Hispania

De Wikipedio
Irez ad: pilotado, serchez
Hispania
Reino de España
Reialme d'Espanha
Regne d'Espanya
Reino de España
Espainiako Erresuma
Flag of Spain.svg Escudo de España.svg
Flago di Hispania Blazono di Hispania
Nacionala devizo:
{{{Devizo}}}
Nacionala himno:
Marcha Real
[[File:{{{Audio_ligilo}}}]]
EU location ESP.png
{{{Imajo_informo}}}
Urbi:
Chefurbo: Madrid
· Habitanti: 3,128,600 (2006)
· Habitanti: {{{Habitanti_chefurbo}}}
· Dato: {{{Dato_chefurbo}}}
· {{{TituloChefurbo2}}}: {{{Chefurbo2}}}
· Habitanti: {{{Lojanti_chefurbo2}}}
· Dato: {{{Dato_chefurbo2}}}
· {{{TituloChefurbo3}}}: {{{Chefurbo3}}}
· Habitanti: {{{Lojanti_chefurbo3}}}
· Dato: {{{Dato_chefurbo3}}}
Precipua urbo: Madrid
· Habitanti: {{{Lojanti_precipua}}}
Linguo:
Oficala linguo: {{{Oficala_linguo}}}
Lingui:
Oficala lingui: Hispaniana (en tota lando)
Baska (en Baska Lando), Galisiana (en Galisia), Kataluniana (en Katalunia). Ocitaniana (en Valo di Aran)
Nacionala linguo: {{{Nacionala_linguo}}}
Nacionala lingui: {{{Nacionala_lingui}}}
Regionala linguo: {{{Regionala_linguo}}}
Regionala lingui: {{{Regionala_lingui}}}
Etnii:
· {{{Etnii_procenti}}} {{{Etnii}}}
· {{{Etnii2_procenti}}} {{{Etnii2}}}
· {{{Etnii3_procenti}}} {{{Etnii3}}}
· {{{Etnii4_procenti}}} {{{Etnii4}}}
· {{{Etnii5_procenti}}} {{{Etnii5}}}
· {{{Etnii6_procenti}}} {{{Etnii6}}}
· {{{Etnii7_procenti}}} {{{Etnii7}}}
· {{{Etnii8_procenti}}} {{{Etnii8}}}
· {{{Etnii9_procenti}}} {{{Etnii9}}}
· {{{Etnii10_procenti}}} {{{Etnii10}}}
Demonimo: {{{Demonimo}}}
Guvernerio:
Tipi: Monarkio
· Rejulo: Felipe la 4ma
· Prezidanto (serbo): {{{Serbiana_prezidanto}}}
· Prezidanto (kroato): {{{Kroata_prezidanto}}}
· Prezidanto (Bosno): {{{Bosna_prezidanto}}}
· Ko-princi: {{{Ko-princi}}}
Chefo di la Kongreso dil Populo: {{{Chefi_di_la_Kongreso_dil_Populo}}}
· Generala-guberniestro: {{{Generala_guberniestro}}}
· Chefministro: Mariano Rajoy Brey
Legifantaro: [[{{{Legifantaro}}}]]
Historio:
· {{{Historio}}}: {{{Historio_dato}}}
· {{{Historio2}}}: {{{Historio2_dato}}}
· {{{Historio3}}}: {{{Historio3_dato}}}
· {{{Historio4}}}: {{{Historio4_dato}}}
· {{{Historio5}}}: {{{Historio5_dato}}}
Surfaco: (51ma granda)
· Totala: 504,030 km²
· Aquo: 1,04%
Habitanti: (27ma granda)
· Totala: {{{Lojanti}}} (2010)
· Totala: 43,030,109[1] (2010)
· Denseso di habitantaro: {{{Lojanto-denseso}}} hab./km²
· Denseso di habitantaro: 93 hab./km²
KLP (KPP):
· Totala: {{{KLP_KPP_totala}}}
· Segun persiono: {{{KLP_KPP_segun_persiono}}}
KLP:
· Totala: {{{KLP_totala}}}
· Segun persiono: {{{KLP_segun_persiono}}}
Gini: ([[{{{Gini_yaro}}}]])
{{{Gini_chanjo}}} {{{Gini}}}
{{{Gini_valoro}}} · {{{Gini_rango}}}
IHD: ([[{{{IHD_yaro}}}]])
{{{IHD_chanjo}}} {{{IHD}}}
{{{IHD_valoro}}} · {{{IHD_rango}}}
Pluse informi:
Valuto: Euro
· Abreviuro: {{{Abreviuro}}}
· Simbolo: {{{Simbolo}}}
Tempo-zono: {{{Tempo_zono}}}
· Somero tempo: {{{Somero_tempo}}}
Dato-formato: {{{Dato_formato}}}
Veho-latero: {{{Veho_latero}}}
Telefono-kodexo: {{{Telefono_kodexo}}}
ISO: {{{ISO}}}
{{{ISO2}}}
{{{ISO3}}}
Reto-domeno: .es
Reto-domeni: {{{Reto_kodi}}}
{{{Reto_kodo2}}}
{{{Reto_kodo3}}}
{{{Reto_kodo4}}}
{{{Reto_kodo5}}}
Precipua religio: kristanismo (katolikismo: 90%)
Oficala retosituo: {{{Oficalaretosituo}}}


