Η Ανεμόσκαλαείναι ένα ψηφιακό εργαλείο που δίνει πρόσβαση στο ποιητικό έργο σημαντικών Ελλήνων ποιητών του 19ου και 20ού αιώνα. Το δυναμικό περιβάλλον στο διαδίκτυο επιτρέπει την ad hoc δημιουργία
Συμφραστικών πινάκων λέξεων των ποιητικών κειμένων, τις αναζητήσεις
λέξεων στο σύνολο των ποιητικών έργων και για κάθε ποιητή χωριστά, τη
μετάβαση από τις λέξεις στα ποιήματα και αντιστρόφως, την αναζήτηση
θεμάτων και μοτίβων, κ.ά.
ΑΝΘΟΛΟΓΙΕΣ Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα και τη γλωσσική εκπαίδευση διαθέτει, σε ψηφιακή μορφή, μεγάλο αριθμό κειμένων της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Υπολογίζεται ότι διατίθενται πάνω από 6.000 λογοτεχνικές σελίδες. Λογοτεχνικά κείμενα διατίθενται:
ΓΡΑΜΜΑΤΟΛΟΓΙΕΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Για τη γραμματολογική μελέτη της νεοελληνικής λογοτεχνίας παρουσιάζονται, σε εκτενή πρωτότυπη μελέτη, πέντε από τις χρησιμοποιούμενες Ιστορίες της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας.
Επίσης, για τη μελέτη της λογοτεχνίας μέσα από διαφορετικές οπτικές και προσεγγίσεις διατίθενται κριτικές παρουσιάσεις των βασικότερων και ίσως σημαντικότερων μελετών της λογοτεχνίας, που δημοσιεύτηκαν κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια. Επιπλέον, παρατίθενται άρθρα ειδικών μελετητών για ζητήματα διαγλωσσικής μετάφρασης.
ΟΔΗΓΟΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ Καλύπτουν τα ακόλουθα πεδία:
ιστοσελίδες στο διαδίκτυο που αφορούν τη νεοελληνική (και την ευρωπαϊκή) λογοτεχνία και τη μελέτη της με παροχή σύντομης περιγραφής και δυνατότητα άμεσης σύνδεσης,
ηλεκτρονικά προϊόντα και πολυμέσα εκτός διαδικτύου για τη νεοελληνική λογοτεχνία: αναγνώσεις, μελοποιήσεις, κινηματογραφικές και τηλεοπτικές μεταφορές κλπ..,
μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών σχετικά με τη νεοελληνική λογοτεχνία και φιλολογία σε πανεπιστημιακά ιδρύματα του εσωτερικού με δυνατότητα άμεσης σύνδεσης με τους σχετικούς διαδικτυακούς τόπους.
ΣΥΜΦΡΑΣΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΛΕΞΕΩΝ του Γ. Σεφέρη Ο συμφραστικός πίνακας λέξεων είναι κατάλογος των λεξικών τύπων που απαντούν σε όλο το ποιητικό έργο του Σεφέρη, μαζί με τα συμφραζόμενά τους. Όλοι οι λεξικοί τύποι οργανώνονται σε ένα αλφαβητικό ευρετήριο, χωρίς να παρέχονται τα ερμηνεύματα των λέξεων. Το έργο εκπονήθηκε από το Τμήμα Λεξικογραφίας το Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας με την επιστημονική εποπτεία του Ι. Ν. Καζάζη. (περισσότερα...)
Υπηρεσίες ενημέρωσης και υποστήριξης του κοινού (λειτουργεί υπηρεσία συνεχούς ενημέρωσης του κοινού μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για συνέδρια, ημερίδες και επιστημονικές συναντήσεις, δημοσιεύματα στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο. 'Οποιος γράφεται συνδρομητής λαμβάνει αυτόματα, κάθε Παρασκευή, το Ενημερωτικό Δελτίο με το ηλεκτρονικό του ταχυδρομείο).
