Νέα Μονή

 Η Νέα Μονή είναι το μοναδικό μνημείο της Χίου που προστατεύεται από την UNESCO, ενταγμένο στον Κατάλογο Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 1990. Ιδρύθηκε τον 11ο αι. από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνο Θ’ Μονομάχο. Η παράδοση που συνοδεύει τη Μονή είναι ιδιαίτερα αξιόλογη. Σύμφωνα μ’ αυτήν, τρεις μοναχοί βρήκαν την εικόνα της Παναγίας στη θέση όπου αργότερα χτίστηκε το Καθολικό. Κατόρθωσαν να αποσπάσουν την αυτοκρατορική χορηγία, και έτσι το μοναστήρι οικοδομήθηκε περίλαμπρο, ακολουθώντας τα κωνσταντινουπολίτικα πρότυπα. Το μοναστηριακό συγκρότημα περικλείεται από περίβολο. Μέσα σε αυτόν βρίσκονται το Καθολικό, η Τράπεζα, η Κινστέρνα, τα παρεκκλήσια του Τιμίου Σταυρού και του Αγίου Παντελεήμονα, και τα Κελιά. Στη ΒΔ γωνία του τείχους σώζεται ο αμυντικός πύργος. Έξω από τα τείχη βρίσκεται ο κοιμητηριακός ναός του Αγίου Λουκά.Το Καθολικό της Νέας μονής είναι χτισμένο στον τύπο του νησιωτικού οκταγωνικού ναού, και αποτελεί το αρχικό δείγμα αυτού του είδους. Οι σημαντικότερες μεταβολές που επέστη έγιναν το 1822, όταν κάηκε και λεηλατήθηκε από τους Τούρκους, και το 1881, όταν κατέρρευσε από το σεισμό τμήμα του κτηρίου και ο τρούλος.Το εσωτερικό του ναού στολίζεται με εξαιρετικά ψηφιδωτά, που καλύπτουν τα ανώτερα τμήματα του κυρίως ναού και του εσωνάρθηκα. Στον εξωνάρθηκα σώζονται σπαράγματα τοιχογραφιών της εποχής της Τουρκοκρατίας.   Στο εξωτερικό, ο ναός είναι επενδεδυμένος κατ’ επιρροή της Κωνσταντινούπολης, κατά το opus mixtum, το σύστημα τοιχοποιίας, όπου ζώνες λίθων εναλλάσσονται με σειρές από πλίνθους. Σήμερα καλύπτεται σε κάποια μέρη του από ρόδινο επίχρισμα, προς μίμηση της αρχικής του διακόσμησης. Η Τράπεζα του μοναστηριού, κοντά στο Καθολικό, είναι ένα επίμηκες κτήριο, στεγασμένο με θόλους. Εδώ σώζεται το τραπέζι των μοναχών, καλυμμένο με πολύχρωμα μαρμαροθετήματα.Η Κινστέρνα είναι μία ημιυπόγεια δεξαμενή νερού. Έχει οκτώ μαρμάρινους κίονες, που στηρίζουν μια θολωτή οροφή, και είναι από τα πιο αξιόλογα σωζόμενα κτίσματα του είδους.Τα περισσότερα από τα Κελιά της Μονής διατηρούνται σε κακή κατάσταση, ενώ ένα από αυτά έχει μετατραπεί σε Μουσείο, για να στεγάσει πολύτιμα κειμήλια της ορθοδοξίας.

 

Ναός Αγίων Αποστόλων Πυργίου

Ο ναός των Αγίων Αποστόλων στο χωριό Πυργί, είναι αφιερωμένος στους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο. Χτίστηκε το 13ο αι., στο νησιωτικό οκταγωνικό τύπο, ακολουθώντας το πρότυπο της Νέας Μονής Χίου. Βρίσκεται σε ένα ξέφωτο ανάμεσα στις στοές του χωριού, λίγο μακρύτερα από την πλατεία. Είναι μικρός σε διαστάσεις και στεγάζεται με καμάρες και έναν πτυχωτό τρούλο. Χτίστηκε κατά το πλινθοπερίκλειστο σύστημα, και εξωτερικά έχει εξαιρετικό πήλινο διάκοσμο. Εσωτερικά ο ναός είναι καλυμμένος με τοιχογραφίες του 1665, που είναι έργο του Αντωνίου Δομεστίχου Κυνηγού του Κρητός.

