Kosta Rika

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Şuraya atla: kullan, ara
Costa Rica
Bayrak Arma
Bayrak Arma
Konum
Başkent San Jose
9°56′K 84°5′B / 9.933°K 84.083°B / 9.933; -84.083
Resmî dil(ler) İspanyolca
Etnik gruplar  Kosta Rika Kızılderilileri
Yönetim biçimi Üniter Cumhuriyet
 - Başkan Luis Guillermo Solís
Kuruluş
 - İspanya'dan ayrıldı 15 Eylül 1821
 - Meksika'dan(Birinci Meksika İmparatorluğun'dan) 1 Temmuz 1823
 - İspanya'dan Tam Bağımsızlık 7 Kasım 1949
Yüzölçümü
 - Su (%) 35.5
Nüfus
 - 2011 sayımı 4.301.712 (123)
 - Yoğunluk 84/km²  (107)
32/mil²
GSYİH (SAGP) 2011
 - Toplam 51,77 milyar $ (84)
 - Kişi başına 11.215 $ (632)
İGE (2013) 0.763[1] (gelişmiş)  (68)
Para birimi Colón (CRK)
Zaman dilimi (UTC-6)
Internet TLD .cr
Telefon kodu 333

Kosta Rika (İspanyolca: Costa Rica ya da República de Costa Rica), bir Orta Amerika ülkesidir. Kosta Rika adı İspanyolcada zengin sahil anlamına gelmektedir. Kuzeyde Nikaragua, güneydoğuda Panama ile komşudur. Batısında Büyük Okyanus, doğusunda ise Karayip Denizi vardır. Büyük Okyanus'taki toprağı Cocos Adası Ulusal Parkı dolayısı ile Güney Amerika ülkesi Ekvador'a komşu sayılmaktadır. Ayrıca Kosta Rika, ordusu bulunmayan az sayıdaki ülkelerden biridir.

16. yüzyılda İspanyol kolonisi olmadan önce bu topraklarda oldukça seyrek bir yerli nüfus bulunuyordu. 19. yüzyılda İspanyadan bağımsızlığını kazandığında dış dünyaya kapalı ve fakir bir ülke olan Kosta Rika, aradan geçen yıllarda Latin Amerika'nın en istikrarlı, müreffeh ve gelişmiş ülkelerinden biri haline geldi. 1949 yılında kabul edilen bir yasa ile ülkede ordu tamamen kaldırılmıştır. Egemen devletler arasında bunu gerçekleştiren pek az devlet vardır. Kendisiyle aynı gelir seviyesindeki ülkelere göre çok daha fazla insani kalkınma gerçekleştirdiği için 2010 yılında Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından örnek ülke seçilmiştir. 2011 yılında ise yine aynı kuruluş tarafından insani kalkınma ve eşitsizlikle mücadele yanı sıra, sürdürülebilir cevre politikaları konularında UNDP'nin örnek gösterdiği bir ülke olmuştur.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Kristof Colomb öncesi dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Kosta Rika'da yapılan arkeolojik kazılarda bulunan en eski insan izleri Turrialba Vadisi'ndeki taştan yapılan aletlerdir. Bunlar MÖ 10.000 - 7.000 yıllarında yaşamış çeşitli avcı-toplayıcı ziyaretçilere aittir. Buluntular arasında Kuzey'deki kültürlere ait mızrak uçları ve Güney Amerika'daki kültürlere ait oklar bulunmuştur. Bu buluntulardan dolayı aynı anda iki kültürün bir arada yaşadığını varsayabiliriz.

Bundan 5.000 yıl önce yaygın şekilde tarım yapıldığının izlerine ulaşılmıştır. Yetiştirilen tarım ürünleri yumrular ile havuç ve diğer köklerdi. MÖ 2. ve 1. bin yıllarda yaşamış dağınık ve çok küçük ölçekli yerleşik tarım toplulukları tespit edilmişse de, avcı-toplayıcı toplumun tarım toplumuna evrilmesinin kesin tarihleri bilinmemektedir.

Bulunan en eski tarihli çömlekler MÖ 3.000 ve 2.000 yılları arasına aittir. Modern Kosta Rika kültürüne yerli halkın etkisi diğer ülkelere göre oldukça sınırlıdır, çünkü Kolomb öncesi dönemde bu topraklarda kayda değer bir yerli nüfusu bulunmuyordu. İspanyol egemenliğinden önce bu bölgede yaşayan nüfus, büyük ölçüde evlilikler yolu ile, İspanyolca konuşan topluluk ile kaynaştı. Kosta Rika'nın güneyinde Panama sınırına yakın Talamanca Sıradağlarında halen yerli kültürünü yaşayan Bribri ve Boruca Kabileleri çok özel istisnalardır.

İspanyol Sömürgesi Dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

"Zengin Sahil" anlamına gelen Kosta Rica isminin ilk olarak kim tarafından kullanıldığı ile ilgili riyayetler çeşitlidir. 1502'de yaptığı son seferde Kristof Kolomb'un Kostarika'nın doğu kıyılarına uğradığı ve yerlilerin çok miktarda altın mücevher kullandığını görünce bu bölgeyi "Zengin Sahil" olarak tanımladığı mı yoksa 1522'de batı kıyılarına ulaşan ve burada karşılaştığı yerlilerin altın mücevherlerine el koyan konkistador Gil Gonzalez Davila'nın mı bu tanımlamayı ilk olarak yaptığı tartışmalıdır.

İdari yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kosta Rika 'nın İlleri

Kosta Rika, idari açıdan 7 il'e ve 81 kanton'a ayrılmıştır. İlleri;

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ http://hdr.undp.org/en/countries/profiles/CRI