نام و پیشینه اقلید 

درباره واژه اقلید گمانهایی چند وجود دارد اما گمانی که بیشتر تاریخ نویسان نسبت به آن اتفاق نظر دارند،این واژه همانا عربی شده واژه کلید است. در گویش مردم نیز به صورت کلید هنوز به کار می‌‌رود که گونه‌ای از واژه اکلیل است. از آنجا که اقلید ششمین شهر مرتفع ایران و مرتفع‌ترین شهر استان فارس به شمار می‌‌رود تا جایی که این ارتفاعات به علت مشرف بودن و جایگاه فلاتی شکل آن بر سرزمین فارس در ادوار گذشته بوده، موقعیت و تسلط خاص دفاعی داشته و دارای پایگاه نظامی بوده، به گونه‌ای که فتح آن به منزله تصرف تمام خاک فارس بشمار می‌‌آمده است و بدین ســبب آن را کلــید فارس گفته اند.

در حال حاضر شهرستان اقلید دارای 3 نقطه شهری به نام اقلید، سده و حسن آباد می باشد.

 پیشینه منطقه  

پیشینه منطقه با توجه به نشانه‌هایی که در دسترس است به پایان دوره نوسنگی یعنی یک هزار سال پیش از میلاد می‌‌رسد. آثار تاریخی مانند حوضچه دختر گبر، کتیبه تنگ براق، کوشک زر، کتیبه کوه بل، باتلاق گور بهرام و چشمه شیرین، تل باکون (بکان) و چند نشانه کوچک و بزرگ دیگر گواه بر قدمت تاریخی این قلمرو است. بر خلاف امروز که اقلید در حاشیه قرار گرفته است، در گذشته جاده اصلی اصفهان ـ شیراز از اقلید می‌‌گذشته است وبهمین دلیل نقشی مهمتر و کلیدی تر از سایر شهرستانها در تحرک فعالیتهای اقتصادی واجتماعی سرزمین پارس داشته است. این شهر زمانی گوشه‌ای از شاهنشاهی هخامنشی ها به نام آزارگاتا و مرکز تربیت اسب جنگی کوروش به شمار می‌‌آمده است.

آنچه مي‌توان درباره قدمت تاريخي شهرستان اقليد بيان نمود به استناد آثاري است كه از كتب تاريخي و سفرنامه‌هاي جهانگردان بجاي مانده و بيانگر اين است كه اقليد در دوران پيش از اسلام نيز شهري آباد و مطرح بوده است. در كتاب تاريخ فارسنامه ناصري از انتشارات كتابخانه سنايي آمده است كه قدمت اقليد مربوط به دوران ساسانيان است و سنگ نوشته موجود در تل قلات مشتمل بر 21 سطر خط پهلوي (مربوط به سال 1334 هـ .ش) مؤيد اين موضوع است.

مردم شهرستان اقليد مردمي مهمان‌نواز، خونگرم، مومن و متعهد به انقلاب و اسلام و در تمامي صحنه‌ها، مراسم و مناسب‌هاي ويژه حضوري فعال دارند، مردم اين ديار بخاطر اردات قلبي و عقيده محكمي كه با خاندان عصمت و طهارت دارند در اجراي مراسم مذهبي كوشا بوده و برنامه‌هاي متنوعي را در طول سال به اجرا مي‌گذارند. آداب و رسوم مردم نيز منحصر به فرد بوده و تا حدودي دست نخورده باقي مانده است.

آثار باستاني    

  حوض دختر گبر، منبر و كتيبه مسجد جامع، قلعه آسپاس، چشمه دزدان، تپه مهرعلي فارسي، تپه فيلي، كتيبه و غار تنگ براق، تپه باستاني باقر آباد، قصر بهرام، قصر گل اندام، تل شاه نشين، تل خنجشت، تپه كوشك زر، تپه نقاره‌خانه، باتلاق بهرام گور، كاروانسراي شاه عباس، شهر نكيسا.

