Tagarchief: landroof

Ebola-crisis misbruikt om land van Liberiaanse dorpelingen in te pikken

2 Antwoorden

Tijdens de Ebola-crisis in Liberia, van augustus 2014 tot november 2014 organiseerde palmolie-producent Golden Veroleum op het platteland bijeenkomsten waar dorpelingen onder druk werden gezet om pachtovereenkomsten te tekenen. Lokale stamhoofden en gezagsdragers woonden de bijeenkomsten bij en hielden een toeziend oog op de ondertekening van de documenten. Oppositie werd in de kiem gesmoord door intimidatie. Soms waren er ook gewapende politie-agenten aanwezig.

De slecht geïnformeerde en ongeletterde dorpelingen tekenden vaak een pachtovereenkomst voor land dat zij al decennialang bewerkten en verzorgden. Meestal onder druk van de lokale autoriteiten en meestal door middel van een vingerafdruk. De overeenkomsten geven Golden Veroleum, onderdeel van het Indonesische Golden Agri-Resources, het recht om 98 jaar lang het land te gebruiken voor palmolie-plantages. Totaal bezit Golden Veroleum nu pachtovereenkomsten voor 2600 km² vruchtbare grond in het zuidoosten van Liberia.

In Liberia is het bezit van grond niet duidelijk geregeld in de wet. De grond rond een dorpje wordt beschouwd als het gemeenschappelijk eigendom van de dorpelingen. Maar door de afgedwongen pachtovereenkomsten raakten naar schatting 41 duizend Liberianen hun landbouwgrond kwijt. De beloften van Golden Veroleum om als tegenprestatie scholen en ziekenhuizen te bouwen en wegen aan te leggen is het bedrijf nog niet nagekomen.

De organisatie Global Witness schreef een uitgebreid rapport over deze landroof. In dat rapport staat o.a. dat Golden Veroleum tijdens de Ebola-crisis veel meer bijeenkomsten organiseerde. Precies in de tijd toen kritische, hoogopgeleide Liberianen en Westerse hulpverleners de argeloze dorpelingen niet konden bijstaan en beschermen tegen de landroof.
In een artikel in de New York Times ontkent de directeur van Golden Veroleum, David Rothschild, die beschuldiging. De campagne was al in 2013 gepland en voorbereid, zegt hij.

Ook in andere Afrikaanse landen worden grote stukken landbouwgrond verpacht aan palmolieproducenten voor de aanleg van palmolieplantages. Of er worden bossen gekapt voor palmolieplantages.

In Europa wordt steeds meer palmolie ingevoerd; o.a. voor de produktie van biobrandstof.
Nederland importeert de laatste jaren tussen de 2 en 2,5 miljoen ton ruwe palmolie.

Schermafbeelding 2015-08-04 om 21.28.24

Omdat palmolie een grondstof is voor biobrandstof is de prijs van palmolie indirect gekoppeld aan de prijs van aardolie. In navolging van de olieprijsdaling, is ook palmolie afgelopen jaar 20% goedkoper geworden. Door deze prijsdaling is het zeer onwaarschijnlijk dat de Liberianen op het platteland ooit de vruchten zullen plukken van het verpachten van hun landbouwgrond.
Dit soort praktijken is gewoon neokolonialisme.

Zie verder: een soortgelijk verhaal van Friends of the Earth International

Landbouwgrond wordt steeds waardevoller

Geef een reactie

Het begint bij banken en beleggers door te dringen dat landbouwgrond een goede investering is, die altijd een behoorlijk rendement zal opleveren. Daarom stijgt de vraag naar landbouwgrond en daarmee de prijs.
Op haar weblog ‘The automatic earth’ schrijft Nicole Foss over de laatste ontwikkelingen op dit gebied.

De voedselprijzen zijn de laatste 15 flink gestegen: zie de grafiek van de voedselprijsindex hier onder.

Schermafbeelding 2014-04-29 om 09.38.27

De vraag naar voedsel zal altijd bestaan. Er zal ook meestal een tekort zijn aan voedsel zodat de prijs zal stijgen. Dat maakt landbouwgrond zo’n waardevol bezit. De prijs van landbouwgrond stijgt de laatste tijd sneller dan de prijs van huizen.

Overal ter wereld zijn de prijzen van landbouwgrond sterk gestegen.
Als voorbeeld de prijs van landbouwgrond in Iowa in de grafiek hieronder.

