Mogiła Żydów poległych w 1942 r.

51.90732N, 23.173943E

  • Lokalizacja: Cmentarz żydowski w Łomazach
  • Gmina: Łomazy
  • Miejscowość: Łomazy
  • Rodzaj obiektu: Mogiła/grób zbiorowy
  • Liczba pochowanych: 1000
  • Liczba zidentyfikowanych: 0

Przy likwidacji getta w Łomazach Niemcy zamordowali około 2000 Żydów w tym mężczyzn, kobiety i dzieci z samych Łomaz a także i przybyłych ze Sławatycz (480 osób), Rossosza (152 osoby), Podedwórza (250 osób) i z obozu w Szenejkach (dokładnej liczby nie ustalono). Tylko nielicznym dzięki pomocy miejscowej ludności udało się ocalić życie.Do likwidacji łomaskiego getta Niemcy przystąpili już o świcie 18 sierpnia 1942 r. W tym celu do pobliskiego lasu zwanego „Chały”, względnie „Hały”, jak podają inne źródła, przywieziono w asyście żandarmów grupę około 40 młodych Żydów. Otrzymali oni rozkaz wykopania kilku dołów. Tymczasem w Łomazach otoczona została dzielnica żydowska, usytuowana na ulicy Małobrzeskiej. Jej mieszkańców żandarmi wypędzali wprost na ulicę, ustawiając w kolumnę a następnie rewidując. W trakcie rewizji odebrano Żydom wszelkie przedmioty przedstawiające jakąkolwiek wartość, a więc biżuterię, zegarki a nawet złote zęby. Nie posiadających już nic prócz ubrania, popędzili następnie przez ulicę Budzyń na plac nieopodal szkoły podstawowej zwany przez mieszkańców Łomaz polem Teofila Szostakiewicza. Na miejsce wezwano sołtysa, któremu kazano przynieść liny a następnie opasać nimi tylko mężczyzn żydowskich, kobiety, starcy i dzieci dowiezieni do lasu zostali samochodami. Zaraz potem eskorta żandarmerii pognała drogą w stronę lasu kolumny mężczyzn, w trakcie marszu dotkliwie bijąc nahajkami i kolbami karabinów. Nieopodal cmentarza żydowskiego, kilku więźniów żydowskich usiłowało zbiec, niestety natychmiast ich rozstrzelano. Celem ”podróży” była leśna polana zwana „Średnią Ochuczką”, na której zebrani Żydzi zmuszeni zostali do rozebrania się. Głąbiej w lesie przygotowane już były doły, wykopane przez grupę wspomnianych 40 Żydów. Na brzegu każdego dołu znajdowała się kładka wprowadzająca. Na niej to umieszczano grupę kilku Żydów a następnie strzałem w tył głowy uśmiercano. Dzieci żydowskie mordowano uderzeniem głowy o drzewo, aby zaoszczędzić amunicję. Huk wystrzałów oraz jęki zabijanych ludzi słychać było przez cały dzień. Ciała ofiar zapełniły wkrótce dwa całe doły jeden pozostał pusty. Po wykonaniu egzekucji spalono zgromadzoną odzież. Ogółem tego pamiętnego dnia zginęło jak już wspomniałam 2000 osób pochodzenia żydowskiego. Świadkowie twierdzą, że mordu dokonała żandarmeria z Wisznic, jeden z żandarmów o nazwisku Johann Geryng został wśród morderców rozpoznany. Dopiero po wyzwoleniu dokonano częściowej ekshumacji zwłok pomordowanych, które następnie przewieziono na cmentarz w Łomazach.

Galeria

  • Przy likwidacji getta w Łomazach Niemcy zamordowali około 2000 Żydów w tym mężczyzn, kobiety i dzieci z samych Łomaz a także i przybyłych ze Sławatycz (480 osób), Rossosza (152 osoby), Podedwórza (250 osób) i z obozu w Szenejkach (dokładnej liczby nie ustalono). Tylko nielicznym dzięki pomocy miejscowej ludności udało się ocalić  życie.

Informacje o pochowanych

Informacje o pochowanych
ImięNazwiskoOpis
1000 osób

Mogiła zbiorowa żydów, mieszkańców Łomaz, Rossosza, Sławatycz, Podedwórza, Międzyrzeca Podlaskiego, Suwałk, Serocka i innych miejscowości – rozstrzelanych w dniu 18 sierpnia 1942 r. w lesie Chały – ekshumowani w 1949 r.

1000 osób