1906

1906
Eeuwen:	19e eeuw · 20e eeuw · 21e eeuw
Decennia:	1890-1899 · 1900-1909 · 1910-1919
Jaren:	<< · < · 1905 · 1906 · 1907 · > · >>
Maanden:	jan · feb · mrt · apr · mei · jun jul · aug · sep · okt · nov · dec
Jaartelling in verschillende culturen
Ab urbe condita:		2659 MMDCLIX
Armeense jaartelling:		1355 ԹՎ ՌՅԾԵ
Chinese jaartelling:		4602 – 4603 壬巳 – 癸午
Christelijke jaartelling:		1906 MCMVI
Ethiopische jaartelling:		1898 – 1899
Hebreeuwse jaartelling:		5666 – 5667
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1961 – 1962
- Shaka Samvat		1828 – 1829
- Kali Yuga		5007 – 5008
Iraanse jaartelling:		1284 – 1285
Islamitische jaartelling:		1324 – 1325
Maçonnieke jaartelling:		5905 – 5906
1906 naar onderwerp
Lijst van landen
Auto's
Film
Sport (categorie)
Juliaanse kalender van 1906
Gregoriaanse kalender van 1906

Chinatown, San Francisco na de aardbeving

Het Mission District in San Francisco brandt na de aardbeving in 1906.

De Kriéger Electric Landaulet (cira 1906).

Het jaar 1906 is een jaartal volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen

januari

• 1 - Het Nederlands Verbond van Vakverenigingen (NVV) wordt opgericht. Henri Polak wordt voorzitter.
• 7 - In Japan komt het kabinet van Katsura Taro ten val. De Japanners zijn teleurgesteld in het Verdrag van Portsmouth. De winst in de Russisch-Japanse oorlog is onvoldoende verzilverd, zo luidt de algemene mening.
• 10 - De Britse Minister van Oorlog Haldane dient een geheim plan in voor British Expeditionary Force.
• 16 - Eerste Marokkaanse Crisis.
• 22 - Het Amerikaanse stoomschip Valencia vergaat op de zuidwest kust van Vancouver Island. 119 opvarenden komen om het leven.

februari

• 7 - Benoeming van Désiré-Joseph Mercier tot aartsbisschop van Mechelen en primaat van de Belgische kerkprovincie.

maart

• 10 - Ingebruikstelling van de Bakerloo Line in Londen tussen Westminster Bridge Road en Baker Street.
• 12 - Vooral Vlaanderen en Zeeland worden getroffen door watersnood.
• 26 - De Electrotechnische Vereeniging (ETV) wordt opgericht.

april

• 18 - Een aardbeving (geschatte magnitude 7,8 op de schaal van Richter) richt grote schade aan in San Francisco. Er zijn 3000 doden, 225.000–300.000 mensen zijn dakloos, de schade wordt geraamd op 350 miljoen dollar.
• 19 - Een week na de afvaart uit Antwerpen vergaat het schoolschip Comte de Smet de Naeyer in de Golf van Biskaje.
• 22 - In Rusland komt de Doema bijeen. Ivan Goremykin wordt voorzitter van de ministerraad.
• 22 - Opening van de Olympische Tussenspelen te Athene. Voor het eerst trekken de landenploegen achter hun vlag het Olympisch Stadion van Athene binnen.
• Internationale conventie te Algeciras.
• N.V. Bureau Wijsmuller opgericht. Jan Wijsmuller begint zijn eenzame tocht op een klein stoomsleepbootje vanuit Rotterdam naar Bahia Blanca, Argentinië.
• Oprichting van de Gereformeerde Bond tot Vrijmaking van de Nederlandse Hervormde Kerk door verontruste leden die meer vrijheid willen van de plaatselijke gemeenten ten opzichte van de landelijke synode.

mei

• 2 - Afsluiting van de Olympische Tussenspelen. Voor het eerst vindt een slotceremonie plaats in het Olympisch Stadion van Athene waaraan onder anderen 6000 schoolkinderen deelnemen.
• 19 - Eerste koers op de renbaan Duindigt bij Wassenaar. Ze komt in de plaats van de renbaan in het park Clingendael, die vorig jaar moest wijken voor een spoorlijn.
• 31 - Koning Alfons XIII van Spanje trouwt met Victoria Eugénie van Battenberg, kleindochter van koningin Victoria. Tijdens een rijtoer door Madrid wordt een bomaanslag gepleegd, waarbij doden vallen in het gevolg van het bruidspaar.

