ویکی‌پدیا:مدیران

نشان مدیر در ویکی‌پدیا

مدیران، ویکی‌نویسانی هستند که دسترسی‌های فنی بیشتری برای اداره وبگاه دارند. رسم ویکی‌پدیا بر آنست که این دسترسی به کسانیکه برای مدتی مشارکت‌کنندهٔ فعال و دائمی ویکی‌پدیا بوده‌اند، با قوانین ویکی‌پدیا آشنایند و آنرا رعایت می‌کنند و همچنین معتمد بین افراد دیگر هستند، اعطا شود.

فهرست کامل مدیران – درخواست‌های مدیر شدن

در روزهای اولیهٔ ویکی‌پدیا تمام کاربران مانند مدیر عمل می‌کردند و در اصل هم هنوز باید اینگونه می‌بود. تمام کاربران، حتی اگر توانایی‌های بیشتر مدیریتی را نداشته باشند، می‌توانند مانند یک مدیر رفتار کنند. کاربرانی که چنین رفتاری دارند احتمال بیشتری برایشان وجود دارد که به عنوان نامزد مدیریت معرفی شوند و احتمال انتخاب آنها هم بیشتر است. از ابتدا اشاره شده‌است که مدیران نباید همه‌شان از یک زیرگروه از جامعه باشند، اما باید مانند هر فرد دیگر یک عضو جامعه باشند و تنها تفاوتشان مجهز شدن به برخی ابزارهایی است که بالقوه اگر به هرکسی داده شود می‌تواند خطرناک باشد. در عمل، استانداردهای مدیر شدن روزبه‌روز بالاتر می‌رود اما هنوز به مدیران جدید نیاز است و هرازچندگاهی بر تعدادشان افزوده می‌شود.

جامعه از مدیران انتظار دارد تا برخی کارهای نگهداری و خانه‌داری که نیاز به دسترسی‌های بیشتر دارند را انجام دهند. در میان اینکارها مراقبت از مقالات نامزد حذف و تشخیص اجماع برای نگه داشتن و یا حذف این مقالات، نگهبانی از مقالات جدید ایجاد شده و حذف سریع مقالات مصداق خرابکاری، و همچنین کمک به کاربران برای انجام کارهایی که به دسترسی مدیریتی نیاز دارند می‌توان اشاره کرد. از آنجاییکه انتظار می‌رود مدیران کاربران با تجربه باشند، افرادی که به دنبال کمک می‌گردند برای پرسش، دریافت اطلاعات و تجویزهای گوناگون به نزد آنها می‌روند. در کل، مدیرانی که اینگونه رفتار می‌کنند نقش بی‌طرف دارند و در مسائلی که در آن به دیگران کمک می‌کنند دخالت مستقیم ندارند.

ویکی‌پدیای فارسی در حال حاضر دارای ۳۰ مدیر است.

مدیران به چه چیزهایی دسترسی دارند؟

نرم‌افزار ویکی قابلیتهای مهم محدود شده‌ای دارد. از آن قابلیت‌های محدود، مدیران به موارد اشاره شده در زیر دسترسی دارند.

صفحات محافظت شده

• ویرایش صفحهٔ اصلی، و صفحات محافظت شدهٔ دیگر. در مورد صفحهٔ اصلی، شما می‌توانید پیشنهاد تغییرات خود را در بحث:صفحهٔ اصلی بیان کنید. صفحاتی هم که مورد حملات زیاد خرابکارانه یا درگیری ویرایشی واقع می‌شوند، متأسفانه نیاز به محافظت شدن پیدا می‌کنند.
• محافظت کردن و یا خارج کردن صفحه‌ای از محافظت. اینکار فقط در مواقع اضطراری صورت می‌گیرد.

حذف و احیا

• حذف صفحات و تاریخچهٔ آنها. در برخی موارد حذف تبدیل به یک موضوع فنی می‌شود، چراکه باید صفحهٔ تغییر مسیر حذف شود تا راه برای انتقال مقاله باز شود و یا اینکه صفحه‌ای که تاریخچه‌اش شکسته شده حذف شود و قسمتهای مختلف آن به هم چسبیده شوند. در بعضی موارد هم نیاز به حذف ویرایش‌های ناقض حق تکثیر از تاریخچهٔ مقاله پیدا می‌شود.
• مشاهده و احیای صفحات حذف شده و تاریخچهٔ آنها.
• حذف دائم تصاویر.

