Białystok. Świętowano jubileusz 42 Pułku Piechoty [relacja]

Uroczystość zorganizowało działające niezwykle aktywnie do wielu lat, Koło Byłych Żołnierzy 42 PP i Ich Rodzin. Rozpoczęła ją msza święta w intencji żołnierzy i ich rodzin w Kościele p.w. Najświętszego Serca Jezusowego w Białymstoku. Pod znajdującą się tam tablicą pamiątkową złożono kwiaty i odśpiewano pieśni patriotyczne. Nie zabrakło znanej powszechnie pieśni „Piechota”. Długo rozbrzmiewały jej słowa: „… nie noszą lampasów, lecz szary ich strój…”

Główne uroczystości, z udziałem kampanii reprezentacyjnej 18 Batalionu Obrony Przeciwlotniczej w Białymstoku, pocztów sztandarowych odbyły się w Parku Zwierzynieckim. Tutaj, pod rekonstruowanym pomnikiem 42 PP, odbył się apel poległych, oddano salwy honorowe. Przypomniano szlak bojowy żołnierzy tej jednostki. Złożone zostały także wiązanki kwiatów od władz wojewódzkich, miejskich, posła Krzysztofa Jurgiela, IPN i organizacji kombatanckich. Po uroczystościach długo jeszcze rozmawiano z jeszcze żyjącymi żołnierzami i przedstawicielami ich rodzin.

Jak już wcześniej pisałem, dzieje 42 Pułku Piechoty rozpoczęły się w grudniu 1918 r. we Włoszech. W kilka miesięcy potem Pułk został przeniesiony do Francji i włączony w skład Armii Błękitnej generała Józefa Hallera. W maju 1919 roku przeniesiony został do Polski. A od 27 października uczestniczył w wyzwalaniu ziem pomorskich od Niemców. W lutym 1920 roku reprezentacja Pułku wzięła udział w zaślubinach z Morzem Bałtyckim. Chrzest bojowy żołnierze przeszli 19 marca na Podolu, a następnie w składzie 18 Dywizji Piechoty brali udział w wyprawie kijowskiej. Jak zapisał pułkowych kronikarz, „ciężkie boje stoczono w obronie Krzemieńca, a następnie pod Brodami. Pułk stanął tu wycieńczony walkami, przerzedzony poległymi, obdarty, głodny, jednak niezwyciężony”. W lecie 1920 roku Pułk jako jedna z nielicznych sprawnych jednostek został ściągnięty pod Warszawę. W decydujących dniach Bitwy Warszawskiej znalazł się w rejonie Modlina. Wchodził wówczas w skład 5 Armii dowodzonej przez generała Władysława Sikorskiego. W decydujących dniach o losach Bitwy Warszawskiej, 15- 16 sierpnia brał udział w zaciętych walkach pod Mławą, a wcześniej gromił sowieckie wojska nad rzeką Wkrą. Szlak wojenny zakończył Pułk na rzeczą Słucz w rejonie Kowla.

Po zakończeniu działań wojennych 42 PP został umieszczony w tymczasowej siedzibie w Osowcu, a w 1922 roku na stałe miejsce postoju wyznaczono Białystok. Żołnierze zostali przyjęci niezwykle serdecznie przez ówczesne władze miejskie, wojewódzkie i mieszkańców miasta. We wrześniu 1939 roku dla 42 Pułku Piechoty zaczął się czas walki z najazdem niemieckim. Żołnierze walczyli z silnymi oddziałami wroga pod Myszyńcem, Nowogrodem. Szlak bojowy zakończyli 12 września 1939 roku pod Łętownicą. I tak się kończy historia tej ważnej w dziejach Białegostoku jednostki wojskowej.

W latach Polski Ludowej mówienie o 42 Pułku Piechoty było zakazane. Przypomniano o jego dziejach po 1989 roku. A wszystko zaczęło się wówczas od poszukiwań, usuniętego przez Sowietów w 1940 r., pomnika 42 PP. Poszukiwania nie dały jednak rezultatu, prowadzone z udziałem dziennikarzy „Kuriera Podlaskiego” nie dały jednak pozytywnych efektów. Powstałe Koło Byłych Żołnierzy postanowiło pomnik jednak odbudować. I tak się stało. Od kilku lat pomnik 42 PP stoi na swoim dawnym miejscu w białostockim Parku Zwierzynieckim.