1922 - Berlijn

Duitslands laatste hoop

Na het verlies van de Eerste Wereldoorlog is Duitsland volledig ontregeld. Vernederde frontsoldaten weigeren de wapens in te leveren en maken in groepjes het land onveilig. Communisten en socialisten proberen elk hun slag te slaan. De nederlaag zet alle tegenstellingen op scherp. Slechts een man lijkt de zaak bij elkaar te kunnen houden: Walther Rathenau. Als die in 1922 door rechtse extremisten wordt vermoord, blijft Duitsland zitten met die nooit meer te beantwoorden vraag: Als Rathenau niet vermoord was, zou Hitler dan ooit zover gekomen zijn?

Meer over 1922:

- Bekijk deze uitzending in het scherm hierboven.

- Beluister of download de In Europa Salon - 1922 met Geert Mak, H.W. von der Dunk en Annette Birschel

- Beluister of download Geert Maks In Europa Podcast

- Lees alle weblogberichten over 1922

- Vind meer video, audio en artikelen op de In Europa Atlas: 1922

  • 12 maart 2008

    Positief

    Ik was erg possitief over deze uitzending.
    Het geeft een ander beeld over versailies net als altijd een goede aflevering

    Douwe

  • 20 maart 2008

    Zeer verhelderend.

    Ik ben steeds gefascineerd geweest door die vreselijke periode voor Europa.De geschiedenis van Duitsland kort na de eerste wereldoorlog bleef echter tot heden voor mij een leemte die door Uw programma werd opgevuld.

    Erik Wampers

  • 30 maart 2008

    Indrukwekkend

    Ik vind het een verrijking voor mijzelf over de geschiedenis van Europa

    Mieke van Gelderen

  • 16 april 2008

    herstelde reactie

    \alle uitzendingen tot nu toe: prachtig!
    Ongelooflijke geschiedenis geloofwaardig in beeld en tekst gevat.
    Ellen Hamelink
    29 december 2007

    prachtig/interessant
    Ik heb de Wereldomroep/BVN gevraagd om ook jullie uitzending naar het buitenland te mogen uitzenden...van IN Europa kunnen de Nederlanders in het buitenland(plus de anderen) toch veel meer leren,dan al die soaps die nu vaak uitgezonden worden.
    Erg belangrijk..!! \ik heb begrepen,dat BVN inmiddels een verzoek tot uitzending aan U heeft gedaan en hoop ik dat dit door U gehonoreerd zal worden...Deze uitzending is het zeker waard overal gevolgd te kunnen worden...en niet alleen via Internet,want op ware grootte is toch weer iets anders
    bijvoorbaat dank, Mw A.E.Dekker,Den Haag/Lugano
    anna dekker
    29 december 2007

    prachtig/interessant
    Ik heb de Wereldomroep/BVN gevraagd om ook jullie uitzending naar het buitenland te mogen uitzenden...van IN Europa kunnen de Nederlanders in het buitenland(plus de anderen) toch veel meer leren,dan al die soaps die nu vaak uitgezonden worden.
    Erg belangrijk..!! \ik heb begrepen,dat BVN inmiddels een verzoek tot uitzending aan U heeft gedaan en hoop ik dat dit door U gehonoreerd zal worden...Deze uitzending is het zeker waard overal gevolgd te kunnen worden...en niet alleen via Internet,want op ware grootte is toch weer iets anders
    bijvoorbaat dank, Mw A.E.Dekker,Den Haag/Lugano
    anna dekker
    30 december 2007

    uitzending 31 december
    Geweldig!!
    Onthullend voor wat er ook nu nog leeft in Europa.
    G. Schuring
    30 december 2007

    interessant
    Ik heb met veel belangstelling naar de uitzending van 30-12 gekeken. Wat ik overigens wel miste was een uitleg waarom Duitsland de Eerste Wereldoorlog nu eigenlijk verloor, terwijk het er zo kort voor het einde nog rooskleurig uitzag. Ik heb het boek In Europa er nog maar op nageslagen, en dat verduidelijkte veel. Maar als je enkel tv kijkt blijf je met een aantal prangende vragen zitten.
    j.e. dijk
    30 december 2007

