โดย : หนุ่มลูกทุ่ง
|
|
| สาวงามเทพีสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์ในอดีต ในมือถือพานของรางวัลจากบ้านพานถม |
|
 |
เทศกาลสงกรานต์กลับมาอีกแล้วครับท่าน หลายๆคนคงกำลังเตรียมตัวเดินทางออกไปเที่ยวสงกรานต์ตามที่ต่างๆ ยังไงๆใครที่ขับรถขับราก็ต้องระมัดระวังกันให้มากๆ ด้วย
ส่วนหนุ่มๆสาวๆชาวกรุงคนไหนที่ไม่ได้ไปเที่ยวงานสงกรานต์ตามต่างจังหวัด ก็อยู่เล่นสงกรานต์กันที่กรุงเทพฯ อย่างฉันนี่แหละ เพราะที่กทม.ยังมีงานสงกรานต์สนุกๆให้ไปเที่ยวกันหลายงานทีเดียว ซึ่งถ้าพูดถึงงานสงกรานต์ในกรุงเทพฯ ที่ดังที่สุดในตอนนี้หลายคนก็คงจะนึกถึงถนนข้าวสาร แต่วันนี้ฉันไม่ได้มาชวนไปเล่นสงกรานต์ที่ถนนข้าวสารหรอกนะ แต่จะชวนไปงานสงกรานต์ในกรุงเทพฯ อีกที่หนึ่งที่เรียกว่าโด่งดังมาตั้งแต่ไหนแต่ไร นั่นก็คือ "งานประเพณีสงกรานต์วิสุทธิ์กษัตริย์" ที่มีความเป็นมายาวนานถึง 67 ปี แล้ว
|
|
| ผู้เข้าร่วมประกวดเทพีสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์ร่วมกันปล่อยปลา |
|
|
ฉันได้คุยกับ พี่เล็ก นวนัฑ แจ่มนิยม ที่แม้จะไม่ได้เป็นชาววิสุทธิกษัตริย์โดยกำเนิด แต่ก็ได้เห็นและได้ร่วมงานสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์มากว่า 30 ปี แถมยังเป็นกรรมการจัดงานเทพีสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์อีกด้วย พี่เล็กเล่าให้ฉันฟังถึงงานสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์ว่า เป็นงานรื่นเริงเก่าแก่ของกรุงเทพฯ โดยในวันสงกรานต์เมื่อ พ.ศ.2478 ก็ได้มีชาวชุมชนวิสุทธิกษัตริย์กลุ่มหนึ่งได้ชักชวนเพื่อนบ้านชุมชนใกล้เคียงอย่างบ้านพานถม บ้านช่างหล่อ ชาวบางขุนพรหม ฯลฯ มาร่วมทำบุญตักบาตร ปล่อยนกปล่อยปลากันในวันปีใหม่ไทย ส่วนในตอนกลางคืนก็มีการแสดงมหรสพต่างๆ ให้ได้สนุกสนานกัน
"บรรยากาศเมื่อก่อนก็คล้ายกับงานวัด มียิงปืน ปาเป้า ชิงช้าม้าหมุน ที่ขาดไม่ได้คือลิเก หนังกลางแปลง ลำตัด คืนก่อนที่จะจัดงานก็จะปิดถนนเพื่อจัดสถานที่ทำเวที เมื่อก่อนเราจะจัดงานกันตรงแยกวิสุทธิ์กษัตริย์ยาวไปจนถึงแยก จปร. ถนนราชดำเนินเลย" พี่เล็กเล่าย้อนอดีตให้ฉันฟัง
|
|
|
| ประชาชนสรงน้ำพระพุทธสิหิงค์จำลองจากวัดตรีทศเทพ |
|
|
งานสงกรานต์ที่ชาววิสุทธิกษัตริย์จัดขึ้นนี้ยังคงมีต่อเนื่องมาเรื่อยๆ จนต้องระงับไปเมื่อเกิดสงครามโลกครั้งที่สองขึ้นระหว่าง พ.ศ.2485-2488 และได้ฟื้นคืนขึ้นมาใหม่ในปี 2489 โดยสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินีในรัชกาลที่ 7 ได้พระราชทานเงินสบทบในการจัดงานขึ้น จึงน่าจะนับได้ว่างานสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์นี้เป็นงานสำคัญและมีชื่อเสียงไม่น้อยเลยทีเดียว และที่สำคัญ การจัดงานสงกรานต์ในครั้งนี้ก็ได้เป็นจุดเริ่มต้นของการประกวด "เทพีสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์" เป็นครั้งแรกอีกด้วย