پنهان کردن خرابکاری از صفحهٔ تغییرات اخیر

• مدیران می‌توانند خرابکاریها را از صفحهٔ تغییرات اخیر حذف کنند.

بستن و بازکردن دسترسی

• بستن دسترسی برای یک آدرس آی‌پی، گستره‌ای از آدرس‌های آی‌پی، و یا یک یا چند حساب کاربری برای مدتی محدود یا به طور نامحدود.
• رفع محدودیت دسترسی اعمال شده طبق مورد بالا.

جهت اطلاع بیشتر درباره ضوابط محدود کردن دسترسی، به ویکی‌پدیا:قطع دسترسی بروید!

طراحی و ترجمهٔ رابط کاربر

• مدیران قادر به تغییر کلمات رابط کاربری نرم‌افزار هستند. برای مثال «ویژه:همهٔ پیغام‌ها» و پیغامی که به کاربران بسته‌شده هنگام تلاش برای ویرایش صفحه نشان داده می‌شود (مدیاویکی:Blockedtext).
• مدیران می‌توانند به تغییر سی‌اس‌اس (CSS) وبگاه در مدیاویکی:Monobook.css بپردازند.

امکانات دیگر

برخی کارهای دیگر هم که نیاز به دسترسی مدیریتی دارند به شرح زیر هستند:

• مشاهده و ویرایش فیلترهای خرابکاری و بستن کاربرهای خرابکار توسط بعضی از پالایه‌ها
• انتقال صفحه‌هایی که انتقال آنها قفل شده است.
• انتقال صفحه بدون ایجاد تغییرمسیر از نام قبلی
• انتقال صفحه‌ها به همراه زیرصفحه‌هایشان
• انتقال صفحه‌های کاربری سرشاخه (move-rootuserpages)
• انتقال پرونده‌ها
• تأثیر نپذیرفتن از قطع دسترسی خودکار پروکسی‌ها (proxyunbannable)
• تأثیر نپذیرفتن از قطع دسترسی‌های آی‌پی، خودکار یا فاصله‌ای (ipblock-exempt)
• تأثیر نپذیرفتن از محدودیت سرعت (noratelimit)
• جستجوی صفحه‌های حذف‌شده (browsearchive)
• حذف دسته‌جمعی صفحه‌ها (nuke)
• حذف صفحه‌ها (delete)
• حذف و احیای مدخل‌های خاصی از سیاهه (deletelogentry)
• حذف و احیای نسخه‌های خاصی از صفحه (deleterevision)
• دسترسی خود را باز کنند (unblockself)
• غیر فعال کردن قطع دسترسی‌های سراسری به طور محلی (globalblock-whitelist)
• قطع دسترسی دیگر کاربران برای ارسال رایانامه (blockemail)
• قطع دسترسی ویرایشی دیگر کاربران (block)
• مشاهدهٔ سیاههٔ خرابکاری به همراه جزئیات (abusefilter-log-detail)
• مشاهدهٔ متن حذف‌شده و تغییرات بین نسخه‌های حذف‌شده (deletedtext)
• مشاهدهٔ موارد حذف‌شده از تاریخچه، بدون دیدن متن آن‌ها (deletedhistory)
• مشاهدهٔ ویژه:Unwatchedpages برای مراقبت از صفحاتی که احتمال بروز خرابکاری در آنها بیشتر است.
• نادیده گرفتن لیست سیاه عنوان یا نام کاربری (tboverride)
• واگردانی سریع ویرایش‌های آخرین کاربری که یک صفحه را ویرایش کرده‌است (rollback)
• ویرایش صفحه‌های CSS دیگر کاربرها (editusercss)
• ویرایش صفحه‌های JS دیگر کاربرها (edituserjs)
• گذر از بررسی عبارات سردرگم‌کننده (override-antispoof)
• گشت زدن به ویرایش‌های دیگران (patrol)
• گشت زدن خودکار به ویرایش‌های خودش (autopatrol)
• می‌تواند این گروه‌ها را اضافه کند: واگردانان، گشت خودکار و استثناهای قطع دسترسی آی‌پی
• می‌تواند این گروه‌ها را حذف کند: واگردانان، گشت خودکار و استثناهای قطع دسترسی آی‌پی

