Çin Halk Cumhuriyeti

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Şuraya atla: kullan, ara
Zhongwen.svg Bu madde Çince metin içermektedir. Çoklu dil desteği yoksa, Çince karakterler yerine soru işaretleri ya da boş kutular görebilirsiniz.
Başlığın diğer anlamları için Çin (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Çin Halk Cumhuriyeti
中华人民共和国[a]
Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó
Bayrak Arma
Bayrak Arma
Ulusal Marş: “Gönüllülerin Marşı”
《义勇军进行曲》
Konum
Koyu kırmızı: ÇHC toprakları.
Açık kırmızı: ÇHC'nin hak iddia ettiği bölgeler.
Başkent Pekin (北京)
39°55′K 116°23′D / 39.917°K 116.383°D / 39.917; 116.383
Resmî dil(ler) Çince (Standart Mandarin)
Bölgesel dil(ler) Çince, Moğolca, Tibetçe, Uygurca
Resmi alfabe Çince
Etnik gruplar   %92 Çinli; 55 Tanınan azınlıklar
Milliyet Çinli
Yönetim biçimi Tek Partili Üniter Komünist Cumhuriyet
[note b]
 - Devlet Başkanı Xi Jinping
 - Devlet Konseyi Başkanı Li Keqiang
 - Ulusal Halk Konseyi Başkanı Wu Bangguo
 - Danışma Konseyi Başkanı Jia Qinglin
 - Komünist Partisi Genel Sekreteri Xi Jinping
Kuruluş
 - Çin Cumhuriyeti'nin kurulması 1 Ocak 1912
 - Çin Halk Cumhuriyeti'nin ilanı 1 Ekim 1949
Yüzölçümü
 - Su (%) 2.8[d]
Nüfus
 - 2013 tahmini 1,357,380,000[1] (1.)
 - 2010 sayımı 1.339.724.852
GSYİH (SAGP) 2013
 - Toplam 16,149 trilyon $[2]
 - Kişi başına 9.469 $[2]
GSYİH (düşük) 2013
 - Toplam 11,668 trilyon $[2]
 - Kişi başına 6.569 $[2]
Gini (2007) 47.0[3]
İGE (2007) artış 0.772[4] (orta)  (91.)
Para birimi Chinese yuan (renminbi) (¥) (CNY)
Zaman dilimi China Standard Time (UTC+8)
Takvim yyyy-mm-dd
or yyyy年m月d日
(CE; CE-1949)
Trafik akışı sağ
Internet TLD .cn[d]
Telefon kodu +86[d]

Çin Halk Cumhuriyeti (Kısaca: ÇHC) (Çince: Bu ses hakkında 中华人民共和国 (yardım·bilgi), Hanyu Pinyin: Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó), bir Uzakdoğu ülkesi. Kuzeyinde Moğolistan, kuzey doğusunda Rusya ve Kuzey Kore, doğusunda Sarı Deniz ve Doğu Çin Denizi, güney doğusunda Güney Çin Denizi, güneyde Vietnam, Laos, Birmanya, Hindistan, Bhutan ve Nepal, güney batıda Pakistan, Afganistan, Tacikistan, Kırgızistan ve Kazakistan ile çevrilidir. Başkenti Pekin'dir. Çin sözcüğü sıklıkla Çin Halk Cumhuriyeti anlamında kullanılır.

