Greinasafn

2012
 »apríl
 »mars
 »febrúar
 »janúar
2011
 »desember
 »nóvember
 »október
 »september
 »ágúst
 »júlí
 »júní
 »maí
 »apríl
 »mars
 »febrúar
 »janúar
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002

Articles in English

23.11.2011
ON SOLIDARITY OF SMALL NATIONS

Read more

6.10.2011
WHEN WILL THEY EVER LEARN? The crash 2008 (HRUNIÐ) revisited, three years later.

Read more

20.8.2011
20 YEARS OF ESTONIA´S RESTORED INDEPENDENCE

Read more

3.5.2011
In Search of Freedom: IT´S ALL ABOUT EQUALITY, STUPID!

Read more

13.1.2011
YOU OWE IT TO THEM

Read more

All articles in English

16.3.2012

AÐ GERA HREINT FYRIR SÍNUM DYRUM

Þann 24. febrúar s.l. (á afmælisdegi móður minnar) birti Þóra Tómasdóttir í riti sínum Nýju lífi, (2. tbl.) ákæruskjal, þar sem ég var sakaður um kynferðislega áreitni við unglingsstúlku í fjölskyldu okkar Bryndísar. Þetta eru grafalvarlegar ásakanir, til þess fallnar að ræna hvern mann mannorðinu, sem fyrir verður.

Ég skulda öllu því fólki, sem hingað til hefur borið traust til mín sem ærlegs manns, afkomendum mínum, vinum og ættingjum, að segja þeim sannleikann – og ekkert nema sannleikann – um þetta mál. Ég brást strax við, m.a.s. að ásökununum óséðum, með grein í Fréttablaðinu, 23. feb. s.l.: Mala domestica.... Það gat ég gert, af því að allar þessar ásakanir eru gamalkunnar, u.þ.b. tíu ára gamlar. Ég hef svarað þeim öllum áður – líka við yfirheyrslur vegna lögreglurannsóknar á vegum ríkissaksóknara fyrir um fimm árum. En ekki fyrr en nú opinberlega.

Ég taldi rétt að láta nokkurn tíma líða, áður en ég brygðist við. Í fyrsta lagi tók það tímann sinn að fá í hendur rannsóknargögnin frá saksóknaraembættinu. Einnig vildi ég gefa öllum þeim, sem fyndu hjá sér þörf fyrir að setjast í dómarasæti yfir mér, að rasa út. Ætli umræðuefnið sé ekki orðið næstum því tæmt, þegar hér er komið sögu? Þeir eru allavega ófáir, sem hafa haft sitt að segja í prentmiðlum, ljósvakamiðlum og netheimum, nafnlausir jafnt sem undir nafni.

En hingað til hefur sagan verið sögð algerlega einhliða, á forsendum hópsins, sem að ákærunni stendur. Blaðamennska Þóru Tómasdóttur í þessu máli er að vísu svo óvönduð og óheiðarleg, að jafnvel mér blöskrar, og er ég þó ýmsu vanur. Ég mun rökstyðja þessa fullyrðingu rækilega hér á eftir. Almenningsálitið verður hvorki betra né verra en þær upplýsingar, sem matreiddar eru ofan í almenning. Niðurstaða flestra verður þá í samræmi við það – og lái þeim hver sem vill.

En jafnvel þótt ósannindi verði hér borin til baka og rangfærslur leiðréttar, er það ævinlega svo í málum af þessu tagi, að ásökunin ein og sér vekur grunsemdir og tortryggni og er til þess fallin að skaða mannorð viðkomandi varanlega. Vel má vera, að svo sé í þessu tilviki. En fyrir þá, sem vilja heldur hafa það sem sannara reynist, mun ég segja söguna hér á eftir út frá staðreyndum og málsgögnum, sem leiddu til þeirrar niðurstöðu, að ríkissaksóknari vísaði málinu frá fyrir fimm árum.

HVAÐ ER ÓSATT?

Fyrst skulum við hafa á hreinu, hvað er ósatt í áburðinum. Í texta við mynd af Guðrúnu Harðardóttur (systurdóttur Bryndísar), er fullyrt, að kynferðisbrot gagnvart henni hafi hafist af minni hálfu, þegar hún var ca. tíu ára. Ég er m.ö.o. sakaður um að vera barnaníðingur. Þetta er ekki bara svívirðileg ásökun. Þetta er sem betur fer ósatt, tilbúningur, fundinn upp eftir á.

Hvernig get ég fullyrt þetta? Ég er svo heppinn, að aðrir voru viðstaddir öll þau „atvik“ (nema eitt), sem tínd eru til stuðnings áburðinum. Bæði Bryndís, kona mín, og dætur mínar, Snæfríður og Kolfinna, önnur hvor eða báðar, voru viðstaddar á sama stað og tíma. Þær hafa allar vottað það, að þetta er tilhæfulaust. Bréf þeirra, þessu til staðfestingar, voru lögð fram við rannsókn málsins (sjá bréf Bryndísar til Guðrúnar hér á eftir).

Af grein Þóru Tómasdóttur má ráða, að gögn lögreglurannsóknarinnar (2005-2007), þ.m.t. útskrift af yfirheyrslum, voru henni tiltæk. Hún hafði þessar upplýsingar að engu – tíndi út úr vitnisburðinum það eitt, sem henni hentaði. Það segir allt sem segja þarf um hvað fyrir henni vakti. Það var eitthvað annað en sannleiksástin ein og tær. Það hvarflaði m.a.s. ekki einu sinni að Guðrúnu sjálfri , að hún hefði orðið fyrir kynferðislegri áreitni fyrr en mörgum árum eftir að tilgreind atvik áttu sér stað. Það á sér sínar skýringar, en við látum þær bíða að svo stöddu. Aðalatriðið er þetta: Guðrún Harðardóttir varð ekki fyrir kynferðislegri áreitni af minni hálfu á barnsaldri.