ถ้าพูดถึงนางงามวิสุทธิกษัตริย์ขึ้นมาฉันว่าใครๆ ก็ต้องรู้จัก เพราะถือว่าเป็นจุดเด่นของงานสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์เลยทีเดียวละ จุดเริ่มต้นของการประกวดนั้นพี่เล็กเล่าให้ฉันฟังว่าตอนแรกๆ นั้นก็เป็นการทำบุญธรรมดา พอทุกคนออกมาทำบุญตักบาตรก็จะเห็นว่าลูกสาวบ้านโน้นก็สวย ลูกสาวบ้านนี้สวย ตอนหลังๆ มาก็เลยจัดเป็นการประกวดเทพีสงกรานต์ขึ้นมาเสียเลย
"ที่นางงามวิสุทธิกษัตริย์ดังขึ้นมาเพราะยังไม่มีที่ไหนจัด มีก่อนนางสาวไทย ก่อนนางสาวเชียงใหม่ ก่อนนางงามพระประแดง ก่อนที่อื่นเลย ตอนแรกๆ ก็จะมีแต่คนในละแวกวิสุทธิกษัตริย์ก่อน แต่จะเป็นใครจากที่ไหนมาก็ได้ เราไม่ได้กำหนดว่าต้องเป็นคนวิสุทธิกษัตริย์เท่านั้นนะ"
พี่เล็กเล่าพร้อมกับชี้ชวนให้ฉันดูรูปการประกวดเก่าๆ ในรูปเหล่านั้นฉันได้เห็นคนคุ้นหน้าหลายคนที่ปัจจุบันกลายมาเป็นดาราในจอโทรทัศน์ ไม่ว่าจะเป็นอลิษา ขจรไชยกุล ลีลาวดี วัชโรบล นก จริยา แอนโฟเน่ หรือดารารุ่นใหม่ๆ หน่อยก็เช่น สรวงสุดา ลาวัณย์ประเสริฐ น้ำผึ้ง ณัฐริกา ธรรมปรีดานันท์ ฯลฯ ซึ่งพี่เล็กก็บอกว่า เวทีประกวดเทพีวิสุทธิกษัตริย์นี้จะว่าไปแล้วก็เหมือนเป็นจุดเริ่มต้นของสาวงามหลายคนให้ไปมีชื่อเสียงต่อไป
|
|
| ชาวบางลำพูและชาววิสุทธิกษัตริย์มาร่วมรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ในชุมชน |
|
|
"เทพีสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์เราจะไม่ใช้พวกไฮโซจากไหนจะตัดสินนะ เราจะใช้สายตาชาวบ้าน เช่น ครู หรือกลุ่มแม่บ้าน หรือคนในชุมชน ไม่ต้องเป็นคุณหญิงคุณนายมาจากไหน เพราะว่างานของเราก็เป็นงานท้องถิ่น เมื่อก่อนของรางวัลที่ได้ก็จะเป็นของที่มีในชุมชน อย่างพานจากบ้านพานถม ส่วนเกณฑ์การตัดสินก็คือตัดสินจากความงามอย่างไทย หมายความว่าไม่ต้องแต่งตัวมาก ไม่ต้องใช้เครื่องประดับหรูหราอะไรและก็จากกิจกรรมที่จะได้รับคะแนนคือคนนั้นต้องมาใส่บาตรตอนเช้า เพราะนางงามวิสุทธิกษัตริย์เกิดมาได้จากการตักบาตร ใครที่ไม่มาใส่บาตรคือตกรอบเลย สวยยังไงก็ตกเลย" พี่เล็กเล่าให้ฉันฟัง
พี่เล็กยังเล่าอีกว่า ช่วงหลังๆ นั้นการแต่งตัวของผู้เข้าประกวดชักจะออกไปทางฟุ่มเฟือย โถมแต่งให้สวยที่สุด บางคนเสียค่าเครื่องประดับไปเป็นหมื่นๆ ทางคณะกรรมการเลยมาคิดเห็นตรงกันว่า บางทีคนสวยก็เหมือนช้างเผือกที่อยู่ในป่า แต่ไม่มีเครื่องประดับตกแต่ง จึงมาคิดกันว่าให้ผู้เข้าประกวดแต่งกายด้วยชุดไทยจิตรลดา คือเป็นเสื้อแขนกระบอกใส่กับผ้าถุง ชฎาหัวอะไรก็ไม่ต้องมี ไม่เน้นเครื่องประดับ ไม่ว่าจะเป็นลูกแม่ค้าหรือลูกคุณหญิงก็ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายมาก
|
|
| ผู้เข้าร่วมประกวดปล่อยนกกันที่สวนสันติชัยปราการ |
|
|
การจัดงานประเพณีสงกรานต์ และการประกวดเทพีสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์ดำเนินไปด้วยดีเสมอมา จนมาถึงปีพ.ศ.2545 ที่ต้องเงียบเหงาซบเซาไปอีกครั้ง เพราะพื้นที่ถนนวิสุทธิกษัตริย์บางส่วนได้เป็นพื้นที่ก่อสร้างสะพานพระราม 8 การจัดงานบนพื้นที่นั้นจึงต้องงดไปโดยปริยาย
"ช่วงที่สงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์เงียบๆ ไป ก็เพราะว่ามีการสร้างสะพานพระราม 8 ตอนที่สร้างพระเจ้าอยู่หัวท่านก็เสด็จมาดูสถานที่ ท่านยังตรัสว่า แล้วนางงามเขาจะไปจัดที่ไหนล่ะ" พี่เล็กเล่าพร้อมกับยิ้มไปด้วย
