فصل هشتم

    ارتباطات و شبكه حمل و نقل

 راهها در گذشته و درزمان حاضر

    زمانى كه كشورهاى همجوار توسط كاروانهاى شتر، كالاهاى خود را مبادله مى‏كردند، مدت زيادى طول مى‏كشيد كه كالاها منتقل شود. ازاين جهت سعى مى‏شد كه كوتاهترين مسير راانتخاب كنند.

    اين راهها از غرب به بغداد، از شرق به قندهار وهند، از شمال به نيشابور، چغانيان وماوراء النهر و در جنوب به كرمان، هرمز و چابهار ختم مى‏شد. قهستان دراين زمان )سده اول هجرى( بر سرگذر اين كاروانهاقرار داشت واز آن به عنوان منزلگاه مقصد و مبدأ استفاده مى‏شد. بويژه آنكه، بافته ‏هاى بسيار نفيس قهستان زيب پيكر سران امپراطورى اسلام مى‏گرديد ونيز سجاده‏هاو فرشهاى اين منطقه در تمام عالم اسلام از شهرت زيادى برخوردار بود.(55)

    بيرجند به عنوان مبدأ يامقصد و ياگذرگاه كاروانها، جايگاه خاصى به ‏اين منطقه داده ‏بود، تاجائى كه مسعود غزنوى، وجود لشكرى در قهستان را براى بقاء خلافت خود و تسلط برخراسان ضرورى مى‏دانست. همچنين در اواخر قرن پنجم هجرى كه قلعه الموت(56) به تصرف اسماعيليان و به صدارت حسن صباح درآمد، منطقه قهستان از چشم تيزبين وى دور نماند و او به حسين قاينى دستور تصرف قلاع كناره ولايت را صادر كرد كه موجب تصرف قلعه دُرُح )دره( گرديد (484 هجرى((57)

    بازسازى واحداث راههاى ترانزيت اين منطقه نه تنها موجب پيشرفت شهرهاى جنوبى خراسان و بويژه بيرجند را فراهم مى‏سازد بلكه از لحاظ نظامى، سياسى و اقتصادى نيز به دليل 687 كيلومتر مرز مشترك ايران با افغانستان شايسته توجه بيشترى مى‏باشد. ترانزيت بار و مسافر كشورهاى تازه به استقلال رسيده شوروى سابق خاصه تركمنستان، ازبكستان و تاجيكستان مى‏تواند فتح بابى براى اين كشورها جهت راه‏يابى به آبهاى نيلگون درياى عمان و خليج فارس از طريق بيرجند باشد. اين امر طبعاً مى‏تواند براى كشور ايجاد درآمد ارزى و براى منطقه موجب آبادانى گردد.

  باتوجه به مسائل فوق و به دليل گستردگى و محروميت منطقه به منظور توسعه راههاى بين استانى و بين شهرى، اداره راه وترابرى بيرجند از سال 1362 به اداره كل راه وترابرى جنوب خراسان به مركزيت بيرجند ارتقا داده شده است.

 حوزه استحفاظى اداره كل راه وترابرى جنوب خراسان

    حوزه استحفاظى اداره كل راه وترابرى جنوب خراسان با وسعت 164396 كيلومتر مربع به لحاظ گستردگى، يكى از بزرگترين حوزه‏هاى اداره كل راه وترابرى در سطح كشور مى‏باشد. اين اداره كل علاوه بر 11 اداره ستادى داراى 9 اداره مستقل ادارات راه وترابرى: بيرجند، طبس، فردوس، قاين، نهبندان، سربيشه، اسديه، ديهوك و بشرويه مى‏باشد. بعلاوه براى سهولت خدمات بيشتر به منطقه محروم جنوب خراسان، اداره كل راه وترابرى پيگير حداقل 5 اداره راه وترابرى ديگر در مناطق عشق‏آور، خضرى، شوسف، خوسف و سرايان مى‏باشد.

