ย้อนเรื่องราว ลูกอีสาน
ร้อยเรื่องราวนำมาเล่า
แห่งวงสุนทราภรณ์
รู้จักกับพดด้วง
เล่าเรื่องเพลงไทย
เจ้าฟ้านักสร้างสรรค์ : THE AVANT - GARDE PRINCE
ย้อนอดีตจากวังเพชรบูรณ์ สู่เส้นทาง TKPark ศูนย์การเรียนรู้แห่งใหม่
ลลิตา หิงคานนท์
ตระเวนกิน ยะลา
ซีน่า
วันแรกของวันที่เหลือ
โรงเรียนกัลยาณวัตร
รายได้ที่ภูมิใจ
นางสาว พัชรี รุ่งกลิ่น
บทสัมภาษณ์คุณณรงค์ศักดิ์
   
 


โดย... ลลิตา หิงคานนท์
นิสิต ปีที่ 4 คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
 

 

   
 

เมื่อสมัยที่การคมนาคมทางบกยังไม่สะดวกสบายเหมือนทุกวันนี้... พื้นที่แถบบริเวณถนนสุขุมวิท-สี่แยกราชประสงค์ และถนนราชดำริในปัจจุบัน ถือได้ว่าเป็นพื้นที่ว่างเปล่าสุดลูกหูลูกตา ที่ห่างไกลจากกำแพงเมืองกรุงเทพฯ พอดู จนกระทั่งความเจริญแบบตะวันตกได้เริ่มแผ่ขยาย เข้าไปในทุกอณูของเมืองบางกอก

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้โปรดฯ ให้สร้างพระราชวังปทุมวันขึ้น เพื่อเป็นที่เสด็จ ประพาสพักผ่อนพระราชหฤทัย    และยังเป็นที่ที่ให้ประชาชนไปเล่นเรือได้เหมือนครั้ง กรุงศรีอยุธยา


พระราชวังปทุมวันนี้เป็นพระราชวัง ที่มีอาณาบริเวณกว้างขวางมาก ถึงขนาดที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดฯ ให้ขุดสระขนาดใหญ่ถึง ๒ สระ ดินส่วนที่ขุดสระเหลือสามารถนำมาถมเป็นเกาะได้หลายเกาะ และโปรดฯ ให้สร้างพลับพลาที่เสด็จออกและพระที่นั่งสองชั้น รวมไปถึงตำหนักฝ่ายในและโรงละคร ต่อมาเมื่อถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดฯ ให้ตั้งโรงทหารขึ้นแทนในพื้นที่ของพระราชวังปทุมวัน ครั้นเมื่อโรงทหารดังกล่าวย้ายออกไป จึงโปรดฯ ให้ใช้เป็นสถานที่แสดงกิจกรรมพิเศษ


เซ็นทรัลเวิลด์ พลาซา อันเป็นที่ตั้งของ TKPark ในปัจจุบันนี้มีประวัติศาสตร์ความเป็นมาอันยาวนาน นอกจากจะสัมพันธ์กับพระราชวังปทุมวันครั้งรัชกาลที่ ๔ แล้ว ยังผูกพันอยู่กับพระราชโอรสองค์หนึ่ง ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นอย่างยิ่ง
   
 

   
 

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราชัย ประสูติเมื่อวันอังคารที่ ๕ กรกฏาคม พ.ศ.๒๔๓๕ ณ พระราชวังจุฬาธุชราชสถาน เกาะสีชัง ชลบุรี ทรงเป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ลำดับที่ ๗๒ และลำดับที่ ๘ ในสมเด็จพระนางเจ้า เสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ สมเด็จ ฯ เจ้าฟ้าจุฑาธุชฯ เสด็จไปศึกษา ณ ประเทศอังกฤษเมื่อยังทรงพระเยาว์ และทรงสำเร็จการศึกษาจาก Magdelen Colledge มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ ประเทศอังกฤษ ทรงอภิเษกกับหม่อมเจ้าหญิงบุญจิราธร ชุมพล พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชุมพลสมโภช กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ ก่อนหน้าที่จะทรงอภิเษกกับหม่อมเจ้าหญิงบุญจิราธร ทรงมีหม่อมแล้ว ๒ ท่านคือ หม่อมลออ ศิริสัมพันธ์ มีพระธิดาในหม่อมลออ ๑ พระองค์ คือ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงสุทธสิริโสภา; หม่อมระวี ไกยานนท์ มีพระโอรสในหม่อมระวี ๑ พระองค์ คือ พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าวรานนท์ธวัช
   
   

สมเด็จฯ เจ้าฟ้าจุฑาธุชทรงมีพระวรกายไม่ใคร่แข็งแรงนัก และนับตั้งแต่ พ.ศ.๒๔๖๖ เป็นต้นมาก็มีพระอาการ ประชวรเรื่อยมา จนกระทั่งสิ้นพระชนม์ด้วยพระโรคพระวักกะพิการ เมื่อวันที่ ๘ กรกฏาคม พ.ศ.๒๔๖๖ สิริรวมพระชนมายุได้ ๓๑ พรรษา

ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า นั้นพระองค์ทรงพระราชทานที่ดินให้กับพระโอรส-พระธิดา โดยเจ้าฟ้ารุ่นใหญ่จะได้รับพระราชทานที่บริเวณเกาะกรุงรัตนโกสินทร์ อยู่ติดริมแม่น้ำ แต่ถ้าเป็นเจ้าฟ้ารุ่นเล็ก ก็จะได้รับพระราชทานที่ดิน บริเวณรอบนอกแทน เพราะบริเวณเกาะกรุงรัตนโกสินทร์เริ่มแออัด

บนพื้นที่สี่แยกราชประสงค์ในปัจจุบัน นั้นเคยเป็นที่ตั้งของ “วังเพชรบูรณ์” มาก่อน โดย พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

   
 

 โปรดเกล้า ฯ พระราชทานที่ดินบริเวณที่เป็นพระราชวังปทุมวันเดิม แด่เจ้าฟ้าจุฑาธุชฯ สมเด็จฯ เจ้าฟ้าจุฑาธุชฯ โปรดฯ ให้ขุดสระใหญ่ขึ้นสองสระทางด้านทิศเหนือ ใกล้กับคลองแสนแสบ และอีกสระหนึ่งทางทิศใต้ (บริเวณถนนพระรามที่ ๑ ในปัจจุบัน) ด้านขวาติดวังสระปทุม ด้านซ้ายติดถนนราชดำริ ตำหนักประถมเป็นพระตำหนักแรกที่สร้างขึ้น พระตำหนักเป็นไม้สักสองชั้นใต้ถุนสูง ทาด้วยสีเทา นอกจากพระตำหนักประถมซึ่งเป็นพระตำหนักที่ประทับแล้ว ภายในวังเพชรบูรณ์ยังมีตำหนักน้อยใหญ่อีกจำนวนหนึ่งที่ล้วนมีชื่อตามชื่อเพลงไทยเดิมที่พระองค์โปรดเป็นพิเศษ เช่น ตำหนักสันนิบาตน้อย เรือนกินนรรำ เรือนลมพัดชายเขา สระทะเลบ้า ท่าพระยาพายเรือ เป็นท่าเรือที่ตั้งอยู่ที่ตำหนักริมน้ำ) และสะพานเสมอ ภายในวังร่มรื่นไปด้วยไม้ใหญ่หลากหลาย

เมื่อเกิดสงครามโลกครั้งที่ ๒ ขึ้น วังเพชรบูรณ์ก็เป็นหนึ่งในหลาย ๆ ที่ที่ถูกทิ้งระเบิด
แต่เป็นเรื่องน่าแปลกใจที่ระเบิดไม่ทำงาน นอกจากนั้นแล้ววังเพชรบูรณ์ยังรอดพ้นจากการยึดครองของทหารญี่ปุ่นอีกด้วย


ครั้นเมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๕ สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ต้องการดำเนินการปรับปรุงพื้นที่ของวังเพชรบูรณ์และวิทยาลัยอินทราชัยให้เป็นพื้นที่ศูนย์การค้า ตำหนักประถมหลังเดิมและเรือนบริวาร อีกจำนวนหนึ่งจึงถูกชะลอมาไว้ ณ บริเวณซอยอัคนี (ซอยงามวงศ์วาน ๒) อำเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี บนเนื้อที่ ๒ ไร่ ตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๒๗


ตำหนักประถมนี้มีความโดดเด่นบนความเรียบง่าย สร้างด้วยไม้สักทองทั้งหลังทาสีเทาอ่อน ประดับด้วย กระจกสีฟ้า หลังคาเป็นกระเบื้องว่าว เป็นอาคารไทยผสมอิทธิพลตะวันตก มีการวางห้องต่าง ๆ ให้ติดต่อกันภายใต้หลังคาชัน เพดานสูง มีบานเกล็ดหรือบานกระทุ้งตามหน้าต่างเพื่อระบายความร้อน


อนึ่ง เป็นที่ยอมรับกันอย่างกว้างขวางถึงพระอัจฉริภาพอันหลากหลายของสมเด็จฯ เจ้าฟ้าจุฑาธุชฯ พระองค์ทรงเชี่ยวชาญเป็นพิเศษด้านการออกแบบภายใน ครั้งหนึ่งพระองค์ทรงเป็นแม่กองควบคุมการสร้าง ขุดตบแต่งภายในพระตำหนักของสมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระวรราชชายาในรัชกาลที่ ๖  นอกจากนั้นพระองค์ยังเป็นองค์ผู้บุกเบิกประทานกำเนิดการผลิตเครื่องตกแต่งเรือนแบบหลุยส์  ขึ้นเป็นครั้งแรกในประเทศไทยอีกด้วย


