Sybin (rum. Sibiu)
Miasto w południowym Siedmiogrodzie, u podnóży gór Sybinskich, nad rzeka Cibin, ok 20km na północny-zachód od przełomu Oltu przez Karpaty Południowe. Obecnie liczy ponad 170 tys. mieszkańcow i jest znaczącym ośrodkiem administracyjnym, gospodarczym, kulturalnym a przede wszystkim turystycznym i historycznym. Sybin uznaje się (obok Sighişoary) za stolicę Sasów siedmiogrodzkich. Tu zresztą w średniowieczu rezydowal zwierzchnik społeczności saskiej i jednocześnie przedstawiciel administracji królewskiej – komes. Do dziś jest tu znaczna ilość saskich pamiątek historycznych – cała dobrze zachowana starówka ma poniekąd charakter średniowiecznego, niemieckiego miasta. Część mieszkańców przyznaje się do swoich saskich korzeni, utrzymując dość żywe kontakty z Niemcami, wyjeżdżając tam lub przyjmując krewnych, którzy wcześniej wyemigrowali. Na ulicy można usłyszeć język niemiecki jak i też dostrzec niemicko-języczne napisy.
Miasto jest wzmiankowane po raz pierwszy w dokumentach już w XIIw pod nazwą Cibinium. Zostało założone na miejscu rzymskiej osady Cedonia. Po zniszczeniach w czasie najazdu tatarskiego w 1241r osiedlili się sprowadzeni przez królów węgierskich Sasi (prawdopodbnie wcześniej była tu kolonia szeklerska, ale w polowie XIIIw przenieśli się oni do wschodniego Siedmiogrodu). Istniala również miejscowa społeczność wołoska, która do XVw tworzyła własne struktury samorządowe. Pod koniec XIV w, wobec rosnącego zagrożenia tureckiego, mieszkańcy Sybina wznieśli potężny gród obronny, opasując ceglanymi murami tzw Górne Miasto. Fortyfikacje oparły się zwycięsko tureckim atakom m.in w latach 1432, 1438 i 1442. Stopniowo rozbudowywano umocnienia, opasując miasto pierścieniami murów z aż 40 basztami.
Już od średniowiecza był Sybin bogatym miastem rzemieślniczym, a także ważnym ośrodkiem kultury i nauki. Pierwszą szkołę założono tu już w 1380r (razem z nią biliotekę), kolejną o nazwie „Studium generale Cibinense” w 1525r. W XVIw powstała tu drukarnia, w której m.in w 1544r wydrukowano katechizm luterański oraz liczne książki z przeznaczeniem dla mieszkanców nieodległego Hospodarstwa Wołoskiego. W 1692r powstało także gimnazjum jezuickie. W okresie panowania austriackiego, Sybin pełnił czasowo poniekąd rolę stolicy Siedmiogrodu. Tu bowiem okazjonalnie obradował sejm siedmiogrodzki, a w latach 1703 – 1791 ( także 1849 – 67) rezydowal gubernator (namiestnik) cesarski. Jednym z nich byl Samuel Brukenthal (1777 – 87r) – wybitna postać w historii Siedmiogrodu, który w swoim pałacu zgromadził bogatą kolekcję cennych dzieł sztuki dając początek słynnemu również poza granicami Rumunii muzeum. W tym też czasie przyjęła się niemiecka nazwa miasta Hermannstadt, która funkcjonowała równolegle z oficjalną węgierską Nagyszeben, wypierając pierwotną łacińską. W 1816r powstało w Sybinie Siedmiogrodzkie Stowarzyszenie Literatury i Kultury Narodu Rumuńskiego „Astra”.
Od 1919r Sybin znajduje się w granicach zjednoczonej Rumunii. Również pozostaje w Rumunii, gdy w latach 1940-44 Węgry zajmują północny i wschodni Siedmiogród. Nie zniszczony po II wojnie światowej ostał się również dość szczęśliwie nadmiernej komunistycznej industrializacji i zbytniej ekspansji nowoczesnego budownictwa. Miasto było dość hołubione przez władze, jako że w latach 80-tych I sekretarzem partii komunistycznej był tu syn Nicoale Ceausescu. Po 1989r wiele zainwestowano w renowację zabyków, częściowo z napływających z Niemiec funduszy. Dużo obiektów sprywatyzowano, starając się także sprowadzić jak najwięcej zagranicznych inwestorów jak i turystów.