Ο Χάρτης Πλοήγησης (τρίτο εικονίδιο πάνω δεξιά), προσφέρει εύκολη πρόσβαση σε όλες τις ενότητες.
Ηλεκτρονικά Λεξικά και Σώματα Κειμένων
Πρόκειται για ένα ενιαίο και ολοκληρωμένο περιβάλον που περιλαμβάνει εργαλεία γλωσσικής τεχνολογίας που συνεργάζονται μεταξύ τους.
Πατήστε εδώ για να ακούσετε τον ίδιο τον Ε. Κριαρά να μιλά για το λεξικό τουκαι εδώ για περισσότερες συνεντεύξεις.
Στα λεξικά αυτά υπάρχουν δυνατότητες:
Απλής αναζήτησης λήμματος.
Αναζήτησης συνόλου λημμάτων ( μπορείτε να πληκτρολογήσετε μέρος του λήμματος, χρησιμοποιώντας τον αστερίσκο * για το υπόλοιπο. Η επιλογή αυτή είναι χρήσιμη, όταν θέλετε να ζητήσετε ομάδες λέξεων που περιέχουν το μόρφημα ή την ακολουθία χαρακτήρων που πληκτρολογείτε. Π.χ. *ισμός (όλες οι λέξεις που λήγουν σε «ισμός»): ανιμισμός, κρατισμός, υλισμός κλπ., κ*ισμός (όλες οι λέξεις που αρχίζουν από «κ» και λήγουν σε «ισμός»): κλασικισμός, κομμουνισμός, κρατισμός κλπ.
Σύνθετης αναζήτησης, δηλαδή αναζήτησης με το συνδυασμό κριτηρίων. Τα κριτήρια λειτουργούν συζευκτικά: όσα πιο πολλά κριτήρια δώσουμε τόσο λιγότερα λήμματα θα εμφανιστούν, γιατί ζητάμε λήμματα που να ικανοποιούν ΟΛΑ τα κριτήρια που εισάγονται.Παράδειγμα: Μπορείτε να βρείτε λέξεις της ελληνικής, που ανήκουν στο σημασιολογικό πεδίο του αθλητισμού και προέρχονται από την αγγλική και αντίστοιχες λέξεις που προέρχονται από την τουρκική. Μια ανάλογη αναζήτηση στο σημασιολογικό πεδίο της διατροφής θα μας δώσει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα, διευκολύνοντας έτσι την αναζήτηση των αιτίων που οδηγούν στη δυσαναλογία αυτή και τη σύνδεση της γλώσσας με την ιστορία. Τα βασικά κριτήρια στη σύνθετη αναζήτηση είναι: η γραμματική κατηγορία του λήμματος, το κλιτικό παράδειγμα στο οποίο εμπίπτει, η ετυμολογία του, το σημασιολογικό πεδίο όπου ανήκει κ.ά.).
Επιλογής και προβολής των λημμάτων. Σας δίνεται η δυνατότητα να επιλέξετε από τα αποτελέσματα κάθε αναζήτησης μόνο τα λήμματα που θέλετε να κρατήσετε και να προβάλετε. Αυτό γίνεται επιλέγοντας το σχήμα του καλαθιού που βρίσκεται αριστερά του κάθε λήμματος που σας ενδιαφέρει. Στη συνέχεια, μπορείτε να προβάλετε το σύνολο από την επιλογή «καλάθι - προβολή».
Επιλογής του τρόπου εμφάνισης των λημμάτων. Υπάρχει δυνατότητα επιλογής εναλλακτικών μορφών στην εμφάνιση των λημμάτων (σύντομη, περισσότερο ανεπτυγμένη, περισσότερο ευδιάκριτη). Ο χρήστης έχει πρόσβαση σε αυτές μέσω τριών μικρών κουμπιών στο δεξί πάνω μέρος της σελίδας.
