Sosmarin

Un sosmarin d'ataca american de la classe Los Angeles.

Un sosmarin (var. sotamarin) es un veïcul maritim qu'es capable de navegar sota la superfícia de l'aiga.

Istòria

Lei premiers assais de sosmarins

L'idèa d'un naviri sosmarin apareguèt per lo premier còp durant l'Antiquitat au sègle IV avC. en Grècia puei au sègle II avC. en China. L'objectiu èra de crear un naviri leugier capable de missions d'observacions. Puei, s'abandonèt l'idèa fins au periòde de la Renaissança europèa quand foguèt tornarmai prepausada per l'Anglés William Bourne. Lo premier assai capitat se debanèt en 1620 gràcias a l'Olandés Cornelius Jacobszoon Drebbel. L'interès militar dau sosmarin foguèt rapidament comprés e lei País Bas assaièron de crear un premier modèl en 1653 que foguèt una revirada.

Lei premiers sosmarins militars

Representacion dau CSS Hunley.

Lei premiers assais de sosmarins militars aguèron luòc a la fin dau sègle XVIII e au començament dau sègle XIX. En 1776, un naviri britanic foguèt atacat sensa succès per lo sosmarin estatsunidenc Turtle. Aqueu darrier foguèt lo premier sosmarin vertadier capable de se desplaçar d'un biais autonòm gràcias a una eliç de propulsion. Entre 1800 e 1804, l'armada francesa assaièt un prototipe dich Nautilus qu'èra esquipat de minas per destruir lei naviris enemics. Maugrat la destruccion de dos naviris durant leis assais, lo prototipe foguèt finalament pas adoptat. Puei, en 1812, pendent la guèrra entre Anglatèrra e leis Estats Units, una temptativa novèla d'utilizacion d'un sosmarin s'acabèt per una revirada e la mòrt de son pilòt.

Lei progrès contunhèron durant lo començament dau sègle XIX e certanei flòtas militaras acomencèron de recèrcas seriosas sus lo subjècte. La guèrra de Secession (1861-1865) foguèt l'ocasion per lei dos camps d'assaiar de veïculs novèus coma l'Alligator, que foguèt lo premier sosmarin de l'US Navy, e lo CSS Hunley per lei Confederats. Aqueu darrier venguèt lo premier sosmarin que capitèt d'aprefondar un naviri enemic lo 18 de febrier de 1864. Pasmens, subrevisquèt pas a l'ataca.

Durant aqueu periòde, lei recèrcas regardèron egalament lo sistèma de propulsion dau sosmarin per abandonar lei sistèmas d'eliç accionats per la fòrça umana de l'esquipatge. Lo premier assai foguèt realizat en 1863 per la Marina Francesa amb un motor utilizant d'èr comprimit. En 1864, Narcís Monturiol prepausèt un prototipe utilizant una maquina de vapor a la superfícia de l'aiga e un motor quimic en sotada. Dins leis annadas 1860-1880, certanei flòtas militaras acomencèron de s'esquipar de sosmarins. Aquela evolucion foguèt confirmada au començament dau sègle XX per l'aparicion de motors electrics puei diesel-electrics, permetent d'aumentar l'autonomia.

La Premiera Guèrra Mondiala

La Premiera Guèrra Mondiala foguèt lo premier conflicte que veguèt lei sosmarins tenir un ròtle important. Dominada per lei flòtas aliadas, la marina alemanda construguèt un nombre grand de sosmarins. Foguèron utilizats per atacar lei linhas d'avitalhament deis Aliats, mai que mai aquelei de l'Empèri Britanic. permetèron d'aprefondar {{formatnum:5000} naviris aliats o nèutres dins l'Ocean Atlantic entre 1914 e 1918. Pasmens, maugrat aquelei succès, poguèron pas empachar l'avitalhament deis Illas Britanicas puei l'arribada dei fòrças estatsunidencas sus lo frònt francés a partir de 1917.