Ναός Παναγίας Σικελιάς

Ο ναός της Παναγίας Σικελιάς βρίσκεται κοντά στο χωριό Έξω Διδύμα. Οικοδομήθηκε το 12ο ή 13ο αι. και ανήκε σε μοναστηριακό συγκρότημα που δε σώζεται. Είναι χτισμένος στον τύπο της σταυροειδούς βασιλικής με τρούλο, και μάλλον ήταν κοιμητηριακή, αποτελώντας ταφικό παρεκκλήσι. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο της ανήκει στον 18ο αι. Εξωτερικά στολίζεται με πλίνθινα διακοσμητικά στοιχεία, που την εντάσσουν σε ένα από τα ομορφότερα μνημεία της Χίου.

Ο ναός της Παναγίας Κρήνας βρίσκεται στην περιοχή των Βαβύλων. Πρόκειται για ένα ναό του 12ου αι., που χτίστηκε με χορηγία του Ευστάθιου Κορδάτου και της συζύγου του, Ειρήνης Δούκαινας Πεπαγωμένης. Ακολουθεί το πρότυπο της Νέας Μονής, είναι δηλαδή χτισμένος κατά το νησιωτικό οκταγωνικό τύπο. Ο ναός έχει δύο νάρθηκες και τρούλο. Το εξωτερικό του ναού είναι διακοσμημένο με την τεχνική της κρυμμένης πλίνθου και έχει άφθονο κεραμικό διάκοσμο. Χαρακτηριστικά είναι τα μαρμάρινα μέλη που είναι εντοιχισμένα σε διάφορα σημεία των όψεων του ναού. Εσωτερικά ο ναός ήταν καλυμμένος με στρώματα τοιχογραφιών, που ξεκινούν από το 12ο αι. Το ανώτερο από αυτά ανήκει χρονολογικά στο 1734. Ως ζωγράφος παρατίθεται ο Μιχαήλ Χωματζάς. Από τον τρούλο του ναού έχουν αποτοιχιστεί τοιχογραφίες με 12 Προφήτες που ανήκουν στο 14ο αι., και σήμερα φυλάσσονται στο Μουσείο Ιουστινιάνι.

Η Παναγία του Αγρελωπού βρίσκεται έξω από το χωριό Καλαμωτή. Χτίστηκε κατά το 13ο ή 14ο αι. Είναι δρομική μονόχωρη βασιλική, με νάρθηκα και εξαγωνική αψίδα. Πάνω από την είσοδο του ναού υπάρχει ένα εντοιχισμένο μαρμάρινο μέλος σε δεύτερη χρήση. Το εσωτερικό κοσμούν τοιχογραφίες και ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο. Ο ναός πιθανόν αποτελούσε το καθολικό ενός μοναστηριακού συγκροτήματος.

Παναγία Αγιογαλούσαινα 

Ο ναός της Παναγίας Αγιογαλούσαινας βρίσκεται στο ομώνυμο χωριό, στη βορειοδυτική Χίο. Είναι σκαρφαλωμένος στα βράχια, μπροστά από την είσοδο του Σπηλαίου. Συνδέεται με το θρύλο της λεπρής κόρης, ο πατέρας της οποίας, έχτισε το ναό για να ευχαριστήσει την Παναγία που θεράπευσε το παιδί του. Ο ναός χτίστηκε τον 13ο αι, και είναι σταυροειδής με ψηλό τρούλο. Εσωτερικά ήταν διακοσμημένος με τοιχογραφίες, από τις οποίες σώζεται μόνο η Πλατυτέρα, στην κόγχη του ιερού Βήματος. Σημαντικό είναι και το ξυλόγλυπτο τέμπλο του.