Çin'in, ÇHC'den önce de yaklaşık 5000 yıl geriye uzanan bir 'yazılı tarihi' vardır. Bununla birlikte üzerinde ideografik çizimlerin bulunduğu yaklaşık 6000 yıl öncesine ait kalıntılara ulaşılmıştır.[5] Günümüz medeniyetinin temel taşlarını oluşturan kâğıt, barut, pusula ve matbaacılık gibi pek çok buluşun kökenleri Antik Çin medeniyetine dayanmaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti, son yıllarda, yapmış olduğu atılımlarla ve politikalarla, dünyanın en önemli ekonomik güçlerinden biri haline gelmeye başlamıştır. Çin Halk Cumhuriyeti'nin bölgede ve dünyada nüfuzu, askeri alandan çok ekonomik alanda kendisini hissettirmektedir. 2020'lerde Çin Halk Cumhuriyeti'nin dünyanın en zengin ekonomisi olacağı öngörülmektedir. Dünyanın alan olarak en büyük dördüncü ülkesi olan Çin Halk Cumhuriyeti, yaklaşık 1.35 milyar nüfusuyla dünyanın en kalabalık ülkesidir. Dünya nüfusunun yaklaşık altıda biri Çin Halk Cumhuriyeti'nde yaşamaktadır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Binlerce yıl süren hanedanlar yönetimi, 1912'de milliyetçilerin yönetimi ele geçirmesi ile son bulmuştur.1949'da milliyetçileri yenmeyi başaran Komünist Çinliler (ÇKP) Mao liderliğinde ülke yönetimini ele geçirmiştir. Mao, sosyalist bir devlet kurmak için çalışmaya başladı. Stalin'in ölümüyle ülkede bir süre daha özgürlükçü bir atmosfer hakim oldu. Ama zamanla eleştirilere kapalı ve birleştirmeyi öngören düzenlemeleri büyük başarısızlığa uğrayan Mao politik açıdan zor durumda kaldı. Bu başarısızlığı 1960'larda partinin Maoistler ve pragmatistler olarak ikiye ayrılmasına neden oldu. Mao bir süre arka plana çekilse de halk arasında bir kült olmaya devam etti. Fakat ülkenin kurucusu devrimi tamamlamak istiyordu ve hala özellikle ordu tarafından destekleniyordu. Bu nedenle "kültürel devrim" adıyla yeni bir dizi çalışmayla politik hayata aktif olarak geri döndü. Zamanla çevresindeki hemen herkesle arası açılsa da, 1976 yılında ölene kadar kültürel devrimine devam etti.[6]

Kültür Devrimi Hareketi[değiştir | kaynağı değiştir]

Mao, kültürel devrim üzerine düşüncelerini "Küçük Kırmızı Kitap" başlığıyla yayımladı. Bu kitap, ordunun da desteğiyle (tabi ordu içinde muhaliflere rağmen) kısa sürede milyonlarca kopya olarak çoğaltılarak halka dağıtıldı. Ona göre "kapitalist yol"u seçen herkese karşı bir çeşit savaş açan Mao, edebiyat ve sanat alanında da yoğunlukla propaganda içerikli sosyalist gerçekçilik akımını savundu.

Mao'dan Sonra[değiştir | kaynağı değiştir]

Zhou Enlai başbakan oldu. Zhou, 8 Ocak 1976 tarihinde 78 yaşında öldüğünde, Çin Komünist Partisi içinde "ılımlılar" ve "radikaller" olmak üzere iki kutup oluştu. Radikalleri; 82 yaşındaki Mao Zedong'un eşi Chian Chin yönetiyordu. Zhou ölünce, Başbakanlığa Deng Şaoping'in gelmesi beklenirken, Hua Kuo-feng Başbakan oldu. Mao, 9 Eylül 1976'da 72 yaşında ölünce, eşi Chiang yönetiminde etkinliğini devam ettirmek istedi. Ancak, Başbakan Hua, hem parti başkanlığını ve hem de Askeri Komite Başkanlığını ele geçirdi. Bunun sonucu olarak Mao'nun eşi ve üç taraftarı tutuklandı. Bu, radikallerin mücadeleyi kaybetmesi demekti.