Schermafbeelding 2014-04-29 om 12.19.25

De laatste jaren willen bedrijven uit Amerika, Europa en Azië zich voor langere tijd verzekeren van voldoende gewassen om te kunnen volden aan de stijgende vraag naar voedsel. Daarbij sluiten de bedrijven met name in Afrika langlopende contracten af waarbij ze de opbrengst van grote stukken landbouwgrond voor zichzelf kunnen claimen.
Ik heb hier al eerder over geschreven (in 2010 en in 2011) Deze werkwijze van grote Westerse bedrijven wordt ook wel landroof of in het Engels farmlandgrab.
De actuele ontwikkelingen op dit gebied kun je volgen op de website Farmlandgrab.org.

Waardevolle landbouwgrond speelt waarschijnlijk ook in rol in het getrouwtrek om Oekraïne. Rusland wil graag een groot deel van de Oekraïnse graanexport importeren en dat lukt alleen als er in Kiev een bevriende regering zit.
Aan de andere kant wil Europa graag de landbouwprodukten uit Oekraïne goedkoop opkopen. Daarom heeft de Europese Unie de invoerheffingen op sommige produkten al geschrapt en heeft de European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) een lening van 40 miljoen euro toegezegd om de graanoogst in Oekraïne te verbeteren.

Het morele dilemma van landroof
Wij in het Westen kunnen natuurlijk zeggen dat we de landbouwgrond in ontwikkelingslanden pachten om de opbrengst te vergroten. Met die hogere opbrengsten kunnen we hongersnoden en menselijk lijden voorkomen: een nobel doel.

Maar er kleeft iets ongemakkelijks aan het traditionele Westerse idee dat de pachter van de landbouwgrond automatisch de eigenaar wordt van de opbrengst van die grond.
Een Westerse zakenman kan de vruchten van een stuk Afrikaanse bodem voor vele jaren opeisen door een corrupte, lokale bestuurder een zak geld (en een nieuwe Mercedes) te geven. Veel bestuurders in ontwikkelingslanden verkwanselen voor achteruitkijkspiegeltjes en speelgoed de toekomstige oogsten, waar de lokale bevolking mee gevoed moet worden.

Misschien hoort de opbrengst van landbouwgrond (de zonne-energie, die een jaar lang door planten wordt opgevangen) toe aan de mensen, die geboren zijn op die grond. En niet aan zakenmensen uit een ander continent, die met contracten en papiertjes de indruk wekken dat zij de rechtmatige eigenaar zijn.

Landroof: Wie krijgt het graan uit de Oekraïne?

1 antwoord

In Afrika en Zuid-Amerika worden enorme lappen landbouwgrond door corrupte overheden verpacht aan grote bedrijven uit Europa en Oost-Azië. Dit neokoloniale fenomeen wordt ook wel landroof (landgrab in het Engels) genoemd.
De Oekraïne is rijk aan goede landbouwgrond, het wordt wel de graanschuur van Oost-Europa genoemd. Elk jaar worden in de Oekraïne miljarden megajoules aan zonne-energie omgezet in graan. Zou landroof ook een rol spelen in het conflict over de Oekraïne?
Waarschijnlijk wel.ukrchina

In 2012 exporteerde de Oekraïne landbouwprodukten ter waarde van 270 miljoen dollar naar China. Over de eerste helft van 2013 bedroeg de export van landbouwprodukten naar China al 380 miljoen dollar. Het plaatje uit de Financial Times (hiernaast afgebeeld) laat zien dat de Oekraïnse export naar China razendsnel is toegenomen.

Chinese bedrijven toonden interesse om landbouwgrond in de Oekraïne te pachten om daarmee voor tientallen jaren vaste contracten te kunnen afsluiten.
De Oekraïnse miljardair Bakhmatyuk, oprichter van agrogigant UkrLandFarming (een van de 10 grootste landbouwbedrijven ter wereld) zei over de onderhandelingen:

“Instead of oil and gas, we’re harvesting crops,” he says. “We are now building the pipeline, a sort of Ukrainian Gazprom, to pump these commodities to China and other markets.”

“In plaats van olie en gas, oogsten wij voedingsgewassen. We bouwen nu een pijpleiding, als een Oekraïnse Gazprom, en wij pompen onze landbouwprodukten naar China en verder.”