    ازآغاز تأسيس اداره كل تاكنون، يك شبكه راه مواصلاتى در جنوب خراسان طراحى و به تناسب اعتبار و امكانات هر سال قسمتى ازاين شبكه مطابق‏اهداف اوليه تكميل گرديده است.

    كل راههاى موجود اين اداره كل تا سال 4611 1378 كيلومتر مى‏باشد كه به تفكيك بدين شرح مى‏باشد: راههاى اصلى 605 كيلومتر، راههاى فرعى عريض 1207 كيلومتر، راههاى فرعى درجه يك 229 كيلومتر، راههاى فرعى درجه دو 768 كيلومتر و راههاى فرعى دسترسى 1802

    لازم به يادآورى است كه درهمين منطقه طول راههاى موجود تا قبل‏ازانقلاب اسلامى معادل 786 كيلومتر شامل 190 كيلومتر راه فرعى درجه يك ،580 كيلومتر راه فرعى درجه 2 و 16 كيلومتر راه روستائى بوده است.

    در سال 1362 قبل‏از تشكيل اداره كل، طول راهها، معادل 1730 كيلومتر شامل 358 كيلومتر راه اصلى، 859 كيلومتر راه فرعى و 513 كيلومتر راههاى فرعى دسترسى بوده است.

    از اقدامات ارزنده اداره كل راه وترابرى جنوب خراسان مى‏توان به احداث راههاى زير توجه نمود :

 1. محور ارتباطى بيرجند فردوس:

    قبل‏از احداث اين محور، حمل ونقل بار و مسافر از فردوس از طريق گردنه كلات به گناباد و سپس به قائن و بيرجند انجام مى‏شد كه طول راه 280 كيلومتر بود. ليكن محور جديد ضمن كوتاه نمودن فاصله شهرهاى بيرجند و فردوس به ميزان 100 كيلومتر از مسير دشت‏هاى حاصلخيز "آفريز" و "دولت آباد" ونيز بخش كشاورزى سرايان مى‏گذرد كه موجب آبادانى و گسترش فعاليت‏هاى كشاورزى گرديده است. و ضمناً اين مسير موجب ارتباط اين منطقه با استانهاى مركزى شده است.

 2. محور ارتباطى بيرجند - عرب آور - طبس

     اين محوربه منظور ارتباط شرق كشور با استانهاى كرمان، يزد، اصفهان، سمنان وتهران اجرا گرديده است. اين محور به لحاظ اينكه اغلب در دشت قرار دارد وعوارض طبيعى آن كم مى‏باشد، فاقد پيچ وخم و گردنه ونقاط كور و حادثه آفرين مى‏باشد ونيز در زمستان هيچ گونه مشكل يخبندان و برف و سُرخوردن وجود ندارد و رانندگان مى‏توانند با سرعت كافى عبور نمايند. اين جاده همچنين موجب اتصال استان سيستان و بلوچستان به استانهاى مركزى وموجب حمل ونقل مطمئن وكمك رسانى فورى درايام مواجهه با خطرهاى زلزله و سيل و از اين قبيل گرديده است.

    اين محور بيرجند را از طريق روستاهاى خوسف، خور، ديهوك به طبس و سپس از طريق طبس به يزد واصفهان و سمنان و تهران متصل ساخته است. طول مسير بيرجند به طبس از اين طريق 300 كيلومتر كاهش يافته است.

3. محورهاى ارتباطى بيرجند - اسدآباد )درميان(

    منطقه درميان كه هم مرز باافغانستان مى‏باشد، باوجود اينكه استعداد كشاورزى و صنعتى فراوانى دارد، از محرومترين مناطق كشور محسوب مى‏شود. اداره كل راه چندين راه فرعى عريض از بيرجند به سده و اسدآباد و ازبيرجند به سربيشه واسدآباد احداث نموده كه موجب تسهيل حمل چغندر از شهرستانهاى همجوار و نيز حمل قند وشكربه ساير مناطق ايران گرديده است. براى اهالى گزيك كه در مرز كشور مابا افغانستان قرار دارند نيز راه فرعى عريضى ساخته شده كه در زلزله سال 1376 منطقه شرق كشور نقش مهمى دركمك رسانى ايفاء كرده‏است.

