Diet Kloos wordt op 9 mei 1924 in Dordrecht geboren. Als de oorlog uitbreekt zit ze nog op de middelbare school. Al vroeg, in februari 1941, raakt ze betrokken bij de ondergrondse, verspreidt illegale kranten en helpt onderduikers. Haar grote liefde is verzetsman Jan Kloos, een bijna afgestudeerde bioloog. In november 1944 trouwen ze. Het huwelijk duurt slechts enkele weken. Begin december worden ze thuis in Dordrecht opgepakt en overgebracht naar de gevangenis in Utrecht. Diet ziet haar man nog één keer, dan is hij door de SD verhoord en gemarteld. Jan Kloos wordt op 30 januari 1945 in Amsterdam gefusilleerd. Diet komt vrij, keert terug naar Dordrecht, duikt onder, wordt hoofdkoerierster en houdt zich nu ook bezig met wapentransporten. Ze komt de oorlog door maar beleeft uitgeput en sterk vermagerd een bevrijding vol rouw.

In 1949 is de jonge weduwe voor een korte vakantie in Parijs. Bij toeval ontmoet ze op een terras de dichter Paul Celan. Hij is op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, destijds gelegen in Roemenië. Zijn ouders zijn Duitssprekende joden. Zijn jeugd wordt getekend door antisemitisme. In 1942 worden zijn ouders door de nazi’s gedeporteerd en vermoord. Celan weet als dwangarbeider in een werkkamp ternauwernood te overleven. Door hun
oorlogservaringen herkennen Diet Kloos en Paul Celan zich in elkaar. Er ontstaat een contact dat uitmondt in een intieme vriendschap. De korte liefdesgeschiedenis komt onder meer tot uitdrukking in een correspondentie. De twaalf handgeschreven brieven van Celan aan Kloos bleven bewaard. Ook de drie gedichten die hij haar schenkt. Waaronder de wereldberoemde Todesfuge, dat wordt beschouwd als hét gedicht over de Holocaust. Deze unieke documenten zijn in de tentoonstelling te zien.

Paul Celan groeit uit tot één van de belangrijkste en meest invloedrijke dichters van de 20e eeuw. Hij maakt op 20 april 1970 in Parijs een einde aan zijn leven. Diet Kloos voltooit haar conservatoriumopleiding en wordt een gevierd oratoriumzangeres. Ze koestert nog altijd de in de gevangenis geschreven afscheidsbrief van haar man. Onbaatzuchtig en vol liefde spoort hij haar aan om, mocht ze alleen komen te staan, toch alles uit het leven te halen.
De afscheidsbrief van Jan Kloos en het wereldberoemde gedicht van Paul Celan vormen het indrukwekkende sluitstuk van een tentoonstelling met nooit eerder getoonde documenten, voorwerpen, foto’s en films over het leven van jonge mensen die veel verloren en een nieuw begin zochten.

De tentoonstelling is voorbereid door gastconservatoren Pauline Broekema (verslaggever NOS-journaal) en Paul Sars (hoogleraar Duitse Taal en Cultuur, Radboud Universiteit Nijmegen).

ARCHIEF