Эстония

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Унда күсергә: төп йүнәлештәр, эҙләү
Эстон Республикаһы, Эстония
Eesti Vabariik, Eesti
Эстония флагы гербы Эстония
Эстония флагы Эстония гербы
EU-Estonia.svg
Гимн: Эстония гимны
Бойондороҡһоҙлоҡ яулауы 24 февраль 1918
(Рәсәй империяһынан) 20 август 1991
(СССР-ҙан)
Рәсми телдәр Эстон теле
Баш ҡала Таллин
Иң ҙур ҡалалары Таллин, Тарту, Нарва, Кохтла-Йәрве, Пәрну
Идара итеү формаһы Парламент республикаһы
Президент
Премьер-министр
Тоомас Хендрик Ильвес
Таави Рыйвас
Территория
  • Барыһы
  • % һыу.
132 урын
45 227[1] км²
4,56
Халыҡ
  • Барыһы (2013)
  • Тығыҙлыҡ
151 урын
1 286 540 кеше[2]
29 кеше/км²
ЭТП
  • Бөтәһе (2013)
  • Кеше башына
106 урын
34,393 млрд[3]. $
25 161[3] $
Валюта Евро
Сәғәт бүлкәте UTC +2, +3


Эстония, рәсми исеме Эстон Республикаһы (эстонса Eesti, Eesti Vabariik) — Европалағы ил, Европа Берләшмәһе һәм Төньяк Атлантик Килешеү Ойошмаһы - НАТО ағзаһы.

География[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Эстония, космостан күренеш, 2004

Европаның төньяҡ-көнсығышында урынлашҡан. Төньяҡта Рәсәй, көньяҡта Латвия менән сиктәш. Төньяҡтан Финн ҡултығы, көнбайыштан Балтик диңгеҙе һәм Рига ҡултығы һыуҙары менән йыуыла. Финляндия һәм Швеция менән һыу сиге бар. Диңгеҙ буйы сиге 3 794 км. Эстония составына Балтик диңгеҙе акваторияһындағы, дөйөм майҙаны 4,2 мең км² булған 1 521 утрау инә. Шуларҙың иң ҙурҙары: Сааремаа, Хийумаа,Муху, Вормси, Кихну һәм башҡалар. Утрауҙарҙың майҙаны ҙур булыуға ҡарамаҫтан, унда халыҡтың ни бары 5 проценты ғына йәшәй. Эстония йылғалары ҙур түгел, әммә тулы һыулы. .
Эстонияның майҙаны 45 226 км².

Эстонияның административ бүленеше[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Эстония Республикаһы 15 маакондтан (өйәҙҙән; эст. maakond) тора, өйәҙ башы старейшина (аҡһаҡал); эст. maavanem тип атала. Өйәҙҙәр ике төрлө муниципалитеттарға бүленә: ҡалалар (linn) һәм ҡасабалар (vald). Тағы бер административ берәмеге — ҡасаба волосы (alevvald). Ҡасаба волосы составына бер генә ҡасаба инә. Эстонияла 6 ҡасаба волосы бар: Аэгвийду, Ярваканди, Кохтла-Нымме, Лавассааре, Тоотси һәм Вяндра.

Хийумаа Ляэнемаа Сааремаа Харьюмаа Ляэне-Вирумаа Ида-Вирумаа Рапламаа Пярнумаа Ярвамаа Вильяндимаа Йыгевамаа Тартумаа Валгамаа Пылвамаа ВырумааEesti maakonnad 2006 ru.svg

Хәҙерге Эстонияла 227 муниципалитет бар.

Өйәҙ
гербы
Өйәҙ
(башҡ)
Өйәҙ
(эст)
Код
ISO 3166-2
Халыҡ һаны,
чел. (2012)[4]
Майҙан,
км²
Халыҡ тығыҙлығы,
чел./км²
Административ
үҙәге
1 Valgamaa vapp.svg Валгамаа Valga maakond EE-82 31 059 2043,53 15,20 Валга
2 Viljandimaa vapp.svg Вильяндимаа Viljandi maakond EE-84 48 604 3422,49 14,20 Вильянди
3 Võrumaa vapp.svg Вырумаа Võru maakond EE-86 34 178 2305,44 14,82 Выру
4 Ida-Virumaa vapp.svg Ида-Вирумаа Ida-Viru maakond EE-44 153 716 3364,05 45,69 Йыхви
5 Jõgevamaa vapp.svg Йыгевамаа Jõgeva maakond EE-49 31 967 2603,83 12,28 Йыгева
6 Lääne-Virumaa vapp.svg Ляэне-Вирумаа Lääne-Viru maakond EE-59 61 154 3627,80 16,86 Раквере
7 Läänemaa vapp.svg Ляэнемаа Lääne maakond EE-57 24 734 2383,12 10,38 Хаапсалу
8 Põlvamaa vapp.svg Пылвамаа Põlva maakond EE-65 28 026 2164,77 12,95 Пылва
9 Et-Pärnu maakond-coa.svg Пярнумаа Pärnu maakond EE-67 84 388 4806,58 17,56 Пярну
10 Raplamaa vapp.svg Рапламаа Rapla maakond EE-70 35 503 2979,70 11,91 Рапла
11 Saaremaa vapp.svg Сааремаа Saare maakond EE-74 31 835 2922,19 10,89 Курессааре
12 Tartumaa vapp.svg Тартумаа Tartu maakond EE-78 153 479 2992,74 51,28 Тарту
13 Et-Harju maakond-coa.svg Харьюмаа Harju maakond EE-37 566 741 4333,13 130,79 Таллин
14 Hiiumaa vapp.svg Хийумаа Hiiu maakond EE-39 8620 1023,26 8,42 Кярдла
15 Et-Järva maakond-coa.svg Ярвамаа Järva maakond EE-51 31 204 2459,58 12,69 Пайде
Бөтәһе 1 325 217 43 432,31 30,51

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  1. Статистика ООН (2012)
  2. Statistikaamet: mullu rändas Eestist välja 10 000 inimest (ee). DELFI (2013-01-18). Тәүге сығанаҡтан архивланған 19 ғинуар 2013. 18 ғинуар 2013 тикшерелгән.
  3. 3,0 3,1 Report for Selected Countries and Subjects  (инг.). МВФ (2014-10). 31 октябрь 2014 тикшерелгән.
  4. Площадь и население Эстонии (2012) (инг.)


Донъя Был ил тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.
Европа илдәре
Австрия · Әзербайжан* · Албания · Андорра · Беларусь · Бельгия · Болгария · Босния һәм Герцеговина · Ватикан · Бөйөк Британия · Венгрия · Германия · Греция · Грузия* · Дания · Ирландия · Исландия · Испания · Италия · Ҡаҙағстан* · Латвия · Литва · Лихтенштейн · Люксембург · Македония · Мальта · Молдова · Монако · Нидерландтар · Норвегия · Польша · Португалия · Рәсәй* · Румыния · Сан-Марино · Сербия · Словакия · Словения · Төркиә* · Украина · Финляндия · Франция · Хорватия · Черногория · Чехия · Швейцария · Швеция · Эстония

Аланд утрауҙары · Гибралтар · Шпицберген


Косово · Днестр буйы республикаһы


Европала һәм Азияла*
LocationEurope.png
  1. Һанлы исемлектең бер юлы
Европа Берләшмәһе
АвстрияБельгияБолгарияБөйөк БританияВенгрияГерманияГрецияДанияИрландияИспанияИталияКипрЛатвияЛитваЛюксембургМальтаНидерландтарПольшаПортугалияРумынияСловакияСловенияФинляндияФранцияЧехияШвецияЭстония