Şehir Planlama
Şehir ve Bölge Planlaması Ana Bilim Dalı altında bir lisansüstü programı olup,
sadece yüksek lisans düzeyinde eğitim vermektedir.
ŞEHİR PLANLAMA YÜKSEK LİSANS
Amaç: Doğal, ekonomik, politik ve sosyal süreçler arasındaki etkileşimi ve dönüşümü kavrayıp kentsel sorunları analiz ederek, bu dönüşümleri yönlendirecek politikaları oluşturabilen, üst düzeyde alınan kararları fiziksel mekâna yansıtacak tasarlama becerisine sahip, farklı disiplinlerle çalışabilen, çok yönlü düşünen, düşüncelerini sözlü, yazılı iletebilme yeteneğine sahip şehir plancıları yetiştirmektir.
Vizyon: Uluslar ve disiplinler arası işbirliğine açık, yetiştirdiği uzmanlar ile yarının kentlerini daha yaşanabilir kılan, kalitesini sürekli arttırarak ülkeye ve uluslar arası bilime katkıda bulunmaktır.
Misyon: Şehir planlama disiplininde uluslararası platformda rekabet edebilecek, yerel değerleri koruyan, kamu yararı ve sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda araştırıcı ve yaratıcı bir yaklaşım geliştirmektir.
Programa Kabul Edilen Lisans Bölümleri
Şehir ve Bölge Planlaması, Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Ekonomi, Sosyoloji, İşletme, Hukuk, İstatistik
Tarihçe
1988-1989 öğretim yılına kadar İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık ve Şehircilik Anabilim Dalı’na bağlı tek şehircilik programı olarak sürdürülen lisansüstü eğitimi; Mimarlık Anabilim Dalı’ndan ayrılarak kurulan Şehir ve Bölge Planlaması Anabilim Dalı içinde bu tarihten sonra, Şehir Planlama, Şehirsel Tasarım, Bölge Planlama ve Peyzaj Planlama olmak üzere dört uzmanlık alanı altında hizmet vermeye başlamıştır. 1982 yılında kurulan Şehir ve Bölge Planlaması Bölümü’nün 1987 yılında ilk mezunlarını vermesinin yanısıra, uzmanlık programlarının çeşitlenmesine paralel olarak programa Şehir ve Bölge Planlaması ve Mimarlık mezunları dışındaki ilgili disiplinlerden de öğrenci başvuruları kabul edilmeye başlanmıştır.
2001-2002 akademik yılında İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü’ne bağlı yüksek lisans ve doktora programları yeniden yapılandırılmış, Şehir ve Bölge Planlaması Anabilim Dalı içinde yer alan dört yüksek lisans programı sadeleştirilerek Şehir Planlama ve Bölge Planlama Yüksek Lisans Programı olmak üzere iki program halinde yürütülmeye başlanmıştır. Halen İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlaması Anabilim Dalı’nda yüksek lisans eğitimi bu iki program ile gerçekleştirilmektedir.
Araştırma AlanlarıŞehir Planlama Yüksek Lisans Programında ders veya tez yürüterek görev üstlenen akademik kadronun uzmanlık alanlarındaki zengin çeşitlilik, öğrencilerin şehir planlama alanında teorik ve uygulamaya dönük çeşitli güncel konular üzerinde çalışabilmelerine olanak sağlamaktadır. Programda sürdürülmekte olan araştırma konuları genel başlıklar itibariyle aşağıda belirtilmektedir:
Yerleşmeler: Şehirleşme ve Göç, Yeniden Yapılaşmanın Şehirleşmeye Etkisi, Küresel Değişim Sürecinde Kent Merkezleri, Metropoliten Kentlerde Mekansal ve Sosyal Dinamikler, Arazi Kullanımı ve Ulaşım Planlaması, Yerleşme ve Çevre İlişkileri (Kentsel yaşam kalite düzeyi, Su havzaları, Turizm alanları, vb.), Kentsel işlev alanları planlaması (Donatı Alanları, Kent merkezleri, Sanayi Alanları, Konut alanları vb.), Afet planlaması, Toplumsal Planlama
Ekonomi: Arazi Kullanım Ekonomisi, Gayrımenkul Değerleme
