A   B    C   D   E    F   G   H    I   J   K    L   Ł   N    M   O   P    R   S   T    U   V    W   Z   Ż .

A                                                                                                                                ^^^

agarikoidalny (agaricoideus) – przypominający grzyb kapeluszowy.
aksamitny (velutinus) – o kapeluszu (z nieznacznym połyskiem), którego skórka utworzona jest ze strzępek o końcach układających się prostopadle do powierzchni gęstą równą warstwą; powierzchnia owocnika przypominająca aksamit.
ampułkowaty – w kształcie ampułki; rozszerzony u dołu a wydłużony i zwężony u szczytu (o cystydach).
amyloidalny (amyloideus) – barwiący się pod wpływem odczynnika Melzera na niebiesko, w różnych odcieniach tej barwy: od niebieskawoszarego (sinego) do prawie czarnego; reakcja ta może zachodzić w ścianach zarodnika, strzępki, worka itd.
anamorfa – stadium wegetatywne (niedoskonałe), odznaczające się brakiem zarodników powstałych drogą rozmnażania płciowego; rzadko trafia się u podstawczaków, często u woreczniaków, zawsze u grzybów niedoskonałych.
anastomoza – krótkie połączenie lub miejsce zrośnięcia dwóch strzępek, żeberek, fałdek, blaszek; duża ilość anastomoz może spowodować utworzenie się pewnego rodzaju siateczki
angiokarpiczny (angiocarpus) – owocnik z zamkniętym wewnątrz hymenium.
antrakofilny – v.: węglolubny.
apiculus – v.: dziobek.
apofiza (apophysis) – pierścieniowate zgrubienie na dolnej stronie endoperydium (o Geastrum).
apotecjum (apothecium) – owocnik miseczniaków Discomycetes, kształtem zbliżony do miseczki, talerzyka lub krążka; v.: miseczka.
areola, areolka (areola) – mała jaśniejsza i ograniczona przestrzeń na powierzchni owocnika.
areolkowaty (areolatus) – z kolistymi śladami po odpadniętych kolcach.
ascospora (askospora) – v.: zarodnik workowy.
autotroficzny organizm – organizm samożywny, zdolny do wytwarzania niezbędnych do życia substancji organicznych ze związków nieorganicznych.
askospora – zarodnik workowy, wytwarzany m.in. przez gatunki z klasy woreczniaków Ascomycetes.
autoliza – samoczynny rozkład owocnika, np. u niektórych czernidłaków Coprinus w celu ułatwienia rozsiania zarodników (blaszki rozpływają się w postaci czarnej mazi).

B                                                                                                                                ^^^

ballistospora (ballistospora) – zarodnik silnie odrzucany.
barwa zarodnika – barwa pojedynczego zarodnika oglądanego pod mikroskopem; może się różnić od barwy wysypu zarodników, np. zarodniki nie mają wyraźnej barwy – są bezbarwne, natomiast wysyp ma barwę białą, różowawą, jasnożółtą itp.
baryłkowaty – krótki, gruby i nieco zwężony na obu końcach (o trzonie).
basidiospora – v.: zarodnik podstawkowy.
bazydiola – płonna podstawka bez sterygm lub inna sterylna komórka w hymenium, która kształtem i rozmiarami przypomina podstawkę.
basidium – podstawka, komórka w hymenium podstawczaków (Basidiomycetes), na której po połączeniu się jąder wytwarzane są dwa, częściej cztery płciowe zarodniki (basidiospory) umieszczone na trzonkach zwanych sterygmami.
bazydiola – komórka znajdująca się pomiędzy podstawkami; są to zwykle młode podstawki, które nie wykształciły sterygm.
bazydiospora – v.: zarodnik podstawkowy.
blaszka (lamella) – cienki, listkowaty twór znajdujący się zwykle na dolnej stronie kapelusza, stanowiący fragment hymenoforu; stąd nazwa – hymenofor blaszkowy.
blaszki (lamellae) – listewkowate elementy hymenoforu grzybów blaszkowych, np. z rzędu Agaricales i Rusullales, odchodzące promieniście od trzonu i pokryte hymenium; wbrew nazwie niektóre gatunki bezblaszkowców Aphyllophorales mogą mieć także hymenofor blaszkowy.
blaszkowy – hymenofor zbudowany z blaszek.
błoniasty – cienki, przypominający błonę (o kapeluszu).
błyszczący – o powierzchni połyskliwej (o kapeluszu).
boczny – o trzonie znajdującym się z boku kapelusza.
brodawka (verruca) – mała, wydatna wypukłość na powierzchni (porówn.: gruzełek).
brodawkowany – pokryty licznymi brodawkami.
brodawkowaty (verrucosus) – pokryty brodawkami, niskimi, tępymi wyrostkami.
bruzda (sulcus) – rynnowate i dość głębokie wgłębienie w owocniku.
bruzdowany – z licznymi podłużnymi wgłębieniami.
brzuszny – określenie strony jakiegoś organu; o stronie zarodnika skierowanej do podstawki.
bulwka – kuliste zgrubienie podstawy trzonu przypominające kształtem bulwę roślin kwiatowych (np. u muchomora czerwonego).
bulwkowaty – opatrzony bulwką (o trzonie).
buławowaty (clavatus) – równogruby i na szczycie kulisto rozszerzony.
byssoidalny – przypominający wyglądem watę; o puszystym splocie delikatnych i jedwabistych niteczkowatych strzępek (np. u podstawy trzonu).

C                                                                                                                                ^^^

centralny – położony w środku; o trzonie spojonym z kapeluszem w jego centralnej części.
cheilocysty – cystydy rozwijające się na ostrzu blaszek lub na brzegu por.
cheilocystyda – cystyda znajdująca się na ostrzu blaszki grzybów blaszkowych.
chlamydospora – zwykle grubościenny, wegetatywny zarodnik przetrwalnikowy, oddzielający się od strzępki przez przewężenia; występuje np. w owocnikach grzybów z rodzaju nicniczka.
chromosomy – stałe elementy jądra komórkowego grzybów zawierające substancję dziedziczną.
chropowaty (asper) – o powierzchni szorstkiej, bez wyraźnego urzeźbienia.
chryzocystydy – maczugowate cystydy niektórych grzybów blaszkowych (np. z rodziny pierścieniakowych) zawierające bezkształtną żółtawą masę.
ciało owocowe – twór uformowany ze strzępek, na którym lub w którym tworzą się organy służące do rozmnażania (porówn.: owocnik).
ciemię – szczytowa część kapelusza.
cienkościenny (tenuitunicatus) – o ścianie widocznej pod mikroskopem świetlnym jako cienka, pojedyncza linia.
cyjanofilny (cyanophilus) – barwiący się na niebiesko w 0,1% roztworze błękitu anilinowego w kwasie mlekowym (o zarodnikach).
cylindryczny – w kształcie cylindra; nie zgięty, okrągły w przekroju i jednakowo gruby na całej swej długości.
cystyda (cystidium) – płonna komórka występująca między podstawkami w hymenium lub wnikająca głęboko poniżej tej warstwy; niekiedy używa się polskiej nazwy – rozwierka; w zależności od miejsca występowania w owocniku, kształtu, grubości ścian, urzeźbienia, zabarwienia i struktury wnętrza wyróżniamy cheilocystydy, gleocystydy, lamprocystydy, metuloidy, pleurocystydy i in.
cystydiola – płonny, cylindryczny lub wrzecionowaty, jednokomórkowy twór w hymenium, podobny do cystydy; mała, szczątkowa cystyda.
czapeczka (calyptra) – struktura kapturkowata na szczycie owocnika.
człon – część organu lub strzępki, oddzielona od sąsiedniego podobnego organu przegrodą lub wyraźnym przewężeniem.
czubek – wydatne brodawkowate uwypuklenie środkowej części kapelusza.