HVAÐ ER SATT?

Um hvað snýst þá málið? Það snýst um bréfaskriftir lífsreynds manns til unglingsstúlku. Það þarfnast auðvitað skýringa, hvers vegna til slíkra bréfaskrifta var stofnað, (ég vík að því hér á eftir). En eina kæruatriðið, sem eftir stóð til rannsóknar hjá lögreglu skv. fyrirmælum ríkissaksóknara, var eitt bréf, sem fylgdi bók eftir Nóbelsverðlaunahafann Vargas Llosa, frá árinu 2001, (um bók og höfund sjá síðar). Þá var Guðrún á átjánda ári, skiptinemi í Venezuela.

Nánar tiltekið var rannsóknarspurningin sú, hvort innihald bréfsins gæti talist hafa „sært blygðunarkennd“ viðtakanda og þar með varðað við lög. Það mun vera fordæmalaust, að einkabréf milli tveggja fullveðja einstaklinga, sé dæmt brotlegt við hegningarlög, enda treysti ríkissaksóknari sér ekki til að höfða slíkt mál. Fullyrðing Þóru Tómasdóttur um, að saksóknari hafi komist að þeirri niðurstöðu, að höfundur bréfsins væri „brotlegur samkvæmt íslenskum lögum“ er einfaldlega röng. Saksóknari fullyrðir hvergi neitt slíkt. Kærunni var að lokum vísað frá, vegna þess að tilefnið til ákæru, sem leitt gæti til sakfellingar, fannst ekki.

Aðalatriðið er þetta: Kæruefnið var ekki kynferðisleg áreitni heldur spurning um, hvort efni bréfsins (og reyndar skáldsögunnar) gæti „sært blygðunarkennd“ viðtakandans. Og viðtakandinn var sautján ára – ekki á barnsaldri, eins og Þóra Tómasdóttir vill vera láta. Sá sem vill túlka ákvæði íslenskra hegningarlaga með þeim hætti, að einkabréf milli fullveðja einstaklinga geti varðað við lög – og saksóknari treysti sér ekki til þess – verður að gera sér grein fyrir afleiðingunum, sem hlytust af slíkum dómafordæmum. Þær gætu t.d. varðað ýmsar grundvallarspurningar um tjáningarfrelsi og „friðhelgi einkalífs“. Nánar um það síðar.

HVAÐA ÞÖGGUN?

Þriðja meginatriði þessa máls leiðir hugann að sígildum spurningum um iðrun og fyrirgefningu. Þótt efni bréfsins til Guðrúnar hafi hvorki réttlætt ákæru né leitt til sakfellingar að lögum, getur efni bréfs verið óviðurkvæmilegt, ósæmilegt, jafnvel særandi, þótt ekki þyki það refsivert í skilningi hegningarlaga. Þá er það til bóta, að bréf má endursenda. Viðtakandi getur líka átt rétt á afsökunarbeiðni. Og hér er komið að kjarna málsins varðandi viðbrögð bréfritarans.

Í flestum kynferðisafbrotamálum er vandinn sá, að reynt er að þagga mál niður, halda þeim leyndum, pukrast með þau, hylma yfir. Gerandinn þrætir gjarnan fyrir og reynir að komast upp með afneitun. Í þessum punkti skilur í milli feigs og ófeigs. Fæst komumst við í gegnum lífið, án þess að okkur verði einhvern tíma á í messunni. Heilagir menn eru ekki á hverju strái í tilverunni. En ef við brjótum af okkur, þá reynir á, hvort við erum menn til að horfast í augu við okkur sjálf og þann, sem brotið er á. Hvort við iðrumst gerða okkar og mælumst á þeim forsendum til fyrirgefningar. Þá reynir ekki síður á hinn, sem brotið hefur verið á, hvort hann býr yfir þeim þroska og skapgerðarstyrk að geta fyrirgefið.

UM IÐRUN OG FYRIRGEFNINGU

Hver voru viðbrögð mín, þegar ég gerði mér ljóst, að mér hafði orðið alvarlega á? Ég játaði brot mitt fyrirvara- og fortakslaust og þrætti ekki fyrir neitt. Ég ástundaði hvorki þöggun né yfirhylmingu. Ég skammaðist mín, iðraðist, leitaði ásjár og baðst fyrirgefningar. Ég viðurkenndi, að efni bréfsins væri ósæmilegt. Ég áttaði mig á því seint og um síðir, að viðtakandinn hafði engar forsendur til að skilja bókina, og að bréfið átti ekkert erindi við hana. Ég játaði því á mig dómgreindarbrest og baðst fyrirgefningar.