 4. محور ارتباطى بيرجند - شهداد

     از گذشته‏هاى بسيار دور، ارتباط وسيعى بين منطقه جنوب خراسان و حتى‏هرات به منطقه شهداد و كرمان وجود داشته كه به وسيله كاروانهاى پياده و شتر از مسير كوير عبور مى‏نمودند. پس از ورود وسائط نقليه و احداث محورهائى به مراكز استانها، كم كم اين مسير بسيار كوتاه از رونق افتاد و بندرت دارندگان وسائط نقليه از اين مسير حركت مى‏كردند.

    باتوجه به اينكه راه‏نهبندان - شهداد جز و پروژه‏هاى ملى منظور شده اداره كل راه وترابرى، مسير جاده بيرجند به شهداد را از طريق خوسف، سرچاه، و قلعه زرى به محورنهبندان - شهداد مورد توجه قرار داد وتاكنون بيش‏از نيمى از طول اين جاده ساخته شده، بويژه كه بيش‏از 90% جاده در دشت قراردارد و اجراى آن از هزينه كمى برخوردار مى‏باشد. قابل توجه است كه با گشايش كامل اين جاده فاصله بيرجند به شهداد در حدود 230 كيلومتر خواهد بود. فاصله شهداد تا نهبندان نيز در حدود 293 كيلومتر خط مستقيم مى‏باشد.

    احداث راه بيرجند - شهداد موجب مى‏شودكه ارتباط بين كرمان وهرمزگان با بيرجند بيش از گذشته توسعه يابد و بر اقتصاد منطقه تأثير فوق‏العاده‏اى داشته باشد. پيش بينى ترافيك سنگين اين راه، لزوم تعريض اين محور را حداقل در حد يك جاده شش باندى الزام آور مى‏سازد.

 5. محور ارتباطى منطقه مرزى نهبندان - بيرجند - قاين - تايباد

    اين راه از منتهى‏اليه شهرستان نهبندان شروع شده و با عبور از شمال شرق شهرستان بيرجند در روستاى يزدان با گذشتن از شرق شهرستان قاين به سمت تايباد پيش مى‏رود. اين راه ضمن تسهيل در عبور و مرور در مناطق مرزى، ايجاد امنيت و آسايش مرزنشينان را نيز فراهم مى‏سازد و بيش از 687 كيلومتر راه مرزى وجود دارد كه درامر حفاظت مرزهاى شرقى اهميت بسيار دارد.

 6. محور ارتباطى شمال به شمال غرب بيرجند )راه كمربندى(

    درچند سال گذشته باكثرت عبور وسائط نقليه از بيرجند به شهرهاى زاهدان، مشهد و كرمان و بالعكس، ماشين‏ها بالاجبار از داخل شهر عبور مى‏نمودند و باعث كندى ترافيك شهر مى‏شدند، از اين رو اداره كل راه وترابرى نسبت به ايجاد كمربندى شمال وشمال غرب بيرجند به طول 12 كيلومتر وعرض 20 متر بامشخصات بزرگراه اقدام نموده ودر حال حاضر يك باند اين كمربندى آماده استفاده مى‏باشد وباند ديگر آن در دست تكميل است. ضمناً راه كمربندى شمال و جنوب شرقى بيرجند چند سال پيش ساخته شده است.

    به منظور آشنايى با راههاى ورودى و خروجى بيرجند، در جدولهاى پيوست فواصل نقاط راههاى مختلف نسبت به مبداء بيرجند داده شده است، تااز اين طريق بااطلاع از آباديهاى بين راهى و مسافت راهها امكان تعيين راه موردعلاقه فراهم گردد.