D                                                                                                                                ^^^

dekstrynoidalny (dextrinoideus), także pseudoamyloidalny – barwiący się pod wpływem odczynnika Me1zera na kolor żółtobrązowy, czerwonobrązowy, winnoczerwony lub purpurowoczerwony; reakcja ta zachodzi w ścianach komórek grzybni lub w ścianach zarodników.
dendroidalny – rozgałęziony na kształt krzaczka.
dermatocystyda – cystyda znajdująca się w skórce owocnika (v.: także kaulocystyda i pilocystyda).
destruent – organizm rozkładający szczątki martwych organizmów, a przez to wzbogacający glebę w związki stanowiące pokarm dla producentów, czyli roślin, i dający przestrzeń życiową konsumentom, czyli zwierzętom i człowiekowi; czasem używa się terminu – reducent; destruentami są grzyby saprotroficzne (saprobionty).
detrytus – pokrywająca powierzchnię gleby warstwa złożona z rozkładających się i martwych szczątków organicznych, głównie pochodzenia roślinnego.
dęty (fistulosus) – pusty wewnątrz trzon o dużym i nieregularnym świetle, pusty wzdłuż swojej osi.
diafragma (diaphragma) – cienka wars tewka zwartych strzępek pomiędzy glebą a podglebiem (np. u Vascellum).
diagnoza – treściwy opis obejmujący najważniejsze cechy gatunku (porówn.: opis).
diaspora (diaspora) – jednostka rozprzestrzeniania organizmu.
dichotomiczny (dichotomus) – rozgałęziony na dwa ramiona ± równe; v.: rozdwojony.
dikarion – para jąder; występowanie dwóch jąder haploidalnych w jednej komórce stanowi szczególną właściwość grzybów.
diploidalny – zawierający podwójną liczbę chromosomów.
drucikowaty – sztywny, cienki i długi, przypominający kawałek drutu (o trzonie).
dwuboczny – mający dwie strony; stosuje się do określenia rodzaju tramy w blaszkach.
dwuboczny odwrócony – mający dwie strony, lecz położony w przeciwnym kierunku niż dwuboczny (określenie rodzaju tramy).
dwusterygmowy – mający dwie sterygmy (o podstawkach).
dwuzarodnikowy – mający dwa zarodniki; używa się w odniesieniu do podstawki, która wykształca dwie sterygmy.
dychotomiczny – dwudzielny; np. strzępki lub pod stawki grzybów rozdzielające się na dwarozgałęzienia i przypominające widełki dymityczny system; patrz: strzępkowy system.
dyskowaty – w kształcie dysku; okrągły, płasko-wypukły lub obustronnie wypukły.
dziobek (apiculus) – 1) krótki wydłużony, zwykle ± zaostrzony fragment organu; 2) mały, zwężający się wyrostek znajdujący się u podstawy zarodnika grzybów podstawkowych.

E                                                                                                                                ^^^

efemeryczny – żyjący krótko (o owocnikach, o zasnówce).
egzoperydium (exoperidium) – okrywa zewnętrzna owocnika u wnętrzniaków.
egzoperydium (exoperidium) – zewnętrzna warstwa perydium.
egzostratum (exostratum) – warstwa zewnętrzna.
ekscentryczny – występujący nie w środku, ale i nie na brzegu (o trzonie).
elastyczny (elasticus) – uginający się pod naciskiem i powracający do poprzedniego położenia.
elater (elater) – twór wolno leżący w glebie Battarraea.
elipsoidalny – w kształcie bryły powstałej przez obrót elipsy wokół jednej osi symetrii (o zarodnikach).
eliptyczny – o konturze w kształcie elipsy, tj. mający dwie osie symetrii (o zarodnikach w przekroju optycznym).
endoperydium (endoperidium) – okrywa wewnętrzna owocnika u wnętrzniaków.
epifragma (epiphragma) – błoniasta warstwa strzępek zamykająca perydium młodych owocników, np. Cyathus.
epigeiczny (epigaeus) – naziemny, rosnący na ziemi (o owocnikach).
epikutis – górna warstwa wielowarstwowej skórki kapelusza grzybów blaszkowych różniąca się budową mikroskopową od pozostałych warstw.
exscipulum – zewnętrzna warstwa miseczki (apotecjum) woreczniaków.

F                                                                                                                                ^^^

falisty (undosus) – łagodnie odchylający się od linii prostej; o powierzchni łagodnie, nieregularnie powyginanej.
fasolkowaty – mający kształt ziarna fasoli leżącego bokiem (syn. nerkowaty; porówn. także: lantoidalny).
filcowaty (tomentosus) – pokryty gęsto splecionymi strzępkami tworzącymi warstewkę przypominającą filc (o kapeluszu).
frędzlowaty (fimbriatus) – 1) o organie zwisającym. w postaci nieregularnych i wąskich płatów; 2) o brzegu kapelusza, z którego, zwisają strzępy osłony.

