυπολιτισμικό χαρακτήρα. Κατά τη δεκαετία του '70, το Μαρόκο προσάρτησε τη Δυτική Σαχάρα, αλλά άλυτο παραμένει ακόμα το πρόβλημα για το τελικό "στάτους" των εδαφών.

Δημογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ανάπτυξη του πληθυσμού (1961-2003) από στοιχεία του FAOSTAT. Πληθυσμός σε χιλιάδες.

Ο πληθυσμός της χώρας είναι 33.540.000^[2] κάτοικοι (39η στον κόσμο) (29.891.708 στην απογραφή του 2004). Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι 1,02% (εκτίμηση 2014). Ρυθμός γεννήσεων 18,47 γεννήσεις/1000 πληθυσμού και θανάτου 4,79 θάνατοι/1000 πληθυσμού (εκτίμηση 2014).^[6]

Η επίσημη γλώσσα του Μαρόκου είναι τα Αραβικά, ενώ το 40% του πληθυσμού, κυρίως στις αγροτικές περιοχές, μιλούν τη βερβερική γλώσσα σε τρεις διαλέκτους. Δεύτερη ανεπίσημη γλώσσα της χώρας είναι τα Γαλλικά, τα οποία διδάσκονται ευρέως και χρησιμοποιούνται στην οικονομία, το εμπόριο, την εκπαίδευση και την κυβέρνηση. Περίπου 20.000 Μαροκινοί μιλούν Ισπανικά, ενώ τα Αγγλικά είναι λιγότερο διαδεδομένα, αλλά κερδίζουν σταδιακά έδαφος.

Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού κατοικεί δυτικά της οροσειράς του Άτλαντα. Η Καζαμπλάνκα είναι το μεγαλύτερο λιμάνι και το κέντρο του εμπορίου και της βιομηχανίας, το Ραμπάτ είναι η έδρα της κυβέρνησης, η Ταγγέρη είναι επίσης μεγάλο λιμάνι και η "πύλη" της Ισπανίας προς το Μαρόκο, η πόλη Φεζ είναι το θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο, ενώ το Μαρακές αποτελεί μεγάλο πόλο έλξης για τους τουρίστες.

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2014 τα 76,51 χρόνια (73,44 χρόνια οι άνδρες και 79,74 οι γυναίκες).^[6]

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το ΑΕΠ της χώρας είναι 84,646 δισ. δολάρια ΗΠΑ (σε ονομαστικές τιμές, εκτίμηση Απριλίου 2009^[3]) και κατατάσσεται 61η στον κόσμο. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι 2.655 $.

Διακυβέρνηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πολίτευμα του Μαρόκου είναι Συνταγματική Μοναρχία με κοινοβουλευτικό σύστημα. Αρχηγός της κυβέρνησης είναι ο Πρωθυπουργός. Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από την Κυβέρνηση και η νομοθετική από την Κυβέρνηση και τα δύο σώματα του Κοινοβουλίου: τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Βουλή των Συμβούλων. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.^[6].

Από τις 23 Ιουλίου 1999 Βασιλιάς είναι ο Μοχάμετ ΣΤ΄, ο οποίος διαδέχθηκε τον πατέρα του Χασάν Β΄. Πρωθυπουργός είναι ο Αμπντελιλά Μπενκιράν, από τις 29 Νοεμβρίου 2011^[7], ο οποίος ανέλαβε την προεδρία της κυβέρνησης μετά τη νίκη του μετριοπαθούς ισλαμικού κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης στις εκλογές του Νοεμβρίου του 2011.^[8]