Άγιος Βασίλειος Πετροκοκκίνων

Άγιος Γεώργιος Συκούσης

Ιερά Μονή Αγίου Μηνά

Μονή Μουνδών

Η Μονη Μουνδών βρίσκεται ανάμεσα στα Διευχά και τη Βολισσό, σε υψόμετρο 300 μέτρων. Αποτέλεσε ιδανικό τόπο για περισυλλογή και άσκηση. Άκμασε από το 17ο αι και βοήθησε στην πνευματική και οικονομική ζωή του τόπου. Μέσα στον περίβολό της, περικλείονται το Καθολικό, το Αρχονταρίκι, το Φωτάναμα, το Κωδωνοστάσιο, ο Πύργος και τα Κελιά. Το Καθολικό της, που είναι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, είναι διακοσμημένο με λαϊκής τεχνοτροπίας τοιχογραφίες, που έγιναν κατά τα έτη 1620, 1730 και 1849.

Υπαπαντή Στρατηγάτου

Άγιος Θαλέλαιος

Ναοί Αμάδων – Βικίου

Ναοί Βολισσού

Στον οικισμό της Βολισσού υπάρχουν αρκετές εκκλησίες, οι περισσότερες από τις οποίες χρονολογούνται στο 18^ο αι.: ο Άγιος Γεώργιος, ο Ταξιάρχης στον Πυθώνα, Ο Χριστός, η Κοίμηση της Θεοτόκου και ο Άγιος Μηνάς. Στην περιοχή του Μάναγρου βρίσκονται οκτώ ναοί, που έχουν χαρακτηριστεί ως Ιστορικά Διατηρητέα Μνημεία: Αγία Μαρίνα, Αγία Παρασκευή, Άγιος Γεώργιος, ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, οι Άγιοι Απόστολοι Ψελλού, τα Εισόδια της Θεοτόκου, ο Ταξιάρχης και η Μεταμόρφωση. Οι πολλές εκκλησίες της περιοχής Βολισσού δικαιολογούνται από το γεγονός ότι στο παρελθόν υπήρχε ιδιαίτερη εκκλησιαστική αρχή, η Εξαρχία Βολισσού, Πυργίου και Ψαρών.

Ναοί Καρδαμύλων

Στα Καρδάμυλα παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση ναών. Περισσότερο γνωστή είναι η Μονή της Πέρα Παναγιάς, που είναι αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου. Η Μονή αναφέρεται ήδη από το 18^ο αι. Σημαντικότατη εκκλησία είναι ο Άγιος Νικόλαος ο Πριναρίτης, που πρωτοχτίστηκε το 13^ο ή 16^ο αι., και αποτελεί Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο. Κτητορικός ναός, ανήκε στην οικογένεια Ζολώτα, και χτίστηκε στον τύπο του δρομικής καμαροσκέπαστης βασιλικής. Είναι διακοσμημένος με τοιχογραφίες, του 18^ου αι, που χωρίζονται σε δύο ζώνες: στην πρώτη απεικονίζονται ολόσωμοι άγιοι, και στην επόμενη ιστορούνται σκηνές από το βίο του Αγίου Νικολάου. Ο Άγιος Νικόλαος εφάπτεται με τον ναό του Αγίου Στεφάνου, αποτελώντας ένα ενιαίο σύνολο.Η εκκλησία της Υπαπαντής χρονολογείται στο 1450 και έχει μια όμορφη βοτσαλωτή αυλή, ο Άγιος Γεώργιος τοιχογραφήθηκε τα 16^ο αι. και έχει ένα εντυπωσιακό καμπαναριό, και ο Άγιος Λουκάς είναι γνωστός για τα ξυλόγλυπτο τέμπλο του.