juni

• 15 - Aanvaring tussen twee schepen nabij Den Helder. 11 doden.
• 20 - In Utrecht wordt de eerste elektrische tramlijn geopend.

juli

• 12 - Officiële rehabilitatie van kapitein Dreyfus.
• 22 - De tsaar aller Russen ontbindt de eerste Staatsdoema.

augustus

• 4 - Het Italiaanse emigrantenschip, het stoomschip Sirio loopt op een rif bij Kaap Palos (Spanje) en vergaat. 442 van de 822 opvarenden komen om het leven.
• 13 - Oprichting van de Belgische voetbalclub Berchem Sport te Antwerpen.
• 16 - Een aardbeving richt veel verwoestingen aan in Valparaíso (Chili). De kust wordt over een lengte van 170 kilometer tot 80 centimeter opgeheven. De aardbeving van 8,6 op de schaal van Richter, kost 20.000 slachtoffers.
• 28 - In het Zwitserse Genève vindt het Universeel Esperantocongres plaats.

september

• 20 - Bij de nadering van het KNIL-leger onder generaal Rost van Tonningen plegen de vorsten van Bali met hun gevolg Perang Poepoetan (collectieve zelfmoord).
• 22 - Oprichting van hockeyclub HOC Gazellen Combinatie, kortweg HGC, in Wassenaar.

oktober

• 1 - Opening van de spoorlijn Almelo-Mariënberg door de NOLS.
• 16 - Een Pruisisch avonturier steekt zich in een zelfgemaakt uniform, verzamelt een troepje soldaten rond zich en bezet het raadhuis van een provincieplaatsje. Hij gaat de geschiedenis in als de kapitein van Köpenick.
• 17 - De Afdeling Utrecht der Societas Studiosorum Reformatorum (S.S.R.U.) ziet het levenslicht.

november

• 9 - Met een decreet dat het recht op landbezit erkent, beginnen in Rusland de Landbouwhervormingen van Stolypin.
• 22 - In Bilthoven wordt de Stichtse Cricket en Hockey Club (SCHC) opgericht.
• 24 - Op de internationale radiografische conferentie te Berlijn wordt gekozen voor het Duitse S.O.S. als noodsignaal in plaats van het Marconistische CQD.

december

• 2 - De Britse Royal Marine neemt de HMS Dreadnought in gebruik. Dit grootste en zwaarst bewapende slagschip ter wereld is het eerste van een nieuwe klasse en maakt op slag alle oorlogsbodems verouderd en jaagt de wapenwedloop verder aan.

• 21 - De Nederlandse marine neemt haar eerste onderzeeboot in dienst, Hr. Ms. O 1.
• 24 - Op Kerstavond zendt de Canadese uitvinder Reginald Fessenden vanuit Bryant Rock (Massachusetts) het eerste radioprogramma uit. Verbaasde marconisten horen hem het Kerstevangelie voorlezen, gelardeerd met het Largo van Händel.
• 30 - Moslims in Brits-Indië richten in Dhaka de Moslim Liga op.

zonder datum

• (Servië) De Varkensoorlog gaat van start.
• (Verenigd Koninkrijk) nieuw concept oorlogsschip: de "Dreadnought".

Muziek

• De Finse componist Jean Sibelius componeert Pan & Echo, opus 52
• Paul Dukas componeert Villanelle, voor hoorn, piano en orkest
• Het liedboek Kun je nog zingen, zing dan mee verschijnt.

Premières

• 11 februari, Østerdølsmarschen van Johan Halvorsen
• 17 februari, Rustiques van Albert Roussel
• 21 april, Quatre poèmes opus 3 van Albert Roussel
• 17 mei, Brigg Fair in de versie van Percy Aldridge Grainger
• 24 mei, Sea Drift van Frederick Delius, niet in Engeland, maar in Duitsland
• november, Love and spring van Rutland Boughton wordt uitgevoerd in Birmingham

Literatuur

• De Italiaanse schrijver Giosuè Carducci ontvangt de Nobelprijs voor de Literatuur
• Louis Couperus schrijft Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan ...
• 24 april: eerste voorstelling van Kronbruden van August Strindberg
• 17 september: eerste voorstelling van When knights were bold van Harriet Jay.

