Русия

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Ҷаҳиш ба: новбари, Ҷустуҷӯи


Федератсияи Русия
Российская Федерация
Russian Federation
Парчам Нишон
Russian Federation (orthographic projection) - Crimea disputed.svg
Шиор: нест
Суруди миллӣ: «[[Суруди миллии Федератсияи Русия|Суруди миллии Федератсияи Русия
]]»
Рӯзи истиқлолият
Забони расмӣ Русӣ
Пойтахт Маскав
Шаҳри калонтарин Маскав, Санкт-Петербург
Идораи давлат Демократӣ-Федеративӣ
Президент Владимир Путин
Масоҳат
  • Ҳамагӣ
  • Фоизи об.
1-ум ҷой дар ҷaҳон
17 125 400 км²
13 %
Аҳолӣ
  • Ҳамагӣ (2016)
  • Зичӣ
9-ум ҷой дар ҷaҳон
146 183 200 нафар
8,4 нафар/км²
ММД
  • Ҳамагӣ (2009)
  • Ба сари аҳолӣ
6-ум ҷой дар ҷaҳон
2,109 трлн[1] $
14,919 [1] $
Пули миллӣ Рубли русӣ (RUB, RUR)
Интернет-Домен .ru, .su [2], .рф[3]
Коди телефон +7
Соат UTC +2…+11
Commons-logo.svg
Анбори Википедиа дар бораи ин мавзӯъ гурӯҳ дорад:

Русия (русӣ: Россия) расмӣ Федератсияи Русия (русӣ: Российская Федерация) — давлатест, ки дар қисми шарқии Аврупо ва қисми шимолии Осиё қарор гирифтааст ва рӯзи 7 ноябри соли 1917 ҳамчун рӯзи таъсисёбии давлат ба шумор меравад. Солҳои 19221991 РСФСР буд, ҳамчун яке аз 15 ҷумҳуриҳои СССР. Cоли 1991, Федератсияи Русия ном гирифт. Аз 2 апрели 1997, Русия — аъзои иттиҳоди Русия ва Белоруссия гашт. Аз ҳама давлати бузургтарини дунё аз ҷиҳати масоҳат (17 075 400 км² ё 11,46 % (1/9) майдони тамоми хушкии Замин.

Аҳолии Русия — 141 888 900 нафар одам (ба ҳисоби 1 июни соли 2008, мувофиқи додаҳои омори давлатии Русия, 2,13 % ҳамаи аҳолии Замин дар ҳаминҷо сукунат мекунад). Русия ҳаммарз аст, бо 16 давлат ба воситаи хушкӣ: Норвегия, Финляндия, Эстония, Латвия, Литва, Полша, Белоруссия, Украина, Абхазия, Гурҷистон, Осетияи Ҷанубӣ, Озорбойҷон, Қазоқистон, Чин, Муғулистон, Кореяи Шимолӣ, ба воситаи баҳр: Жопун ва ИМА, ки ин гуна ҳолати мавқеъ, ба ӯ имконият медиҳад, ки роли мӯҳимро бозад, ҳам дар Аврупо, ҳам дар Осиё.

Аъзои Созмони Милали Муттаҳид, Созмони ҳамкории Шанхай, Иттиҳоди иқтисодии Евразия ва Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил мебошад.

Ҷуғрофия[вироиш]

Мақолаи асосӣ: Ҷуғрофияи Русия

Федератсияи Русия дар ду қитъаи олам Аврупо ва Осиё ҷойгир буда 1/3 масоҳаташ дар Аврупо ва 2/3 дар Осиё воқеъ гардидасст. Қисми шимоли онро баҳрҳои Уқёнуси Яхбастаи шимолӣ, қисми шимолу шарқившро обҳои Уқёнуси Ором иҳота намудааст. Дар Русия се қаламрави фаррох Аврупои Шарқӣ, Сибири Ғарбӣ ва паҳнкӯҳҳои Сибири Миёна ҷудо шуда меистанд. Иқлими Русия хело гуногун буда, минтақаҳои иқлимиаш аз шимол ба ҷануб чунин иваш мешаванд: минтақаи иқлими артикӣ, субарктикӣ, муътадил ва субтропикӣ. Муддати сол дар тамоми қаламрави он ҳавои артикӣ , атлантикӣ ва антисиклни Сибири Шарқӣ мебошад. Тобистон бошад сатҳи Русия гарм, фишор паст ва массаҳои ҳавоӣ аз уқёнус ба хушкӣ ҳаракаткунанда ҳукмрони мекунанд. Боришот дар фаслҳои баҳору тобистон, дар тирамоҳу зимистон барф меборад. Дар қаламрави Русия миқдори зиёди дарёҳо ҷорӣ мешаванд, ки онҳо манбаи бузургӣ энергетикӣ мебошанд. Калонтарини онҳо Объ, Иртиш, Амур, Волга, Енисей Лена мебошанд. Захираҳои обию энергетикӣ мамлакат беҳамто мебошад,ки дар қисмати зиёди дарёҳо Неругоҳҳои барқию обӣ сохта шудааст.