Ναοί Καταρράκτη

Ο Άγιος Γιάννης ο Αργέντης σώζεται κοντά στον Παλιό Καταρράκτη. Βρίσκεται σε κτήμα που ανήκε στην οικογένεια Αργέντη. Ο ναός είναι μονόκλιτος δρομικός, με θολωτό τετράγωνο νάρθηκα., ο οπίος αποτελεί και το παλιότερο τμήμα του ναού. Ανάγεται στο 14^ο αι., και εσωτερικά σώζει σπαράγματα τοιχογραφιών, και άφθονο κεραμοπλαστικό διάκοσμο εξωτερικά. Ο υπόλοιπος ναός χρονολογείται στο 17^ο αι.  Σε όλη την έκτασή του είναι εμφανές το γαλάζιο επίχρισμα, που κάλυπτε κάποτε το μνημείο. Νότια του ναού υπάρχουν ερείπια κτισμάτων, που ανήκουν στο ίδιο κτηριακό συγκρότημα με αυτόν. Ο ναός του Άγιου Γιάννη του Αργέντη έχει κηρυχθεί ως Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο.

Ναοί Θολοποταμίου

Ναοί Θυμιανών

Τα Θυμιανά στολίζονται από πολλούς ναούς, αρκετοί από τους οποίους έχουν χαρακτηριστεί ως Ιστορικά Διατηρητέα Μνημεία. Ο Μονή των Αγίων Αναργύρων, με την περίφημη βοτσαλωτή αυλή, χρονολογείται το πιθανότερο στο 17^ο αι. Αρχικά λειτούργησε ως ανδρική, και αργότερα ως γυναικεία, με τον αριθμό των μοναχών να μην ξεπερνά ποτέ τους 28.  Σήμερα εκεί στεγάζεται το εκκλησιαστικό Λύκειο Βορείου Αιγαίου. 

 

 Ναοί Μεστών

Οι πιο γνωστοί από τους ναούς των Μεστών είναι οι δύο Ταξιάρχες, ο Παλιός, και ο μεταγενέστερος Μεγάλος Ταξιάρχης. Ο Παλιός Ταξιάρχης χρονολογείται στο 15^ο αι. Μετασκευάστηκε αργότερα, και απέκτησε ένα επιπλέον κλίτος, και άλλαξε ο τρόπος στέγασής του. Σε μετέπειτα αλλαγές, έχασε και τις όμορφες τοιχογραφίες που τον κοσμούσαν. Θαυμαστό είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο του, με παραστάσεις από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη.Ο Μεγάλος Ταξιάρχης χτίστηκε στη θέση που παλιότερα βρισκόταν ο κεντρικός αμυντικός πύργος του οικισμού των Μεστών. Είναι μια τρίκλιτη βασιλική, με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος, που είναι αφιερωμένο στους Ταξιάρχες Μιχαήλ και Γαβριήλ. Τα δύο πλευρικά κλίτη ανήκουν στους Αγίους Αποστόλους και τον Άγιο Χαράλαμπο. Ο ναός είναι ο μεγαλύτερος της Χίου, καλύπτοντας μια έκταση 450 τ.μ. 

Έξω από το τείχος των Μεστών σώζεται το Μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Χρονολογείται στα 1667 και έχει δύο περιβόλους. Στον κυρίως περίβολο σώζεται σε καλή κατάσταση το Καθολικό. Περιμετρικά ανοίγεται ένα σύνολο κελιών, πολλά από τα οποία είναι όμοια και διώροφα, και κτηρίων που εξυπηρετούσαν διάφορες λειτουργίες. Στο δεύτερο περίβολο τα κτήρια είναι διαφορετικά και μεγαλύτερα. Εδώ πιθανόν λειτουργούσε και παρθεναγωγείο. Στα Μεστά βρίσκονται ακόμη τρεις εκκλησίες που έχουν χαρακτηριστεί ως Ιστορικά Διατηρητέα Μνημεία: η Αγία Παρασκευή και ο Άγιος Βασίλειος, δύο μονόχωροι καμαροσκέπαστοι ναοί με τοιχογραφίες του 18ου αι., και η Υπαπαντή.   Σημαντικός ναός είναι ο Άγιος Ιωάννης στις Ροβιές Μεστών, που έχει αναγνωριστεί ως αρχαίο μνημείο. Είναι ένας ιδιόμορφος ναΐσκος με νάρθηκα, που καλύπτεται με θόλο.

Ναοί Νενήτων

Στο χωριό των Νενήτων ιδρύθηκε τον 6^ο αι. πρώτο ανδρικό μοναστήρι της Χίου, ο Άγιος Γεώργιος Καταργού. Η μονή αυτή δε σώζεται, και στη θέση της χτίστηκε ο σημερινός ναός του Αγίου Γεωργίου.