เมื่อมีสะพานพระราม 8 เกิดขึ้น งานประเพณีสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์จึงไม่มีพื้นที่จัดงาน ต้องงดไปถึงสองปีด้วยกัน แต่ทางเขตพระนครก็ไม่อยากให้งานสงกรานต์ที่มีที่มายาวนานและเป็นที่นิยมนี้ต้องหายไป ปัจจุบันจึงให้จัดงานสงกรานต์รวมกับทางบางลำพู กลายเป็นงานสงกรานต์บางลำพู-วิสุทธิกษัตริย์ ซึ่งกิจกรรมการทำบุญสรงน้ำพระต่างๆ ก็คล้ายกัน แต่จุดเด่นของวิสุทธิกษัตริย์อย่างการประกวดเทพีสงกรานต์ก็ยังคงอยู่เช่นเดิม
|
|
| ขบวนแห่พระพุทธสิหิงค์จำลองในอดีต |
|
|
และนอกจากการประกวดเทพีสงกรานต์ที่เป็นจุดเด่นแล้ว กิจกรรมที่น่าสนใจก็คือจะมีขบวนแห่ชักพระโดยชาวชุมชนวิสุทธิกษัตริย์ ซึ่งจะอัญเชิญพระพุทธสิหิงค์จำลองจากวัดตรีทศเทพมาเป็นองค์ประธาน และเริ่มขบวนที่วัดนี้เป็นจุดแรก จากนั้นก็จะเคลื่อนขบวนไปทางถนนวิสุทธิกษัตริย์ ถนนสามเสน แล้วเลี้ยวเข้าถนนพระสุเมรุ และมาจบท้ายที่สวนสันติชัยปราการที่ถนนพระอาทิตย์ ทั้งนี้ผู้ที่จะมาชักลากพระนำขบวนในจุดต่างๆ ก็ล้วนแต่เป็นผู้ที่มีความเกี่ยวข้องกับย่านวิสุทธิกษัตริย์ เช่น สุเทพ วงศ์กำแหง ที่เป็นคนย่านนี้ ผู้อำนวยการโรงเรียนวัดตรีทศเทพ เจ้าของห้างตั้งฮั้วเส็ง ผู้อำนวยการเขตพระนคร ฯลฯ และเวลาที่ขบวนแห่ชักพระผ่านไปที่ไหนชาวบ้านก็มายืนรอรับ เอาพวงมาลัยไปคล้องและสรงน้ำ เป็นภาพที่งดงามมาก
กิจกรรมอื่นๆ ก็น่าสนใจไม่น้อย เพราะนอกจากจะมีการประกวดเทพีสงกรานต์แล้ว ก็ยังมีการประกวดหนูน้อยสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์ทั้งเด็กชายและเด็กหญิงอีกด้วย และอีกรางวัลหนึ่งสำหรับผู้ที่มาร่วมทำบุญตักบาตรโดยเฉพาะก็คือรางวัลแมวมอง ที่จะมอบให้แก่ผู้ที่แต่งกายด้วยผ้าไทยสวยงาม ไม่ว่าจะเป็นเด็ก ผู้ใหญ่ หรือคนแก่ก็มีสิทธิได้รางวัลเท่ากันหมด
|
|
| การแสดงในงานสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์ในอดีต |
|
|
พี่เล็กบอกกับฉันเป็นการปิดท้ายว่าถ้าหากใครไม่ได้ไปเที่ยวงานสงกรานต์ที่ไหน ก็อยากจะให้มาเที่ยวงานสงกรานต์บางลำพู-วิสุทธิ์กษัตริย์ มาดูการประกวดเทพีสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์ที่ยังคงความเป็นไทยมาถึง 67 ปี และยังเน้นความเป็นธรรมชาติของงานก็คืองานวัด เราประกวดคนสวยแบบไม่มีแสงเสียง ไม่มีอะไรที่เกินเหตุ ลูกชาวบ้านลูกคนรวยคนจนก็มาประกวดได้ ไม่ต้องมีเครื่องประดับแพงๆ ไม่ว่าจะชนะได้ตำแหน่งหรือไม่ก็ถือว่ามาร่วมทำบุญกันในวันปีใหม่ของไทยเรา
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
งานประเพณีสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์ จะจัดขึ้นในวันที่ 12-14 เมษายน 2550 ณ สวนสันติชัยปราการ ถนนพระอาทิตย์ กรุงเทพมหานครโดยในตอนเช้าของวันที่ 12 เม.ย. จะมีขบวนแห่ชักพระ จุดเริ่มขบวนจะอยู่บริเวณหน้าวัดตรีทศเทพ และในตอนเย็นจะมีการประกวดหนูน้อยสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์ ส่วนการประกวดเทพีสงกรานต์วิสุทธิกษัตริย์นั้น จะมีขึ้นในวันที่ 13 เม.ย. สอบถามรายละเอียดได้ที่ โทร.08-1455-7346
|