Çin Milli Kongresi, Şubat 1978'de, 1985 yılına kadar gerçekleştirilecek "Dört Modernizasyon Programı"nı kabul etti. Bu program ile; tarım, endüstri, bilim, teknoloji ve savunma alanlarının, 1985'e kadar çağdaş şartlara kavuşturulması öngörülmekteydi. Fakat, programın maliyeti 600 milyar doları bulmaktaydı. Bu maliyet Çin'i yabancı sermaye teminine yöneltti. Komünist Partinin Mart 1978'de Deng Şaoping'i Başbakan yardımcılığına seçmesi sonucu Çin, önce Japonya yanaştı ve iki devlet arasında Şubat 1978'de 60 milyar dolarlık bir ticaret antlaşması imzalandı. Bu antlaşma, Çin ve Japonya arasında 1937'den beri devam eden savaş halini de sona erdirmiş oldu.

Ağustos 1978'de Çin ile Japonya arasında " Barış ve Dostluk" antlaşması imzalandı ve Ekim 1978'de de Deng Şaoping Japonya'yı ziyaret etti. Böylece, Mao'nun ölümünden iki yıl sonra Çin, batıya açılmaya başladı. 1978 yılından itibaren de Amerika ile yakınlaşmaya başlayan Çin, bu ülkeden silah satın alımını başlattı. Bir başka deyişle halk tarafından hoş görülmeyen bu ticaret kızgınlık yarattı ancak bir devrime yol açmadı.

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Halk Cumhuriyeti bayrağı ve modern Şangay.

20 Eylül 1954 tarihli bir anayasa ile sosyalizm idaresi kurulmuştur; ancak tamıtamına sosyalist bir ülke olmamışlardır. Mao döneminin ardından yapılan düzenlemelerle yabancı sermaye ithal ettiklerinden gerçek anlamda sosyalist bir ülke değillerdir. İktidara ülkenin tek siyasi partisi olan Komünist Parti hâkimdir. Ülkede yasama ve yönetim 1227 üyeli senede bir defa toplanan Milli Halk Kongresi'nin elindedir. Seçmen yaşı 18'dir. Senede bir gün toplanan "Milli Halk Kongresi"nin yürütme meclisi olan Daimi Komisyon veya Devlet Meclisi, Kongre üyeleri tarafından kendi aralarından seçilen bir başkan, 13 temsilci, bir genel sekreter ve 65 milletvekilinden teşekkül eder.

Yürütme yetkisi başbakan, 12 temsilci, 32 bakan veya bakan seviyesindeki komisyon başkanları ve genel sekreterden teşekkül eden hükûmete aittir. Yürütmenin bir kolu olan devlet başkanı kongre tarafından dört yıl için seçilir. İdari bakımdan 28 eyalete ayrılmış olup bunların 5'ini muhtar eyalet, 21'ini eyalet ve 2'sini de birer şehir olan iller teşkil eder.

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzun yıllar kapalı bir ekonomi yapısı gösteren Çin, 1980'lerin başlarında, kollektif tarım uygulamasını durdurdu ve özel teşebbüse yeniden izin verdi. Şu anda Çin dünyanın en büyük ihracatçılarından ve rekor düzeylerde dış yatırım çekmektedir. Dünya Ticaret Örgütü'ne katılma hakkı kazanmıştır. Bu şekilde Çin dış pazarlara daha kolay erişim hakkı kazanacak, ancak dış rekabete de açık hale gelecektir. Bu durumun özel sektör yatırımlarını arttırması ve devlet hala iktidarda tekelini ve bireyler üzerindeki sıkı denetimini sürdürmektedir.

2001 yılının Aralık ayında, Çin Halk Cumhuriyeti'nin Dünya Ticaret Örgütü'yle 15 yıldır sürdürdüğü üyelik müzakereleri tamamlanmış ve hükümet, başta ticaret rejimi olmak üzere ekonomide çeşitli yapısal değişikliklere gideceği ve uluslararası ticaret kurallarına uyumlu hareket edeceğinin sözünü vermiştir. Hemen ertesinde yıllardır sinyalleri verilen yüksek büyüme hızı gelmiş, ticaret hacimlerinde rekorlar kırılmış, uluslararası doğrudan yatırımların en cazip çekim merkezi ÇHC olmuştur. Satın alma paritesine göre hesaplandığında dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan ÇHC'nin normal şartlar altında 20 sene içerisinde bu sıralamada birinci sıraya yükselmesi öngörülmektedir.

