Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem
Muzeum Tatrzańskie powstało w 1888 r. i należy do największych i najstarszych muzeów regionalnych w Polsce. Nazywane jest „skarbnicą Tatr i Podhala”. Jest placówką wielodziałową z głównymi działami kolekcjonerskimi: przyrodniczym, etnograficznym i sztuki oraz specjalistyczną biblioteką i archiwum. Dział przyrodniczy zgromadził kolekcje reprezentatywne dla przyrody ożywionej i nieożywionej Tatr.
W dziale etnograficznym do najcenniejszych należą najstarsze, pozyskane na Podhalu, zbiory prywatnych kolekcjonerów – Marii i Bronisława Dembowskich, Róży i Adama Krasińskich i Zygmunta Gnatowskiego, a także zbiór obrazów na szkle z XVIII i XIX w., kolekcje rzeźby ludowej i podhalańskiego stroju ludowego. Najważniejszymi w zbiorach sztuki są: kolekcje pejzażu tatrzańskiego, rzeźby, stylu zakopiańskiego, oraz prace Władysława Hasiora, eksponowane w jego autorskiej galerii.
Ekspozycja Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem
Zakopiańskie i terenowe filie tworzą „muzeum przestrzenne”, w skład którego wchodzą:
- Gmach główny Muzeum z wystawami: historyczną, etnograficzną i przyrodniczą.
- Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza w willi „Koliba”, gdzie eksponowana jest unikalna kolekcja sztuki użytkowej w stylu zakopiańskim oraz Firma Portretowa „S.I. Witkiewicz”.
- Muzeum Kornela Makuszyńskiego z wieloma pamiątkami osobistymi i dziełami sztuki w zachowanym bez zmian mieszkaniu pisarza.
- Galeria Sztuki im. Włodzimierza i Jerzego Kulczyckich na Kozińcu jest miejscem wystaw czasowych, gdzie cyklicznie pokazywana jest kolekcja kobierców wschodnich, a także wiele innych wystaw ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego oraz innych muzeów.
Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. S. Witkiewicza w willi Koliba - Oddział Muzeum Tatrzańskiego
Z ważniejszych wystaw wymienić można pierwszą w kraju monograficzną wystawę twórczości plastycznej Stanisława Witkiewicza, wystawę dawnej fotografii „Patrzę w Tatry...Fotografia tatrzańska i zakopiańska do 1914 r.”, kolekcji malarstwa na szkle ze zbiorów etnograficznych „Na szkle malowane” oraz wystawę „Tatry - czas odkrywców”.
Galeria Władysława Hasiora jest autorską galerią, w której zobaczyć można ponad sto prac Hasiora – rzeźb, obrazów, instalacji i sztandarów – rozmieszczonych na kilkupoziomowej, przestrzennej ekspozycji przez niego samego zaaranżowanej.
Muzeum Stylu Zakopiańskiego - Inspiracje – W zabytkowej XIX-wiecznej chałupie, należącej niegdyś do rodziny Gąsieniców Sobczaków, prezentowana jest unikalna kolekcja etnograficzna Bronisława i Marii Dembowskich. Góralskie budownictwo i okazy z kolekcji były dla Stanisława Witkiewicza inspiracją w projektowaniu domów i sztuki użytkowej w stylu zakopiańskim.
Szlak „muzeum przestrzennego” prowadzi także poza Zakopane:
- W etnograficznych wnętrzach Muzeum Powstania Chochołowskiego w Chochołowie pokazano dzieje powstania zwanego „poruseństwem” z 1846 r.
- W Dworze w Łopusznej można zobaczyć dworską kuchnię oraz zabytkową chałupę Klamerusów i jej wnętrza, urządzone przedmiotami, które niegdyś znajdowały się w gospodarstwach tej wsi.
Dwór w Łopusznej
Na Spiszu są położone dwie filie, które prezentują kulturę ludową tego regionu XIX i XX wieku:
- Zagroda Korkoszów w Czarnej Górze,
- Zagroda Sołtysów w Jurgowie.
Zabudowa - Muzeum w Zagrodzie Sołtysów w Jurgowie
Oprócz działalności kolekcjonerskiej i wystawienniczej Muzeum prowadzi też działalność wydawniczą i edukacyjną, a także organizuje sesje naukowe, wykłady, koncerty, Noc Muzeów, Europejskie Dni Dziedzictwa oraz inne imprezy kulturalne.
Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem
ul. Krupówki 10, 34-500 Zakopane
tel. 18/ 20-12-935, 18/ 20-15-205, fax. 18/ 20-63-872
e-mail:
strona internetowa: www.muzeumtatrzanskie.pl
Oddziały Muzeum Tatrzańskiego:
Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza
willa "Koliba", ul. Kościeliska 18, 4-500 Zakopane
tel. 18/ 20-13-602
Galeria Sztuki im. Włodzimierza i Jerzego Kulczyckich
Koziniec 8, 34-500 Zakopane
Muzeum Kornela Makuszyńskiego
"Opolanka", ul. Tetmajera 15, 34-500 Zakopane
tel. 18/ 20-12-263
Galeria Władysława Hasiora
ul. Jagiellońska 18 b, 34-500 Zakopane
tel. 18/ 20-66-871
Muzeum Powstania Chochołowskiego
Chochołów 75, 34-519 Chochołów
Zagroda Korkoszów
Zagórą 86, 34-532 Czarna Góra
Zagroda Sołtysów w Jurgowie
Jurgów 215, 34-532 Jurgów
Dwór w Łopusznej
34-432 Łopuszna