Hispania esas lando qua jacas en Europa sud-Ocidentala. Lua vicina landi esas Francia ed Andora nordweste, e Portugal weste. Sude ed este esas Mediteraneo. Norde esas Oceano Atlantiko.

Bazala fakti pri Hispania

Historio[redaktar | edit source]

 Precipua artiklo: Historio di Hispania

Iberi esas l'unesma populo qua habitis la regiono di nuna Hispania. Greki e Feniciani esis l'unesma populi qui legacis skribaji, ma ne renkontris Iberi. Feniciani fondis Gadir (nune Cádiz) cirkum 1100 aK.

Anke Kartagani koloniigis Iberia e kreis diversa portui, quale la nuna Cartagena, en la regiono Murcia. Pos militi inter Kartaginiani e Romani, Romani okupis Iberia e konquestis la teritorio. Romana okupeso duris 200 yari. La Romani darfis luktar kontre multa populi, e konfrontis rezisti di urbi quale Numancia, di chefi quale Viriato, e di populi quale la Kantabriani e l'Asturiani.

Pos konquestar Hispania, Romani impozis lia kulturo. Multa importanta politikisti di Roma naskis en la regiono.

Mez-epoko en Hispania komencis kun la falo di Roman imperio pro l'arivo dil Vizigoti. Dum ca epoko, Hispania anke invadesis dal Mohamedani, qui arivis en 711 de Afrika. Tale komencis la Reconquista, qua finis en 1492. Dum mez-epoko Alfonso la 10ma kreis Siete Partidas, unesma legala kodexo di Hispania.

Pos l'evikto dil Mohamedani, la Katolika suvereni impulsis l'expediciono di Cristoforo Colombo, qua trovis nova kontinento, Amerika, inicianta la posa konquesto di preske tota kontinento (de l'aktuala suda stati di Usa til Arjentinia).

En 1793 Hispania militis kontre Franca Republiko, qua exekutis la rejulo Louis la 16ma. En 1795 ol signatis pakto pri paco kun Francia.

En 1807 sekreta pakto di Fontainebleau signatita da Hispania princo Manuel de Godoy y Álvarez de Faria instigis Hispania a deklarar milito kontre Unionita Rejio. Franca trupi eniris Hispana teritorio por okupar Portugal, ma restis en lando, e koaktis la rejulo Fernando la 7ma di Hispania abdikar en favoro di Joseph Bonaparte. Kun la falio di Napoléon la 1ma Fernando la 7ma riganis povo en 1814. Dume parto di Hispaniana kolonii en Amerika deklaris sucesoze lua nedependi o komencis lua nedependo-procesi inter 1810 e 1811.

Exquisite-kfind.png Videz anke : Hispanian interna milito, Francisco Franco e Juan Carlos la 1ma.

En 1986 Hispania eniris Europana Komuneso Ekonomiala, pos eniris Eurozono ye la 1ma di januaro 1999 ed adoptis Euro kom monetaro ye la 1ma di januaro 2002.

Politiko[redaktar | edit source]

Hispania esas konstitucala monarkio. Rejulo Felipe la 4ma esas chefo di stato. chefministro esas anke nominita prezidanto di Guvernerio.