    اداره كل راه وترابرى بيرجند در فاصله بيرجند وشهرهاى مجاورو در محل‏هاى خاص جايگاههائى را براى محافظان راهها تحت عنوان راهدارخانه ومساجدى براى اقامه نماز و استراحت مسافرين ساخته است كه فهرست آنها نيز آورده شده است.(58)

 فرودگاههاى بيرجند

    فرودگاه مسافربرى بيرجند در سال 1320 در زمينى به مساحت 150 هكتار تأسيس گرديده است. باند اوليه اين فرودگاه به ابعاد 220*25 متر و سطح زير بناى ترمينال و ساختمانهاى ادارى 2850 متر مربع مى‏باشد. اين باند توانائى قبول هواپيماهاى كوچك را دارد، ليكن به منظور فرود هواپيماهاى بزرگ باند ديگرى به ابعاد 4200*65 متر احداث شده است. در رابطه با ترمينال جديد هنوز اقدام مؤثرى انجام نشده و براى رفع مشكل، به طور موقت ساختمان قديم در دست توسعه است.

    درحال حاضر )اسفند 1379) هفته‏اى سه روز شركت هواپيمائى آسمان و سه روز شركت هواپيمائى آرياتور براى حمل مسافر از تهران به بيرجند وبالعكس پرواز دارد. ليكن اين پروازها ثابت نيست و گاهى 6 پرواز به يك پرواز در هفته محدود مى‏شود و موجبات دلتنگى و دلواپسى اساتيد 12 مؤسسه آموزش عالى شهرستان، دانشجويان مهمان و ديگر مسافرين را فراهم مى‏سازد.

 فاصله بيرجند با مراكز استانها و ديگر نقاط بين راهى

    جدولهاى شماره 50 49 48 و 51 و تصويرهاى شماره 32 31 و 33 فواصل بيرجند را با مراكز استانها و ديگر نقاط بين راهى به خوبى نشان مى‏دهند. به عنوان مثال يك فرد مى‏تواند 5 مسير مختلف براى رفتن به تهران انتخاب كند در اين صورت با مراجعه به جدولها و تصاوير، نام و فاصله دو نقطه پياپى و جمع طول راه راخواهد يافت.

    فاصله بيرجند تا شهرهاى مشهد، كرمان، يزد اصفهان، قم، زابل و زاهدان نيز داده شده است.

    بيرجند علاوه بر فرودگاه مسافربرى، در منطقه »خور« داراى يك پايگاه‏شكارى كويرى براى حفاظت و ايمنى منطقه شرق ايران مى‏باشد(59).

 پايانه مسافربرى بيرجند

    اين پايانه در زمينى به مساحت 24 هكتار و در 2 كيلومترى شهر بيرجند با ساختمان ادارى وسالن بزرگى براى تجمع‏مسافرين، رستوران، مسجد وازاين قبيل مى‏باشد. اين پايانه درسال 75 افتتاح شده ودرآن 10 شركت حمل ونقل مسافر و يك مؤسسه مسافربرى مستقر مى‏باشد.

    تعداد مسافر خروجى از پايانه به قصد شهرهاى مشهد، طبس، فردوس، مشهد، تهران، زابل، زاهدان، كرمان، و... درسال 1377 بالغ بر 1/600 نفر بوده‏است. ضمناً در حدود 00/400نفر نيز بدون استفاده از صورت وضعيت جابجا شده‏ اند.

 پايانه باربرى شهرستان بيرجند

    پايانه حمل ونقل كالاى بيرجند بامساحت 23 هكتار وبا هزينه‏اى بالغ بر 4 ميليارد ريال در شهريور سال 1375 به منظور تفكيك ترافيك سنگين برون شهرى از ترافيك درون شهرى وايجاد امنيت ترافيك جهت شهروندان بيرجندى افتتاح و مورد بهره بردارى قرار گرفته است.