La Segonda Guèrra Mondiala

Durant la Segonda Guèrra Mondiala, lei sosmarins foguèron totjorn utilizats per l'ataca dei linhas d'avitalhament enemigas, magerament per leis Alemands, lei Japonés e leis Estatsunidencs. Poguèron aprofichar de tecnologias novèlas coma lo schnorchel per aumentar lor autonòmia o assaiar de concèptes novèus de sosmarins coma lo crosaire sosmarin (Surcouf francés) o de tacticas d'atacas novèlas (chinaredas formadas per lei sosmarins U-boot alemands). Dins aquò, deguèron tanben faciar d'armaments novèus especialament concebuts per la detection (sonar, radar...) o la destruccion de sosmarins (granadas sosmarinas, torpilhas...).

La Guèrra Freja e lei sosmarins modèrnes

L'USS Nautilus, premier sosmarin de propulsion nucleara.

Sosmarin nuclear d'ataca francés Saphir.

Après la Segonda Guèrra Mondiala, la concepcion dei sosmarins veguèt l'introduccion de l'energia nucleara per la propulsion, lo desvolopament d'una classa novèu de naviris equipats de missils nuclears e la realizacion de progrès importants per melhorar la furtivitat. Lo premier ponch permetèt d'aumentar fortàment l'autonòmia dei sosmarins qu'es d'ara endavant principalament limitada per l'endurança deis equipatges. L'aparicion d'unitats equipats de missils, generalament nuclears, regarda lo ròtle novèu dei sosmarins après 1945 de venir la basa de la dissuasion nucleara. D'efèct, capables de demorar esconduts pendent de periòdes importants, aquelei sosmarins son capables d'escapar una ataca nucleara còntra lor país d'origina e de repostar. Enfin, lei progrès au nivèu de la furtivitat son necessàris per assegurar una proteccion melhora dau sosmarin, especialament per empachar l'enemic de descubrir l'endrech ont es situat un sosmarin cargat de missils nuclears.

Principis de foncionament

Lo desplaçament e l'estabilitat d'un sosmarin son dependents de dos principis fisics principaus. Lo premier es lo principi d'Arquimèdes e lo segond lo principi de Pascal.

Lo principi d'Arquimèdes

Lo principi d'Arquimèdes regarda la fòrça verticala recepuda per lo sosmarin de la part de l'aiga. Ansin, per un naviri de superficia, se lo pes dau naviri es inferior au pes dau volume d'aiga de la partida immergida, lo naviri floteja. Au contrari, se lo pes dau naviri deven pus important que lo pes de la partida immergida, lo naviri s'aprefonda. En sotada, lo sosmarin emplís donc sei ballasts d'aiga per montar o descendre. D'efèct, en fonccion de la densitat de l'aiga e de la massa dau sosmarin, lo taus d'empliment dei ballasts permet de faire evolucionar la massa totala dau sosmarin e donc finalament sa prefondor d'evolucion.

Lo principi de Pascal

Lo principi de Pascal regarda la fòrça de l'aiga sus la còca dau sosmarin. Es una fòrça de pression qu'aumenta ambé la prefondor e tend a esquichar lo naviri. Lei còcas dei sosmarins son donc generalament construchas ambé d'acièrs fòrça resistents e elastics per assegurar una proteccion còntra la pression e permetre au naviri de reprendre sa forma iniciala quand la pression demenís. D'un biais aproximatiu, fau aumentar l'espessor de la còca d'aperaquí 10 mm per aumentar la prefondor maximala de sotada de 100 m.

Tipes de sosmarins

La classicacion dei sosmarins es generalament realizadas segon son utilizacion (civila o militara) e son sistèma de produccion d'energia e de propulsion. D'efèct, aquelei dos paramètres an una influéncia fòrça importanta sus la concepcion generala dau naviri.