اماكن تفريحي و رفاهی و جاذبه های طبیعی    

1- پارک انقلاب

2- چشمه رسول الله

3- امامزاده اسماعیل

4- دریاچه کافتر

5- قدمگاه سده

6- تنگ براق

7- چهل شهیدان

8- مسجد جامع

9- چشمه بالنگان

1. پارك انقلاب يا چشمه صفاد الاسود: 

پارک جنگلی انقلاب در کنار چشمه پرآب صغاد الاسود (چغر سیاه) در جنوب اقلید واقع شده که پس از پیروزی انقلاب اسلامی توسط  شهرداری اقلید احداث شده است. این پارک با آب فراوان ، درختان بید طلائی و مجنون، و آبشارهای کوچک مصنوعی متعدد محل مناسبی برای تفریح واستراحت اهالی شهردرفصل بهار و تابستان می باشد که به دلیل آب وهوای ییلاقی ازشهرستانهای  همجوار نیز مردم به این محل می آیند.

2.چشمه محمد رسول الله:   

چشمه رسول الله (ص)با آبی زلال و گوارا که از دل کوه بیرون می آید محلی بسیار جالب و دیدنی است،

3.چال بابا شاه:  

تفریگاهی است زیبا که در جنوب غربی شهر واقع شده است .

4.دریاچه کافتر:

 این دریاچه درکنار روستای کافتر واقع شده ومساحت آن 48 کیلومترمربع است و دومین دریاچه آب شیرین بعدازدریاچه پریشان است که زیستگاه طبیعی پرندگان مهاجر و محل پرورش ماهی های کپور و آمور می باشد. وجودچشمه سارها وقنوات متعدد علاوه برایجاد مناظر زیباودیدنی زمینه مساعدی برای پرورش ماهی قزل آلا  فراهم  نموده است.

5.تنگ براق: 

يكي از روستاهاي بسيار زيبا و خوش آب و هواي شهرستان است كه تا مركز شهر حدود 110 كيلومتر فاصله دارد. درکناراین روستا تنگه ای در ميان انبوه درختان سربه فلک کشیده با چشمه هاي متعدد و رودخانه ای خروشان، غارهای زیبا، آبشارها، آبچک ها و ستونهای آهکی معلق مناظری بدیع و چشم نواز را به وجود  آورده است.

6.قدمگاه سده:

چشمه اي پر آب، در ميان انبوه درختان سر به فلك كشيده، در80 کیلومتری اقلید ودر حوالی بخش سده میباشد كه در دامنه اي زيبا با آب و هوایي مطبوع  يكي از مناظر طبيعي و دست نخورده استان فارس مي باشد .

7.گور بهرام: 

در فاصله 55 كيلومتري اقلید ونزدیک دهستان آسپاس منطقه اي باتلاقي وجود دارد كه مشهور به گور بهرام است . چنين شهرت دارد كه بهرام اسانی براي شكار گور خر در اين منطقه اسب مي تاخته و در اين باتلاق ناپديد شده است، وشکارگاه ویکی ازقصرهای هفتگانه وی در آنجا بوده است.این مطلب دربرخی کتب ازجمله« تاریخ ایران» اثر سرجان مالکم بیان شده است.

8. چشمه بالنگان

واقع در روستای حاجی آباد در مسیر اقلید به سده

9. قدمگاه سده

 واقع در شمال شهر سده که مزین به قدوم مبارک حضرت علی ابن موسی الرضا بوده و زیارتگاه مشتاقان می باشد.