La Parlamento havas 2 chambri: Chambro di Deputati (Congreso de los Diputados) kun 350 membri qui elektesas por 4-yara periodo, e Senato, kun 259 membri. Lua konstituco adoptesis en 1978.

Povo[redaktar | edit source]

L'Exekutiva povo formacesas di Konsilantaro di Ministri[2] prezidita dal landa prezidanto, qua exercas kom guberniestro. Esas la rejulo qua propozas la guberniestro pos la balotadi e qua reinstitucas ol en ta posteno dum lu konservas la fido ye la Kongreso dil Deputati[3].

Judiciala povo formacesas per tribunali[4], integrita da judicisti e magistratani, qui permisas administrar la yusteso nome dil populo.

Teritoriala organizado[redaktar | edit source]

Mapo di Hispania kun lua provinci.
 Precipua artiklo: Autonoma regiono

Hispania esas naciono territoriale organizita en 17 autonoma komunumi e du autonoma urbi, Ceuta e Melilla, (Hispan urbi en Afrikana kontinento (nordo di Maroko). Hispana konstituco establisas la teritorial organizado dil stato en municipii, provincii ed autonoma komunumi, kun povi por demarshar lia propra interesi kun ampla nivelo di autonomeso e legifala, budjetala, administrala ed exekutala povo en l'exkluziva povi qui la stato grantas tra la konstituco e di singla statuto di autonomeso. Quankam Navarra ne esas exakte autonoma komuneso, ma kam forala komuneso, e ne havanta statuto di autonomeso, ma enuncanta amelioro dil tradicionala forumi, konsideresas autonoma komuneso, segun l'interpretado dil konstitucala tribunalo.

Singla autonoma komuneso formacesas ek unu o plura provincii.

Reklamaca e disputata teritorii[redaktar | edit source]

Frontiero di Hispania kun Gibraltar.
Faro di Melilla.

Hispania historiale reklamacas la retro-cedo dil Britaniana kolonio Gibraltar[5], quankam lastatampe ol montris favora a konsenti pri kundividita suvereneso. La reklamado komencis ek la momento kande angla-nederlanda truparo prenis la placo nome di arkiduko Karl dum la Milito di Hispana Sucedo (1704), e pose faris proprietajo dil Britaniani per la Traktato di Utrecht (1713). La reklamado, qua inkluzitis militista operaci, esis intensa chefe dum la 18ma yarcento e prezentesis de la frankisma registaro a l'UN dum la 1960 yari. Ibe, inter la senkoloniiga procezi, Hispania ricevis apogo a lua sinteno kande agnoskis la rezolvi (2231 e 2353) ke la senkoloniiga procezo devis respektar la yuri a la teritoria unueso di Hispania e ke l'intereso, e ne la volo di la Gibraltarani devis esar respektata. Hispania ne agnoskas, tamen, Britaniana suvereneso sur la terkolo qua unionas la kontinento kun la roko di Gibraltar.

Altralatere Portugal ne agnoskas la Hispaniana suvereneso[6] sur la komarko Olivenza[7], en la provinco di Badajoz qua inkluzas la municipii Olivenza e Táliga (tamen, ol ne reklamacas li aktive), donita da Portugal a Hispania per la traktato di Badajoz (1801). La resolzi dil Kongreso di Viena interpretesas kom diverga fare di ambe landi. Dume Portugal dicas ke Hispania mustas retrodonar Olivenza, Hispania opinionas ke Olivenza apartenas a Hispania. Fine, Hispania ne agnoskas la suvereneso pretendi di Portugal sur la Insuli Sovaja.

Anke la suvereneso pri nehabitata insulo Petrosela disputesas kun Maroko. Quankam evakuata pos la krizo pri la disputo dil insulo[8] (2002), interkonsente inter ambe landi ibe ne trovas polica o militista forto, ma nulu ek la du parti eskartis la pretendi ye suverenso. Aliflanke, Maroko neformale reklamacas la cedo dil Hispaniana suvereneso sur Ceuta e Melilla [9], e dil anke nomita "suveres arei" en l'Afrika kontinento (la distrikti e posedaji dil insuli Chafarinas, la roko Vélez de la Gomera e la roko Alhucemas). Kelka politikala movadi en Maroko, quale la partiso Istiqlal, anke inkluzas en la "Granda Maroko" la Kanarii Insuli[10].