Ég skrifaði Guðrúnu sjálfri afsökunarbréf (sjá hér á eftir), og ég skrifaði föður hennar og fjölskyldu bréf, þar sem ég bauðst til að gera allt sem í mínu valdi stæði til að bæta fyrir glöp mín. Ég bauðst til að hitta fjölskylduna til að bera fram afsökunarbeiðni mína augliti til auglitis. Ég bauðst til að ræða við hvern þann, sem fjölskyldan kysi sér til fulltingis, sálfræðinga, félagsráðgjafa eða aðra milligöngumenn, til þess að sannleikurinn í málinu yrði leiddur í ljós og misskilningi, tortryggni og grunsemdum eytt. Í minnisblaði til ríkissaksóknara (24.01.07), sem er eitt af gögnum málsins, segi ég eftirfarandi: „Það (er) sannfæring mín, að fjölskylduböl af þessu tagi verði ekki leyst hjá lögreglu eða dómstólum. Það á miklu fremur heima hjá sálusorgurum, sem leiða fólk til sátta og fyrirgefningar, með það að leiðarljósi, sem skrifað stendur: Sá yðar sem syndlaus er, kasti fyrsta steininum“.

FJÖLSKYLDUBÖLIÐ

Ég nota þarna orðið fjölskylduböl. Hvað á ég við? Ég á við það, að nánir ættingjar, venslamenn og vinir innan sömu fjölskyldu, geta allt í einu ekki talast við, geta ekki lengur leyst misklíðarefni eða ágreiningsmál, sem upp koma með samtölum, í sátt og samlyndi. Óvild, totryggni, grunsemdir, söguburður, illmælgi á bak og hatur grefur um sig og eitrar út frá sér. Það er þetta sem hefur gerst í okkar fjölskyldu. Það á sér líka aðrar og dýpri rætur innan okkar fjölskyldu en hér hefur verið lýst. Að svo stöddu kýs ég að gera þau mál ekki að umræðuefni opinberlega – ótilneyddur.

Ég hef játað mitt brot. En ég hef líka beðist fyrirgefningar og leitað hjálpar til að koma á sáttaumleitunum. Í áratug hefur þeirri viðleitni minni verið mætt með ískaldri þögn, ósönnum söguburði, illmælgi á bak, hatri og hefnigirni. Því miður er það svo, að það er hatur og hefnigirni, sem að baki býr. Fyrst er leitað til lögreglu og saksóknara og reynt að fá óvininn dæmdan. Þegar það tekst ekki, er ágreiningsmálum vísað til dómstóls fjölmiðla og almenningsálits. Það telst sætur sigur, ef það tekst að ræna óvininn mannorðinu.

Það er dapurlegt til þess að vita, að öll þessi óvild, allt þetta hatur og öll þessi hefnigirni, skuli hafa búið um sig í hugarfylgsnum og sálarlífi þess fólks, sem stendur að baki þessu, í meira en áratug. Hatrið er nefnilega skaðræðisskepna. Það bitnar ekki bara á þeim, sem fyrir því verða. Það eitrar líka líf þeirra, sem hýsa það og næra. Það er einmitt það, sem er svo sorglegt. Það er þetta, sem Brynjólfur biskup í Skálholti átti við forðum, þegar hann sagði: „Mala domestica lacrimis majores sunt“ – „Heimilsbölið er þyngra en tárum taki“.

Með þessum orðum hef ég í rauninni sagt allt, sem mér liggur á hjarta um þetta mál. Vinir mínir geta samhryggst mér yfir því, að fjölskylduböl af þessu tagi skuli varpa skugga á líf okkar Bryndísar og fjölskyldu á efri árum. Það er eitthvað sem við Bryndís, börn okkar og barnabörn, erum dæmd til að búa við. Þá er að reyna að bera það af æðruleysi. Óvinir okkar geta þess vegna hlakkað yfir óförum okkar, eins og hver og einn hefur upplag til. Verst er þó hlutskipti þeirra, sem láta stjórnast af hatrinu og sjá varla til sólar fyrir því á degi hverjum. Ég samhryggist þeim.

Það sem hér fer á eftir er sitthvað sem málið varðar upp úr málsgögnum til áréttingar ýmsu því, sem þegar hefur verið sagt. Það á fyrst og fremst erindi við þá, sem málið varðar sérstaklega.

HVERS VEGNA ÞESSAR BRÉFASKRIFTIR?

Hver er skýringin á því uppátæki að fara að skrifa henni Guðrúnu bréf úr ýmsum heimshornum, haustið 1998 (þegar hún er fjórtán ára) og svo árið 2001 (þegar hún er sautján ára)? Það er von að spurt sé. En ástæðan er einföld: Guðrún hafði verið kosin í ritnefnd skólablaðsins í Hagaskóla og trúði mér fyrir því þá um sumarið, að hana langaði svo til að læra að skrifa. Það var þess vegna, sem hún bað mig um að skrifa sér bréf. Ég tók því að sjálfsögðu vel og hvatti hana til að byrja á því að halda dagbók. Í afsökunarbréfi mínu til Guðrúnar í apríl 2002 segir svo: „Bréfaskriftir mínar til þín frá erlendum borgum þykja kannski skondið uppátæki, en til þeirra var svo sannarlega ekki stofnað af illum hug til þess að særa eða meiða. Þvert á móti. Það byrjaði á því, að ég vildi hvetja þig til þess að halda dagbók. Til þess að skrifa um tilfinningar, væntingar og vonbrigði unglingsáranna. Beinlínis til að skrifa þig frá sársauka, efasemdum og kvíða. Til þess að reyna að kynnast sjálfum sér og læra að umbera sjálfan sig með kostum sínum og göllum. Ég hef engri manneskju kynnst hingað til, sem er gallalaus; en hversu mörgum hef ég ekki kynnst, sem eru tilfinningaheftir, þora ekki að tjá tilfinningar sínar, þora þar með ekki að lifa. Með þessu hugarfari hef ég skrifast á við fólk, sem mér þykir vænt um, konu mína, börnin mín, systkini og vini – og geri enn“.