10. چهل شهیدان 

در قسمت شمال غربی دژکرد واقع است

هتل ها

هتل شهرداری

در  ورودی شهر واقع گردیده و دارای امکا نات رفاهی کافی برای پذیرایی مسافرین و میهمانان و برگزاری مراسم می باشد

هتل کیان

واقع در بلوار کشاورز در قسمت جنوبی اقلید بوده و همه روزه پذیرای مسافرین و میهمانان می باشد

رستوران ها        

رستوران گل سرخ

شعبه شماره یک واقع در بلوار فلسطین شهرک قدس جنب بیت العباس

شعبه شماره 2 واقع در بلوار امام رضا علیه السلام حسین اباد

جاذبه های مذهبی 

۱- امامزاده عبدالرحمن واقع در اقلید فرزند امام حسن مجتبی

بقعه متبرکه امام زاده در مرکز شهر ودرکنار کوه حوض دختر گبر قراردارد.بقعه این امام زاده دارای دو گلدسته وگنبد است که درشبستان وصحن جلوی آن گلزارشهدای اقلید قراردارد .ودرانتهای شرقی آن مرقدامام زاده عبدالرحمن (ع) قراردارد .ضریح این امام زاده باقلم کاریهای زیبا مزین شده است.

۲- امامزاده زبیده خاتون واقع در اقلید از فرزندان امام محمد باقر

۳- امامزاده زینب خاتون خواهر امامزاده زبیده خاتون واقع در اقلید از دختران امام محمد باقر

۴- امامزاده سید محمد واقع در روستای کافتر فرزند حضرت ابوالفضل

بقعه متبرک این امام زاده در فاصله 79 کیلومتری جنوب شرقی اقلید درنزدیکی دریاچه کافترواقع شده است .امام زاده سیدمحمد ازنوادگان حضرت علی (ع)است .اطراف این امام زاده درختان فراوان وچشمه سارهایی وجود دارد که طراوت خاصی به منطقه داده است.

۵- امامزاده  اسماعیل واقع در روستای امامزاده اسماعیل از نوادگان امام موسی کاظم علیه السلام

۶- امامزاده اسدالله  واقع در شولان از نوادگان ائمه

۷- امامزاده زید علی واقع در روستای محمد آباد از نوادگان امام موسی کاظم

۸- امامزاده ابراهیم واقع در خنجشت از نوادگان امام موسی کاظم

۹- امامزاده جعفر  واقع در روستای بازبچه از نوادگان ائمه

۱۰- امامزاده  شاه نجف واقع در روستای جدول نو از نوادگان ائمه

۱۱- امامزاده  شاهزاده ابراهیم واقع در حسن آباد از نوادگان ائمه

۱۲- امامزاده  شمس الدین محمد واقع در دژکرد فرزند امام موسی کاظم

۱۳- امامزاده  عباس علی واقع در کوشک زر از نوادگان ائمه

بقعه های زیر مورد توجه مردم است

۱- بقعه سید ابوالحسن اقلید

۲- بقعه پیر محمود اقلید

۳- بقعه سید محمد قلعه سید محمد اقلید

۴- بقعه بابا شیخ احمد روستای بابا شیخ احمد

۵- بقعه شاه غیب در روستای آسپاس

بنا ها و آثار  تاریخی:     

تپه و کتیبه کوشک زر ، مربوط به هزاره های اول تا پنجم قبل از میلاد

تل ده ورون خنجشت ، قدمت تاریخی اسلام

تل چشمه دزدون ، هزاره قبل از میلاد

حمام پهلوانی ، زمان قاجاریه

قلعه شهر آشوب ، بخش حسن آباد مربوط به زمان زندیه

کاروانسرای شاه عباسی ، مربوط به زمان صفویه

کتیبه کوه بل

حوض دختر گبر واقع در تل قلات

کشف مُهر و اثر مُهر به همراه بقایایی از معماری خشتی و تعداد بی‌شماری سفال و استخوان‌های جانوری، سکونت انسان پیش از تاریخ را در تپه مِهر‌علی‌فارسی واقع در پشت سد ملاصدرا ثابت می‌کند.

کاوش روی تپه پیش از تاریخ مهرعلی‌فارسی   قدمت این تپه باستانی را تا دوره "لپویی" (هزاره چهارم پیش از میلاد) و دوره "باکون" (هزاره پنجم پیش از میلاد) اثبات می کند. این در حالی است که با ادامه آبگیری سد ملاصدرا؛ این محوطه باستانی غرق می‌شود.»