Volgens diverse bronnen zouden Chinese bedrijven een gebied van 3 miljoen hectare (net zo groot als België) pachten.
China zou in ruil voor de pachtovereenkomst miljarden investeren in de modernisering van de landbouw. Het Chinese bedrijf XPCC tekende in september 2013 al een samenwerkingsovereenkomst met een looptijd van 50 jaar om de landbouw in de OekraIne te verbeteren.

original_5d489cfe-79bf-da44

Maar in januari 2014 trok het Amerikaanse landbouwbedrijf Cargill de portemonnee en kocht 5% van de aandelen van de Oekraïnse agrogigant UkrLandFarming. In een persbericht liet Cargill weten dat het geen interesse had om de koers of de leiding van het bedrijf te veranderen.

De inmiddels verdreven regering, de corrupte oligarchenclub FC Janoekovitsj, had het liefst grond verpacht aan de Chinezen en het Oekraïnse graan geëxporteerd naar het oosten.
Het is nog niet duidelijk wat het nieuwe regime in Kiev zal gaan doen. Gaat men opnieuw met de Chinezen in zee? Of gaat men het Oekraïnse graan voortaan aan Europa verkopen. De Europese Unie heeft alvast maar de invoerrechten voor de Oekraïne afgeschaft.

Nederlandse militairen in Mali, Al Qaeda en landroof

Geef een reactie

De Nederlandse regering denkt erover om Nederlandse militairen naar Mali te sturen als onderdeel van een multinationale vredesmissie.
In Mali wordt de officiële regering in de hoofdstad Bamako bedreigd door opstandelingen uit de noordelijke provincies.

De Al Qaeda-connectie
Die opstand is niet nieuw. Meer dan twintig jaar geleden streefden de nomadische stammen in het noorden al naar onafhankelijkheid. Maar in de laatste twee jaar boekten de Toeareg-rebellen opmerkelijke successen. In januari 2013 werden de rebellen door Franse troepen verdreven uit de stad Timboektoe. De Franse regering rechtvaardigde het ingrijpen door de moslimrebellen te associëren met de Noord-Afrikaanse terreurbeweging Al Qaeda in de Magreb (AQIM). De verwoesting van heiligdommen en kunstschatten in Timboektoe in 2012 maakte de opstandelingen al verdacht. De vondst van een ‘uniek Al Qaeda-document‘ in februari 2013 zorgde voor het definitieve bewijs.
De opstand van de stammen in Noord-Mali is niet nieuw, de link met Al Qaeda wel.

Het legitieme bewind in de hoofdstad Bamako
In maart 2012 werd president Amadou Touré afgezet tijdens een militaire staatsgreep. In december 2012 volgde een nieuwe staatsgreep en momenteel is er een overgangsregering aan de macht met als tijdelijk president Dioncounda Traoré. Het gaat er niet echt democratisch aan toe in Mali.
De nationale overheid in Bamako voert wel onderhandelingen met bedrijven uit Europa en Oost-Azië over het pachten van landbouwgrond. De laatste jaren worden enorme lappen landbouwgrond door de ‘legitieme’ regering in Bamako verpacht aan buitenlandse investeerders. De investeerders zorgen voor irrigatieprojecten en landbouwmachines. Dit leidt tot hogere opbrengsten en daarmee tot hogere inkomsten uit export van gewassen voor Mali.
Maar in de meeste gevallen wordt de lokale bevolking verdreven van de grond, die zij bewoonden en bewerkten. Daarom wordt deze praktijk ook wel landroof genoemd, of in het Engels landgrab.

De landroof is alleen mogelijk met de medewerking van de ambtenaren en gezagsdragers in de hoofdstad Bamako. De lokale stamhoofden op vele honderden kilometers afstand van de hoofdstad kunnen de pachtovereenkomsten niet tegenhouden.
De overgangsregering van president Traoré zal door een zwaar bewapende buitenlandse vredesmacht in het zadel worden gehouden en beschermd tegen aanvallen van opstandelingen en Al Qaeda. En ondertussen kan de Malinese landbouw gemoderniseerd en gemechaniseerd worden, zodat de voedselproduktie stijgt.
Het is een win-win-situatie waarbij alleen wat lokale marginale boertjes het onderspit moeten delven.

De documentaire Why poverty – Land rush kun je ook in zijn geheel bekijken.

Komt ons voedsel in 2025 uit het buitenland of van eigen bodem?

Geef een reactie

Ik blogde al eerder over landroof, het pachten van kostbare landbouwgrond in ontwikkelingslanden door geïndustrialiseerde landen en bedrijven. Die landroof gaat nog altijd in volle hevigheid door.
Op 23 sep. verscheen op internet het bericht dat China in de Oekraïne 3 miljoen hectare landbouwgrond heeft gepacht. Dat is een belachelijk groot stuk land, 5% van het totale landoppervlak van de Oekraïne.