Movadi pri nedependo[redaktar | edit source]

Nacionalista demonstro di Kataluni en Barcelona, 2006. "Som una nació" (Ni esas naciono).

En Hispania existas diversa movadi pri politikala nedependi, ligita a periferiala nacionalismo, exemple la Baskiana, la Galisiana o la Kataluniana, qui reklamacas nedependo de Hispania por la teritorii ube li existas. Ta movadi precipue trovesas en Katalunia, Galisia, Navarra e Baskia, ube existas partisi explicite nacionalista e favorebla a nedependo, quale Unión do Povo Galego, Esquerra Republicana de Catalunya, Aralar od Eusko Alkartasuna, e la sequanti di la konocata kom sinistra abertzale. Altralatere, partisi quale Galega Nacionalista Bloko, Baskiana Nacionalista Partiso e CiU ocilas inter la revendiko pri autonomio, e l'aperta defenso di la nedependo.

Geografio[redaktar | edit source]

Reliefo di Hispania.

Hispania havas preske la sama surfaco kam Usana stato Kalifornia.

Jacant en Ocidental Europa, Hispania okupas granda parto di Iberia, ed exter ol, du arkipelagi e du urbi en Nord-Afrika, Alborán-insulo e plura insuli avan la peninsulala rivo. Ultre ol havas altra teritorii ne kontinentala quale insuli Chafarinas, la roko Vélez de la Gomera e la roko Alhucemas, omni avan l'Afrikana rivo.

En teritoriala extenso, ol esas la quaresma maxim granda lando de Europa, pos Rusia, Ukraina e Francia, e la duesma de l'Europana Uniono.

Precipua fluvii: Ebro, Tago, Durio, Guadiana, Guadalquivir.

Videz anke

Ekonomio[redaktar | edit source]

 Precipua artiklo: Ekonomio di Hispania

Hispania havas la 9ma maxim granda ekonomio del mondo. Lando eniris l'Eurozono l'1ma di januaro 1999 ed adoptis l'Euro kom monetaro ye l'1ma di januaro 2002.

Turismal agado en Hispania esas la duesma maxim granda del mondo. La revenui kun turismo atingi 40 miliardi di dolari, o 5% di KLP, en 2006[11].

Agrokultivo[redaktar | edit source]

Vit-agri en La Rioja.
Trupo en Hispania

L'agrokultivo[12] esis til la 1960ma yari la precipua produktado dil Hispanian ekonomio, ma nuntempe ol okupas nur c. 5% di l'aktiva habitantaro. La precipua kultivayi esas frumento, hordeo, sukera beto, maizo, terpomi, sekalo, aveno, rizo, tomati e cepi[13]. La lando anke posedas amplexa vit-agri e horti kun citrus-arbi e olivarbi. En 2010 la yara produktado (en tuni) di cereali esis antekalkulata ye 23,7 milioni[14]; inter qui trovesas tritiko, hordeo, maizo e sekalo. La yarala produktado di altra grava produkturi esis: 6,7 milioni di tuni ek beto, 2,6 milioni di terpomi, 5,9 milioni di vitoberi, 3,9 milioni di tomati, preske 3 milioni di oranji e cirkume un miliono di cepi.

Animali[redaktar | edit source]

Animali, note mutoni e porki, havas granda ekonomika importo. En 2005 la brutaro kalkuligis en 22,7 milioni di bruti, 25,1 milioni di porki, 6,5 miliono di bovi, 3 milioni kapri, 240,000 kavali e 131 milion pultri. En Hispania produktesis 32 milioni kg di mielo la yaro 2001.

Forest-kultivado e fish-kaptado[redaktar | edit source]

Kantabra Maro.

La korko esas la precipua arbara rimedo di Hispania[15] ed en 2001 la produktado atingis 57,581 tuni. La produktado dil paperpulpo e ligno dil hispan arbari esas nesufica por kovrado di necesaji dil lando.