پاسخگویی

مدیران در مقابل اقداماتی که به وسیلهٔ ابزارهای مدیریتی انجام می‌دهند مسئول هستند، اقدامات مدیریتیِ توضیح داده نشده می‌تواند موجب تضعیف روحیهٔ دیگر کاربرانی که از چنان ابزارهایی برخوردار نیستند شود. فقط منوط به قیود نزاکت، اجتناب از حمله شخصی و فرض حسن نیت، ویرایشگران در سؤال کردن یا انتقاد از اقدامات مدیریتی آزاد هستند. از مدیران توقع می‌رود بی‌معطلی و با نزاکت به سؤالات دربارهٔ رفتارهای ایشان در ارتباط با ویکی‌پدیا و اقدامات مدیریتی‌شان پاسخ دهند و به هنگام نیاز آنها را توجیه کنند.

مدیرانی که به طور جدی، و مکرر، به شیوه‌ای مشکل دار عمل کنند یا اعتماد یا اطمینان جامعه را از دست داده باشند ممکن است تحریم شوند یا دسترسی مدیریتی‌شان گرفته شود.

مدیر درگیر بودن

به طور کلی، کاربران نباید در موارد مورد اختلاف که در آن درگیرند، به عنوان مدیر عمل کنند. دلیل این مسئله این است که مدیران درگیر ممکن است در مناقشاتی که بخشی از آن بوده‌اند یا احساسات شدیدی درباره‌اش داشته‌اند، تعارض منافع داشته باشند یا دارای آن تلقی شوند. درگیر بودن به طور کلی از سوی جامعه بسیار وسیع تفسیر می‌شود، مناقشات کنونی یا گذشته با یک کاربر (یا کاربران) و مناقشات در خصوص موضوعات، را فارغ از ماهیت، سن، یا نتیجهٔ مناقشه در بر می‌گیرد.

نکته مهمی که باید در نظر داشت این است که مدیری که با کاربری، یا نوشتاری در مقام انجام وظایف مدیریتی درگیری داشته‌است یا درگیر بودنش جزئی یا ویرایشش آشکارا جهت دار نیست، مدیر درگیر محسوب نمی‌شود. چنین مدیری از دخالت در مورد نوشتار، ویرایشگر یا اختلافات ویرایشی منع نمی‌شود و می‌تواند به عنوان مدیر یا ویرایشگر درگیر شود. این بخاطر این است که یکی از وظایف مدیران سرو کار داشتن با این موضوعات است. اخطار دادن، بحث آرام و منطقی و توضیح این اخطارها، نصیحت دیگر کاربران در مورد رعایت هنجارهای پروژه، و پیشنهادها در مورد جمله‌بندی مناسب و رویکرد مناسب مدیر را تبدیل به مدیر درگیر نمی‌کند.

سواستفاده از ابزارهای مدیریتی

• واگردانی تصمیم مدیریتی مدیری دیگر
• واگردانی یک عمل واگردانی شده (جنگ قدرت‌ها): واگردانی را تکرار نکنید اگر می‌دانید که مدیر دیگر با آن مخالف است. به واگردانی‌های متناوب بدون بحث ادامه ندهید. سعی کنید اختلافات مدیریتی را با مذاکره حل کنید.

مدیر شدن

صفحه اصلی: ویکی‌پدیا:درخواست‌های مدیر شدن

اگر مایلید که مدیر شوید، باید ویکی‌پدیا:راهنمای درخواست‌های مدیر شدن را بخوانید. سپس می‌توانید نامزدی خود را در ویکی‌پدیا:درخواست‌های مدیر شدن ثبت نمایید. سپس بحثی مابین کاربران ویکی‌پدیا آغاز خواهد شد تا در مورد دادن یا ندادن اختیارات مدیریتی به شما تصمیم‌گیری شود. بعد از دو هفته، دیوانسالار مشخص می‌کند که آیا اجماعی در این زمینه صورت گرفته است یا نه.

شما قبل از این که نامزد مدیریت شوید، می‌بایست مدتی در ویکی‌پدیا ویرایش کرده و با ویکی‌پدیا آشنایی لازم را پیدا کرده باشید. کارهای شما در ویکی‌پدیا باید برای دیگر کاربران شناخته شده باشد و دیگر کاربران هم باید شما را بشناسند تا بتوانند برای اعطای اختیارات مدیریتی به شما اعتماد کنند.

اگرچه استفاده از حساب‌های زاپاس در ویکی‌پدیا عموما مجاز شمرده شده است، اما تنها یکی از حساب‌های یک کاربر می‌تواند ابزارهای مدیریتی را داشته باشد.