    op uitzending 1916/1917
    Misschien had nog benadrukt kunnen worden dat de generaals kilometers achter de frontlinie veilig in 'kastelen' de plannen maakten en zo totaal niet wisten wat er zich aan het front afspeelde
    aad sonneveld
    30 december 2007

    indrukwekkend die "Randverhalen"
    Ik kijk met veel spanning- én interesse uit naar de volgende "Randverhalen" van de heer Mak rondom het hele ontstaan, het gebeuren én de gevolgen van zowel de 1e als de 2e wereldoorlog.Zaken die -althans voor mij- voor een zeer groot gedeelte onbekend waren en nog interessanter.. vaak een totaal ander beeld over de gang van (oor)zaken in die zó belangrijke tijd geven. Bijvoorbeeld de uitzending van heden zondag 30 december een heel andere kijk geven op het ontstaan van de 2e wereldoorlog door een Duitse bril gezien.
    Een pluim voor de heer Mak voor al dit indrukwekkends, maar vooral ook de manier waarop hij dit alles inelkaar gezet heeft en uiteindelijk ons onder ogen brengt.
    Een hele belevenis tot nu toe....
    H.B. Spoor
    1 januari 2008

    Gelukkig met herhaling op 1 Jan.
    Heb net gekeken naar de uitzending
    over Walter Rathenau,wat interessant om dat allemaal te horen,ik heb deze site bij mijn favorieten gezet.gr.Dora
    Dora Moonen
    1 januari 2008

    in eurpa - uit vlaanderen
    ik ben geen historicus, ik kende de naam geert mak niet. Ben alleen afgegaan op de degelijkheid van de VPRO , 'k ben niet op mijn honger blijven zitten. Zin voor feiten achter feiten. Proficiat aan allen van Uw equipe.
    adelbert
    1 januari 2008

    Heel interessant.
    Bij het commentaar over de grafvelden mis ik het gegeven dat daar vrijwel uitsluitend de overledenen uit de veidhospitalen liggen. De doden op het slagveld werden gelaten waar ze waren, met of zonder graf.
    B.F, van Wallene
    1 januari 2008

    zeer bijzondere kijk op historie
    Het is werkelijk een belevenis om de historie van de vorige eeuw mee te beleven.
    Ik kijk uit naar de volgende uitzending. Dit is geschiedenisles in optima forma.
    b.j.visser
    2 januari 2008

    Op alle uitzendingen tot op heden
    Voor het eerst een zeer verantwoord, maar ook juist voor een breed publiek toegankelijk overzicht van de moderne Europese geschiedenis! Wellicht het beste dat de Nederlndse tv tot op heden heeft voortgebracht. Hoewl het trekken van lessen uit de geschiedenis een zeer gevaarlijke bezigheid is/kan zijn, mag n.a.v. Maks benadering en de filmische weergave ervan worden geconcludeerd wat ideologieën aan diep menselijk leed hebben bijgedragen. Tot slot, de reeks uitzendingen (in combinatie met Maks boek) zouden verplichte kost moeten zijn voor elke middelbare scholier
    Steven Moors
    2 januari 2008

    Te beknopte uitzending
    Geert Mak laat op indringende wijze zien hoe de geschiedenis een rol speelt in het heden. Wat ik in deze aflevering miste is een duidelijk eind aan de eerste wereldoorlog die uitgebreid is behandeld in eerdere afleveringen.
    Bij de moord op Rathenau is veel aandacht aan de moordenaars gegeven, maar niet wat nou de gevolgen waren (behalve dat waarschijnlijk de tweede wereldoorlog niet had plaatsgevonden). Waarom en hoe zijn vragen die overblijven.
    Erik
    2 januari 2008