Beeldende kunst

• 

  Zelfportret met hoed Theo van Doesburg

• 

  Zelfportret Paula Modersohn-Becker

• 

  Demonstratie op 17 oktober 1905 Ilja Repin

• 

  Baadsters (ca 1906) Paul Cézanne, Philadelphia Museum of Art

Bouwkunst

• 

  Diamantslijperij Asscher (1906) Gerrit van Arkel, Amsterdam

• 

  Watertoren Woerden Jan Schotel

Geboren

januari

• 6 - Jaap Wagemaker, Nederlands kunstschilder (overleden 1972)
• 8 - Sieuwert Bruins Slot, Nederlands politicus (ARP), parlementslid en hoofdredacteur van het dagblad Trouw (overleden 1972)
• 11 - Albert Hofmann, Zwitsers chemicus (overleden 2008)
• 12 - René David, Frans rechtsgeleerde (overleden 1990)
• 12 - Emmanuel Levinas, Frans filosoof (overleden 1995)
• 13 - Zhou Youguang, Chinees econoom en taalkundige
• 15 - Aristoteles Onassis, Grieks reder (overleden 1975)
• 21 - Igor Moisejev, Russisch choreograaf (overleden 2007)
• 25 - Toni Ulmen, Duits autocoureur (overleden 1976)
• 26 - Leo Halle, Nederlands voetbaldoelman (overleden 1992)

februari

• 3 - Ludvig Nielsen, Noors componist (overleden 2001)
• 4 - Clyde Tombaugh, Amerikaans astronoom die de dwergplaneet Pluto ontdekte (overleden 1997)
• 5 - John Carradine, Amerikaans acteur (overleden 1988)
• 7 - Oleg Antonov, Sovjet-Russisch vliegtuigbouwer (overleden 1984)
• 10 - Walraven van Hall, Nederlands bankier en verzetsstrijder (overleden 1945)
• 10 - Erik Rhodes, Amerikaans acteur (overleden 1990)
• 12 - Jan Broeksz, Nederlands journalist, omroeppionier en -voorzitter (VARA), politicus en radiopresentator (overleden 1980)
• 15 - Jan Pijnenburg, Nederlands wielrenner (overleden 1979)
• 17 - Mary Brian, Amerikaans actrice (overleden 2002)
• 20 - Gale Gordon, Amerikaans komisch acteur (overleden 1995)
• 21 - Leonida Frascarelli, Italiaans wielrenner (overleden 1991)
• 26 - Madeleine Carroll, Amerikaans actrice (overleden 1987)

maart

• 2 - Jan Ankerman, Nederlands hockeyer (overleden 1942)
• 4 - Charles Walgreen jr., Amerikaans ondernemer (overleden 2007)
• 6 - Lou Costello, Amerikaans acteur en komiek (overleden 1959)
• 8 - Victor Hasselblad, Zweeds uitvinder van de Hasselblad-fotocamera (overleden 1978)
• 10 - Alejandro Abadilla, Filipijns dichter en schrijver (overleden 1969)
• 10 - Georg-Wilhelm Schulz, Duits onderzeebootkapitein (overleden 1986)
• 16 - Francisco Ayala, Spaans schrijver, essayist en vertaler (overleden 2009)
• 16 - Anton Rooskens, Nederlands kunstenaar (overleden 1976)
• 19 - Adolf Eichmann, Duits nazi-functionaris en oorlogsmisdadiger (overleden 1962)
• 20 - Jikke Ozinga, Nederlands verzetsstrijder (overleden 1996)
• 22 - Marcel Hastir, Belgisch kunstschilder en theosoof (overleden 2011)
• 22 - Arthur Winston, Amerikaans "Werknemer van de Eeuw" (overleden 2006)
• 27 - Cecil Purdy, Australisch schaker (overleden 1979)
• 29 - James Bausch, Amerikaans meerkamper (overleden 1974)
• 30 - Sjef van Dongen, Nederlands Noordpoolvorser en politicus (overleden 1973)
• 31 - Shinichiro Tomonaga, Japans natuurkundige en Nobelprijswinnaar (overleden 1979)