Επίσης, το υλικό του Λεξικού της Νέας Ελληνικής και οι προσφερόμενες δυνατότητες αναζήτησης σε αυτό επιτρέπουν τη δημιουργία διδακτικών δραστηριοτήτων που αποβλέπουν στην απόκτηση επίγνωσης σχετικά με το μορφολογικό σύστημα παραγωγής της νέας ελληνικής. Συγκεκριμένα, στο λημματολόγιο του ΛΚΝ, εκτός από πλήρη λεξήματα, καταχωρίζονται και μορφήματα που αποτελούν συστατικά για τη δημιουργία λεξημάτων, δηλαδή προθήματα (π.χ. δυσ-, ξε-, ανα-), επιθήματα (π.χ. -ισμός, -τήρας) ή συνθετικά (π.χ. τεχνο-, οικο-, -δοτώ, -δόχος). Στο σώμα κειμένων οι λέξεις αυτές εμφανίζονται σε πλαίσιο αυθεντικής χρήσης. Βοήθεια για τα λεξικά της Πύλης θα βρείτε εδώ.
Το Σώμα Νέων Ελληνικών Κειμένων αποτελείται κατά το μεγαλύτερο μέρος του από κείμενα δημοσιογραφικού λόγου (εφημερίδες "Μακεδονία" και "τα Νέα") και εκπαιδευτικού λόγου (διδακτικά βιβλία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου). Τα κείμενα των εφημερίδων είναι ομαδοποιημένα κατά θεματική ενότητα και κειμενικό είδος και τα κείμενα των διδακτικών βιβλίων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κατά θεματική ενότητα, κειμενικό είδος και κειμενικό τύπο. Μπορείτε να αναζητήσετε το υλικό σας σε ένα μόνο (π.χ. εφημερίδα τα "Νέα") ή σε όλα τα σώματα (παράλληλη αναζήτηση) και να το προβάλλετε σε επίπεδο πρότασης, περιόδου λόγου (πατώντας στην επιλογή ολόκληρη πρόταση) ή ολοκλήρου του άρθρου (πατώντας στην επιλογή του κειμένου, αριστερά), στο οποίο εμφανίζεται η συγκεκριμένη λέξη. Παράδειγμα: Στη σύνθετη αναζήτηση και με κριτήριο το κλιτικό παράδειγμα με τον κωδικό Ε12, στον οποίο ανήκουν όλες οι επιμέρους περιπτώσεις αρχαιόκλιτων μετοχών, παίρνουμε στα αποτελέσματα λίστες λέξεων (80 εγγραφές), που χαρακτηρίζονται από τη συγκεκριμένη μορφολογική κλιτική ιδιομορφία. Εάν πατήσουμε αποστολή στα σώματα για το πρώτο αποτέλεσμα (ακμάζων -ουσα -ον), θα δούμε τη λέξη σε επίπεδο πρότασης, περιόδου λόγου αλλά και ολόκληρο το άρθρο που θα επιλέξουμε. Το περιβάλλον των ηλεκτρονικών λεξικών και των σωμάτων κειμένων σχεδιάστηκε με τη λογική του ανοιχτού λογισμικού, έτσι ώστε να εξυπηρετεί τη γλωσσική διδασκαλία, επιτρέποντας την υλοποίηση ευέλικτων διδακτικών σεναρίων και διαθεματικών δραστηριοτότων.
Ένα λεξικό δεν μπορεί παρά να δώσει το ερμήνευμα μιας λέξης και παραδείγματα χρήσης της σε προτασιακό επίπεδο συνήθως, κάτι που είναι ανεπαρκές. Γι αυτό η αναζήτηση στα λεξικά συνδέθηκε με την παράλληλη δυνατότητα αναζήτησης σε σώμα κειμένων. Μ` αυτή τη δυνατότητα επιδιώχθηκε να ανταποκρίνεται το περιβάλλον των λεξικών, ιδιαίτερα του λεξικού της Κοινής Νεοελληνικής, σε μια από τις βασικές προτεραιότητες της σύγχρονης γλωσσοδιδακτικής, που είναι να μην αντιμετωπίζονται οι λέξεις αποκομμένες , αλλά να τοποθετούνται στα συμφραζόμενά τους: στην πρόταση, στην παράγραφο, στο κειμενικό είδος και στο λόγο που ανήκουν. Η λειτουργία αυτή είναι πολλαπλά χρήσιμη κα αξιοποιήσιμη γιατί:
Επιτρέπει στο χρήστη του περιβάλλοντος να διασταυρώσει τους ορισμούς και τα παραδείγματα του συγκεκριμένου λήμματος του λεξικού με παραδείγματα πραγματικής χρήσης του, αντλημένα από τον αυθεντικό λόγο του καθημερινού τύπου.
