Tunes
Tezga-d tmurt n Tunes neɣ Tinast (s tmaziɣt : ⵜⵉⵏⴰⵙⵜ, s teɛrabt تونس) g Tefrikt n ugafa tamanaɣt ines isem-is daɣen Tunes tamanaɣt, tesɛa talast akw d tmurt n Lezzayer (Dzzayer) g ama ataram, d tmurt n Libya g ama amalu, ilel Agrakal s umalu, d ugafa, 40% n tmurt-is d Aneẓruf (Ṣṣaḥra), ameslay amensawi n tmurt n Tunes d tutlayt taɛrabt, lamaεna, llant kra n tudrin anda ttmeslayen s tmaziɣt g wenzul.
Dinna daɣen i yella Dduḥ n tɣerma taqerṭajt g timdi tis 3 uqbel talalit n Ɛisa.
Tewwi-d tilelli ines ass n yella isem-is tagelda n Tunes, seg imir ass n 25 Yulyu 1957 tbeddel isem-is d tsertit-is, yeql-ed isem-is Tagduda tatunsit.
Agbur
Tarakalt[beddel | edit source]
Iɣerman (Timdinin)[beddel | edit source]
- Tunes tamaneɣt
- Susa
- Qayrawan
- Sidi Bu Saɛid
- Ḥemmam Susa
- Baja
- Aryana
- Ben Ɛreuṣ
- Duz
- Janduba
- Jerjis
- Gammart
- Lgaṣrin
- Lbardu
- Lemḍila
- Maṭer
- Mednin
- Mjezz Lbab
- Midun
- Munastir
- Imaṭmaṭen
- Nabel
- Nifḍa
- Qarṭaj
- Qerba
- Qlibya
- Rades
- Sbaytla
- Sejjnan
- Ṣfaqes
- Silyana
- Tabursuq
- Taburba
- Tuzer
- Tabarka
- Benzart
- Gabes
- Wardanin
- Zaɣwan
- Ɣardimaw
- Ɛin Drahem
Amezruy[beddel | edit source]
Tunes amezruy ines mitɛlleq s imaziɣen,si zik n zik imaziɣen ḥekmen di Tunes yerna llan deg-sen Iqabsiyen d imezwura n imaziɣen ,d iɣellaten imeqqranen Imaziɣen fɣen seg Tunes am Massnsen, Hannabaal, Dunatus, Aksil,Dihya, U Ɛerfa (Ibn Âarfa), U Seḥnun, Iziriyen, Iḥafsiyen, Ɛli Ben Ɣeḍehem... Tunes, isem-ines d Amaziɣ yusa-d seg yensa d tunes d amken anda ensen iqarṭajiyen qbal ass elli fɣen deg-s bec ddan zdaxel Tamazɣa.
Tadimugṛafit[beddel | edit source]
Imaziɣen di tunes[beddel | edit source]
Di Tunes llan imaziɣen , d lâdad nsen 168 igmimen di tutlayt d 6,5 imelyan di lɛireq ḥasseb test adn, d gar 800 igmimen d 1 miliun ssnen sawalen s tmaziɣt. Tawssna tamaziɣt di tunes tella,maca ur llant tidduklin n Imaziɣen n Tunes d tella lbideya n lwaɛy af tamaziɣt di tamurt tagi.
Tagzirit n Ǧerba,iɣrmen n Maṭmaṭa,iɣrmen n Sened, Tameɣza, Cninni, Dwiret, Amekraḍ n Yezwawen (Zwawa) (Zriba, Takruna, Jradu), Idurar n Xmir, Icawiyen n Lgasrin d aṭas iɣermen de tsawal s tmaziɣt ar ass-a.
Di tunes ula aṭas tiqbaylin ɣur-sent aẓar amaziɣ am Wlad Jlass, Wlad Ɛayr, Lefracic, At Majer, Sewsi, Wlad Xmir, Iwerɣemmen (Werɣemma), Nefzewa (Inefzawen), Amdun, Wlad Ɛun.