 

Ναοί Ολύμπων

Η περιοχή των Ολύμπων αριθμεί συνολικά 17 εκκλησιές, από τις οποίες οι τέσσερις έχουν χαρακτηριστεί ως Ιστορικά Διατηρητέα Μνημεία. Ο Άγιος Γεώργιος είναι η κεντρική εκκλησιά του χωριού, χτίστηκε το 1866, και το καμπαναριό της δεσπόζει σε μακρινή απόσταση. Στη βόρεια πλευρά του ναού είναι προσαρτημένος ο Άγιος Νικόλαος, που χτίστηκε στα 1850. Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται ο ναός της Αγίας Παρασκευής, ένας μακρόστενος συμπαγής ναός, χωρίς πολλά παράθυρα που ανήκει στο 13^ο ή 18^ο αι. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του λέγεται ότι είναι πολύ παλιότερο, του 10^ου ή 11^ου αι. Ο Ταξιάρχης Γαβριήλ βρίσκεται δίπλα στην Αγία Παρασκευή, και χτίστηκε το 1708. Η Αγία Θεοδοσία, η μικρότερη εκκλησιά του χωριού, χτίστηκε το 12^ο αι., και έχει τοιχογραφίες. Μέσα στο χωριό είναι και ο Σταυρός, που ανήκει στο 19^ο αι. Έξω από τους Ολύμπους βρίσκονται οκτώ εκκλησιές. Ο Προφήτης Ηλίας του 1848, ο Άγιος Παντελεήμονας, η Κοίμηση της Θεοτόκου, ο Άγιος Ιωάννης, η Μεταμόρφωση του Χριστού, η Ζωοδόχος Πηγή ή Παναγιά η Πέρδικα, οι Άγιοι Απόστολοι και η Αγία Θεοδοσία ή Αγία Δύναμη.

 

Ναοί Πυργίου

Στο χωριό Πυργί υπάρχουν πάνω από 50 εκκλησίες, με σημαντικότερη αυτή των Αγίων Αποστόλων. Από τις υπόλοιπες, οι έξι είναι χαρακτηρισμένες από το Υπουργείο Πολιτισμού ως Ιστορικά Διατηρητέα Μνημεία: η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου (16^ος αι.), ο ναός των Ταξιαρχών (17^ος αι.), οι Άγιοι Βίκτωρες (18^ος αι.), η Αγία Μαρίνα κοντά στη Μονή Αγίου Γεωργίου, ο Άγιος Νικόλαος (17^ος αι.) και το εξωκκλήσι του Αγίου Ιωάννου στο Κέρος (14^ος -15^ος αι.).

Ναοί Σιδηρούντας

Ο μικρός ναός του Αγίου Γεωργίου στα Πραστιά κοντά στη Σιδηρούντα, είναι ένα μικρό δείγμα βυζαντινής τεχνοτροπίας. Μονόχωρος, δρομικός και ξυλόστεγος, χτίστηκε στα 1415 από τον Μπατίστα Ιουστινιάνι ντα Κάμπη και τη σύζυγό του Μπιγότα ή Μπιγκότα. Το εσωτερικό του είναι γεμάτο τοιχογραφίες, που λόγω μιας πυρκαγιάς έχουν μαυρίσει και δεν είναι σήμερα ορατές. Σώζεται τέμπλο, και αυτό καπνισμένο.Ο ναός του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου βρίσκεται στη Γερίτα της Σιδηρούντας. Είναι μια μικρή μονόχωρη βασιλική, με τοιχογραφίες του 1641, που φέρουν την υπογραφή του ιερέως και ιστοριογράφου Μιχαήλ.