Son 10 yıldır istikrarlı bir şekilde sürdürdüğü % 10'a ulaşan kalkınma hızıyla, 'yüzyılımızın yeni küresel gücü' olarak anılmaya başlanmıştır.

Dış Ticaret[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülkenin başlıca ihracat yaptığı ülkeler: ABD (%21,1), Hong Kong (%17,4), Japonya (%13,6), Güney Kore (%4,6), Almanya (%4), Hollanda (%2,7), Singapur (%2,2), Türkiye (%2,1) şeklinde sıralanmaktadır. Aynı doğrultuda ülke belli bir miktar da ithalat yapmaktadır. Ülke, Japonya (%18), Tayvan (%11,9), Güney Kore (%10,4), ABD (%8.2), Almanya (%5,9), Hong Kong (%3,9), Rusya Federasyonu (%3,9), Malezya (%2,5) gibi ülkelerden mal satın almaktadır.

Ülke dışarıya rafine edilmiş petrol ürünleri, yağlama maddeleri, kimyasal ürünler, alkollü içecekler, alkolsüz içecekler, bitkisel yağlar, hayvansal yağlar, elektrikli makineler, ulaşım ekipmanları, büro malzemeleri, canlı hayvanlar, su ürünleri, pirinç, çay, konserve meyve-sebze, ham ipek, kömür, pamuk ipliği, hazır giyim eşyası, ayakkabı, spor eşyası, hafif sanayi mamulleri, demir-çelik ürünleri, oyuncaklar, elektronik eşya, telekomünikasyon ekipmanları gibi ürünler satmaktadır. Aynı doğrultuda, ülke dışarıdan muhtelif gıda ürünleri, elektrikli makineler,motorlu taşıtlar, ham petrol, yağlama maddeleri, bitkisel yağlar, hayvansal yağlar, doğal kauçuk, kereste, kâğıt hamuru, pamuk, demir cevheri, gübre, plastik ürünler, çelik mamulleri, elektronik devreler ve kimyasallar satın almaktadır.

Turizm[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin Halk Cumhuriyeti, Birleşmiş Milletler Turizm Örgütü'nün verilerine göre 2012 yılında kaydedilen 57.7 milyon turistle Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri'nden sonra dünyada en çok ziyaret edilen üçüncü ülke durumundadır.[7]

Ordu[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD Genelkurmay Başkanı Deniz Piyade Orgenerali Peter Pace için Çin Halk Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı'nın önünde düzenlenen karşılama töreninde Çin Halk Kurtuluş Ordusu şeref kıtası, 22 Mart 2007.

Çin asker sayısı açısından dünyada birinci sıradadır.[8] Orduda yer alan toplam 1.483.000 askerin 850.000'i kara kuvvetlerinde, 235.000'i donanmada ve kalan 398.000'i ise hava kuvvetlerinde görev yapmaktadır.[9]

Pentagon'a göre ÇHC ordusu 21. yüzyıl'ın en büyük tehlikesidir.[kaynak belirtilmeli] 2007 yılında orduyu modernize etmek için tam 137 milyar dolar harcanmıştır.[kaynak belirtilmeli] Ayrıca ÇHC ordusunun tüm ihtiyaçları yine ordu tarafından karşılanmaktadır. ÇHC ordusu yerli yapım J-10 adında bir Jet ve Type serisi altında birçok tank tarafından desteklenmektedir.