Масохаташ 17075 ҳазор километри квадрати, ахолиаш 146 милион нафар, дар байни арзҳои 80-43 арзи шимол ва тулии 29 градус ва 170 тули шарки ҷойгир шудааст. Сархатҳои ин давлат бахрҳои укёнуси Атлантика, Яхбастаи Шимоли ва Ором. Бахри Балтика, Сафед, Баренс, Кара, Лаптифхо, Сибири шарки, Чукотка, бахри Охот, Чопон мешуяд, ки ягон давлати дигарро чунин бахрҳои зиёд ишгол накарда аст. Дар територияи ин мамлакат бузургтарин хамвориҳои ҷаҳон,

  1. Хамвории Сибири гарби,
  2. Европаи шарки ҷойгир шуда аст.

Русия давлати хеле сермилат буда, аз чихати сарватҳои табии, масохати чангалзорхо, захираи нафт, газ, маъдани оҳан умуман хамаи канданиҳои фойданок хеле бой аст. Забони Руси ба яке аз забонҳои умуми ҷаҳони монанди ангилиси табдил ёфта мавкеъи баланд дорад.

Таърих[вироиш]

Мақолаи асосӣ: Таърихи Русия


Тақсимоти маъмурӣ[вироиш]

Федеративное устройство России

Иқтисоди Русия[вироиш]

Мақолаи асосӣ: Иқтисоди Русия


Нақлиёти Русия[вироиш]

Мақолаи асосӣ: Нақлиёти Русия


Аҳолӣ[вироиш]

Мақолаи асосӣ: Аҳолии Русия

Дар Русияхеле халки зиед зиндагӣ мекунад. Дар Русия хеле динхо зиёд хастанд.Бо фармони призиденти кишвар динхо бо якдигар баробаранд.

Фарҳанги Русия[вироиш]

Мақолаи асосӣ: Фарҳанги Русия


Адабиёт[вироиш]

Сарчашма[вироиш]

Пайнавиштҳо[вироиш]

  1. 1.0 1.1 МВФ (2009)
  2. Домен .su наследован от Иттиҳоди Шӯравӣ. [http://www.reuters.com/article/internetNews/idUSL1986480720070919 USSR still alive on Internet and won't go quietly| Reuters
  3. Кирилликӣ, введён 12 мая 2010 года. [http://info.nic.ru/node/3204 Домен РФ доступен в Интернете | http://info.nic.ru
Commons-logo.svg
Анбори Википедиа дар бораи ин мавзӯъ гурӯҳ дорад:


 
Созмони ҳамкории Шанхай
СҲШ.jpg
Қазоқистон  | Қирғизистон  | ҶХЧ  | Русия  | Тоҷикистон  | Ӯзбакистон
Кишварҳо-мушоҳидачиён: Ҳиндустон | Эрон | Муғулистон | Покистон


 
Иттиҳоди иқтисодии Евразия
Қазоқистон  | Қирғизистон  | Беларус | Русия  | Тоҷикистон |  Ӯзбакистон |
Кишварҳо-мушоҳидачиён: Арманистон | Молдова | Украина


 
Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил (8 декабри 1991)
Flag of the CIS.svg
Арманистон | Белорусия | Қазоқистон | Қирғизистон | Молдова | Озорбойҷон | Русия | Тоҷикистон | Ӯзбакистон
Кишвари-мушоҳидачӣ: Туркманистон
Собиқ-кишварҳои аъзо: Гурҷистон (3 декабри 199318 августи 2009) • Украина (10 декабри 199418 декабри 2014