|
| O moim okręgu wyborczym |
|
|
Ważne daty z dziejów Łodzi
6 września 1332 - Książę łęczycki Władysław przekazuje Łódź pod jurysdykcję biskupów kujawskich. Podobno Łódź istniała już w XII wieku. Jednakże dopiero w stuleciu następnym pojawiły się pierwsze zapiski dotyczące społeczności zamieszkującej nad rzeką Ostrogą. POCZĄTEK KARIERYSytuacja Łodzi zmieniła się diametralnie w trzeciej dekadzie XIX wieku, kiedy to rząd Królestwa Polskiego podjął intensywne działania zmierzające do industrializacji kraju. Z inicjatywy Stanisława Staszica (reprezentującego sfery rządowe) i Rajmunda Rembielińskiego (przedstawiciela władz województwa mazowieckiego) 18 września 1820 roku Łódź zaliczono w poczet miast fabrycznych. Z kolei przyjęcie w 1821 roku rządowego programu rozwoju przemysłowego spowodowało wydanie odpowiednich rozporządzeń regulujących kwestie osadnictwa na rzeką Łódką. Osiedlającym się tu rzemieślnikom gwarantowano daleko idące ulgi, przywileje i pomoc finansową. Nowo przybyli do Łodzi, a mający zapewnić wysoko kwalifikowaną siłę roboczą, pochodzili przede wszystkim z Czech, Saksonii, Brandenburgii, a także z Anglii i Francji. Duży odsetek imigrantów pochodził także z ziem polskich zaboru pruskiego (ze Śląska i Wielkiego Księstwa Poznańskiego). Powstałe wówczas Nowe Miasto stworzone zostało przez majstrów i czeladników sukienniczych. Natomiast tkacze bawełny i lnu osiedlali się w osadzie bawełniano-lnianej zwanej Łódką.Tak powszechne i głębokie zmiany ekonomiczno-społeczne spowodowały, iż niewielka osada rolnicza w ciągu kilkunastu lat zmieniła się w duży ośrodek fabryczny branży włókienniczej. Tę pierwszą elitę fabryczną tworzyli przede wszystkim przedsiębiorcy przybyli z Saksonii (Krystian Fryderyk Wendisch, Jan Krystian Rundzieher i Jan F. Lange) oraz Śląska (Tytus Kopisch). Jednak rolę autentycznych twórców Łodzi przemysłowej historia przypisała jednak rodzinom Ludwika Geyera (1805-1869), Traugotta Grohmanna (1785-1874) i Ludwika Grohmanna (1826-1889), Karola Scheiblera (1820-1881), Juliusza Heinzla (1834-1895) oraz Izraela Poznańskiego (1833-1900). METROPOLIA EUROPEJSKADominacja produkcji bawełnianej łódzkiego włókiennictwa pozwoliła miejscowemu ośrodkowi przetrwać spory kryzys powstały po upadku powstania listopadowego i represji gospodarczych Rosji carskiej wobec Królestwa Polskiego. W czasie kiedy upadł przemysł sukienniczy tanie tkaniny bawełniane produkowane w Łodzi łatwo znajdowały nabywców na rynku wewnętrznym. Wówczas to okoliczne osady sukiennicze (Ozorków, Tomaszów, Zgierz) zostały całkowicie zdominowane przez systematycznie rozwijający się ośrodek łódzki.W połowie XIX wieku Łódź była już drugim co do wielkości (po Warszawie) miastem Królestwa Polskiego. Kapitał rządowy, kredyty udzielane przez Bank Polski wespół z umiejętnościami organizacyjnymi łódzkich przemysłowców, przy jednoczesnym powszechnym zmechanizowaniu produkcji, legły u podstaw powstaniu europejskiej metropolii przemysłowej ujętej w niepowtarzalne ramy literackiej „ziemi obiecanej". Stopniowo, ale nieustannie Łódź stawała się największym w Królestwie Polskim, a także liczącym się w cesarstwie rosyjskim ośrodkiem produkcji bawełnianej. Tendencjom tym w ostatnich dziesięcioleciach XIX stulecia sprzyjała rozbudowa kolejnictwa na ziemiach polskich i rosyjskich, protekcyjna polityka celna władz petersburskich, wyjątkowy rozwój instytucji kredytowych oraz niezwykle chłonne rynki zbytu w samej Rosji. Do połowy XIX wieku życie społeczne, towarzyskie i kulturalne mieszkańców Łodzi było raczej mizerne. Tradycje kulturowe i obyczajowe pierwszych osadników jak też ludności miejscowej wyniesiono z rodzimych środowisk. Przybysze