Üye Olduğu Uluslararası Örgüt ve Kuruluşlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bölgeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Çin Halk Cumhuriyeti'nin idari yapılanması

Eyaletler（省）

Sincan Uygur Özerk Bölgesi Tibet Özerk Bölgesi Qinghai Gansu Sichuan Yunnan Ningxia Hui Özerk Bölgesi İç Moğolistan Özerk Bölgesi Shaanxi Chongqing Guizhou Guangxi Zhuang Özerk Bölgesi Shanxi Henan Hubei Hunan Guangdong Hainan Hebei Heilongjiang Jilin Liaoning Pekin Tianjin Shandong Jiangsu Anhui Şanghay Zhejiang Jiangxi Fujian Hong Kong Makao Tayvan Eyaleti (Çin Halk Cumhuriyeti)China administrative TR.gif
Resim hakkında

Bu haritanın daha büyük bir versiyonu için buraya gidiniz.

Ānhuī (安徽)
Fújiàn (福建)
Gānsù (甘肃)
Guǎngdōng (广东)
Guìzhōu (贵州)
Hǎinán (海南)
Héběi (河北)
Hēilóngjiāng (黑龙江)
Hénán (河南)
Húběi (湖北)
Húnán (湖南)
Jiāngsū (江苏)
Jiāngxī (江西)
Jílín (吉林)
Liáoníng (辽宁)
Qīnghǎi (青海)
Shāndōng (山东)
Şansi (山西)
Sìchuān (四川)
Yúnnán (云南)
Zhèjiāng (浙江)
-
-


Özerk Bölgeler（自治区）


Merkeze direkt bağlı Belediyeler（直辖市）


Özel Yönetim bölgeleri（特别行政区）

Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin Halk Cumhuriyeti etnik yapısı
Ayrıca bakınız: Çin Halk Cumhuriyeti'nin 56 resmî etnik grubu

Çin nüfusunun %92'sini Han ulusu olarak bilinen etnik Çinliler oluşturur. Bunun dışında hükümet tarafından tanınan 55 etnik grup vardır. Bu 55 etnik gruptan bazılarının Çince'den tamamen farklı olan kendi lisan, kültür ve inançları bulunmaktadır. Çin'deki etnik gruplar nüfüsa oranlarına göre aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

  • Han (汉族 : Hàn Zú)
Çin'deki 55 etnik grup
01 Zhuang (壮族) 02 Mançu (满族) 03 Hui (回族) 04 Miao (苗族) 05 Uygur (维吾尔族)
06 Yi (彝族) 07 Tujia (土家族) 08 Halha (喀尔喀蒙古) 09 Tibetli (藏族) 10 Buyei (布依族)
11 Dong (侗族) 12 Yao (瑶族) 13 Koreli (朝鲜族) 14 Bai (白族) 15 Hani (哈尼族)
16 Li (黎族) 17 Kazak (哈萨克族) 18 Dai (傣族) 19 She (畲族) 20 Lisu (傈僳族)
21 Gelao (仡佬族) 22 Lahu (拉祜族) 23 Dongxiang (东乡族) 24 Va (佤族) 25 Sui (水族)
26 Nasi (纳西族) 27 Çiang (羌族) 28 Tu (土族) 29 Şibe (锡伯族) 30 Mulao (仫佬族)
31 Kırgız (柯尔克孜族) 32 Dahur (达斡尔族) 33 Jingpo (景颇族) 34 Sala (撒拉族) 35 Blang (布朗族)
36 Maonan (毛南族) 37 Tacik (塔吉克族) 38 Pumi (普米族) 39 Achang (阿昌族) 40 Nu (怒族)
41 Evenki (鄂温克族) 42 Gin (京族) 43 Jino (基诺族) 44 De'ang (德昂族) 45 Özbek (乌孜别克族)
46 Rus (俄罗斯族) 47 Yugur (裕固族) 48 Bonan (保安族) 49 Monba (门巴族) 50 Oroqen (鄂伦春族)
51 Derung (独龙族) 52 Tatar (塔塔尔族) 53 Hezhen (赫哲族) 54 Lhoba (珞巴族) 55 Gaoshan** (高山族)
  • 1. Hui (回族 : Huí Zú, Çinli Müslümanlar olarak da bilinir)
  • 2. Dai (傣族 : Dǎi Zú, Dai Lue olarak da bilinir, Tai etniğe bağlı bir etnik gruptur)
  • 3. Naxi (纳西族 : Nàxī Zú) (Mosuo (摩梭 : Mósuō) dahil)
  • 4.* Gin (京族 : Jīng Zú), yani Vietnamlı ya da Kinh'ler
  • 5.** Gaoshan (高山族 : Gāoshān Zú), (bkz. Tayvan aborijinleri)