G                                                                                                                                ^^^

galaretowaty – o konsystencji galaretowatej.
garbek – v.: czubek gasteromycetoidalny, przypominający Gasteromycetes.
gasteroidalny (gasteroideus) – owocnik przypominający purchawkę.
gąbczasty – 1) o organie miękkim, dosyć elastycznym i porowatym; 2) przypominający konsystencją watę lub gąbkę (np. o miąższu trzonu Gyroporus castaneus).
gleba (gleba) – wewnętrzna, płodna, zawierająca zarodniki część owocników wnętrzniaków – Gasteromycetes, po dojrzeniu często sproszkowana; określenia tego używa się również dla podziemnych woreczniaków; nie mylić z glebą w znaczeniu – ziemia; płodna część owocnika angiokarpicznego.
gleocystyda – cienkościenna, cylindryczna lub maczugowata cystyda zawierająca drobnoziarnistą lub oleistą treść, najczęściej załamującą światło; bezbarwna, żółtawa lub brązowawa, zwykle głęboko zanurzona w hymenium, występująca niekiedy także w innych miejscach owocnika, np. w skórce kapelusza lub w warstwach leżących pod hymenium.
gładki – bez włosków lub jakiegokolwiek urzeźbienia.
główka (caput) – kulista szczytowa część organu lub owocnika, np. u Tulostoma.
główkowaty – z kulistym, okrągławym zgrubieniem na szczycie.
gorzki – smak nie wywołujący uczucia palenia; przypomina smak chininy, żółci, piołunu (porówn.: piekący).
gospodarz (żywiciel) – organizm, na którym żyje grzyb i z którego pobiera substancje pokarmowe.
gromadnie – występujące w dużej liczbie w pobliżu siebie, lecz rosnące pojedynczo.
gruszkowaty (pyriformis) – w kształcie gruszki.
gruzełki – b. drobne twory ziarenek, znajdujące się na powierzchni trzonu.
gruzełkowaty – pokryty gruzełkami.
grzebieniasty – o powierzchni urzeźbionej w postaci niskiego grzebienia (o zarodnikach).
grzbiet blaszki – o brzegu blaszki leżącym po stronie przeciwnej ostrza.
grzyb lichenizujący = porost – organizm autotroficzny, składający się z grzyba i glonu; grzyb decyduje o gatunku porostu, komponent glonowy należy do zielenic lub do sinic (cyanobakterii) z rzędu Nostocales.
grzybnia (mycelium) – wegetatywna część grzyba; główna masa ciała grzyba, także ta część plechy, która występuje w glebie (lub w innym podłożu) w postaci luźnych nitek i pobiera substancje pokarmowe.
guzkowaty – przynajmniej o kilku uwypukleniach wyraźnie zarysowanych (o zarodnikach Inocybe).
guzowaty – o grubych, dużych, tępych i wydatnych uwypukleniach.
gymnokarpiczny owocnik – owocnik z warstwą rodzajną znajdującą się na jego powierzchni.

H                                                                                                                                ^^^

haploidalny – zawierający tylko pojedynczą liczbę chromosomów.
hemiangiokarpiczny (hemiangiocarpus) – owocnik odkrywający swoje hymenium dopiero pod koniec dojrzewania.
hemiepigeiczny (hemipigeaus) – półnaziemny.
hemihypogeiczny (hemipigaeus) – półpodziemny.
heterogeniczny (heterogenicus) – o różnym pochodzeniu.
heterotroficzny organizm – organizm cudzożywny, pobierający substancje pokarmowe z innych (martwych lub żywych) organizmów.
hialinowy (hyalinus) – bezbarwny, nieco przezroczysty, przejrzysty.
higrofaniczny kapelusz – kapelusz zmieniający zabarwienie w zależności od wilgotności; u wielu gatunków grzybów blaszkowych kapelusz w stanie wilgotnym jest ciemniejszy niż po wyschnięciu; w czasie wysychania widać na nim dwie kontrastujące ze sobą strefy (brzeg kapelusza i jego górną część) lub też promieniste, dwubarwne plamy.
higroskopijny (hygroscopicus) – łatwo chłonący wodę.
histologia – nauka o budowie i czynnościach tkanek; w odniesieniu do grzybów zajmuje się wewnętrzną, mikroskopową budową plechy itd.
hymenium (obłocznia lub obłócznia) – warstwa rodzajna, zawierająca worki (u woreczniaków) lub podstawki (u podstawczaków) oraz często występujące elementy płonne, np. bazydiole lub cystydy.
hymenofor (hymenophorus) – część owocnika, na której rozwija się hymenium, np. kolce, blaszki i rurki podstawczaków.
hypogeiczny (hypogaeus) – występujący w glebie na różnej głębokości (o owocnikach).
hysterotecjum (hysterothecium) – postać owocnika niektórych woreczniaków; najczęściej jest to wydłużony owocnik z wąską szparą w środku.

I                                                                                                                                ^^^

induzjum (indusium) – wytwór owocnika zwisający na podobieństwo koronki spod kapeluszowatego receptakla.
inkrustacja – urzeźbienie występujące na powierzchni ścian zarodników, cystyd, strzępek; może ono mieć np. postać kryształków.
inkrustowany (incrustatus) – z licznymi tkwiącymi w organie kryształkami sprawiającymi wrażenie kolców (o cystydach Inocybe).
irpeksoidalny hymenofor – hymenofor z płaskimi, blaszkowatymi kolcami lub krótkimi poprzecznymi listewkami (pośredni między kolczastym i blaszkowatym).
izodiametryczny – o różnych średnicach.

J                                                                                                                                ^^^

“jajo” – forma młodociana owocnika Phallales.
jedwabisty – o powierzchni połyskliwej, lecz uwydatniającej nitkowatą budowę.
jeżasty – gęsto pokryty cienkimi wyrostkami powierzchniowymi (porówn.: kolczasty).
jędrny – o miąższu dosyć twardym, nie uginającym się od dotknięcia.

K                                                                                                                                ^^^