لطفا توجه کنید که... اگر اختیارات مدیریتی به شما داده شده است، می‌بایست در به کار بردن آن نهایت توجه و دقت را مبذول نمایید، مخصوصا در بستن حذف کردن صفحات و بستن آدرس‌های IP. شما می‌توانید چگونگی استفاده از اختیارات مدیریتی را در ویکی‌پدیا:راهنمای عملکرد مدیران و ویکی‌پدیا:آموزشگاه مدیران جدید فرا بگیرید. مدیران و سایر کاربران با دسترسی بیشتر از کاربران عادی، می‌بایست دارای رمز ورود طولانی و پیچیده‌ای باشند تا خطر سوءاستفاده احتمالی از رمز عبور آنها کمتر شود.

ربات‌های با اختیارات مدیریتی

صفحه اصلی: ویکی‌پدیا:مدیران/ربات مدیر

برای بدست آوردن اختیارات مدیریتی راه جداگانه‌ای وجود دارد که از طریق آن ربات می‌تواند اختیارات مدیریتی داشته باشد ولی در ویکی فارسی می‌توان از طریق ویکی‌پدیا:درخواست‌های مدیر شدن اقدام کرد.

همچنین مدیران نیز با افزودن کد روبرو به user-config.py خود می‌توانند از ربات برای ویرایش‌های مدیرتی استفاده کنند که YourName نام کاربری مدیر است.

sysopnames['wikipedia']['fa']='YourName'

فهرست مدیران

ویکی‌پدیای فارسی در حال حاضر دارای ۳۰ مدیر است . فهرست زیر بر پایهٔ فعالیت مدیران در سه ماه اخیر تنظیم می‌شود. ترتیب این فهرست بر پایه حروف الفبا تنظیم شده‌است، فهرستی دیگر نیز بر پایه تاریخ نظرخواهی مدیر شدن آنها وجود دارد.

مواجهه با شکایت‌ها

اگر کاربری تصور می‌کند که مدیری علیه او یا کاربر دیگری به‌طور ناشایستی عمل می‌کند، می‌بایست این مسأله را با آن مدیر مطرح کند و تلاش کند موضوع را به‌صورت عادی و مدنی حل نمایند. اما اگر موضوع حل نشد، دو طرف می‌توانند برای حل مشکل به ویکی‌پدیا:حل اختلاف مراجعه كنند.

بازپس‌گیری اختیارات مدیریتی

بازپس‌گیری اختیارات مدیریتی روندی است که طی آن اختیارات اضافی داده‌شده به کاربر، از وی پس گرفته می‌شود. قدرت اجرایی و فنی خلع اختیارات مدیریتی، برعهدهٔ ویکیبدها است. همچنین مدیر یا دیوانسالاری که ظرف یک سال فعال نباشد دسترسی‌اش را می‌توان پس گرفت.

سوءاستفاده از ابزارهای مدیریتی

اگر مدیران از اختیاراتشان سوءاستفاده کنند، می‌توان این اختیار را از آنها سلب نمود. دراین‌صورت، مدیران ممکن است توسط جیمی ولز، ویکی‌بدها و یا ویکی‌پدیا:هیئت داوری (در غیاب هیئت داوری هیئت نظارت) برکنار شوند.

بازپس‌گیری اختیارات درصورت عدم فعالیت

اگر مدیر یا دیوانسالاری بیش از یک سال (معادل ۳۶۵) روز فعالیتی نداشت، می‌توان اختیارات مدیریتی را از وی بازپس گرفت. بدین‌منظور، ابتدا می‌باید در صفحهٔ کاربری‌اش پیغامی برای وی گذاشت، و همچنین درصورت فعال بودن پست الکترونیک، با وی از این طریق هم تماس گرفت. اگر بعد از این کار، مدیر یا دیوانسالار ظرف مدت ۳۰ روز پاسخ نداد می‌توان درخواستی برای برکناری وی در فراویکی داد.

کسب دوبارهٔ اختیارت مدیریتی توسط کاربر برکنارشده بنابر روال معمول (رأی‌گیری) بلامانع خواهد بود.

• فعالیت مدیران در یک سال اخیر

جستارهای وابسته

• ویکی‌پدیا:اختیارات گروه‌های کاربری
• ویکی‌پدیا:راهنمای فنی مدیران
• ویکی‌پدیا:آن چه مدیریت نیست (یک انشا)