La peskal industrio[16] nuntempe esas min grava kam pasinte, cirkume se ol okupas l'unesma loki inter l'Europana landi[17] (en la tuta mondo) e pro la quanto di lua navi e pro la fish-kaptado. La yarala fish-kaptado augmentis a 1,2 milioni di tuni 2004 e precipue temis pri la kaptado di atuno[18] (26% de atun-reti, Hispania fish-kaptas la 60% dil omna fish-kaptado en l'Europana Uniono, preske 230.000 t, qua konvertas ol en la duesma monda produktanto), kalmari, merluchi, sardini (Vigo ed Insulo Cristina), anchovi (haveni che la Gulfo di Biskaya), makreli e merlani. Ek ante kelka yardeki l'aquokulturo (marala e kontinentala) forte disvolvigis, remarkante la edukado di or-fishi, truti, turboti e salmono; l'omnala produktado en 2003 kalkulesis en 311,287 tuni.

Minado[redaktar | edit source]

Monumento al la ministo en Riotinto, Huelva.

Minado en Hispania[19] en 1996 distingesi por la progresiva redukto e l'exkavado di karbi, stagnado en la minado di metali e la konstanta kreskado dil minerali ed indutriala roki (celestino, natria sulfato, sepiolito, fluorino, gipso, feldspato, ardezo, marmoro, granito…) sempre plu peze en la min-sektoro. En 2003 la yarala mino-produktado (en tuni) kalkulesis ye 20,6 milioni di karbo[20] e lignito, 265.000 di fero, 70.000 di koncentrayi ek zinko, 2.000 di plombo, 6,5 milioni di gipso, e 2.409.554 bareli da kruda nafto yare.

En 2001 la precipua energiala minproduktaji esis la lignito e karbo; inter la metala minerali remarkis la zinko ed inter la roki e industriala minerali, la salo[21] e la speciala argilii. La precipua karbomineyi trovesas en Asturia[22] e norde dil provinco di León; la precipua fermineraluyi trovesas cirkum Santander (Kantabria) e Bilbao (Baskia); Almadén, en la provinco Ciudad Real esis tre produktiva en la exkavo di merkurio; ed Andaluzia remarkas pro la metala min-industrio[23], kun plo kam la duono dil landala produktado.

Industrio[redaktar | edit source]

Bilbao, unu di la maxim industriala urbi di Hispania.

En Hispania esas produktata, i.a., texaji[24], fero e stalo, motor-veturili, kemiala produkturi[25], vestaro e shui, navi, naftorafinado e cemento, e remarkas pro lua valoro l'industriala sektori en la produktado di nutrivi[26], drinkaji e vehili, note l'automobila sektoro e la aeronautikala sektoro. Hispania esas un de la maxim importanta produkteri di vino[27], la produktado di 2003 kalkulesis ye 30 milioni di hektolitri. L'industrio di stalo ante la 1990ma yari koncentrabis en Bilbao, Santander, Oviedo ed Avilés.

Internaciona rezervi[redaktar | edit source]

Internaciona monrezervi mondskale - yaro 2007

L'internaciona rezervi esas rezervo di pekunio kontrolata da centrala banki ed altra monetal autoritati. L'internaciona rezervi di Hispania[28] dum 2008 superiris 19.000 milion Usana dolari.

L'internaciona rezervi di Hispania esas 50.35 miliardi dolari ye la 31ma di decembro 2014, multa min kam Japonia, 1,313 miliardi dolari, dum la sama periodo.[29] Kontraste, ol esas 4,000 milioni plu granda kam la rezervi di Belgia, 7,000 milioni plu granda kam la di Portugal o 11,000 milioni plu granda kam la di Finlando.

Extera komerco[redaktar | edit source]

En 2003 Hispania importacis[30] produkturi ye la valoro di 210.860 milioni di dolari e l'exportacaji atingis 158,213 milioni di dolari pro quo Hispania importacas multe plu kam quo ol exportas. Inter la chefa importacaji esas kombustivi e lubrifikivi, mashinifado e transportili, kruda materiali, manufakturita vari, nutrivi, vivanta beri e kemiala produkturi. La chefa expotita produkti[31] esas: mashinifado e transportili, nutrivi e vivanta besti, motorili, fero e stalo, textaji e vestaro. La chefa komarkala interchanji di Hispania okazaskun la cetera landi di l'Europana Uniono (destakante Francia, Germania, Italia, Britania, Landi dil Benelux e Portugal, Usa e Japonia. La revenui ek la turisma sektoro, qua en 2004 augmentis a 37,250 bilioni di euri, helpis kompensar la deficito dil Hispaniana komerca bilanco, la nombro di personi qua vizits la lando en ta yaro esas cirkum 85 milioni.

