Λευκορωσία

Μινσκ
Δημοκρατία της Λευκορωσίας Рэспу́бліка Белару́сь
; Σημαία	; Εθνόσημο
	Εθνικός ύμνος: Мы, беларусы; Εμείς, οι Λευκορώσοι
	Η θέση της Λευκορωσίας (πράσινο); στην Ευρωπαϊκή ήπειρο (σκούρο γκρι)
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη	Μινσκ; 53°54′N 27°33′E / 53.9°N 27.55°E
Μεγαλύτερη πόλη	Μινσκ
Επίσημες γλώσσες	Λευκορωσικά, Ρωσικά
Πολίτευμα	Προεδρική Δημοκρατία
Πρόεδρος; Πρωθυπουργός	Αλεξάντερ Λουκασένκο; Αντρέι Καμπιάκοφ
Ανεξαρτησία; • Κηρύχθηκε; • Αναγνωρίσθηκε; Ισχύον Σύνταγμα	από την ΕΣΣΔ; 27 Ιουλίου 1990; 25 Δεκεμβρίου 1991; 15 Μαρτίου 1994α
Έκταση • Σύνολο; • % Νερό; • Σύνορα	; 207.600 km2 (86η); Αμελητέο; 3.306 km
Πληθυσμός; • Εκτίμηση 1-2016 ; • Απογραφή 2009 ; • Πυκνότητα	; 9.498.700 (92η) ; 9.503.807 ; 45,8 κατ./km2 (164η)
Α.Ε.Π. (PPP); • Ολικό (2009); • Κατά κεφαλή	; 119,554 δισ. $ (59η) ; 12.486 $ (65η)
Α.Ε.Π. (Ονομαστικό); • Ολικό (2009); • Κατά κεφαλή	; 49,043 δισ. $ (71η) ; 5.122 $ (80η)
ΔΑΑ (2014)	0,786 (53η) – υψηλός
Νόμισμα	Νέο Λευκορωσικό ρούβλι (BYR)
Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα	EET (UTC +2); (UTC +3)
Internet TLD	.by
Κωδικός κλήσης	+375
	α Αναθεωρήθηκε με εθνικό δημοψήφισμα στις 24 Νοεμβρίου 1996 και τέθηκε σε ισχύ στις 27 Νοεμβρίου 1996. Αναθεωρήθηκε ξανά στις 17 Οκτωβρίου 2004 καταργώντας τα όρια για την προεδρική θητεία.

Συντεταγμένες: 53°31′00″N 28°46′00″E / 53.5167°N 28.7667°E / 53.5167; 28.7667

Η Λευκορωσία, επίσημα Δημοκρατία της Λευκορωσίας (Λευκορωσικά: Белару́сь, Ρωσικά: Белару́сь, πρώην Белору́ссия) είναι χώρα της Ανατολικής Ευρώπης με πρωτεύουσα το Μινσκ. Συνορεύει με την Πολωνία στα δυτικά, τη Λιθουανία στα βορειοδυτικά, τη Λετονία στο βορρά, τη Ρωσία στα ανατολικά και την Ουκρανία στα νότια. Επίσημα ονομάζεται Δημοκρατία της Λευκορωσίας (Рэспу́бліка Белару́сь, Ρεσπούμπλικα Μπιελαρούς). Είναι ένα περίκλειστο κράτος της Ευρώπης, το μεγαλύτερο περίκλειστο κράτος της ηπείρου. Είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης που διατηρεί την θανατική ποινή ως νόμο, καθώς το Καζακστάν που έχει ένα μικρό μέρος στην ευρωπαϊκή ήπειρο την χρησιμοποιεί μόνο σε εμπόλεμες περιόδους.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Σλαβικοί πληθυσμοί της Λευκορωσίας εγκαταστάθηκαν στην περιοχή ανάμεσα στον 6ο και τον 8ο αιώνα μ.Χ.. Οι πρώτοι αυτοί πληθυσμοί ήρθαν σε επαφή με τους Βαράγγους και οργανώθηκαν από τους Ρως στο πριγκιπάτο του Πόλατσκ, που διήρκεσε από τον 11ο μέχρι τον 14ο αιώνα.