In het bericht lezen we dat het project zal beginnen met slechts 100.000 ha. China zal 2,6 miljard yuan investeren in verbetering van de Oekraïnse landbouw in ruil voor het exclusieve recht om de opbrengst van de gepachte grond te mogen kopen. Het plan heeft een looptijd van 50 jaar en zal langzaam worden uitgebreid tot de eerder genoemde 3 miljoen ha.
Het Oekraïnse KSG Agro ontkent overigens het bericht en meldt alleen dat China zal gaan investeren in een irrigatieproject.

Op Quartz.com wordt de Chinese pachtovereenkomst vergeleken met andere grote projecten van de afgelopen jaren.

quartz

De landhonger van China is begrijpelijk. China consumeert 20% van al het voedsel dat op de wereld geproduceerd wordt. En China bezit maar 9% van de landbouwgrond, die op de aarde beschikbaar is.
Maar landbouwgrond op andere continenten pachten lijkt me geen goed beleid: het maakt China steeds afhankelijker van voedselimport. Het is een korte termijnvisie en niet duurzaam.

Nederland
Nederland kan niet in de eigen voedselbehoefte voorzien en is momenteel een netto-importeur van voedsel. Op bescheiden schaal zijn er Nederlandse bedrijven die landbouwgrond in ontwikkelingslanden exploiteren. Maar Nederland kan het zich nog makkelijk permitteren om voedsel (graan, soja, rijst enz.) op de wereldmarkt te kopen.
Maar zal dat in de toekomst ook nog zo zijn?

In Nederland is een ontwikkeling aan de gang om weer zelfvoorzienend te worden in de behoefte aan voedsel. Veel mensen beginnen in hun achtertuintje groente en fruit te verbouwen. In woonwijken worden gemeenschappelijke moestuinen aangelegd. De streekmarkten waarop lokaal geproduceerd voedsel wordt verkocht schieten als paddestoelen uit de grond.
Kijk op de website EetbaarNederland.nl voor meer voorbeelden en inspiratie om zelf aan de slag te gaan.

eetbaarnl

Via visionair.nl

Waarom is Mali zoveel moeite waard?

1 antwoord

In Syrië woedt al 2 jaar een burgeroorlog. In Jemen zijn moslimextremisten (die banden hebben met Al Qaida) heer en meester. Maar als moslimrebellen een deel van Mali bezetten, dan staan Europese landen opeens te trappelen om militair in te grijpen. Waarom wel in Mali en waarom niet in Jemen, Somalië of Syrië?

Tot 1960 was Mali een kolonie van Frankrijk. Sinds de onafhankelijkheid in 1960 beleeft Mali turbulente tijden. De grenzen van Mali zijn met een lineaal getrokken en weerspiegelen geen etnische grenzen tussen stammen of bevokingsgroepen. Mali is geen natie-staat. Het Malinese volk is een verzameling stammen.

In de jaren 60 kende Mali een marxistische regering. Van 1968 tot 1979 was er een militair bewind. Tussen 1980 en 1990 was er een min of meer democratisch bewind. Maar van 1990 tot 1997 was er opnieuw sprake van een burgeroorlog. In 1997 volgde een bestand en politieke hervormingen. Na 10 jaar betrekkelijke rust laaide de opstand in het noorden van Mali wederom op. In 2012 pleegden militairen o.l.v. kolonel Sanogo een staatsgreep.

Frankrijk heeft zich al die tijd niet bemoeid met de burgeroorlogen en staatsgrepen in Mali. Maar nu in 2013 geeft de voormalige Franse kolonisator tientallen miljoenen euro’s uit om de opstandelingen te bombarderen en tegen te houden. Waarom zijn de belangen van Frankrijk in de regio nu opeens groot genoeg om militair in te grijpen?

Het blijkt dat in Mali enorme stukken vruchtbare landbouwgrond worden verpacht aan Westerse bedrijven. De gewassen, die verbouwd worden op die landbouwgrond zijn bestemd voor export en niet voor de lokale bevolking. De export van landbouwprodukten levert Mali kostbare buitenlandse valuta op: de Wereldbank steunt deze economische ontwikkeling. Maar de bevolking profiteert niet (of nauwelijks) van de export van zonne-energie in de vorm van landbouwgewassen.

Is de landbouwgrond (landgrab) in Mali zo belangrijk voor Frankrijk dat men daarvoor een militaire interventie (die tientallen miljoenen euro’s kost) op touw zet?
Kijk naar de volgende documentaire en oordeel zelf.