تا کنون مُهر، اثر مُهر، بقایایی از معماری خشتی و تعداد بی‌شماری سفال و استخوان‌های جانوری در این تپه باستانی یافت شده است که به دوره‌های نام‌برده مربوط می‌شود. این آثار همچنین بیانگر آن است که انسان در طول مدت زیادی روی تپه سکونت داشته است و باستان‌شناسان به امید یافتن دوره‌های قدیمی‌تر کاوش روی تپه را ادامه می‌دهند.»

تپه مِهر‌علی‌فارسی درست در آخرین نقطه آبگیری سد ملاصدرا واقع شده  است و در صورتی که این سد تراز آب را کمی پایین‌تر می‌آورد این تپه باستانی غرق نمی‌شد.

هم‌اکنون آبگیری سد ملاصدرا آغاز شده و بخش‌هایی از سطح تپه نیز زیرآب رفته است. باستان‌شناسان تلاش می‌کنند تا با ادامه کاوش این تپه باستانی را نجات دهند.

تپه باستانی مِهر‌علی‌فارسی در شمال استان فارس و در نزدیکی شهر اقلید و سده، و در پشت سد ملاصدرا واقع شده است.

رودخانه های اقلید      

رودخانه‌هاي‌ عمدة شهرستان‌ اقليد

1. رودخانة شادكام‌، كه‌ در شمال‌ باختري‌ شهرستان‌ جاري‌ است‌ و از گردنة تيمارخان‌ سرچشمه‌ مى‌گيرد و به‌ آبگير كافتر مى‌ريزد.

2. رودخانة اوجان‌، كه‌ در ميان‌ دره‌اي‌ بين‌ كوههاي‌ برآفتاب‌ و پلنگى‌ به‌ سوي‌ شمال‌ باختري‌ روان‌ است‌. اين‌ رودخانه‌ با رودخانة سفيد يكى‌ شده‌، از تنگ‌ براق‌ مى‌گذرد و با پيوستن‌ به‌ رودخانة دزكرد، شاخة بزرگ‌ رود كر را به‌ وجود مى‌آورد.

3. رود سيوند، كه‌ پلوار نيز ناميده‌ مى‌شود، از به‌ هم‌ پيوستن‌ چشمه‌هاي‌ متعددي‌ كه‌ از دامنه‌هاي‌ جنوبى‌ كوه‌ بل‌ جاري‌ مى‌شوند، تشكيل‌ مى‌شود و پس‌ از سيراب‌ كردن‌ دشت‌ مرغاب‌، شاخة خاوري‌ رود بزرگ‌ كر را ايجاد مى‌كند.

علاوه‌ بر اين‌ رودها از دامنه‌هاي‌ كوههاي‌ اقليد مخصوصاً تودة نسبتاً عظيم‌ بل‌ چشمه‌ها و كاريزهاي‌ فراوانى‌ جريان‌ پيدا مى‌كند كه‌ مهم‌ترين‌ آنها عبارتند از چشمة رسول‌ الله‌، چشمة صفر، چشمة چغاد بالا و چشمة سيد محمد. از كاريزهاي‌ بنام‌ آن‌ كاريزهاي‌ چنار سنقر و بيد بالا را مى‌توان‌ نام‌ برد.

از جمله‌ عوارض‌ طبيعى‌ و جالب‌ شهرستان‌ اقليد آب‌ گير بزرگ‌ كافتر است‌ كه‌ در ميان‌ دشتى‌ در جنوب‌ كوه‌ بل‌ و در خاور آبادي‌ كافتر واقع‌ شده‌، و محل‌ تجمع‌ آبهايى‌ است‌ كه‌ از دامنه‌هاي‌ كوه‌ بل‌ سر چشمه‌ مى‌گيرد، يا از رود شادكام‌ بدان‌ مى‌ريزد .