Τον 13ο αιώνα το κράτος των Ρως δέχτηκε εισβολή των Μογγόλων. Τα εδάφη της σημερινής Λευκορωσίας αποτέλεσαν τον πυρήνα του νεοϊδρυθέντος Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας. Η πόλη Ναβάχραντακ, στη δυτική Λευκορωσία, ήταν η πρωτεύουσα αυτού του κράτους. Η επικράτεια του Μεγάλου Δουκάτου επεκτάθηκε μέχρι το 15ο αιώνα σε μεγάλο μέρος της Ανατολικής Ευρώπης, από τη Βαλτική στη Μαύρη Θάλασσα. Το 1569 το κράτος αυτό ενώθηκε με την Πολωνία και αποτέλεσαν μαζί την Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία, μέχρι το 1791 που καταργήθηκαν οι διοικητικές υποδιαιρέσεις και η ένωση ονομάστηκε πλέον Βασίλειο της Πολωνίας. Ωστόσο, το βασίλειο της Πολωνίας δεν κράτησε πολύ, αφού το 1795 τα εδάφη του μοιράστηκαν ανάμεσα στην Ρωσία, την Αυστρουγγαρία και την Πρωσία.

Μετά τη Ρωσική Επανάσταση το 1917 και το τέλος της Γερμανικής κατοχής κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η Λευκορωσία κήρυξε την ανεξαρτησία της στις 25 Μαρτίου του 1918. Η Εθνική Δημοκρατία της Λευκορωσίας που ιδρύθηκε είχε μικρή διάρκεια, λόγω της κατάκτησης της από την Σοβιετική Ένωση και έγινε επίσημα μέλος της το 1922 ως Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Λευκορωσίας, σύντομα Λευκορωσική ΣΣΔ. Η ημερομηνία αυτή δεν θεωρείται σήμερα η επίσημη ημερομηνία ανεξαρτησίας της χώρας αν και από πολλούς γιορτάζεται ως τέτοια. Το 1919 ιδρύθηκε το Κομμουνιστικό Κόμμα Λευκορωσίας, παράλληλα με την ίδρυση της Σοβιετικής Δημοκρατίας της Λευκορωσίας, που το 1922 αποτέλεσε ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Σοβιετικής Ένωσης. Τότε η Ρωσική ΣΣΔ καταλάμβανε, εκτός από την Ρωσία, και άλλες περιοχές, που έγιναν αργότερα Σοβιετικές Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες. Το 1939 αρκετά από τα σημερινά σύνορα της απέκτησαν την σημερινή τους έκδοση, πράγμα που οριστικοποιήθηκε το 1945, με το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η χώρα βρέθηκε υπό Γερμανική κατοχή το διάστημα 1941 – 1944. Έχασε περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού της και παραπάνω από τις μισές τις οικονομικές της πηγές. Ωστόσο, ανοικοδομήθηκε στα μεταπολεμικά χρόνια και μαζί με την Ρωσική ΣΣΔ και την Ουκρανική ΣΣΔ ήταν οι τρεις Σοβιετικές Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες που ήταν ιδρυτικά μέλη, αλλά μετά την διάλυση τους πήραν την θέση τους η σημερινή Ρωσία, Ουκρανία και Λευκορωσία.

Το 1986 συνέβη στη γειτονική Ουκρανία το Ατύχημα του Τσερνομπίλ, οι οικολογικές συνέπειες του οποίου ακόμα βασανίζουν τη Λευκορωσία, καθώς το ένα πέμπτο της έκτασής της δέχτηκε ραδιενεργά κατάλοιπα από την έκρηξη στο Τσερνομπίλ. Με βάση τον σημερινό δείκτη πληθωρισμού η ζημιά κυμαίνεται 720 δις δολάρια.