Sybin przyciąga turystów zarówno poszczególnymi zabytkami jak i całym kompleksem architektonicznym pięknej i dobrze zachowanej starówki. Dominuje oczywiście saski gotyk z rzędami kamienic o strzelistych czerwonych dachach, wieżami kościołów, bramami, basztami, fragmentami murów obronnych, wąskimi uliczkami i zacienionymi zaułkami, ale niemało tu też przykładów przepysznego wiedeńskiego baroku, nieco renesansu a także secesji. Centrum miasta rozwinęło się wokół dwóch dużych placów (piaţa Mare i Mica – czyli Duży i Maly) stanowiących jakby dwa rynki połączone wąskim przesmykiem z XVI-wieczną wieżą ratuszową (z zegarem), mieszczącą obecnie Muzeum Historyczne Sybina. Ozdobą tego pierwszego są rzędy pięknych gotyckich i renesansowych kamieniczek o stromych, czerwonych dachach w płd. i wsch. pierzei oraz barokowy kościół katolicki i pałac Brukenthala. Kościół wybudowany w latach 1726-38 reprezentuje późny austriacki barok już z pewnymi cechami klasycyzmu właściwymi dla pózniejszej, bardziej ascetycznej doby józefińskiej. Jest to masywna budowla o jednej, stosunkowo niskiej wieży.Dominujący w zachodniej pierzei pałac został wybudowany w II pol. XVIIIw i zachwyca bogato zdobioną, barokową fasadą z szerokimi oknami. Mieści muzeum zawierające bogate zbiory sztuki gromadzone przez Samuela Brukenthala, a już w 1817r udostępnione do publicznego zwiedzania. Są tu m.in wybitne dzieła malarzy flamandzkich (Tycjan), włoskich, niemieckich, francuskich i hiszpańskich, także rumuńskich, wyroby złotnicze, ceramika, meble, tkaniny dekoracyjne oraz wyroby sztuki ludowej. Muzeum mieści również bibliotekę, w której przechowywane jest ponad 200tys tomów, w tym cenne zabytki piśmiennictwa, jak pisany ręcznie „Brewiarz Brukenthal” z XVw czy kazania metropolity Mołdawii z 1643r. Natomiast z narożnika Piaţa Mica (który w średniowieczu pelnił rolę faktycznego rynku) tylko krok do wspaniałego kościoła ewangelickiego z przelomu XIV i XVw o ciekawej, gotyckiej architekturze, ze strzelistą wieżą i rzędem ostrych gotyckich fasad po bokach, sprawiających wrażenie trójkątnej attyki. Zbudowany jest na miejscu pierwotnej bazyliki romańskiej z XIIw. Dominuje on nad niewielkim Piaţa Griviţa, gdzie obok zwraca uwagę również ciekawy dom kapituły z XVI wieku w stylu renesansu włoskiego. Za kościołem urokliwa uliczka z podcieniami prowadząca w zaułki tzw. dolnego miasta. Wiele tu wąskich, krętych uliczek z podcieniami i arkadami, oraz kamiennych schodów, z których największe tzw Fingerling sprowadza w dół z Piaţa Mica do Piaţa Aurarilor (Złotników). Ciekawa jest również str. Mitropoliei prowadząca spod kościoła ewangelickiego w kierunku południowo-zachodnim. Znajduje się tu m.in stary magistrat – gotycka budowla z XVw z galerią i wieżyczką z dzwonem skazańców, barkowy pałac „Pod Kariatydami” z 1785r i momumentalna katedra prawosławna, wzniesiona w 1906r na wzór Hagia Sophia w Konstantynopolu. Równoległa do niej str. Bălcescu pełni rolę promenady (także sklepy, resaturacje) łączącej starówkę z nowszą częścią miasta. Natomiast z północno-wschodniego narożnika Piaţa Mare wychodzi prowadząca w kierunku dworca str. Arvam Iancu, znajduje się średniowieczny dom Michala Brukenthala z imponującym portalem i okazałym dziedzińcem oraz najstarszy w mieście XIV-wieczny dom Vestemeana. Aby obejrzeć zachowane fragmenty dawnych fortyfikacji miejskich, najlepiej przejść ze wschodniego narożnika Piaţa Mare (za tzw.Domem Hallera) ulicą G. Lazara do bulwaru Spitalelor, wzdłuż którego ciągną się mury obronne. Spośród 40 baszt dawnego Sybina zachowały się tylko 3: ośmioboczna Ciesielska, prostokątna Garncarzy i pięcioboczna Sukienników.
W Sybinie słychać na ulicy niemiecką mowę i nie są to głównie turyści. Bez trudu można również odnaleźć na Piaţa Mare całkiem elegancką niemiecką księgarnię z licznymi wydawnictwami o krainie Sasów siedmiogrodzkich: piękne, ale drogie albumy, foldery i mapki z zaznaczonymi miejscowościami saskimi.
Sybin jest dość ważnym węzłem komunikacyjnym. Przebiega przez niego biegnąca u północnych podnóży Karpat Południowych linia kolejowa z Braszowa do Vintu de Jos (węzeł kolejowy koło Sebeş), gdzie łączy się z główną linią Kluż – Timiszoara. Tu odgałęzia się również na południe linia biegnąca przełomem Oltu do Rîmnicu Vîlcea i dalej wgłąb Wołoszczyzny, a na północ lokalna linia do Copsa Mica, dająca połączenie do Sigiszoary. Podobny jest układ dróg, przy czym prowadzi przez miasto miedzynarodowa szosa DN1 biegnąca od granicy węgierskiej przez Oradię, Kluż, Alba Iulię i za Sybinem przez przełom Oltu w stronę Piteşti i Bukaresztu. Dworzec kolejowy i autobusowy znajduje się w północno-wschodniej części miasta. Komunikację miejską umożliwia kilka linii autobusowych.
Możliwości noclegu zapewniają hotele: Bulevard – pl. Unirii 2, tel. 216-060, Continental – cal. Dumbravii 4, tel. 218-100, Imparatur Romanilor – str. Balcescu 4, tel. 216-500, Parc – str. Scoala de Inot 3, tel. 424-455, Silva – str. Eminescu 1, tel. 217-945, La Padul Munciunorol – str. Azilului 1, tel.217-159. Campingi: koło zajazdu Dumbrava -na południowym przedmieściu, tel. 422-831 oraz 14km na północ w Baile Ocna Sibiului. Wyżywienie zapeniają dość liczne, glównie prywatne restauracje i kafejki na starym mieście. Warto zwrócić uwagę na prowadzącą do Piaţa Mare ulicę. Bălcescu gdzie m.in Restaurant Mara i Lacto Bar Liliacul. Praktycznie przy każdym z w/w hoteli znajdują się reaturacje. Poczta główna znajduje się na str. Mitropoliei, duży dom towarowy Magazinul Dumbrava kolo hotelu Continental, informacja turystyczna i biuro podróży – str. Balcescu 6.