Din[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin halkının dini, antik çağlardan bu yana çoğulculuk olarak tanımlanır. Çin toprakları Taocu, Budist ve Çin folklorik dinlerine ait tapınaklarla doludur. Mahayana Budizmi, 1. yy'dan beri Çin'deki en büyük organize din olarak yaşamayı başarmıştır.

Çin halkının çoğu herhangi bir dine inanmamaktadır. ABD'li araştırma kuruluşu PEW Research Center Dünya genelinde yaptığı herhangi bir dine mensup olmayla alakalı araştırmasında Çin'de yaşayan insanların 700 milyonunun herhangi bir dine inanmadıklarını ortaya koymaktadır.[10] Aynı araştırma söz konusu rakamın ABD'nin toplam nüfusunun neredeyse iki katı olduğunun altını çizmektedir. Buna ek olarak Dünya genelindeki Budist nüfusun ülkelere göre dağılım istatistiğini ortaya koyan araştırmaya göre Çin'de yaşayan Budist sayısı 102 milyondur.[11] Çin Halk Cumhuriyeti nüfusunun %30'u kültürel dinler ve Taoizm'e inanmaktadır. Halkın %18'i Budist, %4'ü Hıristiyan, %2'si Müslümandır. Çin Halk Cumhuriyeti nüfusunun %4'lük grubu Vajrayana ve Theravada'nın da dahil olduğu yerel dinlere inanmaktadır. Nüfusun %42'si kendini agnostik veya ateist olarak tanımlamaktadır.[12]

Basın-Yayın Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin basın-yayını ülke yönetimince denetleniyor. Pekin yönetimi yabancı haber kaynaklarının yayınlarını seçerek ve uygun olmayan internet sitelerine (porno, anti-devlet vs.) girişi bloke ederek bilgi erişimini de denetlemeye çalışıyor.

Hong Kong'un 1997'de Çin yönetimine bırakılması ardından buradaki medyanın bağımsızlığını yitireceği kaygıları duyuluyordu ancak bu gerçekleşmedi.

Hong Kong medyası yayın siyaseti açısından hala özgür bir çizgi izliyor ancak yönetimden müdahale endişeleri de varlığını sürdürüyor.

Çin basınında yetkililerin başarısızlıkları da, yolsuzluk yaptıkları suçlamaları da yer buluyor. Ancak medya genel olarak Çin Komünist Partisi'nin iktidar üzerindeki tekelini sorgulamaktan kaçınıyor.

Televizyon haber kaynakları arasında en yaygın olanı. Televizyon sektörü özellikle büyük kentlerde rekabete açık. Çinli yetkililerin açıkladığı 2002 rakamlarına göre, ülkede 1 milyar 100 bin televizyon izleyicisi var.

Çin, abonelik sistemiyle işletilen televizyonlar için de büyük bir pazar. 2010'a kadar ülkede 128 milyon kişinin bu hizmetlere abone olması bekleniyor.

Devlet denetimindeki merkezi televizyon ile bölgesel ve yerel kanallar da izleyici kitlelerini çekebilmek için mücadele halinde.

Ülke dışından yayın yapan kanalların izlenebilirliği sınırlı. Time Warner, News Corp ve Hong Kong merkezli Phoenix TV gibi büyük kuruluşlara ait belirli kanalların Guangdong eyaletinde kablolu sistemle yayınlanabilmesi için yapılmış bazı anlaşmalar bulunuyor.

Buna karşılık, Çin Merkezi Televizyonu'nun (CCTV) İngilizce yayınları da uydu aracılığıyla ABD ve İngiltere'deki izleyicilere aktarılıyor.