Η Λευκορωσία κήρυξε ανεξαρτησία από τη Σοβιετική Ένωση στις 3 Ιουλίου του 1990. Στις 8 Δεκεμβρίου του 1991 οι ηγέτες της Ρωσίας, της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας συναντήθηκαν στη Λευκορωσία και υπέγραψαν επίσημη δήλωση με την οποία η ΕΣΣΔ διαλύθηκε και αντικαταστάθηκε από την Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών. Το κοινοβούλιο ψήφισε την ανεξαρτησία της στις 27 Ιουλίου 1990 και έγινε επίσημα στις 25 Αυγούστου του επόμενου έτους. Επίσης, ο πληθυσμός της χώρας που ξεπερνούσε τα 10 εκατομμύρια στο τέλος της ΕΣΣΔ, η φτώχεια ανέβηκε μετά την ανεξαρτησία, όπως έγινε για παράδειγμα στην Ρωσία και την Ουκρανία, προκαλώντας μείωση του πληθυσμού και στα σήμερα (2016) είναι περίπου 9,5 εκατομμύρια από 10,2 που ήταν το 1991.

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Λευκορωσία είναι σχετικά επίπεδη χώρα, χωρίς μεγάλα βουνά. Το ψηλότερο σημείο της είναι ο λόφος Τζιαρζίνσκαγια με υψόμετρο 345 μέτρα και το χαμηλότερο βρίσκεται στον ποταμό Νεμάν με 90 μέτρα. Η χώρα διασχίζεται από τρία σημαντικά ποτάμια: το Νεμάν, το Πριπιάτ και το Δνείπερο. Ακόμα η Λευκορωσία έχει 11.000 λίμνες. Παραπάνω από το 40% της έκτασης της αποτελείται από δάση.

Οι φυσικοί πόροι της είναι τα δάση της, μικρές ποσότητες φυσικού αερίου και πετρελαίου, γρανίτης, πηλός, κιμωλία κ.ά.

Διακυβέρνηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πολίτευμα της Λευκορωσίας είναι Προεδρική δημοκρατία. Η εξουσία ασκείται από τον πρόεδρο της χώρας και από το κοινοβούλιο. Ο πρωθυπουργός δεν έχει ουσιαστικό ρόλο, δηλαδή είναι εθιμοτυπικός. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα του 1994, που τροποποιήθηκε το 1996, η νομοθετική εξουσία της Λευκορωσίας αποτελείται από δύο σώματα. Τη Βουλή των Αντιπροσώπων (110 μέλη) και το Συμβούλιο της Δημοκρατίας (64 έδρες). Μετά την ανεξαρτησία της το 1991, η Λευκορωσία αγωνίζεται να ανακαλύψει την ταυτότητά της. Το πρώτο Σύνταγμα μετά την διάλυση της Ε.Σ.Σ.Δ. υιοθετήθηκε τον Μάρτιο του 1994 με δημοψήφισμα. Στα μέσα τού '94 ο Αλεξάντρ Λουκασένκο (ο οποίος ηγείτο της κοινοβουλευτικής επιτροπής κατά της διαφθοράς) εξελέγη πρώτος πρόεδρος της Λευκορωσίας. Από τις πρώτες μέρες της εκλογής του, ο Λουκασένκο κατέστησε σαφή τη δέσμευσή του για πολιτική και οικονομική προσέγγιση με τη Ρωσία. Το 1996, έγιναν αποδεκτές με δημοψήφισμα οι προτεινόμενες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις από τον Λουκασένκο, για ενίσχυση των εξουσιών του, ως αντιστάθμισμα στη βαλλόμενη από τη δύση (Ε.Ε., Η.Π.Α.) πολιτική του. Οι βουλευτές που τον στήριξαν ψήφισαν την αντικατάσταση του Ανωτάτου Συμβουλίου με νέα Βουλή Αντιπροσώπων, η οποία δεν έχει αναγνωρισθεί από διεθνείς οργανισμούς όπως ο OSCE. Τον Σεπτέμβριο του 2001, ο Λουκασένκο επανεξελέγη πρόεδρος με 75,6%.^[4]Επίσης, το 2013-14 ήταν η χειρότερη δημοκρατία της Ευρώπης όταν προσπέρασε την Ρωσία. Επίσης, είναι η χώρα με την χαμηλότερη ελευθερία του τύπου σε όλη την Ευρώπη. Η παγκόσμια κατάταξή της είναι 157η ανάμεσα σε 180 χώρες. Η διακυβέρνηση του, έχει δεχθεί αρκετές κριτικές. Σύμφωνα με την Κοντολίζα Ράις έχει χαρακτηριστεί η χώρα ως <<η τελευταία δικτατορία της Ευρώπης>>.

Εκλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη χώρα διεξάγονται προεδρικές και βουλευτικές εκλογές. Στις πιο πρόσφατες προεδρικές εκλογές τον Οκτώβριο του 2015, ο Αλεξάντερ Λουκασένκο εξελέγη για πέμπτη θητεία, που θα διαρκεί τα έτη 2015-2020.

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στατιστικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οικονομία της χώρας είναι Σοβιετικού τύπου, δηλαδή υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός από το κράτος. Στην χώρα οι άνεργοι είναι 679.000, 1,5% (εκτ. 2005), και ένα σημαντικό ποσοστό είναι γυναίκες. Στις 1 Ιουλίου 2016, το παλιό ρούβλι αντικαταστάθηκε από το νέο ρούβλι με αναλογία 10.000 προς 1, που θα βοηθήσει σε μείωση του πληθωρισμού. Ο νέος κωδικός ISO 4217 είναι ο BYN. Η χρήση των παλιών ρουβλιών θα είναι εφικτή και στο δεύτερο εξάμηνο του 2016, και ο σχεδιασμός θα είναι όμοιος με το ευρώ. Τα χαρτονομίσματα θα είναι των 5, 10, 20, 50, 100, 200 και 500 ρούβλιων και τα κέρματα θα είναι των 1, 2, 5, 10, 50 καπίκιων, καθώς και των 1 και 2 ρουβλιών, όπου τέθηκαν σε διάθεση στις 1 Ιουλίου 2016. Η ανακοίνωση της έκδοσης του νέου ρουβλιού έγινε τον Νοέμβριο του 2015.

Α.Ε.Π.: 49,72 δις δολάρια (70η στον κόσμο) (εκτ. 2009)
Ρυθμός αύξησης Α.Ε.Π.: -4,327% (εκτ. 2009)
Κατά κεφαλή Α.Ε.Π.: 5.193 δολάρια (εκτ. 2009)
Συνεισφορά στο Α.Ε.Π.: γεωργία: 11,1%, βιομηχανία: 36,4%, υπηρεσίες: 52,5%
Πληθωρισμός: 12,639% (εκτ. 2009)
Εργατική δύναμη: 4.800.000
Ανεργία: επίσημη τιμή: 2,1% (υπάρχει ακόμα μεγάλος αριθμός υποαπασχολούμενων)

Βιομηχανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Λευκορωσία είναι μια πολύ αναπτυγμένη βιομηχανικά χώρα, ήδη από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης και με τα δεδομένα εκείνης της εποχής. Σήμερα είναι ακόμη παραγωγική και αξιόπιστη, αν και τεχνολογικά παρωχημένη. Σημαντικός τομέας των εξαγωγών αποτελεί η διύλιση πετρελαίου και η παραγωγή οχημάτων, έχοντας ένα σημαντικό μέρος των εξαγωγών. .

Η πιο γνωστή είναι η βιομηχανία οχημάτων και βαρέων μηχανημάτων Μπελαρούς (γνωστά τα ομώνυμα τρακτέρ). Ακόμα και σήμερα, πολλά εξαρτήματα της αεροπορίας και της διαστημικής υπηρεσίας της Ρωσίας εξακολουθούν και κατασκευάζονται εδώ. Σημειωτέο είναι επίσης ότι και το σημερινό πολιτικό καθεστώς δίνει αρκετό βάρος στην τεχνική μόρφωση, έτσι ώστε όλοι σχεδόν οι Λευκορώσοι εργαζόμενοι να έχουν πτυχία σε κάποιο τεχνικό τομέα.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί η βιομηχανία πρωτογενούς παραγωγής γουναρικών, με αξιοσημείωτες εξαγωγές σε Ελλάδα και Ιταλία.

Δημογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στατιστικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πληθυσμός: 9.498.700^[1] (εκτίμηση 1-2016)
Ρυθμός αύξησης πληθυσμού: -0,2% (εκτ. 2015)
Βρεφική θνησιμότητα: 0,362%
Προσδόκιμο ζωής: 72,48 (Άντρες: 66,91, Γυναίκες: 78,38) (εκτ. 2015)^[5]
Θρησκείες: Ορθόδοξοι: 65-70%, Καθολικοί: 15%, άλλο: 20% (εκτ. 2003). Οι εκτιμήσεις αυτές ίσως είναι παραπλανητικές, αφού σημαντικό μέρος του πληθυσμού είναι αβάφτιστοι, σαν συνέπεια της σοβιετικής περιόδου, και παρ'όλα αυτά αυτοτοποθετούνται σε κάποιο δόγμα με κριτήρια πολιτιστικά και ιστορικά. Ιστορικά, οι Λευκορώσοι έχουν ασπαστεί διάφορες θρησκείες. Για παράδειγμα στα τέλη του 18ου αιώνα το 70% ήταν Ουνίτες, το 15% Καθολικοί, το 7% Εβραίοι και το 6% Ορθόδοξοι. Ωστόσο, στην χώρα εορτάζονται μαζί οι Ορθόξοξες και Καθολικές εκδόσεις του Πάσχα και των Χριστουγέννων ως εθνικές εορτές.
Αναλφαβητισμός: 0,3%

Μεταφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Πολιτισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Λευκορωσία έχει αξιόλογη λαϊκή μουσική παράδοση. Ο γνωστότερος ίσως Λευκορώσος καλλιτέχνης είναι ο ζωγράφος Μαρκ Σαγκάλ.

Διοικητική διαίρεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Λευκορωσία διαιρείται σε 6 Βόμπλαστς (вобласць), λέξη που μεταφράζεται σε "περιφέρεια". Η διαίρεση αυτή χρονολογείται ήδη από την Σοβιετική περίοδο.

Η πρωτεύουσα και οι 6 περιφέρειες της Λευκορωσίας:

Μινσκ (Мінск)
Περιφέρεια Μπρεστ (Брэсцкая вобласць)
Περιφέρεια Γόμελ (Гомельская вобласць)
Περιφέρεια Γρόδνα (Гродненская вобласць)
Περιφέρεια Μαγιλιόβ (Магілёўская вобласць)
Περιφέρεια Μινσκ (Мінская вобласць)
Περιφέρεια Βιτσέμπσκ (Віцебская вобласць)

Σχετικά θέματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μπελάβια (Белавиа) - Λευκορωσικές αερογραμμές

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ ^1,0 ^1,1 Επίσημη εκτίμηση
↑ http://www.geohive.com/cntry/belarus.aspx
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 «World Economic Outlook Database». ΔΝΤ. Οκτώβριος 2009. http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/02/weodata/weorept.aspx?sy=2009&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=%2C&br=1&pr1.x=35&pr1.y=10&c=913&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=. Ανακτήθηκε στις 18-10-2009.
↑ "Πλανήτης Γη" 2000 Dorlinng Kindersley Limited, London, 2001 Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη ISBN 960-8162-20-3.
↑ Λευκορωσία CIA World Factbook

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:

λευκορωσία

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα

Λευκορωσία

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα

Atlas of Belarus
(Άτλας της Λευκορωσίας)

[stats-1] 1,0 ^1,1 Επίσημη εκτίμηση

[2] ttp://www.geohive.com/cntry/belarus.aspx

[imf-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 «World Economic Outlook Database». ΔΝΤ. Οκτώβριος 2009. http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/02/weodata/weorept.aspx?sy=2009&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=%2C&br=1&pr1.x=35&pr1.y=10&c=913&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=. Ανακτήθηκε στις 18-10-2009.

[4] "Πλανήτης Γη" 2000 Dorlinng Kindersley Limited, London, 2001 Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη ISBN 960-8162-20-3.

[cia-5] Λευκορωσία CIA World Factbook

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Λευκορωσία

Πίνακας περιεχομένων

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διακυβέρνηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στατιστικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιομηχανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δημογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στατιστικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεταφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολιτισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διοικητική διαίρεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σχετικά θέματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μενού πλοήγησης

Προσωπικά εργαλεία

Ονοματοχώροι

Παραλλαγές

Προβολές

Περισσότερα

Αναζήτηση

Πλοήγηση

Συμμετοχή

Εργαλεία

Εκτύπωση/εξαγωγή

Σε άλλα εγχειρήματα

Άλλες γλώσσες