CCSVI
Standpunten MS Centrum ErasMS over CCSVI
(chronische cerebrospinale veneuze insufficiëntie)
De term CCVSI
De term is afkomstig van Dr. Paulo Zamboni van de Universiteit van Ferrara in Italië, een Italiaanse arts wiens vrouw MS heeft en die hij graag heeft willen helpen met haar ziekte.
Volgens deze bloedvatspecialist wordt MS veroorzaakt door een stoornis in de bloedafvoer vanuit de hersenen en het ruggenmerg. Een dergelijke slechtere afvoer werd door hem vaker gezien bij mensen met MS. Heel snel trok hij de conclusie dat dus ook het opheffen van de vernauwingen in de aderen die zorgen voor de afvoer, patiënten met MS beter zou maken. De procedure hiervoor geschiedt met technieken vanuit de binnenkant van het bloedvat (met een stent of met een ballonnetje).
Een verband vinden is niet hetzelfde als de oorzaak vinden
Belangrijk is te beseffen dat het vinden van iets afwijkends bij een bepaalde groep patiënten niet betekent dat het ook de oorzaak is van hun ziekte. Oftewel een verband vinden met een ziekte is niet hetzelfde als de oorzaak vinden. In medische taal heet dit het verschil tussen associatie en causaliteit. Bij MS is al heel veel onderzocht dat afwijkend bleek van gezonde mensen. Echter vaak kan het dan ook gaan om een gevolg van de aandoening, meer dan om de oorzaak.
Geen advies om u op CCVSI te laten onderzoeken, want
1. zoals hierboven beschreven is verband niet hetzelfde als oorzaak.
2. het verband is echt nog niet robuust bewezen.
3. er zijn tal van redenen waarom de veneuze afvoer veranderd is, puur als gevolg van MS. Zo is het al meer dan honderd jaar bekend dat de ontstekingshaarden bij MS rond de veneuze bloedvaten zitten.
4. MS is een complexe ziekte. Er is niet 1 oorzaak. Dus het is onwaarschijnlijk dat de ziekte is op te lossen door een simpele ingreep. Dat ligt anders bij de huidige medicamenteuze therapieën, die veelal ingrijpen op meerdere delen in de complexe ziekte.
5. ook al is de belemmerde bloedafvoer een deel van de oorzaak van MS, er is nog geen bewijs dat de huidige door Dr Zamboni voorgestelde therapie afdoende oplossing biedt. Ook zijn er gevaarlijke complicaties mogelijk. Tot slot hierover, blijkt bij ongeveer de helft de afvoer ook na behandeling weer belemmerd.
6. overigens blijkt ook uit de eigen serie patiënten van Dr Zamboni niet veel neurologisch herstel.
Wat zou de experimentele therapie van Dr Zamboni voor kwaad kunnen doen?
Ten eerste is het een ingrijpende procedure, waarbij men de bloedvaten van binnen uit benadert. Een dergelijk onderzoek dient medisch ethisch gesproken alleen te worden gedaan als het nut 100% bewezen is. Dat is totaal nog niet het geval. Onderzoek naar behandeling bij MS duurt in het algemeen 2 tot 3 jaar op zijn minst, van begin tot eindconclusie. En gedegen fase III gerandomiseerd onderzoek zal nog van start moeten gaan in de USA.
Bekend is dat er inmiddels 1 persoon is overleden aan Dr Zamboni’s procedure. Bij een andere patiënt raakte de stent los en werd met het bloed mee gevoerd naar de rechterhartkamer. Hierna was acute open hart chirugie nodig om de patient te redden. Verder bestaat er gerede kans op ernstige infecties in de bloedbaan, het scheuren van een bloedvat, en het risico op bloedingen bij het gebruik van aspirine of andere bloedverdunners.
MS centrum ErasMS doet geen onderzoek naar CCSVI. Waarom niet?
Omdat het devies geldt schoenmaker blijf bij je leest. In dit geval betekent dit: we zijn in Rotterdam sterk in de biologie van MS, op het vlak van immunologie, virologie en genen. Maar niet op het vlak van in beeld brengen van de bloedafvoer. Er zijn echt al heel veel goede groepen actief om het idee van Zamboni verder te onderzoeken! Het is niet in het belang van patiënten als de hele wereld nu zijn activiteiten gaat inzetten voor hetzelfde onderwerp. We moeten niet vergeten dat er ook veel andere interessante “leads” zijn, en niet te vergeten andere therapieën die ook door ontwikkeld dienen te worden.