Síðar í þessu bréfi segir eftirfarandi: „ Þegar Bakkus konungur tekur völdin, verður dómgreindin fyrsta fórnarlambið. Það gerðist, þegar ég skrifaði þér til Venezuela. Þetta er ekki sagt til að afsaka mig, heldur til þess að biðjast afsökunar. Ég á ekki aðra ósk heitari þessa stundina en að þú trúir því, að mér gekk ekkert ill til, og að þú gætir þess vegna fyrirgefið mér .... Auðvitað særir það mig að heyra úr ýmsum áttum söguburð, hafðan eftir þér um, að ég hafi áreitt þig kynferðislega sem barn og ungling. Ég veit, að þú veist, að það er ekki satt. Ég hef aldrei þröngvað þér til neinna atlota, ekki snert þig, ekki kysst þig – nema á báða vanga, eins og ég geri við alla, sem mér þykir vænt um. Þetta veit ég, að þú veist, og það nægir mér“. – Við þessari afsökunarbeiðni hefur enn ekki borist neitt svar.

BRÉF BRYNDISAR: HVAÐ BREYTTIST?

Hvenær breyttust eðlileg samskipti innan fjölskyldunnar í meint glæpsamlegt áreiti? Sumarið 1998 (þegar GH er fjórtán ára) dvaldi hún hjá okkur Bryndísi í Washington D.C. ásamt systur sinni í góðu yfirlæti. Þá hafði enginn heyrt um meinta kynferðislega áreitni við Guðrúnu frá tíu ára aldrei. Síðsumars 2001, að lokinni vist í Venezuela sem skiptinemi, heimsótti Guðrún okkur Bryndísi að Álfhóli í Mosfellsbæ. Hún flaug upp um hálsinn á okkur báðum að venju. M.a.s. þá, þegar Guðrún er sautján ára, sóttist hún eftir félagsskap okkar, eins og hún hafði alltaf gert. Það átti eftir að breytast heldur betur – en ekki fyrr en ári síðar (2002). Hvers vegna? Í júlímánuði árið 2004 (þegar Guðrún er tvítug), hitti Bryndís Guðrúnu systurdóttur sína að máli. Þá heyrði Bryndís hana segja ýmislegt, sem hún lagði ekki trúnað á. Í framhaldinu settist hún niður og skrifaði Guðrúnu bréf (29.07.04). Í bréfinu er Guðrún beðin um skýringar á því, hvað hafi breyst? Bréfið hljóðar svo:
„Guðrún mín. Það var bæði gaman og sárt að hitta þig þessa kvöldstund í vor. Það var gaman, af því að þú varst enn litla fallega stelpan, sem mér þótti svo vænt um. Það var gaman, af því að ég fann, að þú varst að ná fótfestu í lífinu. Þú hlakkaðir til ókominna tíma og vissir hvað þú vildir í framtíðinni. Það var sárt, af því að þú talaðir af hatri og lítilsvirðingu um manninn í lífi mínu. Þú notaðir orðið „ógeðslegur“. Snæfríður segir mér, að þú hafir notað þetta orð um föður hennar, þegar þið hittust í sumar.

Ég veit, að þér hefur ekki alltaf þótt Jón Baldvin ógeðslegur. Og ég hef verið að velta því fyrir mér, hvenær það gerðist, að skoðun þín breyttist. Ég hef verið að fara yfir þetta í huganum og er enn ekki farin að skilja. Þú varst hjá okkur langtímum saman, þegar þú varst lítil. Þú varst ein af okkur, og við elskuðum þig öll. Þér fannst Jón Baldvin ekki ógeðslegur þá, því að þú baðst um að fá að koma með okkur, þar sem við dvöldum á Spáni sumarið 1996 (þegar þú varst tólf ára). Þá bar Jón Baldvin á þig sólkremið og einnig á Starkað og Möllu, það var 40° stiga hiti, ég stóð við hliðina á ykkur og hjálpaði til.

Þér fannst hann ekki ógeðslegur þá, því að þú hélst áfram að venja komur þínar á heimili okkar. Þú baðst um að fá að heimsækja okkur í Washington vorið ´98. Þú dvaldist í Washisngton D.C. hjá okkur í nokkrar vikur í góðu yfirlæti. Þér fannst hann ekki ógeðslegur þá, því að þú vildir enn vera ferðafélagi okkar á Ítalíu sumarið 1999. Jón Baldvin leitaði þá á þig, að þinni sögn, - við vorum í leik á ströndinni – hver gat kastað hverjum lengst út í sjóinn. Kannski hefur JB snert þig á einhverjum viðkvæmum stað í hamaganginum, en það var ekki áreitni, Guðrún. Svo vorum við eitthvert kvöld að gera grín að hringnum, sem þú hafðir í tungunni. JB sagðist aldrei hafa kysst stelpu með hring í tungu. Flokkast það undir kynferðislega áreitni? Þú gleymir því, að ég var með ykkur, ég var þarna líka, ég var viðstödd í bæði skiptin.