april

• 3 - Julius Caesar de Miranda, Surinaams jurist en politicus (overleden 1956)
• 5 - Hans s'Jacob, Nederlands politicus (overleden 1967)
• 6 - Alberto Zorrilla, Argentijns zwemmer (overleden 1986)
• 12 - Sytse Ulbe Zuidema, Nederlands filosoof (overleden 1975)
• 13 - Samuel Beckett, Iers toneelschrijver en dichter (overleden 1989)
• 13 - Elise Van Truyen, Belgisch atlete (overleden ??)
• 22 - Eddie Albert, Amerikaans acteur (overleden 2005)
• 22 - Snorri Hjartarson, IJslands dichter (overleden 1986)
• 25 - William Brennan, Amerikaans rechter (overleden 1997)
• 28 - Kurt Gödel, Oostenrijks-Amerikaans wiskundige (overleden 1978)

mei

• 3 - Mary Astor, Amerikaans actrice (overleden 1987)
• 3 - René Huyghe, Frans conservator, kunstpsycholoog en estheticus (overleden 1997)
• 12 - Zacharias Anthonisse, Nederlands hoogleraar theologie (overleden 1985)
• 29 - Gerrit Bol, Nederlands wiskundige (overleden 1989)

juni

• 3 - Josephine Baker, Amerikaans danseres, zangeres en actrice (overleden 1975)
• 8 - Charles Janssens, Belgisch acteur en revue-artiest (overleden 1986)
• 15 - Johan te Slaa, Nederlands acteur (overleden 1980)
• 21 - Gusztáv Sebes, Hongaars voetballer en voetbaltrainer (overleden 1986)
• 23 - Henricus Rol, Nederlands grafisch kunstenaar (overleden 1992)
• 24 - Jean-Joseph Chot, Belgisch politicus (overleden 1991)
• 24 - Pierre Fournier, Frans cellist (overleden 1986)
• 27 - Ladislau da Guia, Braziliaans voetballer (overleden 1988)
• 28 - Maria Goeppert-Mayer, Duits/Amerikaans natuurkundige en Nobelprijswinnares (overleden 1972)
• 29 - Heinz Harmel, Duits generaal (overleden 2000)

juli

• 2 - Hans Bethe, Amerikaans natuurkundige en Nobelprijswinnaar (overleden 2005)
• 3 - Alberto Lleras Camargo, Colombiaans politicus en diplomaat (overleden 1990)
• 7 - Yitzhak Ben-Aharon, Israëlisch politicus, publicist en vakbondsbestuurder (overleden 2006)
• 7 - Anton Karas, Oostenrijks citerspeler en componist (overleden 1985)
• 16 - Vincent Sherman, Amerikaans filmregisseur (overleden 2006)
• 18 - Sidney Darlington, Amerikaans elektrotechnicus en uitvinder (overleden 1997)
• 19 - Klaus Egge, Noors componist (overleden 1979)
• 23 - Vladimir Prelog, Kroatisch-Zwitsers chemicus en Nobelprijswinnaar (overleden 1998)
• 30 - Alex Thépot, Frans voetballer (overleden 1989)

augustus

• 3 - Leonhard Huizinga, Nederlands schrijver (overleden 1980)
• 5 - John Huston, Amerikaans acteur en regisseur (overleden 1987)
• 5 - Anne van Orléans, Frans prinses uit het huis Bourbon-Orléans (overleden 1986)
• 9 - Roque Ablan, Filipijns gouverneur en guerrillaleider (overleden 1943)
• 11 - Robert Lehnhoff, Duits oorlogsmisdadiger, alias "De Beul van Groningen" (overleden 1950)
• 19 - Philo Farnsworth, Amerikaans uitvinder en televisiepionier (overleden 1971)
• 23 - Tecla San Andres-Ziga, Filipijns jurist en politicus (overleden 1992)
• 23 - Zoltan Sarosy, Hongaars-Canadees schaker
• 26 - Albert Sabin, Amerikaans medicus (overleden 1993)
• 27 - Eino Penttilä, Fins atleet (overleden 1982)
• 28 - Klaas Schenk, Nederlands schaatscoach (overleden 1993)
• 28 - John Betjeman, Engels dichter (overleden 1984)
• 29 - Andries Hoogerwerf (overleden 1977)
• 30 - Joan Blondell, Amerikaans actrice (overleden 1979)