آب‌گير كافتر كه‌ درياچه‌ نيز ناميده‌ مى‌شود، با وسعتى‌ برابر 48 كم 2 به‌ طول‌ 5/8 كم در ارتفاع‌ 350 ،2متري‌ در 45 كيلومتري‌ جنوب‌ اقليد ( آمارنامه‌، 1372ش‌، 5) يكى‌ از بلندترين‌ درياچه‌هاي‌ آب‌ شيرين‌ واقع‌ در فلات‌ ايران‌ است‌. عمق‌ اين‌ درياچه‌ چندان‌ زياد نيست‌ و پيرامون‌ آن‌ را چمن‌زارهاي‌ پهناور فراگرفته‌ است‌ كه‌ در ماههاي‌ بهار و تابستان‌ چراگاه‌ احشام‌ و اغنام‌ ايلات‌ قشقايى‌ را فراهم‌ مى‌سازد

شهرستان‌ اقليد به‌ علت‌ كوهستانى‌ بودن‌ داراي‌ آب‌ و هوايى‌ خشك‌ و سرد است‌. ميزان‌ متوسط دماي‌ سالانة آن‌ در حدود 11 سانتى‌ گراد است‌ و در مدت‌ كوتاهى‌ كه‌ آمار جوّي‌ آن‌ وجود دارد، حداكثر مطلق‌ دماي‌ تابستان‌ از 32 تجاوز نكرده‌ است‌، در حالى‌ كه‌ در زمستان‌ حداقل‌ مطلق‌ دماي‌ آن‌ تا 19 زير صفر رسيده‌، و در سال‌، 116 روز يخ‌ بندان‌ داشته‌ است‌ .

 
باران‌ سالانة اقليد در يك‌ سال‌ ديده‌ بانى‌ (1992م‌/دي‌ 1370 - آذر 1371) 5/278 ميلى‌ متر ثبت‌ شده‌ است‌ كه‌ تمام‌ آن‌ در ماههاي‌ سردِ سال‌ - آذر تا ارديبهشت‌ - فرو ريخته‌، و در 6 ماه‌ ديگر سال‌ خشكى‌ محض‌ بر شهرستان‌ حكمفرما بوده‌ است‌. در سال‌ ديده‌بانى‌ اقليد 42 روز بارانى‌ داشته‌ كه‌ در 8 مورد باران‌ شبانه‌ روز از 10 ميلى‌متر تجاوز كرده‌ است‌ .

اوضاع‌ مساعد اقليمى‌ و آب‌ فراوان‌ و زمينهاي‌ رسوبى‌ ميان‌ كوهى‌ دست‌ به‌ هم‌ داده‌، و اين‌ شهرستان‌ را داراي‌ پوشش‌ نباتى‌ طبيعى‌ بسيار غنى‌ ساخته‌ است‌ كه‌ در مرتفعات‌ كوهستانى‌ به‌ صورت‌ جنگلهاي‌ پراكندة بادام‌ كوهى‌ و بنه‌، و در دشتها به‌ شكل‌ چراگاههاي‌ وسيع‌ خودنمايى‌ مى‌كند. در دامنه‌هاي‌ اغلب‌ كوههاي‌ اقليد انواع‌ گياهان‌ طبيعى‌ صنعتى‌ و دارويى‌ از قبيل‌ آنقوزه‌، كتيرا، شيرين‌ بيان‌، كاسنى‌ و امثال‌ آن‌ به‌ دست‌ مى‌آيد. در باغات‌ و سكونتگاههاي‌ ميان‌ كوهى‌ اقليد انواع‌ و اقسام‌ درختان‌ ميوه‌ مانند سيب‌، زردآلو، توت‌، گلابى‌ و مخصوصاً انگور، و همچنين‌ چوبهاي‌ صنعتى‌ مانند تبريزي‌ و چنار به‌ حد وفور وجود دارد و مورد بهره‌برداري‌ قرار مى‌گيرد. در كوههاي‌ اقليد بزكوهى‌، قوچ‌، ميش‌، پلنگ‌، خرس‌، و در دره‌هاي‌ آن‌ گراز، گرگ‌، روباه‌، كبك‌، تيهو، مرغابى‌ و ... ديده‌ مى‌شود.