Lojado[redaktar | edit source]

Donostia esas unu de l'urbi ube lojado maxim kostas.

Hispania havis c. 24,677,227 fine dil yaro 2006[32], segun datumi dil Banko di Hispania, sur totalo di 16,03 milioni di hispana hispanaj domi. Tia ciferi indikas mezumo di 1,54 lojeyi por hispana domo. Segun la sama fonti, 85% dil loyeji en Hispania esas propra[33], kaj nur 15% estas luataj.

La mezuma prezo dil nova lojeyo en Hispania esas 2510 €/m2, segun datumi dil Sociedad de Tasación ye la 31 di decembro 2005. La prezo dil loyejo, tamen, multe varias segun la autonoma regiono e la provinca chef-urbi.

Demografio[redaktar | edit source]

En 2008 Hispania atingis 46 milion habitanti. Lua denseso di habitantaro, 91 loj./km², esas min ke la majoritato di west-Europana stati. Ecepte en la regiono di Madrid, granda parto di populo vivas apud litoro.

Hispaniana populo duopligis dum 20ma yarcento, pro granda demografiala kresko dum 1960a e 1970a yardeki. Nuna esas precipue kun regulozigo di enmigranto de Afrika. En 2007 cirkum 4,5 milioni di habitanti esis stranjeri; altra kalkulis ke stranjeri esis 4,8 milioni, o 11% di totala populo.

Kulturo[redaktar | edit source]

Lingui[redaktar | edit source]

 Precipua artiklo: Lingui di Hispania
Nuna distribuo dil 5 dialekti dil Baskiana
Mapo pri la lingui parolata sur Iberia

L'oficala e plu parolata linguo en Hispania, 99% dil habitantaro, esa la Hispaniana, gepatra linguo por 89% dil Hispaniani,[34] qua en Hispania anke ricevas la nomo Kastiliana linguo.[35]

La kalkulado dil nombro di parolanti en la tuta mondo varias inter 450[36] e 500 milioni[37][38] di personi, estante la duesma gepatra linguo[39][40] plu parolata en la mondo pos la mandarena. Oni antevias lua forto kom du internaciona komunikolinguo pos l'Angliana en la estonteso, ed esas la duesma plu studiata pos l'Angliana.[41]

Ultre la Kastiliana, en Hispania parolesas altra lingui di qui multi anke esas oficiala en la regioni segun la statuti pri autonomeso di omna autonoma regioni. Ordigita segun la quanteso di parolanti, ta lingui esas:

En Aragon, la Lejo pri Lingui di 2009[44]difinas la lingui Aragonana e Kataluniana kom original e historiala lingui di Aragon, ma ta lejo ne oficialigas li en ta regiono.

Krom ta, altra latinida dialekti o lingui qua ne havas l'oficala statuso esus: asturleona linguo parolata en Asturia (nomata Asturiana linguo o "bable", konocata pere di l'artikolo 4 di l'autonoma statuto di Asturia qua promocias lua uzo e protekto), en arei di Kantabria[45] (nomata kantabra linguo), Leon, Zamora, Salamanca (nomata Leoniana) ed Extremadura[46] (nomata Extremadurana linguo). Same, la Portugalana parolesas en kelka extremadura frontiera arei, ma preske mortinta.

Hispania ratifikis la 9ma di aprilo 2001 l'Europa Charto pri la Regionala e Minoritata Lingui[47] dil Konsilio di Europa.[48]

Literaturo[redaktar | edit source]

Miguel de Cervantes esas probable la maxim notora Hispana skriptisto. Cantar de Mio Cid, skribita kelkatempe inter fino di 12ma e komenco di 13ma yarcento, esas la maxim anciena poemo en Hispaniana linguo. En pre-renesanco (15ma yarcento) la maxim important autori esis Juan de Mena e Íñigo López de Mendoza. En Renesanco, Garcilaso de la Vega e Juan Boscán. En Baroko on remarkas Lope de Vega, Pedro Calderón de la Barca e Tirso de Molina, ultre ke la poezio di Luis de Góngora e Francisco de Quevedo, e la verko Don Quixote de la Mancha de Miguel de Cervantes.

