OD REDAKCJI

Tematem przewodnim październikowego numeru "Charakterów" było kłamstwo. Autor otwierającego artykułu zastanawiał się: Czy można z całą pewnością odkryć, że ktoś kłamie? Konkluzja brzmiała: niestety nie. Stosując nawet najbardziej efektywne metody, nie jesteśmy w stanie upewnić się, że ktoś kłamie bądź mówi prawdę. Metody oparte na znajomości drugiego człowieka, jego zachowania, mimiki, barwy głosu dają prawdopodobieństwo wykrycia kłamstwa na poziomie niewiele wyższym niż wtedy, gdybyśmy bawili się w zgadywanki...
Niestety, w październiku ulegliśmy tym regułom prawdopodobieństwa. Daliśmy się okłamać, nie wykryliśmy kłamcy. Daliśmy się zamknąć w pułapce misternie konstruowanej od niemal pół roku przez Pana Tomasza Witkowskiego - jeszcze do niedawna tak chętnie do "Charakterów" piszącego. Opublikowaliśmy tekst "Wiedza prosto z pola", który w ramach "prowokacji" Pan Tomasz Witkowski zmyślił i na użytek którego stworzył swą drugą, fałszywą osobowość. Tekst, któremu poświęcił wiele godzin pracy i wertowania - zapewnie niezbyt go interesujących, bo sam specjalizuje się w kłamstwie - teorii z których skompilował artykuł.
Wszystkich Czytelników przepraszamy za zamieszczenie tego materiału. To nasza wina, popełniliśmy błędy. Błędy wynikające z nadmiernego zaufania do drugiego człowieka, także błędy wewnątrzredakcyjne, proceduralne. Za ich wykazanie Panu Tomaszowi Witkowskiemu dziękujemy. Ta sprawa pomoże nam wyeliminować słabości i poprawić jakość czasopisma. Kroki w tym kierunku już podjęliśmy.
Pan Tomasz Witkowski, kończąc opis swego eksperymentu z użyciem "Charakterów" i ich Czytelników, odwołuje się do Kodeksu Etyczno-Zawodowego, który, jak pisze, "obejmuje wszystkich bez wyjątku psychologów". Pan Witkowski zwraca w tym fragmencie uwagę, że psycholog, popularyzując wiedzę psychologiczną, "dba o zgodność przekazywanych treści ze współczesnym stanem nauki, uwzględnia różnice między hipotezami i dobrze udokumentowanymi twierdzeniami i w sposób rzetelny przedstawia praktyczne możliwości psychologii". To jest, wedle Tomasza Witkowskiego, koronny zarzut wobec "Charakterów", jego zdaniem nasze popularnonaukowe pismo popularyzuje wiedzę niezgodną z obiegową psychologią. Pan Tomasz Witkowski, specjalista od manipulacji, zapomina jednak dodać, że artykuł ten opatrzyliśmy nagłówkiem "poszukiwania". Zapomina też, że w tekście znajduje się szereg zastrzeżeń, będących komunikatami, iż opisywana hipoteza jest dopiero bardzo wstępną. Niestety dla nas, hipotezą kłamliwą, postawioną przez Tomasza Witkowskiego vel Renatę Aulagnier.
Przypomnijmy jeszcze zawartość kodeksów etycznych, ponieważ Pan Tomasz Witkowski odwołuje się do nich. Na przykład dokument przyjęty przez Komitet Etyki w Nauce przy prezydium Polskiej Akademii Nauk p.t.: "Dobre obyczaje w nauce, zbiór zasad i wytycznych" w punkcie 2.5 mówi m.in.: "Badania, których przedmiotem jest człowiek, należy prowadzić zgodnie z przyjętymi w skali międzynarodowej zasadami deontologii. W postępowaniu z człowiekiem jako przedmiotem badań należy przestrzegać zasady dobrowolnej i świadomej zgody na uczestnictwo w badaniach oraz zasady poufności i anonimowości wyników badań". Jeszcze mocniejszy wydźwięk w tym zakresie mają punkty od 29 do 35 wypominanego nam Kodeksu Etyczno -Zawodowego Psychologa.
Pan Witkowski - misternie przygotowując prowokację, której przedmiotem stali się pracownicy "Charakterów" i Czytelnicy czasopisma - o tych punktach kodeksu etycznego zapomniał. Wykorzystał swą naukową wiedzę i sprzyjające okoliczności, by na grupie nieświadomych ludzi przeprowadzić fascynujący dla siebie eksperyment.
Być może dlatego jeden ze znanych polskich naukowców, odpisując Tomaszowi Witkowskiemu na e-mail reklamujący "prowokację" i specjalną stronę internetową napisał: "Jeśli odwołuje się Pan do mojej opinii, to powiem otwarcie, że sposób jaki Pan wybrał jest niegodny tytułu DOKTORA, jakim się Pan posługuje".

~ Dariusz Ryń, sekretarz redakcji "Charakterów" | 25.10.2007 | 10:21