Politika: Konut Politikası, Kentsel Politikalar, Tarihsel Çevre Koruma Politikaları, AB ve Mekansal Politikalar, Şehir Yönetimi, Hukuku ve Uygulamaları
Kuram ve Felsefe: Şehirsel Büyüme, Planlama Kuramı ve Politikaları, İleri Planlama Teknikleri, Planlama İçin Bilim Felsefesi
Sayısal Yöntemler ve Teknoloji: Şehir Planlamada Coğrafi Bilgi Sistemleri, İstatistik, Planlamada Sayısal Modeller
Farklı disiplinlerden gelerek şehir planlama programında eğitim alan öğrenciler programın bitirme koşulu olan yüksek lisans tezlerini de çok farklı çalışma alanlarında hazırlamaktadırlar. 2004-2011 yılları arasında şehir planlama programında yapılmış olan yüksek lisans tezlerinin dağılımı Şekil 1’de görülmektedir. Bu dönemde Şehir Planlama programında toplam 35 yüksek lisans tezi tamamlanmıştır. Tezlerin konularına bakıldığında ulaşım planlaması, konut politikaları ve kentsel koruma konuları başta olmak üzere kentsel dönüşüm, sürdürülebilirlik, kentsel alanlarda fonksiyonların yer seçimi gibi konularda çalışıldığı görülmektedir.
2004-2011 yılları arasında şehir planlama programında yapılan tezlerin konularına göre dağılımı
Başarı DeğerlendirmesiŞehir Planlama Programındaki zorunlu 5 dersi (15 kredi), seçmeli derslerden 3 dersi (9 kredi), kredisiz Seçmeli ve Uzmanlık Alan Dersini başarı ile tamamlayan ve bu derslerin %30'unu İngilizce derslerden tamamlayan öğrenciler tez aşamasına geçmektedir. Tezini (tek danışmanlı ise 3, çift danışmanlı ise 5 kişilik değerlendirme jürisi önünde savunarak, başarılı bulunmaları halinde “Yüksek Şehir Plancısı” ünvanını almaya hak kazanmaktadırlar.
Yukarıda tanımlanan koşulları yerine getiren öğrenciler, enstitü tarafından belirlenen tez yazım formatına uygun olarak tezini teslim ederek, Fen Bilimleri Kurulu’nca tezlerinin uygun görülmesi sonrasında programdan mezun olurlar.
MisyonProgramın var oluş amacı (misyonu):
Şehir planlama disiplininde uluslararası platformda rekabet edebilecek, ulusal değerleri koruyan ve kamu yararı ve sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda araştırıcı ve yaratıcı bir yaklaşım geliştirmektir.
VizyonProgramda ulaşılmak istenen nokta, seviye (vizyon):
Uluslar ve disiplinler arası işbirliğine açık, yetiştirdiği uzmanlar ile yarının kentlerini daha yaşanabilir kılan, kalitesini sürekli arttırarak ülkeye ve uluslararası bilime katkıda bulunan bir yaklaşım taşımaktır.
Şehir Planlama Yüksek Lisans Programının Amacı
Doğal, ekonomik, politik ve sosyal süreçler arasındaki etkileşimi ve dönüşümü kavrayıp kentsel sorunları analiz ederek, bu dönüşümleri yönlendirecek politikaları oluşturabilen, üst düzeyde alınan kararları fiziksel mekana yansıtacak tasarlama becerisine sahip, farklı disiplinlerle çalışabilen, çok yönlü düşünen, düşüncelerini sözlü, yazılı iletebilme yeteneğine sahip şehir plancıları yetiştirmektir.
Şehir Planlama Yüksek Lisans Programının Hedefleri
Şehir planlama programı öğrencilerine,
- Şehir plancılarının kamu-özel sektördeki farklılaşan rollerinin anlaşılması,
- Doğal ve sosyal süreçler arasındaki etkileşimlerin kavranarak kentsel ve çevresel sorunların analiz edilebilmesi,
- Alternatifler üretilmesinde niteliksel ve niceliksel yöntemlerin kullanılması,
- Yazılı, sözlü ve grafik anlatımın geliştirilmesi,
- Uygulama stratejileri oluşturarak plan ve program geliştirme yetileri
kazandırılması yönünde katkılar sağlamayı hedeflemektedir.