Utilizacions civilas

Leis utilizacions civilas dei sosmarins son limitadas e relativament raras. Lei principalas son lo transpòrt maritim, la recèrca scientifica, lo sauvament e l'utilizacion coma naviri de servici dins certaneis industriás.

Lo transpòrt maritim foguèt utilizats principalament durant lei dos conflictes mondiaus per luchar còntra un blocus maritim o avitalhar de naviris ja situats en mar. Dempuei leis annadas 2000, de sosmarins son tanben utilizats per lo transpòrt de matèrias ilegalas coma dròga. Pasmens, durant lei periòdes de patz o per lo comèrci legau, lei naviris de superficia son fòrça superiors ai sosmarins per lo transpòrt maritim, especialament au nivèu de la quantitat de produchs embarcats.

Per la recèrca, s'utiliza de sosmarins pichons fòrça resistents e capables d'anar a de prefondors d'unei quilomètres. Son utilizats per l'observacion dirècte, la presa de mòstra e l'exploracion. Dempuei leis annadas 1950, aperaquí 60 sosmarins d'aqueu tipe foguèron bastits. Se pòdon tanben utilizar per lo sauvament militar. Enfin, dempuei quauqueis annadas, l'industriá de la petroquimia a desvolopat de sosmarins pichons per assegurar divèrsei missions de servicis coma l'observacion, la sauvament, l'installacion de cable o lo desplegament de sotaire a de prefondors importantas. Aqueu tipe de sosmarins es encara relativament rar.

Utilizacions militaras

Leis utilizacions militaras dei sosmarins son lei pus escampadas. Inicialament, èran destinats a l'ataca de naviris de superficia, subretot lei naviris de comèrci o de transpòrt, au desplegament de minas marinas e a l'interdiccion d'un accès maritim, principalament d'accès d'un pòrt o un destrech. Pauc a pauc, veguèron lor nombre d'utilizacions aumentar e lei sosmarins modèrnes pòdon realizar de missions de lucha còntra lei naviris de superficia, la lucha còntra lei sosmarins enemics, l'infiltracion de fòrças especialas, l'ataca d'objectius terrèstres, la proteccion de grops de combat, l'entresenha, la dissuasion nucleara e leis operacions de sauvament.

Per aquò, lei sosmarins modèrnes se devesisson entre quatre classas principalas que son :

• lei sosmarins d'ataca que pòdon utilizar una propulsion nucleara o classica. Lor mission principala es la destruccion de naviris de superficia o de sosmarins enemics. Certanei son equipats de missils per l'ataca de butas terrèstras.
• lei sosmarins lançaires d'engenhs balistics que la mission principala es la dissuasion nucleara. Per aquò, toei lei modèls existents a l'ora d'ara tènon una propulsion nucleara e de capacitats de furtivitat avançadas.
• lei sosmarins lançaires de missils de crosiera que equipats de missils anti-naviris o de missils de crosiera.
• lei sosmarins de sauvament que son destinats a la recuperacion d'equipatge de sosmarins en perdicion.

Bibliografia

• (fr) Alexandre Sheldon-Duplaix, Les sous-marins : Fantômes des profondeurs, Editions Gallimard, 2006 (ISBN 2070314693).
• (fr) Jean-Marie Mathey, Sous-marins en opérations, Altipresse, 2005 (ISBN 2911218345).
• (fr) Christopher Drew, Guerre froide sous les mers : L'histoire méconnue des sous-marins espions américains, Marines Editions, 2004 (ISBN 2915379157).
• (fr) Jean-Marie Mathey, Alexandre Sheldon-Duplaix, Histoire des sous-marins des origines à nos jours, E.T.A.I., 2002 (ISBN 2726885446).
• (fr) Jean-Louis Maurette, Les Gardiens du silence, épaves de sous-marins à travers le monde, éditions Keltia Graphic, 2006 (ISBN 2-35313-003-8).