Tiakei

Aus Wikipedia
Wexln zua: Navigation, Suach
Der Artikl is im Dialekt Obaboarisch gschrim worn.
Tiakei
Republik Türkei

Türkiye

Flag of Turkey.svg
TurkishEmblem.svg
Woispruch: „Yurtta Sulh, Cihanda Sulh“ (inoffiziell)

(Tiakisch fir „Frieden in da Hoamat, Frieden in da Wejd“)[1]

Amtssproch Tiakisch[2]
Haptstod Ankara[2]
Stootsform Parlamentarische Republik
Stootsobahapt Stootspresident Recep Tayyip Erdoğan
Regiarungschef Ministerpresident Binali Yıldırım (seit 22.05.2016)
Fläch (Rg. 34) 783.562</ref> km²
Eiwohna 79.414.269 (Juli 2015)
Dichtn 98 Eiwohna pro km²
Bruttoinlandsprodukt 735,264 Mrd. US-Dollar (17.) (2010)[3]

968,604 Mrd. US-Dollar (KKP) (15.) (2010)[4]

Bruttoinlandsprodukt pro Eiwohna 10.399 US-Dollar (58.)[5]

13.577 US-Dollar (KKP) (66.)

Human Development Index 0.679 (83.)
Währung Türk Lirası (Tiakische Lira)
Grindung 29. Oktober 1923
Nationalhymne İstiklâl Marşı[2]
Nationalfeiadog 29. Oktoba (Feiatog vo da Republik)
Zeitzone UTC+2 / UTC+3 (März-Oktoba)
Kfz-Kennzoachn TR
Internet-TLD .tr
Telefonvoawoi +90
Turkey on the globe (Europe centered).svg

De Tiakei (tiakisch: Türkiye Cumhuriyeti (TC), Republik Tiakei, deitsch: Republik Türkei) is a Stoot in Asien (97 Prozent vo da Stootsflächn) und Eiropa (3 Prozent vo da Stootsflächn).

Gschicht[VE | Weakln]

De Tiakei is da Nochfoigestoot vom Osmanischen Reich nachm Easchtn Wödkriag. Da Stootsgrinda is da Mustafa Kemal Atatürk, dea wo de Tiakei durch gsejschoftliche Reforma nachm Vorbuid vo Eiropa modeanisiad hod. Nachm Kriag mit Griachaland is 1922 zu am "Bevejkarungsaustausch" kema. Im Zwoatn Wödkriag wor de Tiakei nua wenig betroffn. As Militär hod eftas amoi putscht, 1989 zum drittn Moi. Ab da Mittn vo de 1980er Joa is aa da Kurdnkonflikt effentli worn. 1998 is da PKK-Chef Abdullah Öcalan gfanga gnumma worn. Seitm 3. Oktoba 2005 steht de Tiakei in Beitrittsverhandlunga mit da EU.

Politik[VE | Weakln]

Seit 2002 is a neie Regierung unta da Führung vo da islamischn Partei fia Gerechtigkeit und Entwicklung (AKP) am Ruada. Da wichtigste Mo vo da AKP is da Recep Tayyip Erdogan, de wo aa Ministerpresident is.

De Tiakei versteht si ois a laizistische Republik, des Militär segt si ois Wächta vo dera Politik.

Einwohna[VE | Weakln]

Am 1. Jenna 2008 hod de Tiakei 70.586.256 Eiwohna ghobt. De Ogobm zu de Ethnien differian je nachdem, wejchane Quejn ma nimmt. In da Tiakei lebm de foigendn Vejka: 80 bis 85 % Tiakn, uma 15 bis 20 % Kurdn, 2 bis 3 % Zaza, 2 % Araba, 1 % Albana, 0,5 % Tscherkessen, 0,5 % Georgier und diverse andare ethnische Gruppm und Nationalitätn wia de Abchasen, Aramäer, Armenia, Bosniakn, Bulgarn, Griachn, Lasen und aa Tschetschenen.

99,8% vo de Eiwohna san Moslems. Ummara 80% san Sunniten, 20% Aleviten.

Wirtschafd[VE | Weakln]

Des Bruttoinlandsprodukt pro Eiwohna war 2007 7.197 US-Dollar. De Inflazion war 2002 no bei 32 %. 2005 is de oide „Tiakische Lira“ durch de „Neiche Tiakische Lira“ (Yeni Türk Lirası) ersetzt worn, de Inflazion is iatz in ebba bei 7 %.

Seit 1996 hod de Tiakei a Zollunion mit da EU, in de 51,6 % vo de Exporte gengan. De Industrie in da Tiakei is um des Marmara-Gebiet rund um Istanbul ogsiedelt. De Tiakei is a großa Textui- und Glosliefarant, da Fremdnvakea spuit aa a wichtige Roin.

Galerie[VE | Weakln]

Beleg[VE | Weakln]

  1. Verfassung der Türkei
  2. 2,0 2,1 2,2 Vafossung vo da Republik Tiakei; § 3: Große Nationalversammlung der Türkei, 7. Mai 2008
  3. http://siteresources.worldbank.org/DATASTATISTICS/Resources/GDP.pdf
  4. BIP Kaufkraftbereinigt 2010
  5. http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?sy=2010&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=186&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=&pr.x=91&pr.y=15

Im Netz[VE | Weakln]

Spruch: Tiakische Sprichweata – Zitat af Boarisch


Koordinaten: 36°-42° N, 26°-44° O