    پايانه حمل ونقل درحال حاضر شامل: ساختمانهاى ادارى، مسجد، سالن اعلام بار، نگهبانى، سرويس‏هاى بهداشتى، ساختمان شركت‏ها، محوطه سازى، انبار و پاركينگ مى‏باشد. امكانات رفاهى رانندگان از قبيل خوابگاه، حمام، سوپرماركت، امكانات ارتباطى و تعميرگاه ازجمله برنامه‏هاى توسعه پايانه مى‏باشد.

    مكان پايانه كه روبروى فرودگاه بيرجند مى‏باشد قابليت پذيرش و پارك 320 دستگاه خودرو سنگين را دارد و بدين ترتيب از ايجاد مزاحمت در زمينه تردد و پارك اين خودروها در سطح شهر و ناراحتى خود راننده‏ها جلوگيرى گرديده است.

    تعداد شركت‏هاى حمل ونقل كالا كه تحت پوشش نمايندگى بيرجند است 13 شركت مى‏باشد. ميزان جابجايى بار در سال 1377 بالغ بر 253500 تن بااستفاده از بارنامه و00/ 500 تن بدون استفاده از بارنامه انجام شده است.

    عمده‏ترين مقاصد بار به شهرهاى اصفهان، يزد، كرمان، مشهد، تبريز، شيراز و تهران مى‏باشد.

 نمازخانه‏ ها، راهدارخانه‏ ها و گردنه‏ هاى برف‏ گير بين راهى

    اداره كل راه و ترابرى بيرجند در حوزه استحفاظى خود داراى 33 نمازخانه، 9 راهدارخانه و 11 گردنه برف‏گير بين راهى مى‏باشد، تا مسافرين احساس امنيت و آسايش نمايند. جدولهاى شماره 52 51 و 53 اين نقاط را مشخص مى‏سازند.

 صدا وسيماى شهرستان بيرجند

    با توجه به گستردگى استان خراسان و نياز منطقه وسيع جنوب خراسان،واحد تعميرات و نگهدارى فرستنده‏هاى راديو تلويزيون در سال 1372 در شهر بيرجند راه‏اندازى شده و سه شهرستان بيرجند، قاين و نهبندان را تا شعاع 280 كيلومتر تحت پوشش دارد.

    درحال حاضر بيش از 60 فرستنده و 50 ايستگاه ماهواره‏اى در سطح شهرستانهاى ياد شده وجود دارد. ازاين تعداد، 18 ايستگاه ماهواره‏اى و فرستنده تلويزيونى در قاين، 28 ايستگاه ماهواره‏اى و فرستنده تلويزيونى در بيرجند و 14 ايستگاه‏ ماهواره‏اى‏درنهبندان‏نصب‏گرديده‏است.

    در ارتفاعات تقى قنبر بيرجند در ارتفاع 2237 مترى فرستنده تلويزيونى بيرجند قرار دارد. دراين ارتفاع ساختمانى به مساحت 500 متر مربع در دست ساخت است. تا سال 1378 بيش از 95% جمعيت سه شهرستان از شبكه يك تلويزيونى و 75% زير پوشش شبكه‏هاى 1 و 2 و 60% زير پوشش شبكه چهار قرار داشته است. شبكه 8 تلويزيونى فقط در شهرستان بيرجند دريافت مى‏شود.

    نصب ژنراتور برق در ارتفاعات تقى قنبر، سبب خواهد شد كه به فرستنده‏هاى تلويزيونى تحت تأثير قطع برق آسيبى وارد نشود.

    در بيرجند 4 فرستنده راديوئى 10 كيلو واتى هر يك با فركانس 963 كيلوهرتز وجود دارد كه پخش دو برنامه استانى و سراسرى را عهده‏دار مى‏باشد و صددرصد شهرستان بيرجند را زيرپوشش دارد. در برنامه‏هاى گسترش آينده در نظر است فرستنده‏هاى راديوئى بيرجند به فرستنده‏هاى 50 كيلوواتى تبديل شوند.