kalwacyna – antybiotyk wytwarzany przez Langermannia gigantea.
kanalikowaty – pusty wewnątrz trzon o b. małym świetle (ok. 1 średnicy).
kanciasty – mający tępe kanty (o zarodnikach, o porach).
kapelusz – zwykle rozszerzona i wyraźnie zróżnicowana część owocnika, na której formuje się hymenofor (rurkowy, blaszkowy, kolczasty).
karbowany (striatus) – o powierzchni ± silnie i regularnie pobruzdowanej.
kaulocystyda – cystyda w skórce trzonu owocnika podstawczaków, formujące się na jego powierzchni, głównie w części szczytowej.
kędzierzawy – poskręcany w różnych kierunkach.
kępka – układ wyrastających z jednego miejsca owocników, których trzony wyginają się łukowato w stosunku do osi głównej kępki (np. u Pholiota).
kleistotecjum (cleistothecium) – zamknięty, kulisty owocnik miseczniaków, otwierający się przez rozerwanie.
kleisty – przylepiający się do palców.
kolczasty (aculeatus) – pokryty długimi, ostrymi wyrostkami, kolcami (porówn.: jeżasty).
kolumella (columella) – płonna słupowata struktura w środkowej części owocnika, np. u Lycoperdon.
kołnierzykowaty – o pierścieniu zwisającym w postaci kołnierzyka.
komorowaty – o licznych komorach; mający liczne nieregularne wnęki (np. trzon u przedstawicieli rodzaju Gyroporus).
komórkowaty – określenie budowy jakiejś części owocnika złożonej z komórek izodiametrycznych lub nieco wydłużonych.
konidiofor – specjalna, pojedyncza lub rozgałęziona strzępka, na której znajdują się konidiotwórcze komórki i konidia.
konidium – wegetatywny zarodnik powstający zazwyczaj na konidioforze.
kończyk (apiculus) – wyrostek u podstawy zarodnika widoczny po oderwaniu się go od podstawki; zwężona część organu, np. szczyt cystydy.
kończykowaty – opatrzony jednym lub kilkoma kończykami.
koprofilny (coprophilus) – grzyb rosnący na nawozie lub ekskrementach zwierząt, czyli odchodach; inaczej kałolubny, odchodolubny, fimikoidalny; liczne gatunki grzybów kapeluszowych są ściśle związane z takim podłożem.
kora (cortex) – dość gruba i twarda warstwa okrywająca, np. zewnętrzną ścianę perydioli.
korkowaty – konsystencją przypominający korek; suchy, stosunkowo elastyczny.
korzeniasty – mający nibykorzeń.
korzeniasty = ryzoidalny (rhizoideus) – o wyglądzie korzeni.
kosmaty – pokryty długimi włoskami nierównej długości.
kosmek (liczba mnoga: kosmki) – pęczek strzępek mający przy małym powiększeniu wygląd wydłużonych grudek lub drobnych łuseczek.
kosmkowaty (floccosus) – powierzchnia pokryta ± ściśle skupionymi pęczkami strzępek.
krążek – środkowa część kapelusza opierająca się bezpośrednio na trzonie.
kruchy – łamliwy, łatwo łamiący się (o blaszkach i miąższu).
krusta (crusta) – określenie twardej warstewki powstałej z gleby przeplecionej strzępkami grzyba (zwłaszcza otaczającej owocniki np. u Disciseda).
kutnerowaty – o kapeluszu matowym, którego. skóra utworzona jest z gęsto splecionych strzępek o końcach nierównej długości, układających się prostopadle do powierzchni.

L                                                                                                                                ^^^

labiryntowaty – niezwykle silnie powyginany, tworzący pory i nieregularnie krzyżujące się kanały.
lancetowaty – długi, zaokrąglony i szeroki u podstawy, a ostry u szczytu (o cystydach).
lantoidalny zarodnik – zarodnik w kształcie serdelka (kiełbaski), tzn. cylindryczny i łukowato wygięty.
lateks – płyn mleczny wydzielany przez owocniki niektórych grzybów po ich uszkodzeniu (występujący np. u mleczajów – Lactarius lub u niektórych grzybówek – Mycena); może on być białawy lub też pomarańczowy, czerwonawy itp.
lejkowaty – o kapeluszu przypominającym lejek.
lepki – v.: kleisty.

Ł                                                                                                                                ^^^

łamliwy – v.: kruchy.
łatka – resztka osłony całkowitej pozostała na kapeluszu w postaci gruzełków lub płatów.
łączny – o dwóch organach zespalanych ze sobą, o ile między nimi nie istnieje zróżnicowana warstewka komórek; wyrazem tym określany jest stosunek kapelusza do trzonu.
łopatkowaty – rozszerzony i spłaszczany na szczycie (kształt łopatki).
łukowaty – wygięty ± łagodnie w jedną stronę.
łuska – skupienie strzępek szerokie na jednym końcu, a zwężane na drugim, wskutek czego przybierające kształt trójkąta; łuski mogą być przyrośnięte, przylegające i odstające; tworzą nieraz wydatne urzeźbienie kapelusza.
łuskowaty – pokryty łuskami.
łysinka – mała przestrzeń na urzeźbionym zarodniku znajdująca się na stronie brzusznej w okolicy znaczka, pozbawiana urzeźbienia.
łzawiący – o organie wydzielającym drobne bezbarwne kropelki płynu.

M                                                                                                                                ^^^

macromycetes – v.: wielkoowocnikowe grzyby.
maczugowaty (clavatus) – długi, stopniowo rozszerzony ku szczytowi i tępo zakończony.
makroskopowy – dający się zauważyć okiem nieuzbrojonym.
marmurkawaty – dający obraz licznych nieregularnie ułożonych jasnych pasemek na ciemnym tle.
masywny – gruby i nie pusty wewnątrz.
matowy – pozbawiony połysku.
mączysty (farinosus) – jakby obsypany mąką lub proszkiem.
mejoza – podział prowadzący do redukcji liczby chromosomów; diploidalne jądro komórkowe (najczęściej po połączeniu się dwu gamet) dzieli się dwukrotnie, przy czym jeden z podziałów jest podziałem redukcyjnym; w wyniku powstają cztery jądra siostrzane z haploidalną (pojedynczą) liczbą chromosomów.
merulioidalny – przypominający hymenofor Merulius.
metuloida – grubościenna cystyda, silnie inkrustowana na powierzchni, na szczycie często z krystaliczną wydzielrną, powstająca głęboko w hymenium.
miąższ (caro) – główna masa owocnika grzybów kapeluszowych (poza skórką, hymenoforem i hymenium).
micromycetes – v.: mikroskopijne grzyby.
mięsisty – 1) dosyć soczysty i miękki; łatwo psujący się; 2) kapelusz o grubym miąższu.
mikologia – nauka o grzybach.
mikoryza – współżycie (symbioza) grzybów z korzeniami roślin naczyniowych, np. drzew i krzewów; niektóre gatunki lub rodzaje grzybów są ściśle związane z określonymi gatunkami lub rodzajami drzew, np. koźlarz babka z brzozą.
mikroskopijne grzyby (micromycetes) – grzyby niewidoczne okiem nie uzbrojonym lub bardzo słabo widoczne bez lupy lub mikroskopu; należy tu bardzo dużo grzybów, często niespokrewnionych ze sobą, a podobnych do siebie ze względu na bardzo drobne rozmiary ich plech: wszystkie grzyby niedoskonałe, większość woreczniaków, także niektóre grupy podstawczaków, np. rdzawnikowce i głowniowce.
miseczka (apotecjum, apothecium) – owocnik miseczniaków – Discomycetes kształtem zbliżony do miseczki, talerzyka lub krążka; warstwa rodzajna (czyli tecjum, thecium) u dojrzałych owocników jest odsłonięta we wnętrzu miseczki.
miseczkawaty – o organie wklęsłym mającym kształt miseczki.
mleczko – zwykle zabarwiany i nieprzezroczysty płyn wypływający ze skaleczonych owocników (v.: lateks).
monomityczny system – v.: strzępkowy system.
mykologia – v.: mikologia.