    Houd de balans in de gaten
    Zoals Erik hierboven ook aangeeft was er in deze aflevering toch minder oog voor bv. de politiek maatschappelijke reacties op de aanslag op Rathenau, al was het weer een heel mooie lijn naar het verleden via de zoon van een van de daders. De serie tendeert wat meer naar verhalen met nu nog levende afstammelingen en daarmee ook naar een wat minder grondige historische schets aan de hand van wat grotere lijnen. Dit gezegd hebbende: uw benadering maakt de geschiedenis absoluut levendiger en niet iedere aflevering hoeft natuurlijk volgens een dwingende verantwoorde lijn gemaakt te worden en er zijn altijd mogelijkheden om op onderdelen zelf verder te studeren. Daartoe blijft deze prachtige serie van harte uitnodigen en dat op zich is al een grote verdienste.
    Ricardo
    2 januari 2008

    Geweldig om zo de geschiedenis va de Europa door te lopen. Van het verleden valt veel te leren.
    Wat geweldig om zo de gescheidenis van Europa door te lopen. Van het verleden 0000 veel te leren, zeer zeker heden ten dage!
    Luc.Smink
    3 januari 2008

    In Europa - Historisch of vermakelijk?
    Ik vond het eerlijk gezegd een ramp. Niet omdat ik als geschiedenisstudent hier niks nieuws te zien viel, maar juist omdat er een aantal fouten te bespeuren zijn.
    Meestal wordt er niet verwacht van een programma dat het alle regeltjes van de historische kritiek kan toepassen, maar van dhr. Mak had ik het echter wel verwacht. Ik wil met dit programma niet naar een examen over de geschiedenis van de 20ste eeuw stappen.
    Boordevol clichés en af en toe krijg ik het vermoeden dat een aantal afleveringen gewoon opgezet zijn om een bepaald gebeuren te discrediteren, niet om het te verklaren.
    Bovendien vraag ik me af wat de intentie is van een historisch programma over Europa wanneer het in de aankondiging enkel beelden uit de Sovjet-Unie toont? Zijn 'we' dan nooit bedrogen uitgekomen toen 'we' achter Nederlandse, Belgische, Duitse, ..., of zelfs vlaggen van de Verenigde Naties en de Europese Unie hebben gelopen?
    Thomas
    3 januari 2008

    Jammer
    Jammer dat de laatste uitzending niet op de ineuropa site afgespeeld kan worden.(ik krijg alleen een aankondiging)
    de player.omroep.nl speler werkt bij mij niet op de PC.
    Henk
    3 januari 2008

    Verhelderend
    Een goed levendig beeld hoe 't Duitse rijk versplintert wordt. Dantzig als eerste, dat is niet bij iedereen bekend met Gymnasium HBS opleiding. Wordt overigens wel in veel Duitse literatuur,romans,romantisch beschreven.
    En zoveel emotionele zaken worden goed belicht alsmede pakkende interviews over de gang van zaken.
    Ik vind het een heel gewaagd uitzonderlijk goed gelukt project waarvan ik hoop dat mijn kinderen deze zullen gebruiken voor hun geschiedenislessen om de saaiheid, die nog steeds kenmerkend lijkt te zijn, voorgoed te doorbreken.
    Hilde
    Hilde
    3 januari 2008

    Zoals altijd weer aan de "stream" gekluisterd.
    Prachtig weergegen de sfeer in Weimar destijds, de menselijke factor in bijzonder.
    Dhr. S.P. Takes
    3 januari 2008

    Moord!
    Mooie uitzending hoor, maar er wordt verder met geen woord gerept over de persoon Walter Rathenau, zijn grote betekenis en waarom hij de Duitse geschiedenis had kunnen veranderen. Behalve dan misschien het slappe "de man die de natie bij elkaar hield". Deze lange uiteenzetting over de aanslagplegers (compleet met gratuite veroordeling van o zo schandelijke neo-rechtse Wilhelministische warhoofden en een uitstapje naar de RAF van de jaren 1970) heeft zelf een moord op zijn geweten, namelijk op de context van de gebeurtenissen van 1922. Lees het boek...
    Sjaalmans
    4 januari 2008