Pekin yönetimi yabancı yayınların ülke içinde kuruluşların yayın imkânları kullanılarak aktarılmasına, 'ulusal güvenliği veya siyasi istikrarı tehdit etmeme' koşuluyla izin verilebileceğini söylüyor.

Çin'de internet kullanımı da denetim altında tutulmasına rağmen hızla yayılıyor. Çin'de 2010 yılı itibariyle 450 milyon internet kullancısı olduğu, bu sayının özellikle kentsel alanlarda yoğunlaştığı düşünülüyor.

Pekin yönetimi, yasaklı Falun Gong ruhani hareketine, insan hakları savunucusu gruplara ya da dış haber kaynaklarına ait olan sitelere erişimi de sık sık engelliyor. Ayrıca Uygur Türklerinin maruz kaldığı şiddet dolu olaylara basın yasağı koyuluyor ve engelleniyor.

Harita[değiştir | kaynağı değiştir]

China CIA map.png

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ China – People. https://www.cia.gov.+2009. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html. Erişim tarihi: 1 Jan. 2010. 
  2. ^ a b c d "People's Republic of China". IMF. http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=924&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=71&pr.y=8. Erişim tarihi: 2013. 
  3. ^ CIA World Factbook [Gini rankings]
  4. ^ Human Development Report 2009. The United Nations. Retrieved 5 October 2009.
  5. ^ "China" Encyclopædia Britannica. Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2008.
  6. ^ Mark Almond, Revolution:500 Years of Struggle for Change, Londra: De Agostini Editions, 1996, s. 149-150
  7. ^ (İngilizce)UNWTO Tourism Highlights. Birleşmiş Milletler Turizm Örgütü. Sayfa 6. 4 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
  8. ^ id=China GlobalFirePower.com
  9. ^ "Çin beyaz kitabı yayımladı". aa.com.tr. 17 Nisan 2013. http://www.aa.com.tr/tr/rss/161961--cin-beyaz-kitabi-yayimladi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2013. 
  10. ^ http://www.pewforum.org/global-religious-landscape-exec.aspx
  11. ^ http://www.mapsofworld.com/world-top-ten/world-top-ten-countries-with-largest-buddhist-populations-map.html
  12. ^ http://en.wikipedia.org/wiki/Religion_in_China

İlgili Referans-Materyal[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Prof. Dr. Turgut Turhan, Parlayan Küresel Güç Çin ve Kıbrıs, Gazimağusa 2009, 37 s.

İlgili Şarkılar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Millî marşı: "Gönüllü ordu marşı" (义勇军进行曲 / 義勇軍行進曲 yìyǒngjūn jìnxíngqǔ, aslen Fengyun Ernu (风云儿女/ 風雲児女 "fēngyún érnǚ") adlı propaganda filmindeki şarkıdır) Dinle CCTV ver.
  • "Doğu Kırmızı" (东方红 / 東方紅 / dōng fāng hóng: Kültür Devrimi döneminin de facto millî marşı) Dinle

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel bakış

Belgeler

Hükümet

Çalışmalar

Gezi

Haritalar

Asya ülkeleri
Egemen devletler Asia (orthographic projection).svg
Sınırlı tanınmış
olan devletler
Bağımlı ve
özel yönetim bölgeleri
Avustralya
Birleşik Krallık
Çin Halk Cumhuriyeti
Şanghay İşbirliği Örgütü
Üye ülkeler
Gözlemciler
Diyalog ortakları
Destekçiler
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyeleri
Kalıcı üyeler Small Flag of the United Nations ZP.svg
Dönem sonu 31 Aralık 2013
Dönem sonu 31 Aralık 2014
G20
Ülkelere göre sosyalizm
Sosyalist ülkeler
Afrika
Amerika
Asya
Avrupa
Doğu Asya Zirvesi (EAS)
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Çin_Halk_Cumhuriyeti&oldid=16068777" adresinden alındı.