Bovendien zijn we in Rotterdam sterk van mening dat er geen aparte 1-duidige oorzaak van MS is. En tot nog toe blijkt in de geneeskunde dat hoe spectaculair een nieuwe therapie ook mag zijn, het bijna nooit effectief is in alle 100% van de patiënten.
Voorts zij benadrukt dat een bevinding van iets afwijkends niet meteen moet leiden tot behandeling. Daar dienen eerst nette, goed georganiseerde, gerandomiseerde trials voor te worden gedaan. En hierin dienen ook eventuele schadelijke bij-effecten te worden gewogen. MS is in het algemeen een langzame chronische aandoening. Dat brengt helaas met zich mee dat om een effect te bewijzen, er tijd en geduld nodig is. Dat is frustrerend voor iedereen, maar voortijdig handelen, zal leiden tot therapieën die eeuwig onbewezen blijven, en de eventuele bijwerkingen of zelfs gevaren zullen langdurig en onvoldoende bekend zijn.
MS betreft een complexe aandoening, waarbij een samenspel van factoren leidt tot de ziekte. Kandidaat factoren zijn genen zoals HLA-DR2, in samenspel met vitamine D, te weinig zonlicht, het op latere leeftijd oplopen van een EBV infectie, roken of meeroken. Ook hier geldt dat men niet kan verwachten dat juist veel in de zon zitten, of stoppen met roken, bij een MS patiënt de bestaande ziekte ineens weghaalt.
Nieuwe resultaten onderzoek komende tijd
Het is mogelijk dat de komende tijd meerdere onderzoeken inderdaad aantonen dat er iets aan de hand is met de bloedafvoer uit het centraal zenuwstelsel bij mensen met MS.
Als dat het geval zou zijn, dan nog blijft ons advies u NIET TE LATEN BEHANDELEN. Betrouwbaar onderzoek naar het nut en de gevaren van behandeling is nu wereldwijd in gang gezet in daarvoor goed uitgeruste MS centra. De traagheid in resultaten ligt echt niet zomaar aan gebrek aan inzet van onderzoekers. Goed klinisch MS onderzoek heeft nu eenmaal tijd nodig. Gedegen behandeltrials waarbij de patiënt centraal staat duren altijd jaren, omdat de ziekte in het algemeen voortschrijdt in jaren, en zelden in dagen. Dat beroep op het geduld is extreem frustrerend voor patiënten en hun omgeving en dat mag wel eens gezegd worden.
Wetenschappelijk artikel over dit onderwerp:
Chronic Cerebrospinal Venous Insufficiency and Multiple Sclerosis
Omar Khan, MD, Massimo Filippi, MD , Mark S. Freedman, MD, Frederik Barkhof, MD, PhD, Paula Dore-Duffy, PhD, Hans Lassmann, MD, Bruce Trapp, PhD, Amit Bar-Or, MD, Imad Zak, MD, Marilyn J. Siegel, MD, and Robert Lisak, MD
A chronic state of impaired venous drainage from the central nervous system, termed chronic cerebrospinal venous insufficiency (CCSVI), is claimed to be a pathologic phenomenon exclusively seen in multiple sclerosis (MS). This has invigorated the causal debate of MS and generated immense interest in the patient and scientific communities. A potential shift in the treatment paradigm of MS involving endovascular balloon angioplasty or venous stent placement has been proposed as well as conducted in small patient series. In some cases, it may have resulted in serious injury. In this Point of View, we discuss the recent investigations that led to the description of CCSVI as well as the conceptual and technical shortcomings that challenge the potential relationship of this phenomenon
to MS. The need for conducting carefully designed and rigorously controlled studies to investigate CCVSI has been recognized by the scientific bodies engaged in MS research. Several scientific endeavors examining the presence of CCSVI in MS are being undertaken. At present, invasive and potentially dangerous endovascular procedures as therapy for patients with MS should be discouraged until such studies have been completed, analyzed, and debated in the scientific arena.
Lees het volledige artikel in: ANN NEUROL 2010;67:286–290