พระองค์ทรงมีพระทัยใฝ่ในศิลปะการละคร และได้ทรงพระนิพนธ์บทละครดึกดำบรรพ์ นอกจากนั้นพระองค์ได้ทรงคิดพัฒนาเครื่องถมชนิดหนึ่งที่เรียกว่า “เครื่องถมจุฑาธุช” ขึ้น  กลายเป็นเครื่องถมที่มีกระบวนการทำที่เร็วขึ้นและมีประสิทธิภาพสูงขึ้น ทำให้วงการเครื่องถม  ของไทยสามารถพัฒนางานได้อย่างรวดเร็วและเป็นที่ยอมรับมากขึ้นมาจนถึงทุกวันนี้


ทางด้านดนตรี พระองค์ทรงฝึกการเล่นฮาร์ฟตั้งแต่ทรงประทับที่ประเทศอังกฤษ และกลายเป็น ชาวเอเชียพระองค์แรกที่ทรงฮาร์ฟ นอกจากนี้พระองค์ยังทรงมีพระอัจฉริยภาพในการทรงแกรนด์  เปียโน และไวโอลินอีกด้วย
 
 

 


นอกจากสมเด็จฯ เจ้าฟ้าจุฑาธุชฯ จะมีทรงพระปรีชาสามารถเป็นพิเศษทางด้านศิลปะวิทยาการ ทั้งหลายแล้ว พระองค์ยังตั้งพระทัยมุ่งมั่นในการพัฒนาการศึกษาไทย เห็นได้จากการที่พระองค์ ทรงเป็นองค์ผู้ริเริ่มวางพื้นฐานของโรงเรียนเพาะช่าง และทรงขึ้นดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการ โรงเรียนเพาะช่างในเวลาต่อมา เนื่องด้วยพระองค์ทรงโปรดทางด้านการช่างและทรงมีความชำนาญพิเศษทางด้านการช่างอย่างละเอียดละออ และเหนือสิ่งอื่นใด กรมขุนเพชรบูรณ์ทรงมุ่งพระทัยที่จะเข้ารับราชการเป็นพระอาจารย์ในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยมาตั้งแต่ครั้งที่ทรงศึกษาอยู่ที่ประเทศอังกฤษ  แม้แต่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวพระองค์เองก็ทรงปลาบปลื้มไม่น้อยที่พระอนุชาของพระองค์ทรงอุทิศพระองค์เพื่อการพัฒนาการศึกษาของไทยให้เจริญก้าวหน้ามากยิ่งขึ้น


นับเป็นเรื่องบังเอิญที่พระราชประวัติอันกอปรด้วยคุณูปการอย่างสูงต่อประเทศนั้นได้พ้องกับจุดประสงค์ และความมุ่งมั่นของศูนย์การเรียนรู้แห่งใหม่แห่งนี้อย่างน่าประทับใจ เพราะเจตนารมณ์หลักของชาว TKPark คือความมุ่งมั่นที่จะพัฒนาการศึกษาและส่งเสริมการเรียนรู้ของเยาวชนไทยอย่างต่อเนื่องและกว้างขวาง ให้สมกับพระทัยมุ่งมั่นของสมเด็จฯ เจ้าฟ้าจุฑาธุช ซึ่งถึงแม้ว่าพระองค์จะทรงได้รับการศึกษา จากชาติตะวันตกตั้งแต่ทรงพระเยาว์แต่พระองค์ก็มิทรงลืมถึงรากเหง้าความเป็นไทย ชาว TKPark  จึงเห็นเป็นการสมควรที่จะเทิดพระเกียรติและถวายสักการะด้วยความกตัญญูรู้พระกรุณาธิคุณอย่างล้นพ้น ต่อพระองค์ผู้ทรงเป็นผู้บุกเบิกการศึกษาอันหลากหลายแก่ชาวไทย


ชาว TKPark เชื่อมั่นเป็นอย่างยิ่งว่าหากแม้นเราสามารถความเป็นไทยให้แข็งแกร่งแล้ว  วัฒนธรรมและวิถีคิดของวัฒนธรรมอื่น ๆ ก็เป็นเพียงบทเรียนและประสบการณ์ชีวิตที่จะทำให้เรา สามารถปรับความเป็นไทยของเราให้มีประสิทธิภาพและเป็นที่ยอมรับได้อย่างกว้างขวางมากขึ้น TK Park เป็นส่วนหนึ่งที่มีเจตนารมณ์หลักเช่นนั้น ที่จะต่อยอดความรู้ ความคิด และจินตนาการของเด็กไทยทุกคนให้กว้างไกลไปอย่างไม่มีที่สิ้นสุด เพราะเราสำนึกอยู่เสมอว่า จินตนาการเป็นตัวจักรสำคัญอย่างยิ่งที่จะสร้างโอกาสและพัฒนาสมรรถภาพทางการคิดของเยาวชนไทย



ขอขอบคุณ ม.ร.ว. สุนิดา  กิตติยากร  สำหรับ Harp จากตำหนักประถม ในงานนิทรรศการเจ้าฟ้าจุฑาธุช


ที่มา : เป็นเรื่องที่คุณลลิตา  รับอาสาไปสืบค้นว่าในอดีตนั้น Central World Plaza เคยเป็นอะไรมาก่อน