DEPARTAMENTY


POZOSTAŁE


    DEPARTAMENT PIECHOTY / HEŁMY

    Hełm angielski MK.I. i amerykański wz.17

         


 

Brytyjski hełm MK.I

 

POWSTANIE
        

      Projekt brytyjski powstał z przeznaczeniem ochrony przed odłamkami i spadającymi przedmiotami. Przyjęto projekt Johna L.Brodiego, zaprezentowany w 1915 roku. Kształt hełmu Mk.I. Dokładnie odpowiada założeniom przetargowym. Produkowano go z jednej części stali. Pierwsze hełmy dotarły do jednostek na froncie we wrześniu 1915 roku (50 batalion). Początkowo nie przydzielano ich żołnierzom indywidualnie, a pozostawiano w okopach i każda kolejna zmiana je przejmowałą. Wraz z początkiem 1916 roku na front trafiło już 250.000 sztuk.   

    Stany Zjednoczone przystępując do I wojny światowej nie posiadały hełmu, w który mogłyby wyposażyć swoje jednostki. Ponieważ zarówno Wielka Brytania, Francja i Niemcy posiadali sprzęt tego typu, także i władze amerykańskie zdecydowały się na taki krok i podjęto decyzję o włączeia hełmu do podstawowego wyposażenia żołnierza. W czerwcu 1917 roku specjalna komisja Armii USA wybrała za wzór brytyjski hełm Mk.I. Spowodowane to było nie tylko jego osiągami technicznymi, a możliwością dostarczenia 400.000 hełmów z Wielkiej Brytanii niemal natychniast (francuski dźwigał największy ciężar wojenny i nie był w stanie zrealizaować takiego przedsięwzięcia). Poza tym hełm Mk.I. był prosty w konstrukcji.
       Szybko zatwierdzono hełm do produkcji pod oznaczeniem M-1917 już na jesieni 1917 roku. Pierwsze duże partie hełmów M1917 dostarczono do składów już w październiku tego roku.  Hełmy zakupione w Wielkiej Brytanii przydzelono Amerykańskiemu Korpusowi Ekspedycyjnemu w Europie. Łącznie wyprodukowano 2,707,237 sztuk hełmu M1917.

        Wzorując się na swoich francuskich sojusznikach, Wielka Brytania podjęła decyzję o potrzebie wprowadzenia hełmu. Specjalnie powołana komisja rozpoczęła badanie otrzymanej partii francuskich Adrianów wz.15 i kilku innych proponowanych wzorów w lipcu 1915 roku. Zalecono wprowadzenie hełmów dla oddziałów I linii w okopach.  Francuski hełm oceniono jako mało wytrzymały i skomplikowany w produkcji. 

               


Żołnierze amerykańscy w Europie w 1917 roku

W POLSCE

        Hełmy MK I i wz. 17 trafiły do Polski zupełnie różnymi trasami. Niektóre jednostki polskie formowane na północy, w okolicach Archangielska i Murmańska wyposażono w hełmy angielskie typu Mk I. Malowano na nich orły w koronie zamkniętej, na tarczy amazonek. Z kolei hełm amerykański wz. 17 był przydzielany do jednostek ochotniczych w Armii Polskiej we Francji rekrutowanych w USA. Nie wiadomo, czy były używane we Francji. Malowano je na kolor szaroniebieski bez oznak. Wiadomo, że wojska zarówno z zachodu jak i wschodu przywiozły wspomniane 2 typy hełmów ze sobą.
        Hełmy angielski i amerykański stanowiły rezerwę zdeponowaną w magazynach Departamentu Uzbrojenia. W spisie broni z 1928 roku występują w liczbie 2.086 sztuk. Później już tylko kilkadziesiąt egzemplarzy. Prawdopodobnie zostały przekazane zaprzyjaźnionym armiom (prawdopodobnie estońskiej, która zbierała min. angielski sprzęt) w ramach unifikacyjnej wymiany sprzętu. 

 

Załoga improwizowanego pociagu pancernego w Archangielsku w hełmach "MK I". Na hełmie żołnierza po prawej wymalowany orzeł.

Załoga improwizowanego pociagu pancernego w Archangielsku w hełmach "MK I". Na hełmie żołnierza po prawej wymalowany polski orzeł.

 

 

KONSTRUKCJA

       Hełm amerykański był prawie dokładną kopią hełmu angielskiego. Hełm MK I był hełmem jednoczęściowym o płytkim czerepie dookoła otoczonym rondem. Obrzeża ronda zabezpieczono nawalcowaną nakładką blaszaną. Wyposażenie wewnętrzne hełmu stanowiło rodzaj czapki, której elementem nośnym był skórzany pas szerokości 25 mm. Do pasa przyszyto: workowatą tkaninę, pasek wojłoku oraz potnik z dermy. Pas workowatej tkaniny, o której mowa powyżej, połączony jest z drobną siateczką z cienkiego sznurka. Hełmy MK I malowane były przeważnie antyodblaskowym lakierem o chropowatej fakturze, tzw. błoto - khaki.

                Różnica między hełmem brytyjskim, a amerykańskim, prócz drobnych zmian w wyposażeniu wewnętrznym, leżała w materiale wykonania. Otóż hełm amerykański składał się w 12% z manganu. Taki skład powodował wzrost osiągów balistycznych o 10% w stosunku do hełmu brytyjskiego i był w stanie wytrzymać strzał z11,4 mm Colta wz.1911. 

 

 

 

/WIDDOWMAKER/

 

Źródła

- "Hełmy Wojska Polskiego 1917 - 2000" J. Kijak