Irlandia

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
Bai na: Nabegashon, Buska
E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.


Éire
Bandera di Irlandia Wapen di Irlandia
Bandera Wapen
Himno: Amhrán na bhFiann
Lokashon di Irlandia
Kapital Dublin
Stat mas grandi Dublin
Idioma(nan) ofisial Iers, Ingles
Forma di gobernashon Demokrasia parlamentario
Michael D. Higgins
Pais sovierno
Independensia di Reino Uni
24 April 1916
Area
 - Total
 - Awa (%)
 
70,273 km² (di 120)
2.00
Populashon
 - 2009 est.
 - Densidat
 
4,459,300 (di 121)
60.3/km² (di 139)
HDI
 - 2014 est.
 
0,899 (di 11)
Moneda Euro ( (EUR)
Zona di tempu WET (UTC+0)
TLD di internet .ie
Kódigo pa yama +353


Irlandia, describi komo e Republika di Irlandia (Iers:Poblacht na hÉireann), ta un pais na arty nort west di Oropa. E estado moderno fovierno ta tuma approksimadamente vijfzesde deel di e isla di Irlandia, ku a wordu partdi bou di dos mandato na 1921. E ta un Demokrasia Parlamentario anto un Republika e ta grens na parti nort-oost na Nort Irlandia, ku ta parti di Reino Uni, anto otro kaminda e ta grens na Laman Atlantiko anto na parti Laman di Irlandia, anto na suit oost , St George's Channel, anto Laman Keltiko na parti suit.

E estado, originalmente yama e Estado Liber di Irlandia, a wordu establisa na 1922, komo un dominion ku e Commonwealt Britanniko, anto a keda haña mas i mas independensia dor di e statuur di Westminster anto e crisis di abdikashon di 1936. Un nobo konsitushon a keda intrudusi na 1937 ku a declare un estdo soviernu anto a kambia e nomber pa simplemente Irlandia. Na 1949, e delaster link formal ku Reina Uni a kibra di Irlandia a declara sumer Republika di Irlandia anto e la stop di bira un dominion: tambe e la bai for di e Commonwealt Brittaniko, komo ya kaba e la stop di partisipa den su organisashonan.

Tijdens di e mandamentu Brittaniko anto independensia initial Irlandia tabata un di e paisnan mas pober na West Oropa ando tabatin un grado di emigrashon masha haltu, pero na kontrast ku e otro paisnan na e tempu ei e la keda financialmente sin debe dor di tiki gastamentu gobernal. E ekonomia protekshonista a,i a habri den lat añanan 1950 i Irlandia a join e Kommunidat Ekonomiko Oropeo (aworaki yama Union Oropeo) na 1973. Un krisis ekonomiko a pone Irlandia pa kuminsa ku un Reformashon ekonomko na añanan 1980 . Irlandia a redusi belasting anto regulashon dramatikamente compara ku otro paisnan di Union Oropeo.

Na ranko komo e di 31 ekonomia mas poderoso na mundu, pa 2006 Irlandia tabata tin e di seis produkto gross domestic pa kapita anto e di ocho mas haltu pa kapita konsiderando kumprando e partido di poder, anto e tin e di sinku mas haltu na Human Development Index ma mmundu, anto e ta keda prome na kalidat di bida segun Economist Intelligens. Irlandia a keda ranka e di 6 riba de Index global di pas. Tambe e ta keda haltu pa su Edukashon, libertad politiko anto derechonan sivil, liberdat di prensa anto libertad ekonomiko; tambe e la keda di 5 na e faild statud index seriendo un di e estadonan mas suteniber la mundu, Irlandia ta un miembro di e Union Oropeo, E OECD, anto Nashonan Uni.


LocationEurope.png
Paisnan den Oropa
Albania | Alemania | Andorra | Austria | Bélgika | Belarus | Bosnia Herzogovina | Bulgaria | Czechia | Dinamarka | Estonia | Finlandia | Francia | Gresia | Hongaria | Irlandia | Islandia | Italia | Kroatia | Latvia | Liechtenstein | Lituania | Luxembourg | Macedonia | Malta | Moldova | Monako | Montenegro | Hulanda | Noruega | Polonia | Portugal | Reino Uni | Romania | Rusia | San Marino | Serbia | Siudad Vatikano | Slovakia | Slovenia | Spaña | Suecia | Suisa | Ukrania