N                                                                                                                                ^^^

nadrzewny – rosnący na drzewie (żywym lub obumarłym).
naskórek (epicutis) – zewnętrzna warstwa skórki kapelusza, jeśli jest zróżnicowany na warstwy.
nibydiafragma (pseudodiaphragma) – diafragma rzekoma.
nibykorzeń – przedłużenie trzonu w głąb podłoża przypominające palowy korzeń (np. u Xerula radicata).
nibytrzon (pseudostipes) – część owocnika podobna do trzonu, nie będąca nim, zbudowana ze strzępek równoległych do jego osi.
nibywłośnia (paracapillitium) – włośnia (u Lycoperdales) zbudowana ze strzępek cienkościennych, hialinowych, septowanych.
nieamyloidalny – v.: amyloidalny.
nitkowaty – 1) przypominający nitkę (o trzonie); 2) określenie budowy tramy o wąskich ułożonych równolegle i długich komórkach.

O                                                                                                                                ^^^

obłocznia – v.: hymenium.
obszerna – o pochwie szeroko rozłożonej.
odbarwiający się – o kapeluszu, który traci barwę z wiekiem, staje się blady lub z żywo zabarwianego staje się ciemny, szary itp.
odgięty – o brzegu kapelusza odchylonym do góry w stosunku do płaszczyzny kapelusza.
odwinięty – o brzegu kapelusza odgiętym do góry.
określić – ustalić przynależność systematyczną zebranego okazu, tj. znaleźć przyjętą dla niego nazwę.
okrywa (perydium, peridium) – ściana owocnika wnętrzniaków; dzieli się na okrywę zewnętrzną (egzoperydium, exoperidium) i okrywę wewnętrzną (endoperydium, endoperidium).
ombrofilny – lubiący miejsca zacienione.
omszony – pokryty krótkimi, gęstymi wyprostowanymi strzępkami (v.: aksamitny).
opis – szczegółowe wyliczenie cech gatunku (porówn.: diagnoza).
ornamentacja – urzeźbienie (o zarodnikach).
orzęsiony – opatrzony na brzegu rzęskami.
oskrzydlony – opatrzony skrzydełkami lub wąską listewką (o zarodnikach).
osłona (velum) – twór zbudowany z warstwy strzępek, zwykle błoniasty, osłaniający cały młody owocnik lub jego część niektórych podstawczaków; wyróżnia się osłonę zupełną (velum universale), po której zostaje pochwa na trzonie i jej fragmenty na powierzchni kapelusza (łatki), oraz osłonę częściową (velum partiale), pozostawiającą pierścień na trzonie.
ostroga – boczny, zwężony wyrostek (o zarodnikach niektórych Lepiota).
ostrze (acies) – ostry, wolny brzeg blaszki.
otocznia – zamknięty, bardziej lub mniej kulisty owocnik otoczniaków, czyli jądrzaków – Pyrenomycetes, z otworem (ostiolum) na szczycie.
otrębiasty (furfuraceus) – jakby posypany otrębami.
owalny – jajowaty.
owłosiony – pokryty włoskami przynajmniej z jednej strony.
owocnik (sporocarpium, carposoma) – element plechy grzyba, której główną częścią jest warstwa rodzajna, wytwarzająca zarodniki płciowe oraz wegetatywne, czyli bezpłciowe (konidia); u woreczniaków owocnikiem jest np. otocznia lub miseczka, u podstawczaków np. kapelusz; twór pospolicie zwany “grzybem”.
ozonium -  widoczne jako omszenie lub jako watowata masa strzępki grzybni u podstawy i w pobliżu owocnika.

P                                                                                                                                ^^^

