Sáhara Occidental

الصحراء الغربية
As-Ṣaḥarā' al-Ġarbiyya
Sahara Occidental

Territoriu non autónomu Territoriu disputáu
← 1976-Actualidá
Llocalización del Sahara Occidental
Capital	El Aaiún 25°N 13°O
Llingua principal	Árabe, español, bereber y hassanía
Relixón	Islam: 99,4% Cristianismu: 0,16% Nenguna: 0,31% Bahaísmu: 0,04% (Añu 2000)
Historia
• Acuerdu Tripartitu de Madrid	14 de payares de 1975
• Renuncia formal de derechos y obligaciones y salida del territoriu por parte del Reinu d'España	26 de febreru de 1976
• Conveniu de Rabat entre Marruecos y Mauritania	14 d'abril de 1976
• Acuerdu d'Arxel ente Mauritania y el Frente Polisariu	10 d'agostu de 1979
• Alto'l fueu ente Marruecos y el Frente Polisariu na Guerra del Sáhara Occidental	6 de setiembre de 1991
Moneda: RASD: Peseta Saharaui (EHP)  Marruecos: Dírham marroquí (MAD) Xentiliciu: saharaui

El Sáhara Occidental o Sáhara Occidental ye un territoriu d'África, nel estremu occidental del desiertu del Sáhara. Foi antigua colonia española y anguaño ta baxo alministración de Marruecos, anque'l so drechu sobre esti territoriu nun ta reconocíu nin pola ONX nin pol Tribunal Internacional de L'Haya y ye refugáu pol Frente Polisariu que reclama la independencia pal pueblu saharianu.

Historia

Reclamada como colonia por España nel 1885 la ocupación efectiva del territoriu nun se realizó hasta'l 1934. En 1975 España abandonó'l territoriu que foi invadíu por Mauritania y Marruecos en 1976 realizó la Marcha Verde, pero el Frente Polisariu proclamó la República Árabe Sahariana Democrática (RASD) y declaró-y la guerra a los invasores. En 1979 Mauritania nun pue siguir costeando la guerra y firma la paz col Frente Polisariu renunciando asina a les sos pretensiones nel territoriu. En 1991 Marruecos y el Frente Polisariu firmen un altu'l fueu auspiciáu pola ONX qu'establez la Misión pal Referéndum nel Sáhara Occidental (MINURSO) que se celebraría en febreru de 1992. Marruecos foi aplazando la convocatoria pal referéndum per aciu d'apelaciones nes que pide a los marroquinos que tán na zona (que yá son mayoría) tengan drechu a votu.

Ente 1980 y 1987 Marruecos construyó nel Sáhara Occidental una barrera d'ocupación divisoria conocida como «muru de la vergüenza». Tien más de 2.000 km, ta fabricada con tierra, piedra y arena y protexida con soldaos, mines anti-persona, artillería y otros materiales militares.

Gobiernu y política

L'estatus llegal del territoriu y la entruga de la soberanía tán ensin resolver. Alcuéntrase n'ocupación de Marruecos, pero'l Frente Polisariu dispúta-y el control.

Organización político-alministrativa

Fai años dividíase en Saguia el Hamra (capital: El Aaiún) y Ríu d'Oru (capital Dajla, antigua Villa Cisneros). Otres poblaciones importantes son Smara y La Güera (o La Agüera).

Marruecos dixebró'l Sáhara Occidental en cuatro provincies: Boujdour (Bojador), Laâyoune (El Aaiún), Es-Smara (Smara) y Qued Eddahab (Ríu d'Oro). Tres de la reorganización nel 1997, el territoriu del Sáhara Occidental pertenez a tres rexones marroquines (Oued Ed-Dahab - Lagouira, Laâyoune - Boujdour - Sakia El Hamra y Guelmin - Es-Semara). Les dos últimes inclúin tamién territoriu marroquín.

Xeografía

Mapa del Sáhara Occidental

El Sáhara Occidental alcuéntrase nel África Norte, llindando nel norte col Océanu Atlánticu, Mauritania (nel este y sur) y Marruecos (nel norte). Llinda tamién al noreste con Arxelia.

Atravesáu pol Trópicu de Cáncer, el territoriu ta ocupáu pol desiertu del Sáhara, siendo una parte erg (desiertu d'arena) y otra de piedra.

La escasa vexetación solo crez nos oasis. Hai delles especies animales adaptaes al áridu hábitat desérticu, como'l ratón brincante del desiertu.

Economía

El Sáhara Occidental cuenta con pocos recursos naturales y nun tien suficientes precipitaciones como p'abastecer la mayoría de les actividaes agrícoles. La so economía ta centrada nel pastoríu nómada, la pesca y la minería del fosfatu. La mayoría de los alimentos pa la población urbana tien que ser importada. Tol comerciu y les otres actividaes económiques tán controlaos pol gobiernu de Marruecos.

Demografía

Evolución demográfica del Sáhara Occidental ente 1961 y 2003 (cifres de la FAO, 2005). Población en miles d'habitantes.

La población del Sáhara Occidental ye na so mayoría d'oríxe árabe y bereber, esiste tamién una escasa minoría d'ascendencia española o europea, y de raza negra. Gran parte de la población saḥaraui del país (alredor de 155.000) ta nel exiliu en campamentos en Tinduf dende 1975. El país ta ocupáu mayoritariamente polos marroquinos llegaos dempués de 1975 y pol exércitu.

Sáhara Occidental ye un de los territorios menos poblaos del mundu y posiblemente el de menor densidá de población. En xunetu de 2004 taba nel Sáhara Occidental una población de 267.405 persones.

La llingua oficial ye l'árabe, anque fálase diariamente'l dialectu conocíu como'l hasanía, un dialectu faláu en Mauritania pero con mui poques diferencies que solo se puen detectar pol Bidhan (los habitantes del Sáhara y Mauritania). Tamién se fala l'español, como'l segundu idioma más importante del territoriu, particularmente pa los que crecieron baxo la colonización española.

El credo predominante ye l'islam.

Cultura

Puestu militar n'El Aaiún

Fiestas

Fecha	Nome n'asturianu	Nombre local	Notes
27 de febreru	Fiesta nacional	Sab'a O'Echreen Fabrair	Proclamacion de la RASD
20 de mayu	Fiesta nacional	Eichreen mai	Declaración de llucha armada pa la lliberación.

Enllaces esternos

• http://www.todosconelsahara.com
• http://www.arso.org
• Páxina Web de la Asociación Asturiana d'Amigos del Pueblu Saharianu
• Anuncies y reportaxes sobre'l Sáhara Occidental n'español
• Información adicional del Sáhara Occidental