september

• 1 - Joaquín Balaguer, president van de Dominicaanse Republiek (overleden 2002)
• 4 - Max Delbrück, Duits-Amerikaans biofysicus en Nobelprijswinnaar (overleden 1981)
• 6 - Luis Federico Leloir, Argentijns biochemicus en Nobelprijswinnaar (overleden 1987)
• 8 - Robert C. Schnitzer, Amerikaans acteur en producer (overleden 2008)
• 10 - Bertus van Lier, Nederlands componist en dirigent (overleden 1972)
• 12 - Gerhard Winkler, Duits componist (overleden 1977)
• 25 - José Figueres Ferrer, Costa Ricaans staatsman (overleden 1990)
• 25 - Jaroslav Ježek, Tsjechisch componist, dirigent (overleden 1942)
• 25 - Dmitri Sjostakovitsj, Russisch componist (overleden 1975)
• 27 - Charles Simons, Belgisch voetballer (overleden 1979)
• 30 - Václav Smetáček, Tsjechisch dirigent, componist, muziekpedagoog, musicoloog, filosoof en hoboïst (overleden 1986)

oktober

• 3 - Raymond Triboulet, Frans politicus (overleden 2006)
• 4 - Johannes Post, Nederlands verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog (overleden 1944)
• 6 - Janet Gaynor, Amerikaans (overleden 1984)
• 8 - Maurice Maréchal, Belgisch atleet (datum van overlijden onbekend)
• 9 - Léopold Senghor, Senegalees dichter, filosoof, schrijver en staatsman (overleden 2001)
• 10 - Emerson Spencer, Amerikaans atleet (overleden 1985)
• 12 - Jussi Sukselainen, Fins politicus (overleden 1995)
• 12 - Piero Taruffi, Italiaans autocoureur (overleden 1988)
• 14 - Hannah Arendt, Duits-Amerikaans Joods filosofe (overleden 1975)
• 17 - Jack Ensley, Amerikaans autocoureur (overleden 1972)
• 17 - Anton Sipman, Nederlands molendeskundige, schrijver en tekenaar (overleden 1985)
• 20 - Arturo Torres, Chileens voetballer en voetbalcoach (overleden 1987)
• 22 - Kees van Baaren, Nederlands componist en muziekleraar (overleden 1970)
• 25 - Bets Dekens, Nederlands atlete (overleden 1992)
• 27 - Jef Dervaes, Belgisch wielrenner (overleden 1986)

november

• 6 - Michael Stewart, Brits politicus (overleden 1990)
• 8 - Andrej Pavlovitsj Kirilenko, Sovjet-Russisch politicus (overleden 1990)
• 8 - Edmond Kramer, Zwitsers voetballer (overleden 1945)
• 14 - Louise Brooks, Amerikaans actrice (overleden 1985)
• 15 - Curtis LeMay, Amerikaans generaal der luchtmacht, pionierend strateeg op de bommenwerper (overleden 1990)
• 18 - George Wald, Amerikaans wetenschapper en Nobelprijswinnaar (overleden 1997)
• 19 - Jan Lemaire jr., Nederlands acteur en regisseur (overleden 1960)
• 22 - Jørgen Juve, Noors voetballer (overleden 1983)
• 22 - Rita Lejeune, Belgisch taalkundige (overleden 2009)
• 24 - Ans Polak, Nederlands gymnaste (overleden 1943)
• 28 - Emmanuel Kriaras, Grieks filosoof en lexicograaf (overleden 2014)