paciorkowaty – pokryty ziarenkami ułożonymi liniowo w kilka pasemek (o zarodnikach).
pajęczynowaty – złożony z delikatnych niteczek równoległych lub splątanych, przypominających pajęczynę.
palący – v.: piekący.
palisadowata “tkanka” – mniej lub bardziej równolegle ustawione maczugowate lub cylindryczne elementy strzępek; występuje najczęściej w hymenium lub w skórce kapelusza podstawczaków.
pałeczkowaty – cylindryczny, wąski i wydłużony na kształt pałeczki (o zarodnikach).
parafiza – v.: wstawka.
pasożyt – organizm żyjący wewnątrz (pasożyt wewnętrzny) lub na powierzchni (pasożyt zewnętrzny) innych organizmów żywych, stale (obligatoryjny) lub okolicznościowo (fakultatywny), i powodujący uszkodzenia w ciele gospodarza, a nawet doprowadzający do jego śmierci.
pełny – bez pustej przestrzeni wewnątrz; nie pusty (o trzonie).
pergaminowy (pergamenus) – cienki, suchy, przypominający papier, o konsystencji pergaminu.
perydiola (peridiolum) – otoczona własną ścianą oddzielona część gleby, w której powstają zarodniki; funkcjonuje jako diaspora.
perydium – v.: okrywa.
perydium (peridium) – błoniasta, skórzasta lub galaretowata zewnętrzna ściana owocnika, niekiedy kilkuwarstwowa.
perystom (peristomium) – brzeg kolistego otworu w owocniku, np. u Geastraceae.
perytecjum (perithecium) – v.: otocznia.
pęcherzykowaty – szeroko owalny, przypominający pęcherz (o cystydach).
piekący – wywołujący w ustach uczucie silnego pieczenia, jak np. po zgryzieniu ziarna pieprzu (wiele gatunków Lactarius i Russula).
pień – najszersza część strzępki włośni stanowiąca glówną jej oś, z oboma końcami dichotomicznie rozgałęzionymi (u Bovista).
pierścień (annulus) – twór na trzonie owocnika niektórych podstawczaków, powstały z resztek osłony częściowej, zróżnicowany w postaci zwisającej falbanki lub ± grubego pierścienia wokół trzonu, niekiedy zupełnie szczątkowy.
pilocystyda (pilocystidium) – cystyda znajdująca się w skórce kapelusza niektórych podstawczaków (włoski kapeluszowe).
pilśniowaty (tomentosus) – v.: zamszowaty.
plamkowaty – pokryty małymi okrągławymi plamkami innej barwy aniżeli tło.
plastrowaty – przypominający komórki w plastrze miodu.
pleurocystyda (pleurocystidium) – cystyda znajdują ca się na powierzchni blaszek lub na ścianach rurek niektórych podstawczaków.
pleurospora (pleurospora) – zarodnik powstający z boku podstawki.
płaski – o kapeluszu rozpostartym w płaszczyźnie poziomej.
płowy – jasnobrązowy (kolor sierści jelenia).
pochwa (volva) – rodzaj worka przy podstawie trzonu niektórych podstawczaków, pozostałość osłony zupełnej (velum universale) po jej pęknięciu (o ile jest błoniasta i trwała).
podgięty – o brzegu odchylonym w dół w stosunku do ogólnego położenia kapelusza.
podglebie (subgleba) – płonna dolna część gleby u Lycoperdon.
podkładka (stroma) – twardy twór zbudowany z gęsto zbitych strzępek, w którym znajdują się owocniki, najczęściej otocznie, czyli perytecja jądrzaków, inaczej zwanych otoczniakami – Pyrenomycetes.
podłoże – materia, na której lub w której rozwija się owocnik; inaczej substrat: gleba, szczątki roślin, drewno, żywe tkanki zwierząt, martwe zwierzęta, ekskrementy.
podstawczaki – klasa grzybów, których zarodniki formują się na podstawkach.
podstawka (basidium, bazydium) – charakterystyczny element hymenium grzybów kapeluszowych wytwarzający zarodniki (najczęściej cztery); komórka w hymenium podstawczaków, na której po połączeniu się jąder i podziale mejotycznym powstają dwa, a najczęściej cztery płciowe zarodniki (bazydiospory), zawsze na zewnątrz, na mniej lub bardziej widocznych, zaostrzonych, zwykle szydlastych trzoneczkach (sterygmach).
poduchowaty – o kapeluszu nieco wypukłym ale płasko sklepionym.
podwinięty – o brzegu kapelusza podgiętym i skręconym w wałeczek.
podzielony – poprzegradzany poprzecznymi lub podłużnymi przegrodami (o podstawkach, zarodnikach, cystydach, strzępkach).
pojedynczy – zwykle rosnący samotnie.
pokrój – ogólny wygląd zewnętrzny.
poletko – mały fragment spękanej powierzchni ograniczony powstałymi szczelinami.
poliformiczny – v.: wielokształtny.
połowicznie wykształcony – o połowie organu.
pomarszczony (rugosus) – o licznych drobnych, płytkich i nieregularnych fałdkach (o powierzchni blaszek i kapelusza); powierzchnia nieregularnie drobno sfałdowana.
popękany – o kapeluszu, którego skórka spękana jest na drobne poletka.
por – mały otwór; 1) ujście rurki u Boletaceae i Polyporaceae (przy określaniu barwy pod słowami np. “pory czerwone” należy rozumieć zabarwienie strzępek ograniczających otwór); 2) miejsce na szczytowej części niektórych zarodników, gdzie występuje pewne zróżnicowanie grubości błony widoczne w postaci okrągławej plamki, zwykle formuje się w tym miejscu rostek (por rostkowy); czasem określa się tak również wyścielone włoskami ujście otoczni (ostiolum) otoczniaków.
por rostkowy – otwór w zarodnikach niektórych grzybów, służący im do kiełkowania.
poroidalny hymenofor – hymenofor złożony z rurek otwierających się porami (u borowikowatych, porzycowatych, żagwiowatych, lakownicowatych, niektórych szczecinkowcowatych itd.).
porost – v.: grzyb lichenizujący, lichenobiota.
pory złożone – pory utworzone przez rurki różnej długości, wskutek czego powstaje złudzenie, że w głębi rurek o szerszym świetle znajdują się przegrody.
porysowany – delikatnie urzeźbiony organ, na którym znajdują się jedynie ± równoległe rysy w formie kresek.
poszarpany – o ostrzu blaszek nieregularnie ząbkowanym.
powierzchnia blaszki – stosuje się do dwóch płaszczyzn blaszki.
pozakomórkowy – umiejscowiony poza komórką (o barwnikach).
prążkowany – pokryty licznymi ciemniejszymi, rzadziej jaśniejszymi kreskami (o brzegu kapelusza).
pręgi – wąskie i długie ślady inaczej zabarwione niż tło, występujące zwykle na kapeluszu (np. u mleczaja rydza); mogą być także spowodowane istnieniem nieznacznej nierówności powierzchni kapelusza.
prosty – o brzegu kapelusza nie odgiętym i nie podwiniętym.
prymordium (primordium) – zawiązek owocnika.
przegroda (septum) – podłużna lub poprzeczna ściana dzieląca strzępkę na człony (komórki).
przekrój – powierzchnia otrzymana przez przecięcie (np. owocnika).
przekrój optyczny – termin używany dla określenia konturu organu wzdłuż jego najdłuższej osi, widzianego przez mikroskop (głównie o zarodnikach).
przekrój optyczny zarodnika – obraz uzyskany przez przesuwanie obiektywu mikroskopu, w którym widoczne jest wnętrze zarodnika oraz jego obrzeżenie, a niewidoczna jest powierzchnia.
przeświecający – organ pozwalający widzieć położony na nim obiekt.
przewody mleczne – długie strzępki w pseudotkance miąższu zawierające tzw. mleczko.
przylegające – organy stykające się ze sobą, ale nie zrośnięte (np. kosmki czy łuski na kapeluszu).
przyrośnięty – przylegający do większego organu i z nim zrośnięty; stosuje się do hymenoforu szeroko zrośniętego z trzonem.
przytrzonowy – leżący w pobliżu trzonu (o blaszkach).
psammofilny – dobrze rozwijający się na terenie piaszczystym.
pseudoparenchyma – warstwa plechy złożona z kulistych lub prawie kulistych komórek, podobna dotkanki roślin wyższych zwanej parenchymą.
pstry – o blaszkach, na których skupienia dojrzałych i niedojrzałych zarodników tworzą plamki ciemniejsze i jaśniejsze; także o fakturze górnej powierzchni kapelusza u Coprinus picaceus.
pyrofilny – v.: węglolubny.

R                                                                                                                                ^^^

rdzeń (medulla) – wewnętrzna część trzonu.
receptakl (receptaculum) – różnego kształtu gąbczasta płonna część owocnika Phallales, kolumnowata lub rozgałęziona, na szczycie której znajduje się gleba.
regularny – termin ten w odniesieniu do tramy określa równoległy układ strzępek.
resupinatowy owocnik – owocnik płasko rozpostarty i najczęściej na całej powierzchni przyrośnięty do podłoża; często występuje np. u bezblaszkowców Aphyllophorales.
rostek – strzępka, którą “kiełkuje” zarodnik.
rozdwojony – rozdzielony na dwa odgałęzienia.
rozpływający się (deliquescens) – przechodzący w stan płynny lub mazisty (u Phallales, o blaszkach Coprinus – v.: autoliza).
rozproszony – rosnący pojedynczo, ale po kilka osobników w niewielkiej odległości od siebie.
rozwidlony – rozdzielony na dwa lub więcej odgałęzień.
rozwierki – v.: cystydy.
ruchomy – o pierścieniu, który nie jest spojony z trzonem (np. u Macrolepiota procera).
rurki – cylindryczne, puste w środku elementy hymenoforu grzybów rurkowych: Boletaceae i Polyporaceae, np. borowika, na których ścianach rozwija się hymenium; używa się zwykle w liczbie mnogiej.
rurkowaty – w kszta3cie rurki; o trzonie maj1cym dooę duae owiat3o (ok. 1 orednicy).
rurkowy – o hymenoforze złożonym z szeregu rurek.
ryzoidy – pojedyncze lub krzaczaste sznury grzybni przy podstawie owocnika, przypominające korzonki.
ryzomorfy – sznury grzybni ze zgrubiałą, sklerotyczną warstwą zewnętrzną; występują np. u opieńki i rozwijają się pod korą drzew.
rzęska – prosty lub nieco wygięty włosek znajdujący się na brzegu jakiegoś organu.