    Rathenau
    Geschiedenis bestaat. Dat is alles wat voorbij is.
    Voor wie een feitelijk juiste en absoluut complete opsomming wil van gebeurtenissen uit het verleden: ga naar school, lees Wikipedia of ga naar de bibliotheek en koketteer met je â??weet-je-datjesâ?? of hakketak met je verworven kennis in de media over het aantal kogelgaten in de borst van Frans Ferdinand (of was het zijn hals?), de juiste lengte van de loopgraven bij Verdun of de historische correctheid van de films van Sergej Eisenstein. Veel succes daarmee! Pas alleen op dat er uiteindelijk geen 3e wereldoorlog om uitbreekt. Je zou eens ongelijk hebben!
    Dé geschiedenis bestaat echter niet.
    Dat is een optelsom van miljarden verhalen.
    In de verhalen en beelden van de mensen die Geert Mak met zijn team voor de camera haalt, vindt men hooguit een interpretatie van voorbije gebeurtenissen of een omschrijving van een gevoel of, wanneer de woorden stokken, alleen maar zichtbare emotie. En terwijl half Nederland intussen strijdt over de vraag of Geert Mak en zijn team de geschiedenis wel feitelijk juist weergeven, heb ik ademloos naar de aflevering over Versailles / Rathenau gekeken. Emotie, of het gebrek aan emotie, daar gaat het om! Wat doet het leven met je, wat doet de geschiedenis met je, hoe bepaalt het je handelen nu? Waarom lachten de soldaten toen ze naar het front marcheerden in 1914? Dat doet toch geen zinnig mens die weet dat de kogels en granaten hem straks om de oren vliegen? Waarom vermoordde men Rathenau? Als je die vragen wilt beantwoorden, dan ontkom je niet aan interpretatie: laat Geert Mak en de zijnen! Wie zijn visie niet deelt heeft al genoeg kennis van de geschiedenis en de rest zal het een zorg zijn, als die rest al kijkt.
    Maar goed, mijn held Rathenau!
    Geschiedenisles bood mij 25 jaar geleden een opsomming van feiten en een nauwelijks serieuze poging om wat hoofdlijnen te schetsen over het hoe en waarom van het handelen van groepen mensen en een enkel individu.
    In mijn geschiedenisboek â??Van Sarajevo tot Hirosjimaâ?? van H. van Galen Last, werd Rathenau maar één keer genoemd, tussen haakjes nog wel op pagina 66, als slachtoffer van de Vrijkorpsen. 5 hele woorden en een jaartal, dat is alles.
    Het geschiedenisboek dat mijn dochters op de middelbare school gebruiken vermeldt Rathenau al helemaal niet meer. Toch noemt Geert Mak de moord op Rathenau â??een aanslag die de geschiedenis van Duitsland â??en daarmee Europa en de wereld- in de 20ste eeuw bepaaldeâ??. Kennelijk kijkt Geert Mak anders tegen zaken aan dan de wetenschappers die onze kinderen historisch besef moeten bijbrengen. Gelukkig maar!
    Was het beeld volledig? Welnee, er is nog zoveel meer te vertellen over Rathenau, deze wetenschapper, industrieel, Jood, homoseksueel, schrijver, beeldend kunstenaar, politicus etc. en alle tegenstrijdigheden die hij, als kind van zijn tijd, in zich herbergde.
    Misschien zou ik het ontbreken van bepaalde achtergrondinformatie als een gemis beschouwd hebben (hoewel alleen aanwezige kennis tot deze conclusie kan leiden) ware het niet dat één van de moordenaars van Rathenau, Ernst von Salomon (whatâ??s in a name) en zijn zoon aan het woord kwamen.
    Hebben jullie goed geluisterd naar wat deze mannen zeiden?
    Over de identiteit (of gebrek aan identiteit) van Europa, het nastreven van eigen belang door staten en individuen, het â??je niet thuisvoelenâ?? in een democratie en het zoeken naar een ideaal waarin men zich als individu herkent? Rathenau moest dood, simpelweg omdat hij â??het nieuweâ?? vertegenwoordigde en een bedreiging vormde.
    Dat Von Salomons laatste boek â??Der tote Preusseâ?? heet, zegt genoeg over de innerlijke strijd van de man en de conclusies die hij heeft getrokken.
    Maar welke conclusies trekken wij zelf als we geconfronteerd worden met â??het nieuweâ??.
    Roepen we dan ook â??we moeten terug naar vroegerâ?? en marcheren we achter Wilders en Verdonk aan, ook al zijn hun ideeën soms volledig ondemocratisch en hebben we geen flauw idee wat â??dat gevoel van vroegerâ?? dan precies is? Op het graf van welke â??martelarenâ?? zet men over nog eens 85 jaar een bosje chrysanten? Zetten we onze angst opzij en proberen we constructief te zijn of verharden we en worden we destructief?
    Rathenau maakte een keuze die hij met de dood moest bekopen. Daarom is hij voor mij een held.
    Welke keuzes maken wij?
    Waar staan we en waar stáán we voor?
    Dát is geschiedenis!
    Dank je wel Geert Mak en team, dat jullie me wekelijks weer aan het denken zetten over de toekomst. Inspirerend!
    Peter van 't Klooster
    5 januari 2008