Dum Racion-epoko, on havas Gaspar Melchor de Jovellanos, Benito Jeronimo Feijoo, José Cadalso e Juan Meléndez Valdés. Dum Romantikismo aparis Manuel José Quintana, José de Espronceda, dramataro Gustavo Adolfo Bécquer, jurnalisto Mariano José de Larra, Ángel de Saavedra, ed altra autori. En Realismo on havas Juan Valera, José María de Pereda, Benito Pérez Galdós, Emilia Pardo Bazán, Leopoldo Alas (konocita kom Clarín), Armando Palacio Valdés, ed Vicente Blasco Ibáñez. En komenco di Modernismo on remarkas Juan Ramón Jiménez, Miguel de Unamuno e Rubén Darío. Altra importanta nomi: Federico García Lorca, José Ortega y Gasset, e Nobel-laureati José Echegaray, Jacinto Benavente, Juan Ramón Jiménez, Vicente Aleixandre, e Camilo José Cela.

Religio[redaktar | edit source]

L'artiklo 16.3 de la Hispana Konstitucio definas la lando kam nekonfesionala stato: "Nula konfesiono havos estatala karaktero". Quankam, ol grantas la religia libereso.

Katolikismo esas la principala religio. La duesma religio según la nombro di mebri esas islamo, sequanta di protestanteso e mormonismo.

Cinemo[redaktar | edit source]

Hispania cinemo havas granda suceso internacione inkluzite Oscar por recenta filmi, exemple Labirinto di Pan e Volver. En la longa historio di Hispana cinemo, la maxim importanta cinematografisto Luis Buñuel esis l'unesma ad obtenar mondala agnosko, sequanta per Pedro Almodóvar dum 1980a. Hispana cinemo havas anke internacionala sucesi dum yari kun filmi per cinematografisti quale Segundo de Chomón, Florián Rey, Luis García Berlanga, Carlos Saura, Julio Medem and Alejandro Amenábar.

Arto[redaktar | edit source]

La diversa populi qui vivis en Hispania dum olua historio, la situeso kom frontiero inter du kontinenti kun kulturala tradicioni tre diversa, l'influo de la monarkio e lua expanseso en Amerika, determinis la kulturo, arto e patrimonio di Hispania e facis de to lando richa e variada.

Referi[redaktar | edit source]