S                                                                                                                                ^^^

saprotrof (inaczej saprobiont) – organizm żyjący na martwych szczątkach organicznych.
sekocjoidalny (secotioideus) – owocnik stanowiący typ przejściowy pomiędzy grzybami blaszkowymi a purchawkowatymi (trzon zredukowany stanowiący częściowo kolumellę, blaszki jeszcze rozpoznawalne).
septa (septum) – przegroda, najczęściej poprzeczna, v.: przegroda.
septowaty (septatus) – strzępka z poprzecznymi ścianami.
seta – mały, cienki i długi włosek, często szczytowy.
sferocysta – komórka o kształcie ± kulistym (np. w skórce kapelusza lub w tramie blaszki gołąbkowców (gołąbków i mleczajów).
sferocyt (sphaerocytus) – kulisty człon strzępki z powierzchni owocnika purchawek, niewłaściwie nazywany sferocystą.
siateczka – zbiór linii lub żeberek połączonych na wzór siateczki (o urzeźbieniu trzonu lub zarodników).
siedlisko – miejsce występowania grzyba w normalnych warunkach.
siedzący – nie mający trzonu; organ lub owocnik bez trzonu.
sklerota (sclerocjum) – bulwiasty, soczewkowaty lub nieregularny twór zbudowany z mocno splecionych strzępek; ma on charakter stadium przetrwalnikowego, pozwalającego przetrwać np. zimę lub suszę; w korzystnych warunkach wyrastają z niego strzępki i owocniki niektórych gatunków grzybów m.in. twardnica bulwiasta Sclerotinia tuberosa.
skorkowaciały – przybierający w miarę wzrostu konsystencję korka.
skórka – cienka okrywająca warstewka strzępek na kapeluszu i trzonie: 1) komórkowata – zbudowana z komórek kulistych 2) nitkowata – zbudowana z komórek wydłużonych, równoległych do powierzchni 3) szczotkowata – zbudowana z komórek wydłużonych i wzniesionych.
skórzasty (coriaceus) – elastyczny jak wygarbowana skóra, o konsystencji skóry, tj. dosyć elastyczny, twardy i trwały.
skrawek – odcięty cienki kawałeczek jakiegoś organu przeznaczony do badań mikroskopowych.
smureczek (funiculus) element owocnika łączący perydiolę z wewnętrzną ścianą perydium (u Nidulariales).
soczysty – jędrny i mocno nasycony wodą (porówn.: wodnisty).
sparciały – ze starości lub z braku wody przybierający wewnątrz konsystencję watowatą (o trzonie).
spilśniony – o strzępkach gęsto splecionych i przypominających pilśń.
splątany – o tramie utworzonej ze strzę pek ułożonych nieregularnie i przeplatających się ze sobą.
spłaszczony – prawie płaski (o kapeluszu, rzadziej o zarodnikach).
sporokarp (sporocarpium) – v.: owocnik.
sporulacja – v.: zarodnikowanie.
sprzążka (fibula) – małe, jednostronne zgrubienie strzępki k. przegrody poprzecznej, pozostałość po procesie podziału komórki (zwykle w strzępkach dikariotycznych); kabłąkowaty łącznik przy poprzecznej przegrodzie pomiędzy sąsiadującymi komórkami.
srebrzysty – biały lub szary, błyszczący (głównie o kapeluszu).
stanowisko – miejscowość, w której znaleziony został okaz.
statysmospora (statismospora) – spora uwalniana biernie.
sterygma (sterigma) – zwykle krótki, często zaostrzony wyrostek na szczycie podstawki, na którym powstaje zarodnik podstawkowy; na jednej podstawce najczęściej występują 4, rzadziej 2, a wyjątkowo więcej niż 4 zarodniki; u większości podstawczaków dojrzałe zarodniki odrywają się od sterygm, które zostają na podstawkach, ale np. u niektórych wnętrzniaków sterygmy odrywają się od podstawek razem z zarodnikami.
stożkowaty – o szerokiej podstawie i ostrym szczycie skierowanym ku górze.
stroma – v.: podkładka.
strzępkowy system – układ strzępek w owocniku podstawczaków złożony z jednego, dwóch lub trzech typów strzępek: 1) monomityczny system zawiera wyłącznie strzępki generatywne, rozgałęzione, ze sprzążkami lub bez nich; 2) dymityczny system składa się ze strzępek generatywnych i łącznikowych lub z generatywnych i szkieletowych; 3) trymityczny system zawiera równocześnie wszystkie trzy typy strzępek.
strona – o bocznych ścianach zarodników: strona wewnętrzna – bliższa osi podstawki, z wklęśnięciem przy dziobku; strona zewnętrzna ± wypukła, dalsza od osi podstawki.
strzępka (hypha) – nitkowaty element grzybni; strzępki generatywne (hyphae generativae) – strzępki żywe, delikatne, o cienkich ścianach, ± rozgałęzione, z lub bez sprzążek.
systematyka – nauka klasyfikacji.
szczeciniasty – pokryty szczecinkami.
szczecinka – mocny, sztywny i długi włosek.
szczecinkowaty – o kształcie szczecinki.
szczotkowaty – o licznych wyrostkach, wskutek obecności których organ ma wygląd szczotki (o ostrzu blaszek); o skórce zbudowanej z komórek wydłużonych i wzniesionych.
sznur – strzępki grzybni splecione ze sobą w b. długi wałeczek, (przypominający sznurek) znajdujący się w ziemi lub w innym podłożu; jasne i nie sztywne sznurowato splecione strzępki grzybni, podobne do ryzoidów.
sztywny – nie dający się ugiąć.
szyjka (collarium) – kolumnowata struktura dźwigająca dojrzałe endoperydium wielu Geastraceae.
śluzowaty – pokryty śluzem (o kapeluszu).