    heel verhelderend
    Heel veel achtergrond informatie waarmee je een nog beter beeld krijgt van de gebeurtenissen die de wereld op zijn kop gezet hebben
    Hennie
    7 januari 2008

    Geweldig
    De rustige en overtuigende vertel trant van G.Mak is een genoegen om naar te luisteren.Bravo, prachtige uitzendingen.
    H.Kamphuis
    7 januari 2008

    Geweldig programma
    Wat een verademing, dit programma. Ik dacht even dat de Nederlandse televisie alleen nog maar visuele pulp voort bracht waarvoor ik niet eens meer de aan/uit toets wilde indrukken. Geert Mak schrijft goede boeken en brengt een programma om van te smullen. Niet alleen voor geschiedenis liefhebbers een must.
    Richard Roodhorst
    2 maart 2008

    laat maar niet te laat
    na jaren op school te zitten suffen in de banken, ben ik dan eindelijk geintreseerd geraakt in nabije geschidenis, die op school schanelijk weinig aan bot komt.
    heb ik eindelijk dit programma gevonden, blijken jullie al tijden aan de gang, blij dat ik op internet een grood gedeelte kan inhalen, zodat ik in een aantal weken weer mee kan met jullie.
    echt een aanrader, ook om op scholen te volgen lijkt mij.
    komt er ook een dvd box van?
    j.v.d.braber
    j.v.d.braber

    webredactie

  • 3 december 2008

    europa

    begin dec.2008 ontdekt, dat deze serie er was.
    verslavend om naarte kijken

    g.m.nobel de boer

  • 10 september 2009

    Vrede van Versailles 1919

    Geweldige uitzending, alleen was de vrede van versailles niet in 1918, maar in 1919. Precies 5 jaar na de moord op Frand Ferdinand.

    Luuk Korten

  • 13 september 2009

    Uitzendingen IN Europa

    De uitzending over 1922 Walter Rathenau is veruit de beste het geeft een zeer goed beeld van wat er is gebeurd. Daar ik redelijk veel in berlijn ben, is mij ook duidelijk geworden waarom de naamsvernoeming van het Rathenauerplatz nu betekend. De verbinding met AEG is mij niet zo duidelijk, was Walter Rathenau toen nog aan deelhouder bij AEG of hield dat op bij zijn vader.
    Al met al InEuropa is een pracht uitzending en het boek is ook prachtig. Een groot copliment waard.
    K. van den Berg

    klaas van den Berg

  • 1 mei 2010

    In Europa/1922

    Geachte,
    Weer een prachtige en zeer verhelderende uitzending.Heel leerrijk en interressant.

    Marc Luycx

  •  
  • Uw mening

    Reageer op deze uitzending

  • E-mailadres

    Uw naam

    Onderwerp

    Annuleer