 

Ναοί Φρουρίου Χίου

Στο Κάστρο της Χίου βρίσκεται ο ναός του Αγίου Γεωργίου, που αποτελεί και τον ενοριακό ναό. Πρωτοχτίστηκε το 993, στα βυζαντινά χρόνια. Οι Γενοβέζοι μετασκεύασαν την εκκλησία, μετατρέποντας τη σε ρωμαιοκαθολική. Το 1566, οι Τούρκοι εγκατέστησαν εδώ το τζαμί τους, που αργότερα έγινε από τους Χριστιανούς ο σημερινός Άγιος Γεώργιος. Στην αυλή του υπάρχει μία τουρκική σαρκοφάγος. Ο ναός του Αγίου Γεωργίου έχει κηρυχθεί διατηρητέο μεσαιωνικό μνημείο. Στο Κάστρο υπάρχουν και οι ναοί του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Ιωάννη, και του μικρού Αγίου Γεωργίου. Ο Άγιος Νικόλαος, μητρόπολη της εποχής του 11^ου και του 14^ου αι., γκρεμίστηκε στο σεισμό του 1389, για να χτιστεί αυτός που υπάρχει σήμερα. Ο ναός έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος διατηρητέος, ως προέχον μεσαιωνικό μνημείο. Ο Άγιος Ιωάννης αποτελεί διατηρητέο μεσαιωνικό μνημείο. Ο μικρός Άγιος Γεώργιος λέγεται και «το Κεχρί», γιατί από τους τοίχους του έσταζε «κέγχρον». Λέγεται ότι ήταν ο μοναδικός ναός του Κάστρου που λειτουργούσε κατά την Τουρκοκρατία. Σήμερα είναι γνωστός και ως ‘Αι Γιωργάκι το Μικρό.

Ναοί Χαλκειούς

Το Χαλκειός αριθμεί πολλούς ναούς. Μεγαλύτερη και πιο εντυπωσιακή είναι η χωριοεκκλησιά, η Κοίμηση της Θεοτόκου. Αφού κάηκε το 1822 στη Σφαγή της Χίου, επισκευάστηκε το 1834. Η είσοδος στο ναό γίνεται από μαρμάρινα σκαλοπάτια. Το υπέρθυρο της εισόδου εντυπωσιάζει με τη σύζευξη αρχαίων και χριστιανικών στοιχείων: παραστάσεις με το Μέγα Αλέξανδρο και το Φίλιππο, που πιθανόν προέρχονται από αρχαίο ιωνικό ναό, συναντούν τη Βαϊοφόρο. Στον οικισμό του Χαλκειούς βρίσκεται ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, που λειτουργούσε ως κρυφό σχολειό στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Μαζί με τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, και τον Άγιο Νικόλαο, στον οποίο σώζεται παλιός Νιπτήρας, έχουν χαρακτηριστεί ως Ιστορικά Διατηρητέα Μνημεία. Ιδιαίτερα αξιόλογη είναι η μικρή Μονή της Αγίας Σκέπης, που χτίστηκε από το μοναχό Κορνήλιο Μαρμαρινό. 

 

Ναοί Ψαρών

Το νησί των Ψαρών υπάρχουν γύρω στις εξήντα εκκλησίες. Δεν είναι τοιχογραφημένες, αλλά ποικίλλουν ως προς τους αρχιτεκτονικούς τους τύπους. Θα δει κανείς βασιλικές με τρούλο, καμαροσκέπαστες και επιπεδόστεγες εκλλησιές, αλλά και αγιορείτικους ναούς. Το μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου βρίσκεται στα βόρεια του νησιού. Ο περίβολος περικλείει σειρά κελιών με σφαιρικούς θόλους. Το Καθολικό ανήκει στον αγιορείτικο τύπο του σύνθετου τετρακιόνιου σταυροειδούς ναού. Οικοδομήθηκε το 16^ο αι. και επισκευάστηκε δύο αιώνες αργότερα. Πέντε από ναούς έχουν χαρακτηριστεί ως Ιστορικά Διατηρητέα Μνημεία: η Αγία Σοφία, που είναι ερειπωμένη, η Αγία Παρασκευή με το κοιμητήριο, ο Άγιος Νικόλαος, η δίδυμη εκκλησία των Αγίων Σπυρίδωνος και Ιωάννου ή Ταξιάρχη, και το ξωκκλήσι της Αγίας Κυριακής.