z krajów niemieckich, jako najbardziej uprzywilejowani i ekspansywni, epatowali swoimi zwyczajami ludność miejscową. Jako pierwsi zakładali cechy rzemieślnicze, stowarzyszenia kulturalne, strzeleckie, śpiewacze i muzyczne. Organizując w ten sposób życie zawodowe i towarzyskie, upowszechniali jednocześnie etykę zawodową i kulturę życia codziennego. Zaś czas wolny, którego było niewiele, spędzali jedynie na zabawach w szynkach i piwiarniach. Miejscowa inteligencja, nie mająca zbyt dużego wpływu na procesy miejskie, przez długie lata była przeważnie obca. Polski element w jej szeregach pojawił się dopiero w 2. połowie XIX stulecia. Ostoją polskości był Kościół katolicki, ale ten przez długie dziesięciolecia nie mógł poradzić sobie z nabrzmiałą kwestią społeczną. Życie kulturalne inspirowały i organizowały miejscowe elity. Powstało wówczas szereg stowarzyszeń kulturalnych, oświatowych i filantropijnych. Dużą rolę odgrywały bractwa religijne, chóry kościelne, orkiestry i towarzystwa muzyczne. To dzięki nim właśnie upowszechniano język i kulturę polską Miasto ostatnich dziesięcioleci XIX wieku tętniło pełnią życia, a w licznych salach tańca odbywały się huczne zabawy, maskarady i bale charytatywne, zaś w salach koncertowych występy orkiestr i słynnych muzyków. Chętnie słuchano muzyki w ogródkach restauracyjnych, jak też odwiedzano kino oraz teatrzyki kabaretowe „variete". Powstawać zaczęły teatry, których repertuar jak i publiczność stanowiły konglomerat trzech rodzimych nacji. W trzech językach wydawano gazety i czasopisma o charakterze społeczno-kulturalnym. Na przełomie wieków życie artystyczne i środowisko plastyczne prezentowało się w Łodzi dość skromnie i dominowane było przez artystów pochodzenia żydowskiego. Wystawiali oni swoje prace w salonach artystycznych (choćby w salonie Zygmunta Bartkiewicza), a później w salach Miejskiej Galerii Sztuki. Tu też odbywały się wystawy malarstwa oraz dzieł sztuki. Kolonia artystów mieściła się w Domu Pinkusa przy ul. Spacerowej. Artyści wspierani byli przez miejscowych fabrykantów, którzy w sposób szczególny interesowali się sztuką, tworzyli kolekcje, gromadzili dzieła sztuki również innych malarzy i rzeźbiarzy polskich i zagranicznych. W WOLNEJ POLSCEOdzyskanie przez Polskę niepodległości stworzyło dla Łodzi zupełnie nowe możliwości i formy działania. W mieście sprawnie funkcjonował samorząd terytorialny – Rada Miejska, którego organem wykonawczym i zarządzającym był Magistrat. Pracami zaś tego urzędu kierował Prezydent i dwóch jego zastępców.W sierpniu 1919 roku miasto stało się stolicą województwa i siedzibą wojewody. Ten ostatni był przedstawicielem rządu Rzeczypospolitej Polskiej, sprawującym z jego ramienia władzę państwową. W grudniu 1920 roku papież Benedykt XV erygował w Łodzi samodzielną jednostkę administracji Kościoła rzymskokatolickiego. Niestety lata 1918-1939 nie były najlepszym okresem dla lokalnego przemysłu. Zniszczenia wojenne, utrata wschodnich rynków zbytu, a zwłaszcza kryzys ekonomiczny lat trzydziestych spowodowały znaczny zastój w przemyśle włókienniczym. To z kolei doprowadziło do całkowitej lub częściowej likwidacji wielu przedsiębiorstw, a co za tym idzie ogromnego bezrobocia i znacznej pauperyzacji mieszkańców Łodzi. Dopiero w ostatnich latach przed wybuchem II wojny światowej nastąpiła widoczna poprawa sytuacji rynkowej, wzrostu produkcji przemysłowej, a tym samym wzrostu poziomu zatrudnienia. Już w pierwszych latach niepodległości nastąpił dynamiczny przyrost ludności miasta, głównie poprzez migrację z zewnątrz. W ciągu dwudziestu lat nastąpiło niemalże podwojenie liczby ludności. Natomiast samo miasto miało ograniczone