Καλλιεργείται μια σημαντική πτυχή της γλωσσικής επίγνωσης των μαθητών: συνειδητοποιούν ότι οι σημασίες των λέξεων μιας ζωντανής γλώσσας δεν είναι παγιωμένες αλλά μεταβάλλονται.
Διαμορφώνεται ένα διερευνητικό περιβάλλον που δίνει τη δυνατότητα στο δάσκαλο να ξεφύγει από τη στατική διδασκαλία του λεξιλογίου και να αναθέσει στους μαθητές μικρές ερευνητικές εργασίες , μέσα από τις οποίες θα ανακαλύψουν τη σημασία των λέξεων , θα κατανοήσουν το ρόλο των συμφραζομένων, του επιπέδου ύφους, της περίστασης επικοινωνίας.
Σώματα Κειμένων: Βελτίωση και επέκταση των σωμάτων κειμένων της Ηλεκτρονικής Πύλης του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ). Του Περικλή Πολίτη, Λέκτορα Α.Π.Θ.
Στη συνέχεια παρουσιάζεται ένα ενδεικτικό σενάριο διδασκαλίας της παραγωγής με αχώριστα μόρια στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας της Β΄ Γυμνασίου. Το σενάριο αυτό εκπονήθηκε στα πλαίσια των εργασιών στο ΠΑΚΕ Ιωαννίνων.
Αντιγράφω από την alfavita ανακοίνωση του Δ. Κουτσογιάννη με ημερομηνία 10/05/2008.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Έχουμε τη χαρά να σας πληροφορήσουμε ότι το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας δημιούργησε διαδικτυακή Πύλη για την ελληνική γλώσσα και τη γλωσσική εκπαίδευση. Πιστεύοντας ότι καλύπτουμε ένα σημαντικό κενό στο χώρο της παρουσίας της ελληνικής στο διαδίκτυο, παρακαλούμε να προβάλετε, με όποιο τρόπο εσείς κρίνετε, το συγκεκριμένο έργο στη σελίδα σας.
Λίγα λόγια για το περιεχόμενο του έργου:
H «Πύλη για την ελληνική γλώσσα και τη γλωσσική εκπαίδευση» είναι διαδικτυακό περιβάλλον που σχεδιάστηκε για λογαριασμό του ΥΠΕΠΘ με προδιαγραφές εθνικής Πύλης για την ελληνική γλώσσα. Παρέχει μια σειρά ηλεκτρονικά εργαλεία (ηλεκτρονικά λεξικά, σώματα κειμένων) και πλούσιο υποστηρικτικό υλικό για τη μελέτη και τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς και για κάθε μορφή άτυπης διδασκαλίας της ελληνικής στο εσωτερικό της χώρας και στο εξωτερικό.
Τα περιεχόμενά της υποστηρίζουν τους εξής βασικούς τομείς:
α. Νέα ελληνική γλώσσα (θεωρία και διδασκαλία)
β. Μεσαιωνική ελληνική γλώσσα
γ. Αρχαία ελληνική γλώσσα
δ. Ελληνική λογοτεχνία και λογοτεχνική μετάφραση
Παρέχεται ακόμη ενημέρωση σχετικά με τρέχουσες εξελίξεις και γεγονότα, όπως επιμορφώσεις, συνέδρια, ημερίδες, δημοσιεύσεις, που έχουν ως αντικείμενό τους ζητήματα σχετικά με την ελληνική γλώσσα, την ελληνική λογοτεχνία και τη διδασκαλία τους, αλλά και ζητήματα εκπαιδευτικής φύσης.