Þér fannst hann ekkert ógeðslegur þá, því að þú þáðir að borða með honum morgunverð á Borginni seinna sama haust. Þú baðst hann um að skrifa þér frá Ameríku. Þú sagðir honum, að þú værir í ritnefnd skólablaðsins og að þú vildir verða rithöfundur. Þér fannst hann ekkert ógeðslegur þá. Svo fórst þú til Ameríku haustið 2000. Þér fannst hann ekki ógeðslegur þá, því að þegar þú komst heim aftur að ári liðnu, sumarið 2001, heimsóttir þú okkur í sumarbústaðinn ásamt systur þinni. Þú hljópst upp um hálsinn á okkur báðum, borðaðir með okkur læri, sem JB bakaði undir torfu, sagðir frá ævintýrum þínum í Venezuelu, hlóst og gerðir að gamni þínu. Það var hérna fleira fólk til vitnis um það. Nú er spurning mín til þín, Guðrún mín: Hvenær varð Jón Baldvin svona ógeðslegur í þínum augum? Ég verð að fá svar við þeirri spurningu...“
Við þessu bréfi barst aldrei neitt svar. Það hefur reyndar ekki borist enn.

HVER ER ÞESSI VARGAS LlOSA?

Í minnisblaði til ríkissaksóknara(24.01.07) þar sem JBH gagnrýnir ríkissaksóknara harðlega fyrir óverjandi langan drátt á að leiða kæruna út af bréfinu, sem fylgdi bók Vargas Llosa, til lykta, segir m.a.:

„Bréfið fylgdi bók eftir einn af þekktustu höfundum Suður-Ameríku – bók sem fjallaði um stöðu Suður-Ameríkuríkja í heiminum. Sagan er allegóría - hún lýsir Suður-Ameríku sem hinni miklu Babylonshóru í stíl gamla testamentisins og líkir pólitískri og efnahagslegri undirokun álfunnar við kynferðislega undirokun. Í bókinni koma fyrir lýsingar á kynferðislegum athöfnum, sem og í bókinni. Þetta vekur upp spurningar, sem varða kæruefnið.

Getur útgáfa bókar þótt refsivert athæfi? Þess eru dæmi frá ýmsum löndum og tímabilum, sbr. hina frægu skrá Vaticansins um bannfærð rit. En þessi bók hefur ekki þótt refsivert athæfi, því að hún var gefin út og þýdd á mörg tungumál.

Í bókinni koma fyrir, sem fyrr sagði, lýsingar á kynferðislegum athöfnum. Þyki það glæpsamlegt og þar með refsivert, þá er obbinn af heimsbókmenntunum kominn á sakarskrá. Sama máli gegnir um kvikmyndir, sjónvarpsmyndir og meginið af því afþreyingarefni, sem Hollywood framleiðir og ber út um heimsbggðina handa unglingum. Ef lýsing kynferðislegra athafna þykir ekki refsivert athæfi á bók, í kvikmynd, í sjónvarpi eða í öðrum afþreyingarmiðlum, hvers vegna þá í bréfi, þar sem viðtakandinn er fullveðja persóna?

Lögmaður minn, Kristinn Bjarnason, hrl., kveðst ekki kannast við neitt fordæmi um það, að sendibréf, sem fer milli tveggja fullveðja einstaklinga, hafi flokkast undir kynferðislega áreitni skv. íslenskum hegningarlögum. Bók má láta ólesna og bréf má endursenda og er þá vonandi enginn skaði skeður. Öðru máli gegnir um það, þegar einhverjum er þröngvað til kynferðislegra athafna gegn vilja sínum. Það getur óumdeilanlega valdið varanlegum skaða, sem ekki verður aftur tekinn eða fyrir bætt. Þess ber og að gæta, að í umræddu einkabréfi er lýsingu á kynferðislegum athöfnum ekki beint að viðtakanda frekar en í bókinni, sem var tilefni bréfsins“.

RÉTTLÁT MÁLSMEÐFERÐ OG FJÖLMIÐLAFÁR

Í þessu sama bréfi segir enn fremur:

„Það væri í hæsta máta ósanngjarnt, ef skortur á skilvirkni í störfum ráðuneyta (óverjandi tafir á afgreiðslu málsins), á að bitna á mannréttindum hins kærða. Rannsókn málsins getur ekki haldið áfram endalaust, vegna þess að það brýtur í bága við réttláta málsmeðferð og eðlilegt tillit til mannréttinda hins kærða.

Mér skilst, að almennt séð þyki ekki við hæfi að gefa út ákæru, nema fyrir liggji veigamikil rök og yfirgnæfandi líkur á sakfellingu. Mál af því tagi, sem hér um ræðir, eru óvenjulega viðkvæm. Þess vegna gildir um slík mál rík trúnaðar- og þagnarskylda, varúð við vörslu gagna og jafnvel lokuð réttarhöld. Þess vegna er brot á trúnaði og þagnarskyldu (málinu var lekið til fjölmiðla af embættismanni hjá lögreglustjóraembættinu) þeim mun alvarlegra, sem mál af þessu tagi eru viðkvæmari gagnvart mannorði hins kærða.

Óvönduð umfjöllun í málum af þessu tagi virðist sýna, að ákæran ein og sér – jafnvel þótt hinn ákærði reynist að lokum sýkn saka – loðir við nafn hans og eyðileggur mannorð hans fyrir lífstíð. Fyrir kemur, að það er sjálfur tilgangur kærunnar. Af þessum ástæðum er það líka grafalvarlegt mál að gefa út ákæru, sem byggir ekki á traustum grundvelli og leiðir ekki til sakfellingar. Grundvallarreglur réttarríkisins, að sérhver sé saklaus uns sekt hans er sönnuð, er þá jafnvel í reynd snúið upp í andhverfu sína. Fjölmiðlaumfjöllun í málum af þessu tagi er einatt á þann veg, að sérhver telst sekur, sem er ákærður, jafnvel þótt sakleysi sannist síðar fyrir dómi.