możliwości rozbudowy. Jednakże może poszczycić się realizacją wyjątkowych przedsięwzięć architektonicznych, by wspomnieć tylko osiedla wieloblokowe im. Montwiłła-Mireckiego na Polesiu Konstantynowskim, bloki spółdzielni „Lokator" pomiędzy ul. Rzgowską i Pabianicką, Towarzystwa Budowy Domków Robotniczych na Karolewie oraz Towarzystwa Osiedli Robotniczej na Stokach i Marysinie. Nadto wzniesiono osiedla domków jednorodzinnych, liczne domy wielomieszkaniowe o wysokim standardzie wyposażenia, obiekty użyteczności publicznej (szkoły, szpitale, hale targowe, domy kultury, gmach sądu, chłodnia, stację telefonów, rozgłośnia radiowa). Rozbudowano komunikację miejską i podmiejską. Na szeroką skalę rozpoczęto budowę kanalizacji i wodociągów. Zmodernizowano sieć gazową i elektryczną, oraz nawierzchnię ulic. W dwudziestoleciu międzywojennym Łódź stała się dziwnym miejscem awangardy artystycznej. Z inspiracji Władysława Strzemińskiego powstała grupa „a. R.". Lewicowi literaci tworzyli grupę „Meteor". Działał Łódzki Klub Literacki, a literackiemu środowisku ton nadawali Julian Tuwim, Marian Piechal, Grzegorz Timofiejew i Mieczysław Jastrun. Prężna grupa łódzkich plastyków utworzyła Miejską Galerię Sztuki. Światowej sławy artystów i literatów skupiała grupa „Jung Idysz". Polskie i żydowskie środowiska twórcze integrowało ugrupowanie artystyczne „Srebrny Wóz" i Stowarzyszenie Miłośników Sztuki „Start", które stało się zalążkiem przyszłych związków zawodowych artystów. Działały polskie, niemieckie i żydowskie teatry, chóry, orkiestry, biblioteki, organizacje społeczne i charytatywne. Miejscowe władze samorządowe, jako pierwsze w Polsce podjęły decyzję o obowiązku powszechnego nauczania. W miarę dobrze rozwinięte zostało szkolnictwo średnie i zawodowe. Miasto nie doczekało się jednak wyższej uczelni państwowej, choć funkcjonowała w nim Wolna Wszechnica Polska i Instytut Nauczycielski, a środowisko katolickie zorganizowało Instytut Wyższej Kultury Religijnej i Katolicki Uniwersytet Robotniczy. OKUPACJA HITLEROWSKAW konsekwencji kampanii wrześniowej i na mocy dekretu kanclerza III Rzeszy Adolfa Hitlera z 8 października 1939 roku w granicach państwa niemieckiego znalazła się znaczna część Ziemi Łódzkiej. Dokument ten nie rozstrzygał losów Łodzi. Dopiero zdecydowana akcja miejscowych Niemców, wsparta działaniem czynników partyjnych, policyjnych, administracyjnych i gospodarczych, legła u podstaw decyzji Hitlera o wcieleniu Łodzi do III Rzeszy. Uroczyste ogłoszenie tego aktu nastąpiło 9 listopada 1939 roku.Początkowo Łódź została zdegradowana do podrzędnego miasta w rejencji kaliskiej Reichsgau Posen. Pierwszym aktem podnoszącym status tego ośrodka było przyznanie mu 1 stycznia 1940 roku praw samorządu niemieckiego oraz uprawnień miasta wydzielonego. W późniejszych miesiącach przeniesiono z Kalisza do Łodzi siedzibę rejencji, zmieniono nazwę z kaliskiej na łódzką oraz dokonano oficjalnej zmiany nazwy miasta na Litzmannstadt (11 kwietnia 1940 roku). Łódź – największe miasto, najpoważniejszy ośrodek przemysłowy i ważny węzeł komunikacyjny Kraju Warty – zajmowała w planach eksterminacyjnych okupanta hitlerowskiego miejsce szczególne. Zamieniono ją w poletko doświadczalne wielopłaszczyznowej polityki narodowościowej aparatu hitlerowskiego. To właśnie tu zorganizowano najdłużej działające w Europie getto żydowskie, przez które przeszło ok. 200.000 osób (z czego ok. 46.500 zmarło w samym getcie na skutek panujących tam warunków). Tu także istniały jedyne w swoim rodzaju miejsca odosobnienia – obóz dla dzieci i filia Urzędu Rasowego. Zlikwidowano wszelkie przejawy kultury i nauki polskiej, eksperymentowano na polu wyznaniowym, a