Waray (pinulungan)

Tikang ha Wikipedia
(Ginredirect tikang ha Winaray)
Laktaw ngadto ha: paglayag, bilnga
Waray
Waray
Ginagamit ha  Pilipinas


Sinirangan nga Kabisay-an
Ihap han tawo nganakakayakan 3.1 ka milyon
Pamilya han Yinaknan Austronesian
Sistema han pagsurat Linatin
Opisyal na Katayuan
Opisyal nga yinaknan ha pinulongan hin rehiyon ha Pilipinas
Igindudumara han Komisyon sa Wikang Filipino
(Commission on the Filipino Language)
Ha kaagi igindumara han
Sanghiran san Binisaya ha Samar ug Leyte
Mga kodigo han yinaknan
ISO 639-1 None
ISO 639-2 war
ISO 639-3 war

An Waray (tinatawag gihapon nga Binisaya o Binisaya nga Samarnon-Leytenhon o Sinamar-Lineyte o Winaray o Waray-Waray) usa nga Binisaya nga pinulungan. Amo ini an lumad o tuminungnong nga pinulungan ha kasagaran han Sinirangan Bisayas.

Gramatika[igliwat | igliwat an pinagtikangan]

Sinisiring nga iton Waray may mga diperensya kun ikukumpara ini ha iba nga mga yinaknan nga Binisaya, sugad hiton paggamit hin r imbis nga l, o di ngani h imbis nga s. An Waray, waray gihapon iton "Kabaligtarang Ayos" nga may-ada naman ha gramatika han Tagalog.

Sistema hin Pagsusurat[igliwat | igliwat an pinagtikangan]

An Sanghiran san Binisaya ha Samar ug Leyte naghimo hin opisyal nga sistema hin pagsurat, pero waray ini maipasamwak ha kadam-an. Dugang pa, an tagsa-manunurat mayda mga kalugaringon nga sistema hin pagsurat. Komo resulta, asta yana, waray pa iton yinaknan hin opisyal nga sistema hin pagsusurat nga ginkikila han ngatanan, upod ini iton orthography.

  • diri o dire
  • hira o hera
  • pira o pera
  • maopay o maupay
  • direcho o diritso

Tungod liwat ha punctuation, iton pormal nga Waray nagamit danay hiton punctuation han yinaknan nga Espanyol.

Iba-iba nga Waray[igliwat | igliwat an pinagtikangan]

Iton Waray may-ada hin mga sinisiring nga diyalekto o dialects ngan sub-dialects. Mag-iro-iba ini nga mga sub-dialects tungod ha ira pronunciasyon, bukabolaryo, ngan hiton mga colloqualisms. An Winaray han Sidlangan nga Samar sinisiring amo iton Winaray nga "matig-a" o "puro". An Winaray han Amihanan nga Samar may-ada mga impluwensya hin yinaknan nga Bikolano. Iton Winaray ha Amihanan nga Samar nagamit hiton s imbis nga h hin mga pulong gramatika sugad hin case marker o pronoun. Ini na-iba naman kun ikukumpara ha iba nga nagamit hiton h (ha → sa). Mayda nasiring nga ini nga karakteristiko han Winaray ha Amihanan nga Samar impluwensya han Bikol. Pero sumala hin artikulo ni Dr. Carl Rubino, iton s amo iton orihinal nga Winaray nga mangarabay o konsonante. Ini mayda suporta dida han libro ni Padre Domingo Ezguerra han 1662 mahitungod han Winaray ha Leyte nga nag-indikar nga han hadto s an ginagamit imbes nga h. May-ada gihap iton mga diperensya ha bokabolaryo: an "sugad" ha Amihanan nga Samar amo iton "siring" ha Winaray han Leyte. An Winaray han Leyte may-ada liwat mga impluwensya hiton yinaknan nga Cebuano. Diri makukurian an usa nga Waray nga taga-Sidlangan nga Samar nga maka-intindi iton Winaray han mga taga-Tacloban (o kundi ngani an kabaligtaran), bisan may-ada danay mga colloquialisms nga diri maiintindihan.

Kitaa Gihapon[igliwat | igliwat an pinagtikangan]

Mga Sumpay ha Gawas[igliwat | igliwat an pinagtikangan]