Það er góð regla að setja sig í annarra spor í viðkvæmum ágreiningsmálum. Sá sem á yfir höfði sér kæru af þessu tagi, án nokkurra tímatakmarkana og í fullkominni óvissu um niðurstöðu, lifir í stöðugum kvíða frá degi til dags, sem hamla starfsfriði og hugarró. Hann getur átt von á því á hverjum degi að vakna upp við fjölmiðlafár, sem gengur af mannorði hans dauðu, án þess að vörnum verði við komið. Viðkomandi er jafnvel í reynd sviptur rétti sínum til að neita borgaralegra réttinda, t.d. þátttöku í félagsskap annarra eða í opinberu lífi, af ótta við að draga aðra með sér í fallinu. Verst er þó hlutskipti fjölskyldu hins kærða, sem saklaus má þola það, að nagandi kvíði eyðileggi heimilislíf og hugarró fjölskyldunnar allrar“.

Óheiðarleg og vítaverð blaðamennska

Í siðareglum Blaðamannafélags Íslands segir:
3. grein: „Blaðamaður vandar upplýsingaöflun sína, úrvinnslu og framsetningu, svo sem kostur er, og sýnir fyllstu tillitssemi í vandasömum málum. Hann forðast allt, sem valdið getur saklausu fólki, eða fólki sem á um sárt að binda, óþarfa sársauka eða vanvirðu“. (Leturbreyting JB).

4. grein: „Í frásögnum af dóms- og refsimálum skulu blaðamenn virða þá meginreglu laga, að hver maður er talinn saklaus, þar til sekt hans hefur verið sönnuð“.

Í ákæruskjali sínu í Nýju lífi þverbrýtur Þóra Tómasdóttir allar helstu grundvallarreglur, sem gilda um heiðarlega og vandaða blaðamennsku.

Ég býð ekki í það, ef óhróður af þessu tagi, settur fram undir yfirskini hlutlægrar blaðamennsku, yrði látinn viðgangast fyrir dómi. Guð forði okkur frá því.

Jón Baldvin Hannibalsson

Deila á Facebook

Ummæli við grein

15.3.2012 23:33:46
Helgi Kjærnested
Hef ekki lesið greinina í N L.
Dómgreindarskortur sem leið til fjölskyldujamrleiks, sem á ekki að leysa á síðum miðla.

en oft verður hatrið, sáttin sterkari.

Kveðja
Helgi Kjærnested
16.3.2012 01:40:04
Anna Benkovic
Ég sendi baráttukveðjur og get ekki ímyndað mér sárindin í þessu máli öllu.
Tel það hafi verið öllum best að í málinu hefði verið dæmt og velti fyrir mér hvort nokkru sinni hafi komið fram í dómsmálinu að þetta voru sendiráðspappírar, einnig sá sem var sendur til Hagaskóla?

Kær kveðja
Anna
16.3.2012 02:03:56
Gunnar Th. Gunnarsson
Þetta er sorglegt mál og í raun einkamál sem á ekkert erindi til almennings.
Getur verið að "feminisminn" sem klæðist kápu jafnréttis og kvenfrelsis, sé að eitra samfélag okkar með karlhatri?
Kv. Gunnar
16.3.2012 03:26:05
Jóhann Þorvarðarson
Sæll,

sjálfur las ég ekki þessa dæmalausu grein og hafði heldur aldrei heyrt af málinu áður. Mér þótti öll framsetning tímaritsins vera hreinræktuð sölumennska þar sem seljandi hirti ekki um hvort varan var gölluð eða ekki! Sölutölur skiptu tímaritð öllu eins og þetta blasti við mér, græða sem mest. Þar sem þín hlið fékk ekki að koma fram þá ákvað ég ekki að lesa greinina enda um gallaða vöru að ræða. Ég hef ætíð reynt að forðast að kaupa gallaða vöru. Þrátt fyrir þetta gat ég ekki komist hjá að lesa um málið þó það væri eingöngu á ská þar sem ég les mest af innlendum og erlendum fréttum í gegnum netið. Það var óhjákvæmilegt enda rennir maður augunum yfir fyrirsagnir. Það var því velkomið að lesa greinina hér að ofan og fá afar greinagóða lýsinga á málinu.

Frá mínum bæjardyrum séð þá voru þessar bréfaskriftir eða -skrift í versta falli skondið uppátæki hjá þér, sem einhverjum langar að láta líta illa út!

Að lokum þá lýsi ég mig algjörlega ósammála þér um að e-ð dómgreindarleysi hafi verið á ferðinni, svo var ekki!

Kveðja frá Aðalvík, Hnífsdal, Ísafirði og Reykjavík

Jóhann Þorvarðarson
16.3.2012 07:06:44
Bergur Ísleifsson
Ég má til með að senda þér og fjölskyldu þinni kveðju mína með von um að þessi sár grói sem fyrst.

Einhver sagði einhvern tíma að sannleikurinn væri þyngri en lygin vegna þess að færri héldu honum á lofti en ósannindunum.

Héðan í frá mun ég halda undir sannleikann með ykkur og þótt máttu minn sé ekki mikill vona ég samt að með þessu geti ég létt byrðina örlítið.
16.3.2012 10:27:16
Helgi S. Karlsson
Sæll JBH

Ég vil lýsa yfir mínum stuðningi til þín og fjölskyldu. Ég hef nú lesið flest það sem fram hefur komið - og veit bara eitt fyrir víst, að mér og öðrum hefði aldrei átt að hafa verið boðið upp á það. Á þeirri skoðun hef ég verið frá upphafi þessa máls.