  1. ↑ Official Populational Figures of Spain - 1ma di aprilo 2010 - Instituto Nacional de Estadística de España
  2. ↑ http://www.la-moncloa.es/ConsejodeMinistros/Referencias/_2010/refc20100616.htm
  3. ↑ http://www.congreso.es/
  4. ↑ http://www.mjusticia.es/cs/Satellite?c=Page&cid=1057821035133&lang=es_es&pagename=Portal_del_ciudadano/Page/HomeJusticia
  5. ↑ http://www.lavozdigital.es/cadiz/20060918/mundo/anos-disputa-gibraltar_200609181703.html
  6. ↑ http://www.albaiges.com/historia/olivenzagibraltarportugues.htm
  7. ↑ http://www.ayuntamientodeolivenza.com/
  8. ↑ http://www.aguaron.net/perejil/2.htm
  9. ↑ http://www.elmundo.es/elmundo/2007/12/14/espana/1197669555.html
  10. ↑ http://es.answers.yahoo.com/question/index?qid=20070805071346AAKyVEm
  11. ↑ "Global Guru" analysis - The Global Guru.
  12. ↑ http://club.telepolis.com/geografo/regional/espa/rural.htm
  13. ↑ http://club.telepolis.com/geografo/regional/espa/produccion.htm
  14. ↑ http://www.eleconomista.es/economia/noticias/678415/07/08/Economia-Agricultura-La-produccion-de-cereales-en-Espana-alcanzara-este-ano-237-millones-de-toneladas.html
  15. ↑ http://www.asecor.com/cont.asp?lang=es&sec=3&subsec=5
  16. ↑ http://www.lukor.com/not-neg/sectores/0712/21131239.htm
  17. ↑ http://www.google.es/search?hl=es&rlz=1G1GGLQ_ESES319&q=espa%C3%B1a+mayor+pa%C3%ADs+en+pesquera&aq=f&aqi=&aql=&oq=&gs_rfai=
  18. ↑ http://www.lavanguardia.es/premium/publica/publica?COMPID=53460805343&ID_PAGINA=22088&ID_FORMATO=9&turbourl=false
  19. ↑ http://www.igme.es/internet/default.asp
  20. ↑ http://www.laecologia.net/cambio-climatico/el-carbon-como-fuente-de-energia-para-la-produccion-electrica-para-espana/
  21. ↑ http://www.institutodelasal.com/subcat/main.html
  22. ↑ http://html.rincondelvago.com/mineria-en-asturias.html
  23. ↑ http://www.gestiopolis.com/recursos/documentos/fulldocs/eco/indand.htm
  24. ↑ http://www.lukor.com/not-neg/sectores/portada/08082705.htm
  25. ↑ http://www2.uca.es/asociacion/agadeiq/paginas/iq.htm
  26. ↑ http://www.lukor.com/not-soc/cuestiones/portada/08060525.htm
  27. ↑ http://www.noticiasdelvino.com/2/4817/la-produccion-vino-espana-descendera-casi-10.html
  28. ↑ http://www.mexicomaxico.org/Voto/ReservInt.htm
  29. ↑ The World Factbook - Spain. CIA. URL vidita ye la 18ma di junio 2016.
  30. ↑ http://www.indexmundi.com/es/espana/importaciones.html
  31. ↑ http://www.plancameral.org/
  32. ↑ http://www.ub.es/geocrit/-xcol/260.htm
  33. ↑ http://www.extremaduraprogresista.com/index.php?option=com_content&view=article&id=3189:vivienda-propia--aquella-trampa-del-qfranquismoq-&catid=40:libre-opinion&Itemid=59
  34. ↑ Eurobarometro 243: La euxropanoj kaj iliaj lingvoj
  35. ↑ Difino de castellano en la vortaro de la Regxa Akademio (Real Academia Española): Lengua española, especialmente cuando se quiere introducir una distinción respecto a otras lenguas habladas también como propias en España; Cxapitro pri lingvoj en la Hispana Konstitucio
  36. ↑ I Acta Internacional de la Lengua Española
  37. ↑ Instituto Cervantes Noticias de "El País"
  38. ↑ Universidad de México, educar.org
  39. ↑ Ethnologue, 1996, [1]
  40. ↑ CIA Factbook (ver datos de "World" en columna de "Country")
  41. ↑ Instituto Cervantes en noticias de "El Universal"
  42. ↑ Artículo 7 del Título I del Estatuto de la Comunidad Valenciana
  43. ↑ Artículo 6 del Estatuto de Autonomía de Cataluña
  44. ↑ "LEY 10/2009, de 22 de diciembre, de uso, protección y promoción de las lenguas propias de Aragón. Boletín Oficial de Aragón núm. 252, de 30 de diciembre de 2009"
  45. ↑ http://www.proel.org/lenguas/bable.html Lengua Asturiana
  46. ↑ Lengua Extremeña
  47. ↑ Carta Europea de las Lenguas Minoritarias o Regionales.
  48. ↑ Monitorización de la aplicación de la Carta. L'informo pri Hispania esas Kastiliane.
Commons
Wikimedia Commons havas kontenajo relatante a: Hispania
Hispaniana flago Autonoma regioni di Hispania IHispaniana flago
Andaluzia • Aragon • Asturia • Baleari • Baskia • Extremadura • Galisia • Kanarii • Kantabria • Kastilia e Leon • Kastilia-La Mancha • Katalunia • Madrid • Murcia • Navara • La Rioja • Valencia
Autonoma urbi: Ceuta • Melilla Suverena teritorii: Chafarinas • Vélez de la Gomera • Alhucemas
Flago dil Europana Uniono
Europana Uniono
 Mapo dil Europana Uniono
Membrostati: Austria – Belgia – Bulgaria – Chekia – Chipro – Dania – Estonia – Finlando – Francia – Germania – Grekia – Hispania – Hungaria – Irlando – Italia – Kroatia - Latvia – Lituania – Luxemburgia – Malta – Nederlando – Polonia – Portugal – Rumania – Slovakia – Slovenia – Suedia – Unionita Rejio
Negocianta stati: Islando - Montenegro – Republiko Macedonia – Serbia – Turkia
Peticionanta stati: Albania
Potenciala kandidati: Bosnia e Herzegovina - Kosovo
Obtenita de "https://io.wikipedia.org/w/index.php?title=Hispania&oldid=897819"