PrintMail this page

Geigenwerk

chordofoon

Het Geigenwerk is een van de zeldzame instrumenten met snaren en toetsen dat in staat is een klank aan te houden. De snaren worden niet getokkeld zoals bij een klavecimbel en niet aangeslagen zoals bij een piano. Ze worden aangestreken door vier metalen wielen die bedekt zijn met perkament en die als het ware dienstdoen als strijkstok. De wielen worden aan het draaien gebracht met een zwengel aan de achterkant van het instrument. De muzikant brengt de snaren in contact met de draaiende wielen door de toetsen van het klavier in te drukken.

Er bestaat weinig informatie over de oorsprong van het Geigenwerk. Leonardo da Vinci schetste een dergelijk instrument, en ook in Michael Praetorius' (1571-1621) Syntagma Musicum uit 1620 vinden wij een "Neurenbergs Geigenwerk" terug, toegeschreven aan Hans Haiden, die aan het einde van de 16de eeuw daar werkzaam was. Verscheidene Europese machthebbers onder wie Ferdinand II, Ferdinand de Medici in Firenze en Filip II in het Escorial zouden een instrument in hun bezit gehad hebben.

Dit uit Spanje afkomstige Geigenwerk was vroeger bekleed met een doek versierd met een wapenschild. Vermoedelijk stond het in de kathedraal van Toledo waar het wellicht liturgische diensten begeleidde. Het is het enige, volledig bewaard gebleven historische exemplaar. Verscheidene moderne bouwers hebben pogingen ondernomen om verbeterde versies te maken. Onder hen de Duitser Kurt Reichmann, Akio Obuchi in Japan en de Pool Sławomir Zubrzycki.

Media
Images: 
Geigenwerk inv.2485
detail van Geigenwerk
Plaat uit Syntagma Musicum van Michael Praetorius
External Video
See video