Að ykkar persónulega mál, þar sem þöggun og önnur form af yfirhylmingu virðast hafa verið engin (og þá þvert á móti), skuli vera dregið fram í fjölmiðlum er líkt og þú segir, ekkert annað en óheiðarleg og vítaverð fréttamennska sem ég vil sjá Þóru Tómasdóttur þurfa að svara fyrir.

Ég hrósa ykkur Bryndísi fyrir málefnanleg viðbrögð - og vona að þetta verði til þess að aðrir fjölmiðlar í landinu hugsi sig tvisvar um áður en þeir beita einhverjum öðrum slíku óréttlæti. Ef svo er, hafið þið allavega eitthvað jákvætt til þess að taka frá þessu leiðindamáli.

Kkv,
Helgi S. Karlsson
16.3.2012 10:48:30
Þórdís Bachmann
Beztu baráttukveðjur til fjölskyldunnar héðan frá Köben.
Hér er allavega ein sem ennþá telur þig ærlegan mann.
16.3.2012 12:34:56
Kristinn Eiðsson
Sendi þér og þínum, baráttu og stuðningskveðjur í þessu máli. Illkvittin og rætin fréttamenska Þ.T. er henni sem og slúðurblaði hennar til háborinnar skammar.

kv. Kristinn Eiðsson.
16.3.2012 15:30:59
Íris Inga Jóhannsdóttir
Já þetta er skrýtið má JBH. Af hverju varstu að skrifa stelpunni svona bréf. Þetta er eitthvað svo mikið bogið við þetta kallinn minn.
16.3.2012 17:43:40
Jón Viðar Gunnarsson
Sæll nafni

Ég vil fullyrða að stór hópur þjóðarinnar er farinn að sjóast í að grisja fréttaflutning þannig að sorp er látið að mestu ólesið. Þegar fólk kýs að fara með mál í fjölmiðla sem þar eiga ekkert erindi, þá er ekki lesið lengra.

Gæfan lýsi þér og þínum ..

Og megi almættið gefa þeim sem reiði og hatur hýsa , frið í sálu.
Stundum þarf fólk að fyrirgefa sjálfu sér, áður en hægt er að fyrirgefa öðrum.

Kveðjur
JonVidar Alþýðukarl sem er hluti af fjölskyldu sem er svo óralangt frá því að vera fullkomin.
16.3.2012 18:15:55
Magnús
Ég trúi JBH og þetta er góð og ýtarleg grein en mér finnst samt vanta í hana raunverulegu ástæðuna fyrir að GH hatar hann svo mikið að hún vilji bera falskar sakir um kynferðismisnotkun upp á hann.
Mér finnst að blaðamaðurinn verði að svara fyrir dómstólum og upplýsa um hverskonar vinnubrögð voru viðhöfð.
16.3.2012 22:01:04
Stefanía m.aradóttir
Sæl og blessuð hjón
'eg vil lýsa yfir stuðningi í við ykkur. einkennilegt að blása út svona mál og fara með fyrir þjóðina, mál sem mér fynnst að hefði mátt leysa á einfaldan máta á fjölskyldu fundi þetta var nú bara sendibréf reyndar óviðeigandi en var þá ekki réttast að segja það bara að þetta væri óviðeigandi og ljúka málinu þannig