    در نهبندان يك فرستنده 10 كيلوواتى نصب شده كه برنامه‏هاى استانى را پخش مى‏نمايد.(60)

    در معدن قلعه زرى نيز يك ايستگاه راديوئى موج FM با قدرت 15 كيلووات و با فركانس 102 كيلو هرتز ايجاد و در سال 1372 بهره‏بردارى از آن آغاز شده است.(61)

 مخابرات بيرجند

    مركز تلفن بيرجند در سال 1353 با 1000 شماره راه‏اندازى و متعاقب آن درسال 1355 و 1356 به ترتيب 2000 شماره و 1000 شماره ديگر به‏منصوبات بيرجند اضافه گرديده‏است.

    توسعه ارتباطات تلفنى در بعداز انقلاب بمراتب بيشتر گرديده، به طورى كه در سالهاى 1369 1363 و 1371 در هر سال 2000 شماره و در سال 4000 1374 شماره ومتعاقب آن نيز با راه اندازى مراكز تلفن شاهد و انقلاب اسلامى 4000 شماره ديگر بر تلفن‏هاى شهرى بيرجند افزوده شده و جمع تلفن‏هاى منصوبه به 000/2000شماره رسيده است.

    در سطح شهر بيرجند در حال حاضر 70 دستگاه تلفن همگانى شهرى و 12 دستگاه تلفن همگانى بين شهرى سكه‏اى و 20 دستگاه تلفن همگانى كارتى مشغول به كار مى‏باشد.   تعداد كانال‏هاى ارتباط مستقيم بين شهرى شهرستان تا قبل از انقلاب 70 كانال بوده و در حال حاضر به 3600 كانال افزايش يافته است. كانال‏ هاى تلفن بين‏الملل، قبل از پيروزى انقلاب وجود نداشته، امّا در حال حاضر به 30 كانال رسيده است. ضمناً در 12 نقطه برون شهرى بيرجند مراكز مخابراتى به شرح زير داير گرديده است.

 سازمانهاى ادارى ونهادهاى خاص شهرستان بيرجند

    درحال حاضر در شهرستان بيرجند بيش از يكصد اداره ونهاد مشغول انجام خدمات محوله مى‏باشند كه توضيح پيرامون اهداف و خدمات هر يك، مطالعه وسيعى مى‏طلبد و مى‏تواند موضوع يك كتاب مفصل را به خوداختصاص دهد. از اين رو به ذكر سازمانهائى كه بعداز انقلاب اسلامى بوجود آمده ويا تغيير نام يافته‏اند و يا اختصاص به بيرجند دارند، پرداخته شده است ودرعين حال اسامى آنها جهت اطلاع به شرح زير آورده شده است. 

