heineken
Leverende organisatie | Aangeleverd op 29-11-2010
De bekende Lodewijk Pincoffs had G.A. Heineken, die in 1863 in Amsterdam was begonnen, overgehaald zich ook in Rotterdam te vestigen.
Van oudsher waren vele brouwerijen in de stad gevestigd. De locatie was gekozen vanwege de aanwezigheid van een groot aantal bronnen. Ook andere grote bedrijven als Jamin waren in Crooswijk gevestigd.
In 1882 verrees het eerste kantoorgebouw, dat in 1889, 1895 en 1906 werd uitgebreid door de architect J. Schotel. Het op de hoek gelegen café Hollandia met aanpalende panden bleef gespaard.
Vanaf 1922 werd de Rotterdamse architect Willem Kromhout ingeschakeld bij de uitbreiding van de fabrieksgebouwen. Kromhout moest eenheid brengen in het rommelige fabrieksterrein. Zijn belangrijkste bijdragen waren het hoge ziederijgebouw, de eigenlijke brouwerij, de kolentransporteur, de graansilo en een kantoorgebouw.
Omdat de nieuwe gebouwen aan de rand van het terrein verrezen werd veel zorg besteed aan het uiterlijk. Het ziederijgebouw heeft een symmetrische opzet en een plastische gevel, een soort scheepsboegachtige opzet. De twee erkers lijken op ankergaten en het spitse naar voren hellende muurdeel lijkt op de kiel van een schip. De bakstenen gevel is verlevendigd met zandstenen banden. Het gebouw is vijfentwintig meter hoog, net als de graansilo die was voorzien van een bijzondere dakkoepel. De imposante betonnen kolentransporteur vormde een poort boven de Linker Rottekade.
Het brouwerijkantoor aan de Crooswijksesingel bestaat uit een langgerekt gebouw van 52 meter lengte. Het lage gedeelte van drie verdiepingen en de hoge beëindiging van vijf verdiepingen zijn met elkaar verbonden door het trappenhuis. Het trappenhuis accentueert een knik in de rooilijn. Door het 28 meter hoge trappenhuis te combineren met een 40 meter hoge schoorsteen is een monumentale toren ontstaan. De architect maakte op expressieve wijze gebruik van kubische volumes en horizontale en verticale lijnen en vlakken. In 1956 werd een extra verdieping bijgebouwd.
De gevel bestaat behalve een granieten sokkel geheel uit oranjerode baksteen. Door het gebruik van bakstenen penanten tussen de smalle hoge ramen is een strakke ritmische gevel op een maatraster van 1,55 meter ontstaan. Boven de stalen ramen zijn zandstenen dorpels aangebracht die de markiezen in ingeklapte toestand beschermen.
In de borstwering van de eerste verdieping zijn letters gevormd met behulp van baksteen die tezamen het woord Heinekens-Bierbrouwerij vormen.
In het hoge bouwdeel is een reliëf opgenomen dat de brouwersactiviteiten verbeeldt, toegeschreven aan Willem Brouwer of Theo Vos. Het monumentale trappenhuis is voorzien van een geometrisch gedecoreerd hoog opgaand glas-in-loodvenster. Het gebouw is vanwege de flexibiliteit opgebouwd als betonskelet, met verplaatsbare scheidingswanden van gasbeton.
Het art-deco-interieur wordt gekenmerkt door geometrische decoraties. Met behulp van gele, rode, blauwe en zwarte tegels, vaak in golfslagmotief, zijn in trappenhuis en gangen geometrische patronen aangebracht. In het glas-in-lood van het trappenhuis en de roede-indeling van de ramen zijn eveneens geometrische motieven verwerkt. De directeurskamer was voorzien van eikenhouten lambrisering en betimmering.
In 1968 verhuisde Heineken naar een modern complex in Zoeterwoude en maakten de fabrieksgebouwen plaats voor woningbouw. De gevel van het karakteristieke ziederijgebouw werd in 1980 door J.E. Rijnsdorp van Van den Broek & Bakema gereconstrueerd bij het kantoorgebouw voor aannemingsmaatschappij Dura. Het enige overgebleven gebouw van Kromhout, het kantoorgebouw met art-deco-interieur uit 1932, werd in 2000 gerestaureerd door Rob van Erk (EGM).
Literatuur:
- Bouwkundig Weekblad 1933 p. 222
- I. Jager - W. Kromhout Czn., Rotterdam 1992
- P. Bulthuis - Leven in de Brouwerij, 2001
Aanvullende informatie
Kantoorgebouw Heineken en Dura
Crooswijksesingel, Linker Rottekade
W. Kromhout
1922-1932
RSS