ludność polską poddano szerokiej akcji eksterminacyjnej (maksymalna eksploatacja siły roboczej, grabież mienia, masowe aresztowania, egzekucje, deportacje do obozów koncentracyjnych, wysiedlenia do Generalnego Gubernatorstwa, przymusowe wywożenie na roboty w głąb Rzeszy) SOCJALISTYCZNY OBRAZ MIASTAII wojna światowa i okupacja hitlerowska całkowicie zmieniły obraz miasta. Straciło ono charakter wielonarodowy, wielowyznaniowy i wielokulturowy.Całkowicie znikła społeczność żydowska, zaś miejscowi Niemcy albo opuścili miasto jeszcze w 1944 roku, albo zmuszeni zostali do emigracji w latach 1945-1947. Braki w strukturze ludnościowej wypełniła kolejna migracja do Łodzi ludności wiejskiej. W Polsce „ludowej" nastąpiły względem Łodzi istotne zmiany prawno-administracyjne i terytorialne. Do 1975 roku Łódź była miastem wydzielonym na prawach województwa, później stała się stolicą województwa miejskiego. Terytorium miasta parokrotnie powiększono, choć nadal posiada najmniejszą powierzchnię wśród pięciu największych miast polskich. Ale pod względem liczby mieszkańców zajmuje drugie, po Warszawie miejsce. Ostatnie półwiecze historii miasta to przede wszystkim dzieje przemysłu włókienniczego, w którym zatrudniano znaczną część mieszkańców miasta. Pojawiły się jednak nowe zupełnie gałęzie przemysłu, zwłaszcza elektromaszynowego, chemicznego i lekkiego (odzieżowego, tekstylnego, skórzanego, spożywczego). Natomiast przemiany ustrojowe jakie nastąpiły na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych te układy całkowicie załamały. W Łodzi przestała być stolicą polskiego przemysłu lekkiego. Nadto po 1945 roku miasto stopniowo zaczęło przeobrażać się w duże centrum kultury i nauki. Asumpt ku temu dało skupienie środowiska artystycznego i naukowego po zakończeniu II wojny światowej. Tworzyli tu Władysław Broniewski, Jan Brzechwa, Pola Gojawiczyńska, Zofia Nałkowska. Tu rozpoczynali swą karierę literacką Kazimierz Brandys, Stanisław Dygat, Seweryna Szmaglewska. Tu wydawano główne czasopisma literackie, artystyczne i satyryczne, funkcjonowały czołowe teatry, filharmonia, kawiarnie i kluby artystyczno-literackie. Po 1948 roku znaczna część twórców i artystów polskich wyjechała do Warszawy, lecz stworzony przez nich klimat pozostał. W polskim i łódzkim życiu teatralnym przez długie lata cieszył się sławą Teatr Nowy, Operetka Łódzka i Teatr Wielki. Światową sławę zyskała Łódzka Szkoła Teatralna i Filmowa, Wytwórnia Filmów Oświatowych i Studio Małych Form Filmowych "Se-Ma-For". Realizacją wieloletnich dążeń łódzkiego środowiska naukowego było stworzenie w 1945 roku dwu wyższych uczelni: Uniwersytetu Łódzkiego i Politechniki Łódzkiej. W późniejszym czasie utworzono Akademię Medyczną, Akademię Muzyczną, Wojskową Akademię Medyczną, Akademię Sztuk Pięknych. Obecnie działa kilka uczelni prywatnych. Łódź współczesna nabiera nowego wyrazu. Odbywa się w niej wiele niebanalnych imprez kulturalnych. Znajdują się teatry dramatyczne, filharmonia, opera oraz muzea ze znanymi w świecie zbiorami. Dla łodzian jest małą ojczyzną, mającą niepowtarzalny kształt, mający swe korzenie w długoletnie tradycji miasta wielokulturowego, wielonarodowego i wielowyznaniowego. Dowodem takiej postawy jest wezwanie, sformułowane przez Karla Dedeciusa, "łodzianie wszystkich krajów łączcie się !" WSPÓŁPRACA Z ZAGRANICĄ - MIASTA PARTNERSKIEMiędzynarodowe kontakty Łodzi realizowane są na wielu płaszczyznach i mają na celu promocję naszego miasta na forum światowym, aktywizację wymiany gospodarczej i kulturalnej między Łodzią a jej zagranicznymi partnerami oraz przybliżenie innych kultur mieszkańcom naszego miasta.Najdłużej - od 1957 roku - Łódź współpracuje z Tampere w Finlandii, choć umowę partnerską podpisano w 1996 roku. Najmłodszym miastem partnerskim jest Örebro w Szwecji (umowę podpisano w 2001 roku). Położenie geograficzne i specyfika danego regionu świata niejednokrotnie wpływa na charakter prowadzonej współpracy. Współpraca z Tel-Avivem koncentruje się głównie na nawiązywaniu do korzeni Łodzi jako miasta wielonarodowościowego, zachęcaniu byłych łodzian do powrotu do miasta ich młodości: bądź w celach wspomnieniowych, bądź jako inwestorzy. Od roku 1990, kiedy gminy zaistniały w Polsce jako samodzielne podmioty, szczególnie ważne było dla Łodzi zdobycie doświadczeń w sferze działalności samorządowej. Pomogły w tym liczne szkolenia łódzkich radnych i urzędników miejskich, zorganizowane przez naszych partnerów, posiadających bogatsze w tej dziedzinie doświadczenia. Szkolenia te odbyły się w miastach:Lyon - urbanistyka, mieszkalnictwo komunalne, transport miejski, zieleń miejska, finanse i księgowość, organizacja służby zdrowia, ochrona środowiska, oczyszczanie miasta i transport miejski, promocja miasta. Stuttgart - architektura i urbanistyka, ochrona środowiska, finanse, organizacja i monitorowanie ruchu ulicznego. Chemnitz - wymiana doświadczeń w zakresie ochrony środowiska, rozwoju sportu i turystyki. Tampere - finanse miejskie i pomoc społeczna. Miasta, z którymi współpraca Łodzi jest najintensywniejsza to Lyon, Stuttgart i Tel-Aviv. Dowodem tego były zorganizowane w 1996 roku, Dni Lyonu i Stuttgartu w Łodzi oraz Dni Izraela w 1995r. Podczas wielu odbywających się z tej okazji imprez, łodzianie mogli zapoznać się z kulturą i gospodarką zaprzyjaźnionych miast. Współpraca z miastami położonymi na terenie byłego ZSRR koncentruje się na sferze gospodarczej. Pracownicy UMŁ aktywnie pomagają również w nawiązywaniu kontaktów pomiędzy firmami z Łodzi i krajów byłego ZSRR. UMŁ wspiera również nawiązywanie bezpośredniej współpracy niezależnych podmiotów, izb gospodarczych (Łódź - Lyon, Łódź - Barreiro), wyższych uczelni (staże wykładowców, wspólne seminaria i programy badawcze), szkół średnich (wymiana młodzieży), instytucji kulturalnych (muzea, teatry, galerie sztuki). Od 1991 roku Łódź należy do Eurocities - organizacji skupiającej duże miasta europejskie. To właśnie w Łodzi (po raz pierwszy w Polsce) odbyło się posiedzenie Komitetu Ochrony Środowiska Eurocities, połączone z konferencją na temat zagospodarowania odpadów trwałych. Członkostwo Łodzi w Eurocities pozwala zapoznać się z procedurami panującymi w tych miastach, co niewątpliwie ułatwi Łodzi procesy dostosowawcze po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej.
Okręg wyborczy numer 9 stanowią również powiaty: brzeziński i łódzki wschodni.Powiat brzeziński tworzą gminy: Brzeziny, Jeżów, Rogów i Dmosin. Zamieszkuje tu ponad 30 tysięcy mieszkańców na obszarze ponad 360 kilometrów kwadratowych. Sześć wieków powiatu brzezińskiego. Położenie GeograficznePowiat brzeziński leży w centralnej Polsce we wschodniej części województwa łódzkiego, w odległości 15 km od centrum miasta Łodzi. Zajmuje obszar 358,5 km2, liczy ok. 32 tys. mieszkańców. Obszar powiatu ma bardzo dogodne położenie między aglomeracją łódzką a warszawską (100 km) w ciągu dróg komunikacyjnych Łódź - Rawa Maz. - Warszawa, Stryków - Brzeziny - Koluszki - Tomaszów Mazowiecki. W odległości 6 km od miasta Brzeziny znajduje się stacja kolejowa w Koluszkach, leżąca w węźle kolejowym na trasie Warszawa - Łódź. Powiat łódzki wschodni tworzą gminy Koluszki, Tuszyn, Andrespol, Brójce, Nowosolna i Rzgów.
Powiat liczy ponad 61 tysięcy mieszkańców i obejmuje obszar około 500 kilometrów kwadratowych. Zobacz także: |