kveðja Stefanía
16.3.2012 23:14:22
B. Sigmundsson
Sæll Jón Baldvin
Þú ert maðurinn sem gerði mig að krata fyrir margt löngu og alla tíð síðan hef ég haft miklar mætur á þér sem stjórnmálamanni og sakna þín mjög af þeim vettvangi.
Umræddar bréfaskriftir þínar voru vissulega ekki í samræmi við þá dómgreind sem ætlast má til, af manni eins og þér.
Öllum verða á mistök og ekki fæ ég séð að þessar bréfaskriftir hafi verið þess eðlis, að réttlæti þá ófrægingarherferð sem Þóra Tómasdóttir stendur fyrir, enda vandséð í hvers þágu þessi skrif eru, nema þá til að selja tímaritið.
Þóra er dóttir móður sinnar, getur verið að það skipti hér máli ?
Óska þér og þínum alls hins besta.
16.3.2012 23:43:05
Þórdís Malmquist
Ég vona að sár ykkar allra megi gróa um heilt. Vissulega gerðir þú nokkur hörmuleg mistök og kannski þau verstu eru að leyfa áfengi að sljóvga dómgreindina. það hefur löngum verið til ills. Ég hef reynslu sem ég hef verið lituð af allt mitt líf þó ég kjósi að vera ekki að "básúna" það hér. En sú hegðun sem ég upplifði hjá nánu skyldmenni var einmitt lituð af dómgeindarskorti og sjálfselskufullri girnd sprottini frá áhrifum áfengis og skorts á því að skynja mörk þess að snerta og "snerta". Svona mál eru og verða alltaf flókin og full af sársauka. Ég bið ykkur blessunar Guðs og þess að fyrirgefningin megi verða reynsla sem allir í fjölskyldunni upplifa og vilja finna með sér að lokum.
17.3.2012 00:34:56
Björn Jóhann Guðjohnsen
Ég hef ekki lesið þessa grein í Nýju lífi enda les ég það blað nánast aldrei. Af skrifum þínum og Bryndísar virðist mér sem hér sé á ferðinni eitthvað lítiræði sem þú hefur skrifað í þessu eða þessum bréfum sem orsakað hefur storm í vatnsglasi. Hér eru greinilega fjölskylduleiðindi í gangi sem eiga ekkert erindi í fjölmiðla. Ég óska þér og þínum alls hins besta í þessu máli og einnig þessari stúlku því henni líður örugglega ekki vel.
PS. Ég sakna þín ú stjórnmálunum.
17.3.2012 01:52:29
Hannes
Mikið afskaplega þykir mér sorgleg afneitunin og meðvirknin í samlöndum mínum. Þessi bréf eru ógeðsleg, sannkallaður viðbjóður. Að JBH hafi sent þau til barns er ekki skortur á dómgreind eða fyllerísraus, að reyna að telja sér trú um það er ömurlegt og ekki til þess fallið að bæta þetta samfélag. Börn á að vernda, ávallt. Það á ekki að senda þeim bréf sem innihalda grófar kynlífslýsingar. Það á heldur ekki að gúddera það að aðrir geri það. Það á ekki að skjóta sendiboðann sem kemur fram með slíkar upplýsingar og það á ekki að skjóta fórnarlambið. Það er skömm að ykkur sem vorkennið slíkum verknaði og það er skömm að slíku samfélagi sem gúdderar slíkt ógeð gagnvart börnum. Börn sem síðar verða fullorðnir einstaklingar eiga svo miklu betra skilið en slíka meðferð.
17.3.2012 14:50:10
Jóhanna Fjóla Ólafsdóttir
Elsku vinir Jón og Bryndís!
Kærar þakkir fyrir málefnalegu og frábæru greinarnar ykkar. Óska ykkur innilega til hamingju með að nota þor ykkar, kærleika og visku til að upplýsa almenning um þessar sáru árásir sem þið hafið orðið fyrir.
Þið eruð hetjur að bregðast svona við.
Við Steini sendum ykkur okkar einlægu baraáttukveðjur,
Fjóla.
18.3.2012 11:16:15
Jóhannes Einarsson
Sendi þér og fjölskyldunni hlýjar kveðjur. Ritstýran má skammast sín yfir sölutölunum.
18.3.2012 18:06:29
Ingi Þorleifur Bjarnason
Daginn.
Dómstóll götunnar kominn á stað, þegar aðrir dómsstólar (saksónari) vísuðu málinu frá. Dómstóll götunnar er örugglega ekki sá vandaðasti, en hinir opinberu gera líka mistök. Fljótt á litið, þá er sterkasta vörn JBH að hafa boðið sættir, í eigin persónu og/eða með milligöngu, og ef rétt er, jafnframt veigt hjá ákæranda að hafa ekki gefið nein svör um sáttartilboðið.
JBH myndi gera samfélaginu greiða ef hann stefndi blaðamanni fyrir ærumeiðingar. Þannig fengist úr því skorið hvort blaðamaðurinn hafi viðhaft 'Óheiðarlega og vítaverða blaðamennsku' . Sá þáttur málsins snertir okkur öll. Það þarf mikla orku til að standa í slíku, og ekki víst að henni sé til að dreyfa í svo persónulegu máli.
IÞB
19.3.2012 23:38:57
Gisli Eliasson
Það fennir yfir öll okkar mistök í lífinu.Láttu þetta ekki setja ykkur
Bryndísi út af sporinu.
Þið þurfið ekki að eyða orku í að útskýra neitt.
GE
9.4.2012 18:47:53
Gunnlaugur Stefán
Einkamál,sem búið er að dæma,er sviðsett opinberlega af
meinsamlegum,pólitískum kröftum,en landið þarnast vissulega krafta í veigameiri mál.
GSB
13.4.2012 09:12:48
Kristjana
Ég get ekki orða bundist eftir að hafa lesið þetta. Ég les allt sem ég sé eftir JBH og hlusta á hann ef þess gefst kostur af því að hann er sjení af guðs náð og gáfaður eftir mikla reynslu og menntun. Þeir sem vilja læra í lífsins skóla taka sér svoleiðis fólk í nefið, eða í hjartað eða til fyrirmyndar. Takið eftir að ég er kona, og veiti fólki athygli eftir því sem mér finnst það áhugavert.
Þið hjónin eruð það í mínum huga. Persónulega JBH fyrir að vera sá kennari er setti spor eftir sig, sem reyndust mér vel í útlöndum.
Bryndís sú indæla manneskja að skrifast á við mig. Þetta var á tímum þegar það ótrúlega skeði. Berlínar múrinn var sleginn niður og ég fékk fréttina bréflega frá B í Berlín. Nú er litla stúlkan mín sem leiddi okkur saman fullorðin og klæðist upphlutnum sínum ávalt að hætti Bryndísar.
Konan sem við á í sorglega leiknum hefur farið á mis við; í fyrsta lagi að geta ekki tekið umhyggju ykkar þakksamlega og í öðru lagi að geta ekki sett sig í annara spor sem fullorðin manneskja.
Að kunna að þakka og fyrirgefa er forsenda friðar. Það er fæðingargalli að geta ekki fundið til með öðrum, því miður. Þess vegna eru sumir í þeim sporum að þeir velja að umbera það. Einkum og sér í lagi ef börnin okkar eiga í hlut.
AUÐVITAÐ ER MANNORÐ ÞITT ENN BETRA EFTIR ÞETTA!!!!
ÉG MYNDI KJÓSA YKKUR Á BESSASTAÐI ÞÓ FYRR HEFÐI VERIÐ.

Skrifa ummæli

Nafn
Netfang
Skilaboð
Skráðu inn þetta orð
í þennan reit