ارتفاعات اقلید      

نام‌گذاري‌: اقليد معرب‌ كليد و به‌ معناي‌ آن‌ است‌ و بر اين‌ ناحيه‌ بدان‌ جهت‌ اطلاق‌ شده‌ است‌ كه‌ آن‌ بلوك‌ را كليد گشودن‌ فارس‌ دانسته‌اند؛ هر كه‌ آن‌ را فتح‌ نمود، گويا فارس‌ را فتح‌ نموده‌ است‌ (فسايى‌، 1/113)،

شهرستان‌ اقليد: يكى‌ از شهرستانهاي‌ 16 گانة استان‌ فارس‌ اقليد است‌ كه‌ در بخش‌ شمالى‌ آن‌ استان‌ قرار دارد.

اوضاع‌ طبيعى‌، آب‌ و هوا و محيط زيست‌: شهرستان‌ اقليد با وسعت‌ 208 ،7كم 2 يا 8/5% مساحت‌ استان‌ فارس‌ ( آمارنامه‌، 1372ش‌، 21) به‌ صورتى‌ مستطيل‌ مانند بين‌ 30 و 15 تا 31 و 7 عرض‌ شمالى‌ و 51 و 45 تا 52 و 47 طول‌ شرقى‌ واقع‌ شده‌، و محدود است‌ از شمال‌ و مشرق‌ به‌ شهرستان‌ آباده‌، از جنوب‌ به‌ شهرستان‌ مرو دشت‌ و سپيدان‌ از استان‌ فارس‌ و از مغرب‌ به‌ شهرستان‌ سميرم‌ از استان‌ اصفهان‌ (همان‌، 28). از نظر طبيعى‌ اين‌ شهرستان‌ در قلب‌ مرتفعات‌ زاگرس‌ مركزي‌، و در آنچنان‌ ارتفاعى‌ از سطح‌ دريا قرار گرفته‌ است‌ كه‌ ارتفاع‌ هيچ‌ نقطة آن‌ كمتر از 000 ،2متر نيست‌ ( جغرافيا...، 2/864). بنابراين‌، شهرستان‌ اقليد منطقه‌اي‌ است‌ كوهستانى‌ كه‌ دهها رشته‌ از جبال‌ زاگرس‌ در امتداد عمومى‌ از شمال‌ غربى‌ به‌ جنوب‌ شرقى‌، سراسر وسعت‌ آن‌ را فرا گرفته‌ است‌. از ميان‌ اين‌ رشته‌ها مى‌توان‌ مهم‌ترين‌ آنها را بدين‌ شرح‌ نام‌ برد:

1. كوهستان‌ سفيد، كه‌ از 30 كيلومتري‌ شمال‌ غربى‌ اقليد شروع‌ مى‌شود و به‌ صورت‌ قوسى‌ رو به‌ جنوب‌ ادامه‌ دارد و سپس‌ به‌ سمت‌ شمال‌ منحرف‌ مى‌گردد و در مشرق‌ اقليد پايان‌ مى‌يابد. كوهستان‌ سفيد كه‌ مساحتى‌ معادل‌ 950 كم 2 را فراگرفته‌ است‌، از كوههاي‌ انگه‌دونى‌، خرمن‌ كوه‌، درغوك‌، سلمه‌ كوه‌، تنگ‌ گورك‌، بُل‌ و يال‌خري‌ تشكيل‌ يافته‌ است‌ و بلندترين‌ قلة آن‌ بل‌ ناميده‌ مى‌شود كه‌ 943 ،3متر ارتفاع‌ دارد و در جنوب‌ شرقى‌ اقليد واقع‌ است‌ .

