Azerbeidzjan

Oet Wikipedie, de vraaie enzyklopedie
Gao naor: navigasie, zeuk
Azərbaycan Respublikası
Azerbeidzjaanse Reppubliek
Vlagge van Azerbeidzjan
Woapn van Azerbeidzjan
Kaarte van Azerbeidzjan
Kaarte van Azerbeidzjan
Informasie
Sproaken Azerbeidzjaans
Heufdstad Bakoe
Geleuf Islam
Laand en inwonners
Oppervlakte
- Water
86.600 km²
0,6%
Inwonners
- Dichtheid
9.590.159
110,7 inw./km²
Koördinaoten 40° 6′ N, 47° 19′ OKoördinaoten: 40° N, 47° O
Oaverig
Munteenheid Manat (AZN)
Tiedzone +4 (zommers +5)
Web | Kode | Tel. .az | AZE | 994

Azerbeidzjan (in et Azerbeidjaans Azərbaycan, offisjeel de Reppubliek Azerbeidzjan (Azərbaycan Respublikası), is et grötste laand van de Kaukasus, met de meeste inwonners. Et ligt op de greanze van Oost-Europa en Zuudwest-Azië. Et ligt in et oosten an de Kaspiese Zee, an Iran in et zuden, Armenië in et westen, Georgië in et noordwesten en an Ruslaand in et noorden. Et Azerbeidjaanse oetslöttene deel Nachitsjevan ligt an Iran in et zuud- en zuudwesten, an Turkije in et westen en an Armenië in et noorden. Wiedters heurt der nog verskeidene eilaanden in de Kaspiese Zee bie Azerbeidzjan.

Azerbeidzjan har in 2013 9.590.159 inwonners. De heufdstad is Bakoe. Azerbeidzjan is et ennigste Turkssproakige laand wat vuur et grötste deel in Europa lig.

De Demokratiese Reppubliek Azerbeidzjan was et eerste laand in de islamitiese wearld dee kaarke en stoat oet mekaar heuld.[1] Et wör op erichtet in 1918 mer in 1920 in enömmen duur de Sovjet-Unie.[2][3] Noa den val van et Kommunisme in 1991 was Azerbeidzjan onofhaankelik. Rap doarop köm der oorlog in Nagorno-Karabach. Azerbeidzjan verlöar Nagorno-Karabach (met heuwdzakelik Armeniërs), de umliggende strekke, en de strekken Karki, Yukhary Askipara, Barxudarlı en Sofulu. Nagorno-Karabach is nog aait nen neet-erkeanden stoat en wörd nog aait ezeen as een feaitelik deel van Azerbeidzjan.[4]

Van 12 töt en met 28 juni 2015 zöalt de eerste Europese Spöllen ehoolden worden in Azerbeidzjan.

Naam[bewark | bronkode bewarken]

Den naam Azerbeidzjan beduudt Laand van Veur, vanweage de steas woer as der gas oet de rotsen löp en mangs in braand vlög. Disse natuurfakkels braandt al verskeidene eeuwen.

Laand[bewark | bronkode bewarken]

Et Azerbeidzjaanse laandskop in et Khinaloegdal

Van de dree kaukasusreppublieken is Azerbeidzjan et vlakst. Azerbeidzjan lig op dree baargkettens: den Groten Kaukasus, den Kleanen Kaukasus en de Talysj-baargen.

Et laand hef 8359 rivieren. Mer de meesten zeent neet länger as 25 km. Den heugsten baarg is de Bazardüzü met 4466 meter. De bekeandste rivieren van Azerbeidzjan zeent de Koera en de Aras.

Wear[bewark | bronkode bewarken]

Azerbeidzjan hef een slim oeteenlopend klimaat. Op de baargwaanden is et subtropies. Mer et kan der ook slim koold worden. Et heetste ooit emetten was der 46 °C en et keuldste -33 °C.

Volk[bewark | bronkode bewarken]

Der wont 9.590.159 leu in Azerbeidzjan. Vuural Azerbeidzjanen, mer ook Armeniërs, Lezgiërs en Russen.

Geleuf[bewark | bronkode bewarken]

93% van de inwonners is moslim. Wieders zeent der nog een antal Kristenen. Et gef ook een antal Zoroastristen.

Sproake[bewark | bronkode bewarken]

De heuwdsproake is Azerbeidjaans, wat heurt bie de Turkse sproaken. Et lik völle op et Turks, Kasjkai en Turkmeens. Wiedters gef et der nog 13 aandere sproaken.

Ekonomie[bewark | bronkode bewarken]

Azerbeidzjan haalt vuural seanten oet öllie en gas. Wiedters zitt der völle edele groondstoffen in den boadem: goold, zilver, iezer, kopper, titaan, chroom, mangaan, kobalt en molybdeen.

boeren[bewark | bronkode bewarken]

Boeren doot subtropiese gewassen verbouwen. Op de zunnige heuwels weelt wiendroewen ook best gröaien. Wiedters doot ze met gewassen as groan, earpel, sukerbeten, katoen en tabak. De Azerbeidjaanse viskerieje dut vuural visken op steur en beloegasteur.

toerisme[bewark | bronkode bewarken]

Töt an de tachtiger joaren van et 20ste joarhoonderd kömmen der oardig wat toeristen noar Azerbeidzjan. Duur den oorlog um Nagorno-Karabach köm det zowat volledig stille te liggen. De Azerbeidjaanse regearing wil van Azerbeidzjan wier ne toeristenplek maken vuur leu met seanten. De meeste toeristen komt vuur de grote stroate en oolde stad van Bakoe, et Khan-paleis in Şəki, de veurteampels op et skiereilaand Abserion, het Nasjonaalpark Shirvan en de greune baargen in et noorden. Et zeent vuural Russen, Turken, Iraniërs en Indiaërs dee as noar Azerbeidzjan komt.

Wellen[bewark | bronkode bewarken]

Bronnen / wellen:
  1. Kazemzadeh, Firuz. The Struggle for Transcaucasia: 1917-1921. The New York Philosophical Library, 1951. blzs. 124, 222, 229, 269–270
  2. Tadeusz Swietochowski. Russia and Azerbaijan: A Borderland in Transition. Columbia University Press, 1995. ISBN 978-0-231-07068-3, 978978-0-231-07068-3, blz.69.
  3. Reinhard Schulze. A Modern History of the Islamic World. I.B.Tauris, 2000. ISBN 978-1-86064-822-9, 9781860648229.
  4. Un.org. Резолюция СБ ООН № 822 от 30 апреля 1993 года. Bekekken: 4 januwoari 2011.