Dziedziczenie

Cząsteczka DNA

Hemofilia - dziedziczenie

Dziedziczenie, zdolność przekazywania cech organizmu żywego jego potomstwu za pośrednictwem informacji genetycznej (kwasy nukleinowe, DNA). Cechy warunkowane są strukturą genów, zlokalizowanych głównie w chromosomach jąder komórkowych lub niekiedy w cytoplazmie komórek (dziedziczenie cytoplazmatyczne). Przy rozmnażaniu płciowym przekazywanie cech dziedzicznych potomstwu odbywa się za pośrednictwem komórek rozrodczych (gameta).

Podstawowe prawa rządzące dziedzicznością znane są jako prawa Mendla. Badanie prowadzone przez T.H. Morgana i jego szkołę dały podstawę chromosomowej teorii dziedziczenia (mówi ona, że cechy uwarunkowane są przez geny, które zajmują ściśle określone miejsce tzn. locus w chromosomach i są przekazywane przez rodziców na potomstwo).

W komórkach somatycznych geny występują jako pary allelii, zaś każda gameta powstała w czasie podziału mejotycznego (mejoza), otrzymała tylko po jednym allelu z każdej pary. Gamety łączą się (zapłodnienie) zwykle losowo, tworząc zygotę o parzystej liczbie.

Mejoza - schemat przebiegu

Zapłodnienie i przebieg pierwszych faz rozwoju zarodkowego w organizmie kobiety

Jeżeli organizm otrzymał dwa różne allele warunkujące daną cechę, to ujawni się w fenotypie:

a) tylko jedna z nich - dominująca (AA, Aa) (dominacja genetyczna), lub recesywna (aa) (recesywność genetyczna),

b) obie - ujawni się cecha pośrednia (Aa).

Geny wyznaczające różne cechy, a nie są zlokalizowane w tym samym chromosomie, dziedziczą się niezależnie od siebie, dlatego u potomstwa powstają nowe układy genów i cech (rekombinacja genetyczna). Rekombinacja genów leżących w tej samej parze homologicznych chromosomów zachodzi w przebiegu crossing-over.

Crossing over

Dziedziczenie zostaje zaburzone przez mutacje dziedziczne, które prowadzą do powstania zmienności genetycznej w przyrodzie (aberracje chromosomowe).