T                                                                                                                                ^^^

taksonomia – nauka o jednostkach systematycznych, czyli o taksonach i ich nazwach.
tarczka – płaskie, koliste rozszerzenie u podstawy trzonu (u Mycena).
tecjum (thecium) – v.: miseczka .
teleomorfa – płciowe stadium grzyba, np. owocnik zawierający hymenium z zarodnikami płciowymi (np. podstawkowymi).
trama (trama) – warstwa strzępek uformowana w postaci fałd, blaszek, rurek lub kolców, na której rozwija się hymenium. Środkowa, płonna część blaszki grzyba blaszkowego (Agaricales) znajdująca się pod hymenium; wyróżnia się cztery typy tramy: 1) regularną składającą się ze strzępek równoległych; 2) nieregularną, w której między równoległymi strzępkami znajdują się strzępki ustawione nieregularnie, w różnych kierunkach; 3) bilateralną czyli dwuboczną, w której strzępki są równolegle ustawione tylko w środkowej części blaszki i odginają się od środka blaszki w stronę hymenium; 4) inwersyjną, czyli odwróconą, w której strzępki, przypominające typ tramy bilateralnej, odginają się od strony hymenium w kierunku środka blaszki.
trama owocnika – płonna część owocnika znajdująca się pod hymenoforem, np. u grzybów z rodziny porzycowatych.
trzon – część owocnika zwykle dobrze zróżnicowana, podtrzymująca kapelusz.
tunika (tunica) – cienka błonkowata warstewka otaczająca perydiole u większości Nidulariaceae.
tylna – określenie części blaszki leżącej k. Trzonu.

U                                                                                                                                ^^^

urzeźbienie zarodników (ornamentacja) – struktura powierzchni ścian zarodnika; ściany mogą być pokryte różnymi wyrostkami: brodawkami, kolcami, siateczką, żeberkami, ziarenkami, kryształkami, urzeźbienie może występować również na ścianach strzępek.
uwypuklony (fornicatus) – uniesiony ponad podłoże na zesztywniałych płatach egzoperydium (u Geastraceae).

V                                                                                                                                ^^^

velum – v.: osłona.
volva – v.: pochwa.

W                                                                                                                                ^^^

wachlarzowaty – mający kształt rozwartego wachlarza.
wełnisty – wyglądem przypominający runo.
węglolubny grzyb – grzyb rosnący wyłącznie na zwęglonym drewnie lub na wypalonej glebie, na tzw. wypaleniskach (pozostałości po palonych ogniskach, fragmenty spalonych budynków ogrodzeń, spalone drzewostany itp.); inaczej: antrakofilny, pyrofilny grzyb.
wiązka – układ wyrastających z jednego miejsca owocników, których trzony układają się ± równolegle do siebie (np. u Mycena).
wielkoowocnikowe grzyby (macromycetes) – makrogrzyby; grzyby tworzące owocniki duże, dobrze widoczne bez lupy i mikroskopu, o średnicy przekraczającej zwykle 5 mm; w tej umownej grupie łączy się grzyby często o dalekim pokrewieństwie, ale podobne pod względem rozmiarów owocników.
wielokształtny – o rozmaitych kształtach.
wilgotny – o kapeluszu sprawiającym wrażenie mokrego, lecz nie przylepiającym się do palców.
włochaty – pokryty długimi, gęstymi, miękkimi, zwisającymi i nieregularnie układającymi się włoskami.
włośnia (capillitium) – płonne, włosowate, często elastyczne strzępki w owocnikach wnętrzniaków i w zarodniach śluzorośli.
wodnisty – miękki, nasycony wodą, sprawiający wrażenie przezroczystego.
wolny – nie zrośnięty; o blaszkach nie zrośniętych z trzonem.
worek (ascus) – workowata, cylindryczna lub maczugowata komórka w warstwie rodzajnej woreczniaków, wewnątrz której drogą rozmnażania płciowego powstaje najczęściej 8 zarodników workowych, czyli askospor.
woskowaty – o blaszkach sprawiających wrażenie natłuszczonych.
wrzecionowaty – w kształcie wrzeciona; zwężony na obu końcach.
wstawka (parafiza, paraphysis) – płonna strzępka znajdująca się między workami u woreczniaków, często zawierająca substancje barwne.
wyłamujący się – o trzonie, który łatwo daje się oddzielić od kapelusza wzdłuż określonej linii.
wystający – dłuższy od przylegającego organu.
wysyp – zarodniki, które po opadnięciu z hymenoforu utworzyły warstewkę “proszku”; często jego kolor jest charakterystyczny dla różnych rodzajów grzybów.
wysyp zarodników – widoczna gołym okiem warstwa zarodników grzybów o barwie białej, żółtawej, różowawej, brązowawej, fioletowawej lub czarnej, uzyskana przez położenie (na kilka godzin) na papier odciętego kapelusza grzyba; nie mylić z wysypem – obfitym pojawem owocników grzybów.

Z                                                                                                                                ^^^

zamszowaty – o kapeluszu matowym, którego skórka utworzona jest z b. gęsto i płasko splecionych strzępek (porówn.: aksamitny).
zarodnik – komórka służąca do rozmnażania niektórych roślin i grzybów.
zarodnik (spora) – jedno- lub wielokomórkowy twór służący do rozsiewania się grzybów; pod względem funkcji odpowiada on nasieniu rośliny wyższej; organ służący do rozprzestrzeniania.
zarodnik podstawkowy (basidiospora, bazydiospora) – płciowy zarodnik podstawczaków, powstający na sterygmie na wierzchołku podstawki.
zarodnik workowy (ascospora, askospora) – zarodnik płciowy woreczniaków, tworzący się wewnątrz worka.
zarodnikowanie – wytwarzanie zarodników.
zasnówka – osłona całkowita łącząca brzeg kapelusza z trzonem, utworzona z delikatnych, pajęczynowatych; jedwabistych niteczek (u zasłonaków).
ząbek – mały, wydłużony brzeg blaszki przyrośniętej, przedłużający się nieco na trzon.
ząbkowany – przypominający ostrze piły (np. o ostrzu blaszek).
zbiegający – o hymenoforze ± przedłużającym się na trzon.
zdrewniały – twardy jak drewno.
ziarnisty – 1) pokryty drobnymi ziarenkami (o błonie zarodników); 2) o treści komórki zawierającej b. dużo drobnych kropelek.
znaczek – ślad pozostały na zarodniku po jego oderwaniu się od sterygmy.
znikający – używa się dla określenia organu, który ulega zniszczeniu bez śladu (o pierścieniu; porówn.: nietrwały).

Ż                                                                                                                                ^^^

żeberko – podłużne, wydatne zgrubienie wykazujące obecność kantów.
żeberkowany – opatrzony żeberkami (np. o kapeluszu).