Kościół Wniebowzięcia Matki Bożej

w Wąglikowicach

Jacek Krenz, Piotr Loch
Kosciol wpisany w krajobraz


.

    Kościół położony w obrębie Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego nawiązuje skalą i formą do tradycyjnych wiejskich kościołów drewnianych ze strzelistą wieżą widoczną z oddali. Wpisanie nowej architektury w przestrzeń kaszubskiego pejzażu z jego łagodnie pofałdowaną, piaszczystą ziemią, poprzecinaną jeziorami, oparte zostało na zasadzie prostoty formy i skromności użytych materiałów.
    Bryła kościoła jest prosta i tradycyjna: lekko wydzielona kruchta, nawa wytyczona dwoma rzędami kolumn oraz prezbiterium zwieńczone wieżą dzwonniczą. Na zewnątrz do bocznych ścian przylegają od strony drogi drewniane podcienie, a od strony pól i sąsiednich zabudowań – zakrystia. Podcienie, inspirowane tradycyjnymi sobotami, łagodnie „otwierają” zamkniętą bryłę, zapraszając wiernych do wnętrza, zarazem pełniąc funkcję praktyczną, gdyż zapewniają schronienie przed deszczem i spiekotą dla zwiększonej liczby wiernych w okresie letnim.
    Wielkość kościoła, materiały i technologia budowlana pomyślane zostały na miarę niezbyt licznej parafii i jej skromnych możliwości (budowa siłami i środkami parafian). Ściany murowane na podmurówce z kamieni polnych. Konstrukcja dachu drewniana – więzary z połączeniami węzłowymi w postaci wpuszczonych w przekrój blach. Kościół, zbudowany na planie krzyża, jest orientowany. Stworzony został z prostych, powszechnie zrozumiałych form i materiałów, które swą symboliczną wymową przypominają o istocie wiary. Troistość formy architektonicznej kościoła odzwierciedla narastanie sacrum, od kruchty w formie zwykłego szczytu domu, poprzez prostą nawę do prezbiterium wyróżnionego przekątniowym obróceniem jednolitej dla całego kościoła struktury. Prezbiterium jest w ten sposób szersze, wyższe i ma ostrzejszy kąt nachylenia dachu. Ołtarz jako najważniejszy element świątyni, symboliczne miejsce obecności Boga, umieszczony został w ześrodkowaniu kompozycji wnętrza. W bryle zewnętrznej miejsce to zaakcentowane zostało umieszczoną nad ołtarzem wieżą z dzwonami.
Owo stopniowanie sakralności zostało też podkreślone oświetleniem wnętrza, zarówno naturalnym, jak i sztucznym, które nasila się
w miarę zbliżania się ku rozświetlonemu dużymi oknami prezbiterium. Światłość jest symbolem Boga, dlatego najsilniej oświetlona została strefa ołtarza. Prosty ołtarz o podstawie z naturalnego nieociosanego głazu granitowego nawiązuje do ołtarzy ofiarnych ze Starego Testamentu.
    W podobnym stylu wykonana jest chrzcielnica i ambona. Naturalny granit posłużył również jako kamień węgielny, który wmurowano w ścianę przy wejściu. Kamienne są także cztery zacheuszki oraz podstawy stacji drogi krzyżowej wmurowane w ściany kościoła. Naturalne kamienie polne użyte tu zostały dla przywołania archetypów ołtarza ofiarnego i miejsca sacrum. Kamień polny jest też w głębokim sensie tego słowa nosicielem historii i świadkiem przeszłości. Innego rodzaju treści, zaznaczające poczucie ciągłości, przekazują elementy przeniesione ze starego kościoła: umieszczony przy ołtarzu krzyż oraz dzwony przetopione ze starych, pękniętych, na nowe.
    Przechodzenie od doczesności ku niebu wyrażone zostało również w ukształtowaniu pionowym – od mocnego osadzenia na kamiennej podwalinie, poprzez ściany z rzeźbioną w drewnie drogą krzyżową, po odciętą pasem okien lekką strukturę dachu, zwieńczoną smukłą wieżą. Sklepienia świątyń często symbolizują niebo. Tutaj odkryta siatka więzarów drewnianych odrealniona została jasnym, „niebiańskim” kolorem, który zmienia ją symbolicznie w siatkę sklepienia niebieskiego, zarazem przywołując na myśl biblijny namiot spotkania. Więzary „rozgałęziające się” na słupach są jednocześnie symbolicznym przedstawieniem drzew.
nawaWięzary rozgałęziające się na słupachKosciol w Waglikowicach

Jacek Krenz homepage