1) كميته امداد امام‏خمينى )ره(   

3) اداره معادن وفلزات 

4) مركز آموزش محمد رسول ‏اللَّه )ص(

5) نيروى مقاومت بسيج               

6) قرارگاه

7) جهاد دانشگاهى   

8) اداره بهزيستى

9) بنگاه توسعه ماشين‏هاى كشاورزى

10) بنياد مستضعفان و جانبازان

11) امور اراضى                    

12) آموزش فنى وحرفه‏اى

13) نهضت سوادآموزى             

14) اداره محيط زيست

15) مركز آموزش4       

16) تيپ 3 انصارالرضا

17) دادسراى نظامى             

18) دادگاه انقلاب

19) هلال احمر                        

20)اداره مسكن و شهرسازى

21) اداره فرش بيرجند              

22) اداره امور عشايرى

23) بيمارستان تأمين اجتماعى  

25) بيمارستان 324 تخت خوابى

26) تعاونى‏هاى اتوبوسرانى

27) پايانه باربرى                  

28) پايانه مسافربرى

29) اداره فرهنگ وارشاداسلامى

30) سازمان تبليغات اسلامى

31) پايگاه منطقه‏اى انتقال خون  

32) مديريت ميراث فرهنگى

33) خبرگزارى جمهورى اسلامى  

34) دانشگاه بيرجند

35) دانشگاه آزاداسلامى           

36) دانشگاه ‏علوم پزشكى

37) دانشگاه پيام نور                 

38) دانشگاه صنايع ومعادن

39) مراكز تربيت معلم               

40) مركز آموزش مديريت دولتى

41) اداره دخانيات                     

42) اداره كل راه وترابرى

43) اداره آب وفاضلاب               

44) بنياد شهيد

45) بنياد مسكن انقلاب اسلامى   

46) مركز زلزله‏ نگارى

47) ايستگاه تحقيقات كويرى     

48) ايستگاه تحقيقات كشاورزى

49) مركزآموزش فنى‏وحرفه‏اى بزرگسالان

50) مركز فوريت‏هاى پزشكى

51) اداره صنايع                    

52) استاديوم ورزشى 7000 نفرى

53) دايره پلاك گذارى اتومبيل  

54) بانك صادرات سرپرستى جنوب خراسان

55) مركزتوانبخشى              

56) اداره امور مهاجرين

57) سازمان ملى پرورش استعدادهاى درخشان 

58) آزمايشگاه فنى خاك

59) ستاد رسيدگى به امور آزادگان 

60) اداره تحقيقات و استاندارد

61) امور زندانها                   

62) مراكز بهداشت ودرمان شهرى و روستائى

63) اداره آبيارى                  

64) اداره تربيت بدنى

65) اداره راهنمائى‏ورانندگى 

66) اداره گمرك

67) سازمان جهاد سازندگى 

68) سازمان زمين شهرى

69) دفترامام جمعه               

70) دفتر امور آزادگان

71) سازمان تعاون روستائى 

72) مهمانسراى جهانگردى

73) نيروى هوائى              

74) اداره هواشناسى

  غم بَرَد از دل محيط با صفاى بيرجند

 ياد شهر ومردمِ زودآشناىِ »بيرجند«

غم بَرَد ازدل، محيط باصفاى »بيرجند«

 شهرها رابارها گشتم، ولى جذبم نكرد

سوى خود، آن سان كه كردآهن رباى »بيرجند«

 باصفا هستند و مهمان دوست وهم‏نيكونهاد

مردمان شهر وبخش وروستاى »بيرجند«

 گرچه مقهورِ طبيعت هست وكم باران و ليك

سالم است وسازگار آب وهواى »بيرجند«

 اوفتادستم به فكر»بيرجند« امشب، زهجر

تنگ بود وتنگ ترشد دل براى »بيرجند«

 مرغ دل مى‏خواهداز غربت، گشايد بال‏وپر

تاكند سيروسياحت، در فضاى »بيرجند«

 بيرجندى تاقدم نگذارداز شهرش برون

پى نخواهد بُرد، بر قدر و بهاى »بيرجند«

 مهرهاو دوستى‏ها نيست،درديگر بلاد

استوار آن سان، كه ديدم مِهرهاى »بيرجند«

 آزمودم دروفا، ياران وكمتر ديده‏ام

چون وفاى دوستانِ باوفاى »بيرجند«

 برپريرويان، به حُسنِ خُلق دارند امتياز

لُعبتانِ خوبروى مَه لِقاى »بيرجند«

 دارم ازدرگاهِ يزدانِ توانا انتظار:

حفظ سازد مردم از آفت، خداى »بيرجند«

 ازتعصب نشمرى گر توسنِ انديشه‏را

داده »فرزين سخت جولان« در ثناى »بيرجند«

    » عبدالحسين فرزين «

    تهران: 8/6/1350