Waray (pinulungan)
Waray | |||
---|---|---|---|
Waray | |||
Ginagamit ha | Pilipinas
|
||
Sinirangan nga Kabisay-an | |||
Ihap han tawo nganakakayakan | 3.1 ka milyon | ||
Pamilya han Yinaknan | Austronesian | ||
Sistema han pagsurat | Linatin | ||
Opisyal na Katayuan | |||
Opisyal nga yinaknan ha | pinulongan hin rehiyon ha Pilipinas | ||
Igindudumara han | Komisyon sa Wikang Filipino (Commission on the Filipino Language) Ha kaagi igindumara han Sanghiran san Binisaya ha Samar ug Leyte |
||
Mga kodigo han yinaknan | |||
ISO 639-1 | None | ||
ISO 639-2 | war | ||
ISO 639-3 | war | ||
Note: This page may contain IPA phonetic symbols in Unicode. |
An Waray (tinatawag gihapon nga Binisaya o Binisaya nga Samarnon-Leytenhon o Sinamar-Lineyte o Winaray o Waray-Waray) usa nga Binisaya nga pinulungan. Amo ini an lumad o tuminungnong nga pinulungan ha kasagaran han Sinirangan Bisayas.
Sulod
Gramatika[igliwat | igliwat an pinagtikangan]
Sinisiring nga iton Waray may mga diperensya kun ikukumpara ini ha iba nga mga yinaknan nga Binisaya, sugad hiton paggamit hin r imbis nga l, o di ngani h imbis nga s. An Waray, waray gihapon iton "Kabaligtarang Ayos" nga may-ada naman ha gramatika han Tagalog.
Sistema hin Pagsusurat[igliwat | igliwat an pinagtikangan]
An Sanghiran san Binisaya ha Samar ug Leyte naghimo hin opisyal nga sistema hin pagsurat, pero waray ini maipasamwak ha kadam-an. Dugang pa, an tagsa-manunurat mayda mga kalugaringon nga sistema hin pagsurat. Komo resulta, asta yana, waray pa iton yinaknan hin opisyal nga sistema hin pagsusurat nga ginkikila han ngatanan, upod ini iton orthography.
- diri o dire
- hira o hera
- pira o pera
- maopay o maupay
- direcho o diritso
Tungod liwat ha punctuation, iton pormal nga Waray nagamit danay hiton punctuation han yinaknan nga Espanyol.
Iba-iba nga Waray[igliwat | igliwat an pinagtikangan]
Iton Waray may-ada hin mga sinisiring nga diyalekto o dialects ngan sub-dialects. Mag-iro-iba ini nga mga sub-dialects tungod ha ira pronunciasyon, bukabolaryo, ngan hiton mga colloqualisms. An Winaray han Sidlangan nga Samar sinisiring amo iton Winaray nga "matig-a" o "puro". An Winaray han Amihanan nga Samar may-ada mga impluwensya hin yinaknan nga Bikolano. Iton Winaray ha Amihanan nga Samar nagamit hiton s imbis nga h hin mga pulong gramatika sugad hin case marker o pronoun. Ini na-iba naman kun ikukumpara ha iba nga nagamit hiton h (ha → sa). Mayda nasiring nga ini nga karakteristiko han Winaray ha Amihanan nga Samar impluwensya han Bikol. Pero sumala hin artikulo ni Dr. Carl Rubino, iton s amo iton orihinal nga Winaray nga mangarabay o konsonante. Ini mayda suporta dida han libro ni Padre Domingo Ezguerra han 1662 mahitungod han Winaray ha Leyte nga nag-indikar nga han hadto s an ginagamit imbes nga h. May-ada gihap iton mga diperensya ha bokabolaryo: an "sugad" ha Amihanan nga Samar amo iton "siring" ha Winaray han Leyte. An Winaray han Leyte may-ada liwat mga impluwensya hiton yinaknan nga Cebuano. Diri makukurian an usa nga Waray nga taga-Sidlangan nga Samar nga maka-intindi iton Winaray han mga taga-Tacloban (o kundi ngani an kabaligtaran), bisan may-ada danay mga colloquialisms nga diri maiintindihan.