december

• 2 - Jean Daninos, Frans autoconstructeur (Facel Vega) (overleden 2001)
• 2 - Peter Carl Goldmark, Hongaars-Amerikaans ingenieur, uitvinder van de LP (overleden 1977)
• 6 - Petrus Josephus Loontjens, Belgisch priester (overleden 1983)
• 12 - Pamela Wedekind, Duits actrice en zangeres (overleden 1986)
• 13 - Hendrik Brugmans, Nederlands taalwetenschapper en Europeaan (overleden 1997)
• 17 - Guus de Casembroot, Nederlands jonkeer en politicus (overleden 1965)
• 19 - Leonid Brezjnev, president van de Sovjet-Unie (overleden 1982)
• 19 - Frans-Jozef van Thiel, Nederlands voorzitter van de Tweede Kamer (overleden 1993)
• 22 - Pentti Larvo, Fins voetballer (overleden 1954)
• 22 - Cor Steyn, Nederlands musicus (overleden 1965)
• 25 - Ernst Ruska, Duits natuurkundige en Nobelprijswinnaar (overleden 1988)
• 27 - Teun Struycken, Nederlands politicus (overleden 1977)
• 30 - Carol Reed, Brits filmregisseur (overleden 1976)

datum onbekend

• Raymond Van Doren - Belgisch kunstenaar (overleden 1991)

Overleden

januari

• 14 - Hermann Sprengel (71), Duits schei- en natuurkundige
• 29 - Christiaan IX van Denemarken (87), koning van Denemarken

februari

• 16 - Jacobus van Lokhorst (61), Nederlands architect en rijksbouwmeester
• 17 - Frits Bouwmeester sr. (57), Nederlands acteur

maart

• 21 - Carl von Siemens (77), Duits industrieel

april

• 5 - Eastman Johnson (81), Amerikaans kunstschilder
• 5 - Wilhelmus Wulfingh (66), apostolisch vicaris van Suriname
• 10 - Meinard Tydeman (78), Nederlands politicus
• 19 - Pierre Curie (46), Frans fysicus
• 19 - Spencer Gore (56), Brits tennisser en cricketer

mei

• 23 - Henrik Ibsen (78), Noors dichter en toneelschrijver

juni

• 30 - Jean Lorrain (50), Frans schrijver

juli

• 5 - Jules Breton (79), Frans schilder

augustus

• 4 - Viktor Hartmann (72), Russisch architect, beeldhouwer en kunstschilder
• 29 - Cornelis Antonie Jan Abraham Oudemans (80), Nederlands medicus

september

• 1 - Alfons Janssens (64), Belgisch politicus voor de Katholieke Partij
• 5 - Ludwig Boltzmann (62), Oostenrijks wis- en natuurkundige
• 20 - Christiaan Marianus Henny (88), grondlegger van het Nationale Nederlanden concern en politicus
• 22 - Oscar Levertin (44), Zweeds schrijver, literatuurhistoricus en literatuurcriticus

oktober

• 22 - Paul Cézanne (67), Frans impressionistisch schilder

november

• 7 - Maximilian Ferdinand Wocke (85), Duits entomoloog

december

• 10 - Jan Gerard Palm (75) eerste componist van klassieke Curaçaose muziek overleden te Curaçao

Weerextremen in België

• 26 februari: 74 mm neerslag in Verviers en 82 mm in Hoei.
• maart: 17 dagen met sneeuwval (normaal : 3 dagen).
• 14 mei: In 3h15 174 mm regen in Leuven. Overstromingen leiden plaatselijk tot belangrijke schade in Bertem.
• 28 juni: Door hagelbuien tussen Samber en Maas worden verschillende duizenden hectare graan en bieten vernield. In Beaumont vindt men een hagelsteen die 250 gram weegt.
• 28 juni: Tornado veroorzaakt schade in het bos van Sugny (Vresse-sur-Semois).
• 4 juli: 78 mm neerslag in 24 uur in Aarschot.
• 18 september: Vroege vorst in Bastogne met minimumtemperatuur van –0,9 °C.
• 27 september: Luchtdruk: 1037,9 hPa in Ukkel.
• 27 december: Sneeuw in heel België: in Brasschaat tot 35 cm sneeuw.

Bron: KMI Gegevens Ukkel 1901-2003 met aanvullingen

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie 1906 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.