2. كوهستان‌ برآفتاب‌، كه‌ از 39 كيلومتري‌ جنوب‌ غربى‌ اقليد شروع‌ مى‌شود و در 47 كيلومتري‌ جنوب‌ شرقى‌ آن‌ پايان‌ مى‌يابد و خود مركب‌ است‌ از كوههاي‌ عابدينى‌ و چوب‌بيدي‌ كه‌ به‌ طول‌ 40 كم از شمال‌ غربى‌ به‌ جنوب‌ شرقى‌ كشيده‌ شده‌، و بلندترين‌ قلة آن‌ به‌ نام‌ برآفتاب‌، با 514 ،3متر ارتفاع‌ در 43 كيلومتري‌ جنوب‌ اقليد واقع‌ است‌. راه‌ اتومبيل‌رو اقليد به‌ سده‌ اين‌ رشته‌ را از كوهستان‌ كوشك‌ زر جدا مى‌كند. رود اوجان‌ از دامنة جنوبى‌ آن‌ سرچشمه‌ مى‌گيرد و در دامنه‌هاي‌ شمالى‌ آن‌ دو چشمة بزرگ‌ به‌ نام‌ رعنا و گلريز قرار دارد .

3. كوه‌ مشكان‌، كه‌ در مرز شرقى‌ شهرستان‌ اقليد به‌ صورتى‌ واقع‌ شده‌ كه‌ دهستان‌ چهاردانگة شهرستان‌ اقليد در دامنه‌هاي‌ غربى‌ و دهستان‌ قنقري‌ از شهرستان‌ آباده‌ در دامنه‌هاي‌ شرقى‌ آن‌ قرار گرفته‌ است‌. ارتفاع‌ آن‌ 825 ،2متر است‌ و در امتداد جنوب‌ روستاي‌ مشكان‌ قرار دارد. راه‌ فصلى‌ ده‌ بيد به‌ خنگشت‌ از دامنة شمالى‌ آن‌ مى‌گذرد. چشمة ميش‌ بندان‌ در دامنة شمالى‌ اين‌ رشته‌ جاري‌ است‌ .

4. كوه‌ پلنگى‌، كه‌ در دهستان‌ چهاردانگه‌ و 45 كيلومتري‌ جنوب‌ باختري‌ اقليد و شمال‌ روستاي‌ حاجى‌ آباد واقع‌ شده‌، و ارتفاع‌ آن‌ حدود 950 ،2متر است‌. اين‌ كوه‌ از شمال‌ خاوري‌ به‌ كوه‌ چهاربيد متصل‌ است‌ و جزو كوهستان‌ كوچك‌ كوشك‌ زر از كوهستان‌ بزرگ‌ زاگرس‌ به‌شمار مى‌رود.

در ميان‌ اين‌ كوهها، دشتها و جلگه‌هاي‌ ميان‌ كوهى‌ و چشمه‌سارهاي‌ فراوان‌ وجود دارد كه‌ بيشتر آنها سرچشمه‌هاي‌ رودخانة كر را به‌ وجود مى‌آورد. از جملة اين‌ دشتها مى‌توان‌ دشت‌ قورماس‌ بيگى‌ در 18 كيلومتري‌ و دشت‌ حسين‌ آباد در 17 كيلومتري‌ جنوب‌ باختري‌ و كوير اَبركوه‌ در 70 كيلومتري‌ شمال‌ خاوري‌ اقليد را نام‌ برد

امکانات علمی و آموزشی      

آموزشگاه ها

ـ تعداد مدارس متوسطه ۴۹ واحد

ـ تعداد هنرستان فنی و کار و دانش ۷ واحد

ـ تعداد مدارس راهنمایی ۷۵ واحد

ـ تعداد مدارس ابتدایی ۱۲۰ واحد

ـ مدرسه استثنایی ۲ واحد

ـ‌ پیش‌دانشگاهی ۷ واحد

دانشگاه ها      

تربیت معلم

آموزشکده فنی و حرفه ای دختران

دانشگاه آزاد اسلامی

 دانشگاه پیام نور

دانشگاه دولتی